Morgunblaðið - 12.04.1973, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 1973
JHíirgimW&Mtr
Otgefandi
F ra m kvæmda stjóri
Ritstjórar
hf. Árvakur, Reykjavfk.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árnr Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sfmi 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sfmi 22-4-80.
Askriftargjald 300,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasðlu 18,00 kr. eintakið.
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjórf
Auglýsingastjóri
Ritstjóri og afgreiðsla
E“ er að furða, þótt mönn-
um finnst þingræðið
skrýtið á íslandi um þessar
mundir. Hinir svonefndu
varða efnahags- og kaup-
gjaldsmál, bæði frumvörpum,
sem stjórnin hefur samið og
samþykkt á ráðherrafund-
þeim meginmálaflokki lýt-
ur.
í öryggis- og varnarmálun-
um eru stjórnarflokkarnir
svonefndu einnig klofnir.
Kommúnistar segja, að strax
með málefnasamningnum
hafi verið tekin um það end-
anleg ákvörðun, að varnar-
liðið ætti að hverfa úr landi.
Ráðherrar Framsóknarflokks
ins segja hins vegar, að ein-
ungis sé ákveðin endurskoð-
un varnarsamningsins, en
ákvörðun um hugsanlega
uppsögn verði borin undir
Alþingi, þegar athugun máls-
ins hefur farið fram. Og
a.m.k. þrír svokallaðir stjóm-
arþingmenn hafa opinberlega
lýst því yfir, að þeir séu
herrunum í ríkisstjórninni
hefur lýst því yfir, að hann
telji, að við íslendingar eig-
um að senda málflytjanda til
Haag til að verja og sækja
þar mál okkar. Og ætla verð-
ur að flokkur hans stvðji
hann í þessari afstöðu. Sá
þingmeirihluti, sem varði rík-
isstjórnina falli, er því einnig
klofinn um þetta lífshags-
munamál landsmanna.
Nú hafa verið upp taldir
þrír meginflokkar íslenzkra
stjórnmála, og alls staðar
kemur í ljós, að stjórnar-
flokkarnir eru klofnir og
ófærir um að marka nokkra
þá stefnu, sem þeir geta sam-
einazt um og tryggt ríkis-
stjórninm meirihluta. Það er
SKRÝTIÐ ÞINGRÆÐI
stjómarþingmenn vörðu að
vísu ríkisstjórnina falli, er
vantrauststillaga Sjálfstæðis-
flokksins kom til atkvæða
fyrir skömmu. En á hinn
bóginn tvístrast þeir í allar
áttir, er ríkisstjómin ber
fram stjórnarfrumvörp og
reynir að koma málum í
gegmun Alþingi.
í efnahagsmálunum hagar
nú svo til, að ríkisstjórnin
kemur engu máli fram.
Stuðningsblöð stjómarinnar,
Tíminn og Þjóðviljinn, kenna
„stjómarandstæðingum“ um,
og segja þá þvælast fyrir
framgangi mála. Meðal þess-
ara ,stjórnarandstæðinga‘ eru
þingmenn úr stjórnarflokk-
unum svonefndu. Þeir neita
að veita atfylgi sitt til að
koma fram frumvörpum, er
um, án þess að leggja þau
fram á Alþingi, og eins frum-
vörp, sem lögð hafa verið
fram, en síðan svæfð í nefnd.
Öllum er Ijóst, að ríkisstjóm-
in hefur ekki meirihluta á
Alþingi til að framfylgja
neinni stefnu í efnahagsmál-
um. Hún er því ekki þing-
ræðisstjóm að því er að
andvígir því, að varnarliðið
verði rekið úr landi eins og
nú háttar. Vinstri stjórnin
hefur því ekki þingmeiri-
hluta til að framkvæma
neina stefnu í öryggis- og
varnarmálum landsins.
í landhelgismálinu er nú
einnig kominn upp djúpstæð-
ur ágreiningur. Einn af ráð-
því vissulega í hæsta máta
óeðlilegt að tala um þessa
stjórn sem þingræðisstjórn.
En hér með er sagan ekki
öll sögð. Einnig er kemur til
málaflokka, sem ekki hafa
jafn mikla þýðdngu og þeir
þrír, sem éður eru nefndir
kemur í ljós. að stjórnarliðic'
er margklofið. Stjórnarfrum-
vörpum er breyf: í beinni
andstöðu við þá ráðherra,
sem ábyrgð bera á viðkom-
andi málaflokkum, með at-
beina þingmanna stjórnar-
flokkanna, og jafnvel gengur
svo langt, að sjálfur forsæt-
isráðherrann greiðir atkvæði
með slíkum breytingum,
þvert gegn vilja þess ráð-
herra, sem viðkomandi mál
heyrir undir.
Nú er í sjálfu sér ekkert
við það að athuga, að þing-
menn úr sama flokki greini á
um ýmis atriði, og gjarnan
má slíkur ágreiningur koma
upp á yfirborðið. En hins
vegar hlýtur það að heyra til
tíðinda, þegar forsætisráð-
herra snýst gegn ákvæðum
stjórnarfrumvarps, sem áð
sjálfsögðu hefur átt að ræða
í stjórninni, áður en það var
lagt fram, og stuðlar að því
að koma fram breytingum,
þvert gegn vilja viðkomandi
ráðherra.
Sannleikurinn er sá, að í
stjórnarherbúðunum ríkir nú
fullkomin upplausn. Reynt
er að koma fram einu málinu
af öðru, en allt fer í handa-
skolum vegna algjörs for-
ustuleysis.
Það er af þessum sökum,
sem ríkisstjórnin leggur meg-
in kapp á að koma Alþingi
heim, svo að hún geti stjórn-
að með bráðabirgðalögum.
Hún veit sem er, að hún er
ekki lengur nein raunveru-
leg þingræðisstjóm, en ætl-
ar sér samt að hanga.
Hólmfrídur Gunnarsdóttir:
Fýkur mold yfir hæðir
f morgun, þegar blóð lambsins var
að stikna í ofninum, og vorsólin staf-
aði geislum inn um gluggann, kom
mér það í hug, hve mannshugurinn
má vera sæll á stundum. Margan
sunnudagsmorgun hef ég setzt eins og
madam Flod til að hlýða á lestur
Carlsons úr ritningunni. Amstur dag
anna, vonbrigði og mistök, hafa oft
horfið þessa stuttu stund, á meðan
gamalkunnugir sálmar berast til
eyrna úr útvarpinu og vekja minn-
ingar, sem hafa enga ákveðna mynd
en öryggi þess þekkta. Oft hafa
prestarnlr komið með nýjar tillögur
í lífsins stríði, lagt vei út af textan-
um, vakið til umhugsunar um ómælis
vidd þeirra tækifæra, sem lífið get-
ur boðið einstaklingnum. Og gagn-
vart orðum biblíunnar stöndum við
madam Flod i sömu sporum. Kannski
sofnum við út frá lestrinum í dag,
en lífsskoðun okkar er mótuð af
þeim réttlætisskilningi, sem við erum
aldar upp við. Við berjumst hvem
dag við að komast fram úr því að
lifa, þræða þetta vandrataða ein-
stigi á milli alls, sem er. En „kött-
ets lusta och sjalens obotliga ensam-
het“ eru engin lömb að leika sér við.
Þess vegna erum við öll svo ógnar
villt, og hver sú stund, sem færlr
frið, hver sú hönd, sem rétt er út
til stuðnings og hjálpar, er mildi.
Hve margir muna ekki eftir mynd-
inni af englinum, sem stóð hinum
megin við brúna og rétti hjálpandi
hönd á móti bömunum, sem voru að
fikra sig yfir. Ættu þeir, sem þjóna
guði, ekki að reyna að vera slíkir
englar?
Þegar ég opnaði útvarpið í morg-
un var presturinn rétt að sleppa orð
inu „móðurást“. Það var verst að
missa af upphafinu, hugsaði ég, en
þegar lengra var haldið, fór ég að
efast um missinn. Maðurinn var að
tala um móðurást. Hann vissi upp á
hár, hvernig hún er. Hann minntist
ekki á föðurást. Kannski veit hann
ekki, hvernig hún er. Síðan vitnaði
hann í grein, sem hann sagði, að
birzt hefði í íslenzku blaði fyrir
nokkrum árum og sem mig sannar-
lega rekur minni ti‘l. Það var saga
ófuliburða fósturs, sem segist vera
eftirmynd móður sinnar, sem reynd-
ar lætur eyða fóstrinu. Pesturinn
sagði að þetta væri glæpur. Ekki
treystist ég til að mótmæla þvi. Efa-
laust er það glæpur að drepa. Fóst-
ureyðing er ekkert gamanmál. Það
er ekki heldur þess eðlis, að einhverj
ir svokallaðir „sérfræðingar" geti
skorið úr um það, hvenær eigi að
drepa. Þeir, sem stóðu að þvi, að líf
varð til, verða í sameiningu að taka
á sig ábyrgðina. Engir aðrir geta
tekið hana af þeim. Það er ábyrgð
að eiga barn ekki síður en að drepa.
Heilt líf, heil ætt á einu andartaiki.
Börnin eru líka manneskjur frá upp
hafi. Þau eru ekki algóð fremur en
við, sem erum fullorðin. Við breyt-
umst ekki úr englum í óargadýr á
fermingardaginn.
Presturinn sagði, að í dag minnt-
ist hanm getnaðiair Krists í móðu.r-
skaut. Það virðist hafa farið fram-
hjá prestinum, að þetta var alveg
einsdæmi með Jesúm. Það er miklu
algengara og raunar einhlítt, að
börn verða til fyrir samverknað
tveggja aðila af gagnstæðu kyni.
Þessir tveir aðilar, hversu veikir og
smáir sem þeir eru, verða að hafa
alla ábyrgð. Og börnin, sem verða
til, mæta heimi, sem er fullur af
kvöl en líka kærleika. Og sumir
litlu drengirnir verða vondir menn.
„Hver hefði orðið saga frelsarans, ef
móðir hans hefði deytt hann?“
spurði presturinn. Og ég spyr:
„Hver hefði orðið saga mannkynsins,
ef Stalín hefði aldrei orðið til, ef
Hitler hefði ekki komizt á legg, ef
valdamennirnir, sem stjórna þjóðar-
morðum hér og þar hefðu ekki lií-
að?“. Svarið er ekki hér. Ég verð
að taka það fram aftur til þess að
forðast misskilning, — vegna þess, að
fólk er oft fljótt að draga rangar
ályktanir, — að ég er ekki að segja,
að fóstureyðing sé ekki glæpur. Það
er efalaust glæpur, en ábyrgðin af
þeim glæp verður að vera í höndum
þeirra, sem ábyrgðina eiga. Það er
líka glæpur að drepa fullorðið fólk,
— jafnvel þótt það sé drepið í nafni
réttiætisins. Þó sitja valdhafarnir í
austri og vestri, sem senda þjóðirn-
ar út i styrjaldir og morð, við há-
borð heimsins. Er heili mannsins
svona lítill, að hann skilur ekki þess
ar víddir? Skilur presturinn ekki
glæpinn nema hann sé smár? Þá skul
um við huga að litlum glæpum, sem
allir skilja. Er það ekki glæpur,
hvernig hinir sterku troða hina
veiku í svaðið? Er það ekki glæpur
að yppa öxlum yfir angist þess, sem
er minni máttar? Er það ekki glæp-
ur, ef þeir, sem standa við dánar-
beð, veita maninslífinu ekki þá virð-
ingu, að þeir hætti að hlæja á með-
an síðustu andvörpin eru tekin.
Þetta er ekki saga — úr lausu lofti
gripin? Er það ekki glæpur að meta
mannslífin misjafnt? Þegar þeir, sem
standa á jökultindi hefðarinnar falla
frá, er flaggað, og prestarnir tala um
þunga og stóra þjóðarsorg. Sömu dag
ana eru aðrir á Islandi að missa ást-
vini sina. Þjóðin missir heilar skips-
hafnir í hafið, flugvélarnar hrapa
með marga menn innanborðs. Ástvin
irnir sitja eftir. Er þeirra sorg ekk-
ert þung og stór? — Hvers vegna
eru þeir, sem að prédikun standa,
ekki hræddari við orðin?
í dag, þegar presturinn war að tala
Hólmfríður Gunnarsdótl.ir
hafa áreiðanlega margar konur hlust
að. Fjöldi þeirra hefur, — af viti eða
óviti —, látið framkvæma fóstureyð-
ingu. Ef til vill er það fyrir stuttu
um garð gengið? Kristur fór mildum
höndum um bersyndugu konuna.
Presturinn i dag var dómari. Það er
kannski talandi tákn um það, hve
þessi litla þjóð metur dómara sína
mikils, að hæstaréttardómari hefur
nú á þriðja hundrað þúsund krónur
á mánuði i laun, ef hann hættir að
dæma.
Skyldu orð pre.stsins í dag hafa
glatt nokkurn? Þau hafa áreiðanlega
sært marga. Skyldu þau hafa hugg-
að nokkurn? Þau hafa áreiðanlega
hryggt marga. Skyldu þau hafa vls-
að einhverjum veginn? Ég veit það
ekki. En ég veit, hvað það getur ver
ið erfitt að lifa. Hvað það getur ver-
ið erfitt að þræða einstigið, einkum
ef maður er einn, sem við verðum
öll á endanum. Það eina, sem við
ættum að gera, væri að styðja hvert
annað i stað þess að dæma. Er það
ekki fremur í anda Krists?
Systir. Ég rata ekki betur einstig-
ið yfir brúna en þú, — en ég rétti
þér hönd mína.