Morgunblaðið - 17.08.1969, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. ÁGÚST 1©09
13
Vilji þjóöin stækka læknahópinn þarf
aukin tæki, húsnæði og kennaralið -
LÆKNADEILD Háskóla ís-
lands hefur verið í sviðsljösi
að undanförnu, einkum inn-
göngudyrnar. Hefur hurðum
verið slegið upp og að stöfum
til skiptis sem kunnugt er. En
þar sem Mbl telur einnig rétt
að gefa lesendum sínum
mynd af því sem fram fer
innan þessara margumræddu
dyra, brá blaðamaður sér á
fund forseta læknadeildar, dr.
Ólafs Bjarnasonar, prófessors,
og innti frétta af málefnum
deildarinnar, viðfangsefnuni
og fyrirhuguðum nýmælum.
FULLNÆGÐI ÞÖRFUM
LANDSMANNA
— Læ'knadeild Háskóla ís-
lands varð til úr einum af emb-
ætti sm an.ma sik ól um landsins,
lækniaskólanum. Við stofnun Há
Skólans var embaettismannaniáim
inu breytt i meira athliða vís-
indalega menntim, sem var
grundvöllur fyrir embættisstörf
um, en eirnndg U’ndirbúningur
undir önnur framtíðarstörf við
lækningar og rannsóknir.
Kennislutil'högun við læknadeild
hefur í megindráttum verið svip
up frá stofnun Háskólans 1911
og til þessa dags og fyrst og
fremist miðað að því að full-
naegja þörfum landsmawna um
læknisþjómustu. Að danskri fyr-
irmynd var deildinni skipt í tvo
hluta í fyrstu, en síðar í þrjá
hluta, seim hafa verið nokkuð
sjálfstæðir. Aðgan.gur að deild-
innd hefur til þessa verið opiran
öllum, sem lokið hafa stúdents-
prófi og akademiskt frelsi hef-
uir ríkt í námirau.
HVE MARGIR FALLIÐ
ÚR DEILDINNI
— Hve margir muiniu þeir vera
sem inmritazt hafa í Iæknadeild,
en ekki lokið námi í deildinni?
Samkvæmt athugunum Efna-
hagsstofnunarinnar útgefnum í
nóvember 1966 luku kandidats-
prófi frá 28 og upp í 55 af
hundraði þeirra, sem hófu nám
á ánunum 1950 til 1958. Á und-
anförreum áruim hefur u.þ.b.
helmiregur þeirra, sem reynt
hafa við upphafspróf, ekki kom-
izt í gegn og þar með fallið út
úr deildinni. Áður en þessi upp
hafspróf voru sett voru menn
gjarnan árum saman að reyna
við fyrrihlutapróf án þess að
ná n-okkrum árangri. Eyddu
srunir stúdentar í þetta allt að
fimm til sex árum. Upphafspróf
in mið'uðu að því að gera stú-
dentum fyrr ljóst hvar þeir
stæðu í náminu og hvort þeir
hefðu raunverulega lifandi á-
huga á því.
— Verður læknanám ekki yf-
irgripsmeira og erfiðara eftir
því sem rannsóknium í þessan
grein miðar áleiðis?
— Jú, magn námsins, þess
fróðleiks, sem nauðsynlegt er að
miðla hefur vaxið gífurlega.
Fmmfarir á sviði læknisfræði
og stuðningsgreina hennar hafa
orðið það miklar, að ekki er
hægt að ná yfi-r nema brot af
því á nám’stímanum. Hefur þett-a
leitt til þess, að óhjákvæmilegt
er að skipuleggja námið og
kennsluna betur. Hefur lækna-
deildin því sett fram tillögur
um endurskipulagninigu og eru
þessar tillögur þær róttækustu,
sem gerðar hafa verið í deild-
inni foá upp'hafi til þessa dags.
Samtal
KENNSLA ALLT
HÁSKÓLAÁRIÐ
— Þér vilduð kanmski skýra
frá þeseum tillögum að ein-
hverju leyti?
— Aðalatriði þeirra breyt-
ingartillagraa, sem við gerum, er
að lagt er til að kerant verði allt
háskólaárið frá 15. september til
15. júní. Árgangakermsla verði
tekin upp, þannig að hver ár-
gangur fylgist að frá byrjun og
| þar til námirau lýkur. Próf verði
j aðeins háð á vorin. Kennslan
verði samfelldari og stöðugri og
| meiri kröfur gerðar til virkrar
þátttöku nemenda á hverju
skeiði kennsluranar. Með þess-u
móti á að vera haegt að stytta
læknanámið úr sjö árum í sex.
Verklegt nám yrði aukið og
kennsla færi meira fram í urn-
ræðuhópum en áður hefur tíðk
azt.
Annað höfuðatriði í nýju til-
lögunum er, að meiri samhæfing
verði milli einstakra greina í
læknisnámirau, þannig að nám í
undirstöðuiatriðum yrði náraar
te-mgt námi í síðari hlutum en
verið hefur. Til að tryggja raun
verulegan áraragur nýju tillagn-
anraa er gert ráð fyrir sérstakri
kennslunefnd og sérstökum
kennslustjóra, sem fylgdust með
kennslunni og hefðu vakandi
auga fyrir nýjungum erlendis,
sem til bóta mættu horfa fyrir
kennsluna í læknadeild. Þá eru
einnig .tillögur um nokkrar
breytingar á stjórn deildarinn-
ar. Til bess að geta framkvæmt
er vísindaleg kennslustofnun.
eins og ég hef vikið sérstaklega
að, en horaum er eiranig ætlað
að vera vísindaleg rannsókna-
stofriun. Þeir menn, sem að Há-
skólanum ráðast þurfa að hafa
aðstöðu til að sinma slíkum
verkefnum.
Keransla hefur til þesea eink
um miðazt við að mennta lækna
til embættis- og þjónustustarfa,
en ekki hafa nema að litlu
leyti verið tök á að sinna hiniu
meginhlutverki Hásikólans, rann
sókraunum. Þrátt fyrir erfiða að-
stöðu hafa þó ýmsir eldri kenn
arar og starfsmenn Háskólans
innt af hendi mjög mikilsverð-
ar vísindarannsóknir í læknis-
fræði og skyldum greinum, starf,
sem metið er á heim9mælikvarða
Á árunuim eftir síðustu heims-
styrjöld urðú stórstígar framfar
ir í læknisifræði. Ýmsar undir-
stöðugrednar læknisfræðiraraar
hafa á síðari árum orðið æ fyr-
irferðai-meiri og jafnframt þýð-
ingarmeiri í sambandi við grein
ingu sjúkdóma og eftirlit með
sjúklingum. Má þar nefna grein
v/ð torseta lœknadeildar
dr. Olaf Bjarnason, prófessor
þessar breytingar verður að
ráða nýja prófessora og aðra
kem nslukrafta að deildinni og
hljóta tillögurnar því að hafa
auki-n/n kostnað í för með sér.
LÆKNANÁM DÝRT
HVARVETNA
— Kemur þá ekki til álita
hvað ríkið hefur efni á að Ieggja
í læknanámið?
— Læknanám er nú hvar-
vetna mjög dýrt háskólanám. Ef
við eigum að fylgjast með má
ekki horfa í þó að það kosti
nokkuð. En skipulagning og á-
ætlunargerð verður að miðast
við ákveðinn hóp nemenda. Við
það miðast stærð húsnæðis,
tækjakostur og keranaralið.
Lækniadeildin hefur litið 9vo á,
að það væri annarra að ákveða
hve stór sá hópur ætti að vera.
Ef þjóðfélagið vill stækka hóp-
inin, 9em nýtur kennslu í lækna-
deíld, verður að koma til auk-
íran tækjakostur, aukið húsnæði
og aukið keninaralið.
MIKILSVERÐAR
VÍSINDARANNSÓKNIR
I þeasu sambandi má ekki
gleyma því, að hlutverk Há-
sfcóla íslands er tvíþætt. Haran
ar eins og lífefnafræði, lífeðlis-
fræði og meina- og sýklafræði.
Aðistaða til að stunda rannsófcn-
ír á sviði þessara nefndu greina
er í dag af mjög skornurn
skammti miðað við það sem nú
tíðkast í nágrannalöndunum
FYRIRBYGGJANDI ÞÁTTUR
Anraað, sern hefur á síðari ár-
um breytzt verulega í sambandi
við læknisistarfið er það, að
hirun fyrirbyggjandi þáttur er
orðínn miklu fyrirferðarmeiri en
áður var og á enn eftir að auk-
ast að mun. Miðar þar mjög í
rétta átt, því að það er draunrt-
sjón læknavísindanna að fjrrir-
byggja sjúkdóma í au’knuin mæli
áðuir en þeir ná sér niðri. Má
gena ráð fyrir, að sá liður í
læknanámi, sein miðar að sjúk-
dómsvörnum, verði miklu yfir-
gripsmeiri í fr'amtíðinni en verið
héfur. Er þá bæði átt við Iíkam
lega kvilla og sálarlega eða hug
læga.
KENNSLA í ALMENNUM
LÆKNINGUM
Enn er að nefn.a atriði, sem
hefur verið mjög ofarlega á
baugi ekki aðeins hésr á landi
heldur í flestum öðrum menn-
iragarlöndum, en það er, að skort
ur hefur verið á svonefndum al-
menn.um læknum. læknum sem
sinna störfum meðal fólksins Og
í strjálum byggðuim. Þróunin
hefur að undanfömu beinzt í
þá átt, að læknar sérhæfa sig til
að viniraa á sjúkrahúsum. Til að
hamla á móti þessu hefur lækraa
deild gert tillögu um að koma
upp kenraslu í almennum lækn
ingtrm, en tíl þess e-r ekki að-
staða nú í dag. Hafa menn látið
sér kom.a til hugar að til þess
að slíkt væri framkvæmanlegt
yrði að koma upp sérstakri
stofnun undir handleiðslu
manna sem, ymu að slíkum al-
mennum lækningum, an naðhvort
í höfuðborginni eða við lækna-
miðstöðvar úti á landi, nema
hvort tveggja væri.
Á LANÐSPÍTALALÓÐ OG
f NÆSTA NÁGRENNI
— Hvað er að frétta af hús-
næðismálum læknadeildarinraar?
— I mörg ár hefur verið rætt
um viðbótarbyggingar fyrir
lækraadeild. Fyrir nokkru hef-
ur verið mörkuð sú stefna af
deildarinnar hálfu að koma upp
öllum stofnunum deildarinrear á
Landspítalalóð eða í næsta ná-
grenni við Landspítalann. Hins
vegar hefur ekki ennþá verið
gengið endanlega frá skipulagi
þessa lóðasvæðis, og fyrr en
svo hefur verið gert er ekki
unrat að hefjast handa um ná-
kvæmar áætlunargerðir um
byggingar á vegum deildarinnar.
F,n brýna raauðsyn ber til að á
allra næstu árum geti risið upp
rannsókraastofur í líffærafræði,
lífeðlisfræði, lífefnafræði, lyfja-
fræði og meina- og sýklafræði
svo að nefndar séu nokkrar af
aðalundirstöðugreinum læknis-
fræðinnar. Auk þess er brýn
þörf á byggingum yfir kenmslu
og rannsóknir í geðlæknisfræði,
félagslækniragum, kvensjúkdóma
fræði, geislalækningum og geisla
greiningu.
ÞURFUM AÐ KOSTA
MIKLU TIL
— Hér er þá um mörg brýn
og fjárfrek verkefni að ræða.
— Vitaskuld gera læknadeild
armenn sér ljóst að íslendingair
eru fámenn þjóð og við höfum
ekki afl til að koma upp stór-
um vísindastofnunum eins og
tíðkast í stærri löndum. En hitt
er jafnljóst, að til þess að lækna
deildin geti gegnt hlutve-rki
sínu og fylgzt með þróun þess-
Frainhald á bls. 19
SKUl IUKAkaULD FR AÐ GANGAIGARÐ A iSLhNJi
Nýtízku spánskur skuttogari.
Spánn er fjórða stærsta fiskiskipaland í heimi.
Á undanförnum 10 árum hafa Spánverjar byggt meira en 200 skuttogara og v/erksmiðjutogara,
auk fjölda annarra fiskískipa.
Verð og greiðsluskilmálar hagkvæmir.
Tiltólulega stuttur afgreiðslutími.
Auk togara og annarra fiskiskipa smiða Spánvarjar
^r Flutningaskip
Frystiskip.
■jtr Farþegaskip.
rk S’ranriferðaskip og flóabáta.
•k Oiíuskip
k Varðskip.
k Slippstöðvar, sem má auðveldlega færa milli hafna.
AMar uppfýs'ngar greiðlega veittar.
MAGSÚS VÍSLUNÍSSSS B.f.
Austurstræti 17, pósthólf 80, Reykjavik. Símar 13057 og 21557.