Morgunblaðið - 08.10.1966, Blaðsíða 5

Laugardagur 8. októ'ber 1966
MORCUNBLAÐIÐ
5
Köldukinn 12 á Sveinn heima.
Okkur var vel tekið af þeim
hjónum, Sólveigu og Sveini,
og heimili þerrra andaði á
móti okkur af gestrisni og
hlýju. Allt var fullt af lista-
verkum eftir hina og þessa
kunna listamenn, m.a. mörg
eftir Júlíönu Sveinsdóttur, en
hún var móðursystir Sveins.
Annars var s.l. vetur talað
um heimili þeirra hjóna í
Lesbók Mbl. og vísast til þess.
Við Sveinn gengum upp i
baðstofuna hans uppi á lofti,
en þar fyrir innan er vinnu-
stoxa hans, og þar er allt þak-
um í þetta kapphlaup.
Og mér þykir voðalega
vænt um tunglið, en ég er
hræddur um að þeir breyti
mannlífinu á jörðunni með
þessu brambolti, og þá eink-
anlega konunni. Ég óttast, að
þetta „vesen“ upp á tungli
verði til þess að ruglingur
komist á fæðingar konunnar,
geri hana jafnvel ófrjóa, —
og þá fæðast ekki fleiri börn
á jörðunni.“
„En segðu mér, Sveinn,
hvernig stendur á þessum
fuglum í málverkum þínum?
Margir taka eftir þeim og

Látið tunglið vera!
Stutt kvöBdrabb við Sveia
Björnsson, Iistmá9ar««9
í Hafnarfirði
HÉR Á dögunum barst okk
ur í hendur Berlingske
Tidende frá því 5. ágúst s.l.,
og þar rákumst við á gagn-
rýni á verkum Sveins Björns-
sonar listmálara, en hann
sýnir í Glerie „M“ í sumar.
Gagnrýnin er á þessa leið í
íslenzkri þýðingu:
Olíumálverkin í hinum yfir-
fullu smáherbergjum að baki
kjallarainngangsins að Galer-
ie M í Kompagnistræde 37
bera enn einu sinni vott um,
að íslendingurinn Sveinn
Björnsson er málari, sem býr
yfir órólegri skapgerð, er ein
kennist af bylgjuhreyfingu.
Hann er í jafn ríkum mæli
töfraður af hinu ólgandi lífi
hinna norrænu náttúru ætt-
jarðar sinnar, fiskibátum á
hafinu og hinum ofsafengnu
formum hraunsins og litskrúði
landsins, sem sviðum ímynd-
unaraflsins, æfintýranna og
draumanna. Er maður horfir
á sumar myndir hans, verður
manni hugsað til Jóhannesar
Kjarvals, en aðrar minna á
Carl-Henning Pedersen. En
allar eru þær samt þrungnar
hinni sérstæðu afstöðu Sveins
Björnssonar til náttúrunnar
og málaralistarinnar, róman-
tískri og fremur frumstæðri
afstöðu.
Þessi einkenni gefur að
lita í hinum ýmsu myndum
hans sem eru allfjölbreytileg-
ar.
Myndir þær, sem eru
þrungnar innblæstri náttúr-
unnar, svo sem „Dumbungs-
dagur í hrauninu" og „Vetur“,
og „Bardaginn um tunglið",
sem ber frjóu ímyndunarafli
vitni, eru meðal þeirra mynda
hans, sem bezt hafa heppnast.
Það er í hinni „dramatísku“
byggingu formanna og hinni
dökku, ólgandi litaglóð í slík
um myndum, sem hans nor-
ræna, fremur viðkvæma skap-
gerð virðist nú hafa fundið
sinn skýrasta tjáningamáta,
sem þó er enn fremur ójafn.
Ejg. N.
Me? þessa jákvæðu gagn-
rýni upp á vasann, ákváðum
við að heilsa upp á listmálar-
ann sjálfan og spjalla við hann
um list hans og um lífið og
tilveruna frá hans sjónarhóli.
Liðið var langt á fimmtu-
dagskvöld, þegar við komum
til Hafnarfjarðar, og þar við
ið í skemmtilegum hlutum.
Þar stendur tunna ein mikil
á gólfi, keilulaga, og opnast
eftir botninn að hálfu. Þetta
er gömul kjöttunna af skipi,
sem Sveini áskotnaðist á sjó-
mennsku árum sínum.
„Þú varst lengi til sjós,
Sveinn?“
„Jó, alllengi, og ég málaði
framan af margar myndir af
sjónum. Ég skal nefnilega
segja þér, að sjórinn /ar nun
akademia, sú alfyrsta og
bezta. Á sjónum byrjaði ég að
mála, og það hefur aila tið
verið mjög ríkt í mér og, er
enn, — þessi sjávarstemming.
Það er enn mikið af grænum
undrast tílvist þeirra.*'
„Það er bæði liturinn í þeim
og svo finnst mér þessir fugl-
ar heyra til ævintýramynd-
um mínum. Það er eitthvað
gott og skemmtilegt við þá.
Rétt er það, mér þykir gaman
að ævintýrum. Fuglinn gæti
svo sem eins verið blóm. Ég
skal sýna þér eina mynd, þar
sem ég hætti við að hafa fugl,
en setti blóm í staðinn, hún
heitir Minningin um Guðmund
góða, sjálfsagt hefur þú séð
hana áður. Ég byggi myndina
upp með þessu að nokkru
leyti. Kannski er það liturinn.
Kannski eitthvað annað, — en
það er eitthvað gott og heim-
ilislegt við fuglinn.
Nei, ég er ekki að stæla
neinn sérstakan fugl .Það gæti
svo sem vel verið storkur
þessvegna, nei, ég er ekki að
líkja eftir neinum sérstökum
fugli. Mér finnst bara að ég
geti náð einhverri sérstakri
Sveinn Björnsson lætur sig dreyma um ævintýraheima.
týramyndir. Sjáðu t.d. þetta.
Það sýnir ýmsa anda á jörð-
unni, huldufólk og tröll, sem
eru á móti þessu brambolti
þeirra með tunglið. Og þarna
ér geimskip, sem fer framhjá
tunglinu.
Og það er með þessar ævin-
týramyndir. Ég les mikið af
ævintýrum Jóns Árnasonar,
sjófólk og sjóhesta, en ég er
ekki hrifinn af ævintýrum
um kóngafólk og prinsa. Mest
fyrir ævintýri, sem hafa
Sveinn
fram.
heldur
sálarltfi
það, að
í alvóru,
blatt.
hluti
og bláum litum í
mínu, og ég man
eitt sinn var það sagt
að sálarlíf mitt væri
Nú mála ég . ýmsa
aðra en sjóinn, t.d. er uppá-
haldsefni mitt: Baráttan um
tunglið, og mynd með því
nafni fékk einna beztu dóm-
ana á sýningunni Galerie
„M“ í sumar, og var talin ein
af 3 beztu.“
„Ertu þá það, sem dansk-
urinn kallar „maanesyg"?
„Nei, alls ekki, skyldi mað
ur vona, en ég er ámóti bar-
áttunni um tunglið. Ég vil
heldur hjálpa því fólki i ver-
öldinni, sem sveltur hexlu
hungri heimsálfanna á milli,
frekar en að eyða peningun-
vinnustofunni,
stemningu með þessu.
I abstrakt málverki yrði
máski bara hafður einhver lit-
ur — gulur, hvítur, rauður eða
blár litur. Nú er ég farinn að
mála fuglana hvíta. Ég vil
hafa það fallegt, það er allt of
sumt.
Svo ég bæti aðeins við þetta
um tunglið áðan, þá hef ég
líka málað nokkrar myndir,
sem gætu heitið! Látið tunglið
vera! Þær voru raunar mál-
aðar á undan þeim um Bar-
áttuna um tunglið.
Nei, ég er ekki á móti þró-
un mannsandans, ef það er
það, sem þú ert að sneiða að.
Hann má þróast fyrir mér
eins langt og verkast vill.
Nú mála ég orðið mest ævin
góða,
gerzt hér á landi, þar sem
sjófólkið kemur til byggða,
svo gerist skarkali og læti, og
síðan skilur það eftir allt gull-
ið og silfrið, þegar það fer.
Ég bý til svona ævintýri
stundum. í þeim sigla álfaskip
fyrir landi, búin kostulegu
fólki og fé. Ég vil raunar helzt
búa til mín ævintýri sjálfur,
og svo mála ég málverk eftir
þeim“.
„Af hverju allir þessir
köngulóarvefir í málverkun-
um þínum?" spyrjum við.
„Köngulóavefir? Ja, mér finnst
þeir vera listaverk, mér finnst
hann fallegur og fínlegur. Mér
finns thann heyra náttúrunni
til og falla inn í þá umgerð.
Svo hef ég engan málara séð
gera þetta, og mér finnst gam
an að gera það, sem engir
aðrir hafa gert“.
Það var komið fram á nótt,
þegar við Sveinn felldum
talið. Hann er maður með
meiningar, og sá, sem þorir
að halda þeim fram. Við þökk-
um honum kærlega fyrir
„huggulegheitin", og örkum
út í myrkrið í Hafnarfirði. í
nestið léði Sveinn okkur
danskt blað. Frederiksberg
Amts Tidende, og þegar við
komum heim, lásum við eftir
farandi umsögn um sýningu
Sveins í sumar í Danmörku.
— Fr. S.
íslenzkt náttúrubarn.
Sveinn Björnsson í Galerie
M. í Kaupmannahöfn.
Hið íslenzka náttúrubarn,
Sveinn Björnsson, sýnir mál-
verk sín á Galerie „M“ í Kaup-
mannahöfn, litauðug málverk,
sem bera svipmót sjálfrar nátt
úrunnar.
Það er einhver frumstæður
blær yfir verkum listamanns-
ins, þar sem hann túlkar hina
stórbrotnu íslenzku náttúru
á sínum stóru myndflötum án
nokkurrar tilgerðar eða
skreytingar. Þar gefur að líta
hið villta og hörkulega, hið
úfna og æifntýrlega landslag,
þrungið krafti og kyngimagrii
sagna þessarar sögueyjar. Og
það má skynja djúpa þrá og
ást til þessarar óblíðu ætt-
jarðar Sveins Björnssonar í
myndum hans.
Sveinn Björnsson hefur unun
af að tjá hæfileika sína í lit-
um og gerir það líka á geysi-
snjallan hátt, en þannig nær
hann einmitt hinum marg-
breytilegu og sérkennilegu
blæbrigðum birtunnar í sam-
spili hins villta hafs og hinna
hnarreistu hamrabelta.
í formála sínum í bæklingi
um listamanninn mælir Stein
grímur Sigurðsson á þessa
leið: „Myndir hans af hafinu
virðast gefa til kynna, að
hann skynji hafið líkt og Indj
ánar skóginn. . . . , hafið er
sem lifandi persóna, gædd sál,
þrungin krafti“.
PKa.
Þorge'r Gestssan, læknir
Læknastofa í ÁusiurbæjarapóteKÍ.
Viðtalstími kl. 1—3 alla virka daga nenia miðviku-
daga kl. 4—6 og laugardaga ki. lO—11.
Símaviðtalstími kl. 9—10 í síma 37207
ATHUGIÐ!
Þegar miðað er við útbreiðslu
er langtum ódýrara aö auglýsa
í Morgunblaðinu en öðrum
blöðum.
BAZAR
STOKKSEYRINGAFÉLAGSINS í REYKJAVÍK
verður í Breiðfirðingabúð, uppi, a morgun, sunnu-
dag 9. október kl. 14:00.
BAZARNEFND.