Morgunblaðið - 14.05.1974, Blaðsíða 27

MÖRGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. MAI 1974
27
úr verinu
EFTER EINAR SIGURÐSSON
Afkoman.
Mikið vatn hefur runnið til
sjávar síðan síðasta „Ver“ kom út
og margt gerzt í efnahags- og
stjórnmálum landsins.
Ef staðan er aðeins rifjuð upp,
þá er fyrst að minnast þess, að um
áramótin var fiskverð upp úr sjó
hækkað um 11H% og vísitölu-
hækkun varð 1. marz.
Þá átti svo að heita, að frysti-
husin sknuðu 200 millj. króna
hagnaði á árinu, en þá var i bjart-
sýni undangenginna mánaða
reiknað með nokkurri fiskverðs-
hækkun, sem aldrei varð. Raun-
verulega voru ,,húsin“ skilin eftir
á núlli.
Nú gerist það 1 febrúarlok, að
kaup 1 fiskiðnaðinum hækkar um
tæp 30%. í mörgum öðrum at-
vinnugreinum, sem sjávarút-
vegurinn er meira og minna
háður, hækkar kaupið enn meira,
allt upp 150%.
Þegar staóa frystiiðnaðarins er
gerð upp eftir hækkanirnar, er
hún þannig, að kaup hefur
hækkað um 550 millj. króna,
fastakostnaður um 250 millj.
króna, farmgjöld um 100 millj.
króna. Fiskveró hefur svo lækkað
erlendis um 100 millj. króna og
fiskúrgangur um 400 millj. króna.
Þetta eru samtals 1400 millj.
króna, og er það sú tala, sem
afkoman hefur breytzt um frá
því, er reiknað var með áður-
nefndum 200 millj. króna ágóða í
ársbyrjun og tapinu nú, á árs-
grundvelli. En þá er átt við, að
hvorki kaup, visitala, fiskur ne
annar tilkostnaður hækki frá því,
sem nú er, og heldur ekki, að
fiskur á erlendum mörkuðum
lækki né beinverð.
Til þess að gefa þessum tölum
meira sönnunargildi skal það
tekið fram, að þær koma heim við
útreikninga opinberra aðila á af-
komu frystihúsanna. Vitaskuld
má alltaf teygja það og toga,
hverjar verða hinar raunverulegu
tölur, þegar upp er staðið í lokin,
en eins og horfir er útlitið verra,
en ekki betra.
Hjá þeim, sem verkað hafa salt-
fisk og skreið, er útlitið ekki sem
verst, þó að dýrtfðarflóðið sleiki
þar rjómann ofan af eins og í
annarri útflutningsframleiðslu.
Um áramótin var reiknað með $
9,50 fyrir eggjahvitueininguna í
loðnumjöli og $ 427,00 fyrir lýsis-
tonnið og hráefnisverð ákveðið út
frá þessu.
Rúmur fjórði hlutinn af
mjölinu var seldur fyrir fram
fyrir verð samsvarandi $ 9,50,
annar fjórði hluti fyrir $ 6,50 og
tæpur helmingur er vonandi að
seljast nú fyrir $ 6,00 einingin, þó
er ekki enn séð fyrir endann á,
hvernig mjölsölunni reiðir af.
Þetta seinasta verð hefur 1 för
með sér um 20.000 króna tap á
hverja lest fyrir verksmiðjurnar
frá upphaflegu verðlagningunni á
hráefninu, kr. 3,75 kg. Þetta nem-
ur tugum milljóna hjá verk-
smióju.
Ef lýsisverðið héldist eins og
það er nú, en svo illa færi að
mjölið seldist ekki nema fyrir $
5,25, en fyrir það verð keyptu
Pólverjarnir í fyrra, svo að búizt
sé við því versta — það góða
skaðar ekki — væri ekki unnt að
greiða nema 1,45 fyrir kg af loðn-
unni, og er þá reiknað með kr.
3,00 vinnslukostnaði á kg og eng-
um greiðslum i verðjöfnunar- eða
oliusjóð. Ekki yrðu menn feitir af
því.
En svona getur farið, þegar
verðfall, kreppa og verðbólga
herja á framleiðsluna.
Nýlega lét hálfopinber nefnd
frá sér fara skýrslu um afkomu
togaranna, og komst hún að þeirri
niðurstöðu, að 500 lesta togararn-
ir töpuðu 14 millj. króna á árs-
grundvelli og stærri togararnir 24
millj. króna.
Um afkomu bátaflotans er
ekkert vitað, það þyrfti að gera
það dæmi sem fyrst upp nú í
vertiðarlokin, en enginn vafi er á,
að útkoman verður ljót. Ekki er
langt siðan afli bátanna var
15.000 lestum minni en i fyrra á
sama tima, og hafði hann þá farið
minnkandi frá árinu áður. Bara
þetta er verðmætisrýrnun upp á
300—400 millj. króna. Allur til-
kostnaður hefur farið stórlega
hækkandi, þó að það sé stórkost-
legast á veiðarfærunum og
viðhaldi þeirra og skipanna.
Útgerðarmönnum bátaflotans var
að vísu lofað af stjórnarvöldun-
um, að afkoma þeirra skyldi ekki
versna frá þvi, sem talið var um
siðustu áramót, að hún yrði, og er
ekki að efa, að við það verður
staðið.
Það er ekki gaman að vera at-
vinnurekandi i dag.
★
Grein þessi átti að fylgja
„Verinu“ síðastliðinn sunnudag,
en féll niður vegna mistaka blaðs-
ins.
— Minning
Hildur
Framhald af bls. 18
um er fyrir svo ótal margt að
þakka. Vináttuna, fjölskyldu-
böndin, samverustundirnar
heima og heiman og margt annað.
Éfe og fjölskylda min vottum
Sigurði vini okkar, börnunum
ungu, Guðrúnu móður hennar, Jó-
dfsi systur hennar og öðrum nán-
um ástvinum innilega samúð.
Páll Sigurðsson.
— Danmörk
Framhald af bls. 1
mála og fleiri félagsmála. Aðgerð-
ir þessar áttu að vega upp á móti
gjaldeyristapi Dana, sem nú er
talið nema um 800 milljónum
danskra króna á mánuði. Dánskir
verkamenn hafa mótmælt öllum
þessum atriðum harðlega og sem
fyrr segir gert verkföll til að
léggja áherzlu á kröfu sína um að
Hartling segi af sér og boði til
kosninga. Talið er víst, að þessar
aðgerðir verkamanna eigi stóran
þátt f því að hinir flokkarnir vilji
ekki styðja Hartling.
— Hannibal
Framhald af bls. 28
flokkinn á Vestfjörðum f kom-
andi alþingiskosningum og
sagðist hann hafa þakkað um
leið fyrir gott samstarf á liðn-
um árum.
Um það hvort hann færi í
framboð í einhverju öðru kjör-
dæmi, sagði Ilannibal, að það
væri með öllu óráðið.
— Þýzkaland
Framhald af bls. 1
hann þyrfti að skammast sín
fyrir. Brandt réðst jafnframt
harkalega á Honecker, leiðtoga A-
Þýzkalands, fyrir að hafa komið
njösnaranum Gunter Guillaume
inn á skrifstofu sína og sagði, að
sá verknaður væri ekki til þess
fallinn að bæta sambúð austurs
og vesturs. Honecker sagði í ræðu
á sunnudag, að samstarfi milli A-
og V-Þýzkalands yrði að halda
áf.ram og var þetta túlkað sem
áskorun til Schmidts um að láta
njósnamálið ekki hafa áhrif á
sa-mbúð þjóðanna.
Framhald af bls.28
skipa Baldur Kristjánsson, sem er
sonur Kristjáns Benediktssonar,
er skipar efsta sæti á hinum um-
deilda framboðslista, Sveinn Her-
jólfsson, sem á sæti í stjórn SUF,
og Ása Kristfn Jóhannsdóttir, sem
setið hefur f stjórn Félags ungra
framsóknarmanna í Reykjavík.
„Ólöglegt framboð“
Til rökstuðnings þeirri fullyrð-
ingu, að framboðslisti Framsókn-
arflokkáns, í Reykjavík sé ekki
löglega ákveðinn segir í fréttatil-
kynningu Samtaka vinstri fram-
sók náfmanna:
„Það fulltrúaráð, sem ber fram
hinn svokallaða lista Framsóknar-
flokksins f Reykjavík, er ekki
skipað á löglegum grundvelll
Hinir 'svokölluðu fulltrúar FUF
voru kosnir á aðalfundi, sem hlut-
laus rannsóknarnefnd SUF hefur
Aðstoðarfélag
aldraðra
UPPLÝSINGAR í síma 20990 kl.
9—11 f.h. alla daga nema laugar-
daga og sunnudaga. Óskað er eftir
sjálfboðaliðum.
— Nixon
Framhald af bls. 13
og aðeins 30% vilja, að hann haldi
áfram. Aður hafa ekki fleirí en
50% Bandarfkjamanna viljað
ríkisréttarrannsókn gegn forset-
anum samkvæmt skoðanakönnun-
um.
Bæði Gerald R. Ford varafor-
seti og Julie Nixon Eisenhower
ítrekuðu um helgina, að Nixon
væri staðráðinn f að halda áfram.
Ford sagði, að Nixon ætti að halda
áfram.
DREGIÐ hefur verið í happdrætti
námsferðasjóðs Myndlista- og
handfðaskóla íslands. Eftirtalin
númer hlutu vinninga.:
Nr. 1947, olíukrítarmynd eftir
Hring Jóhannsson, nr. 1058
grafíkmynd eftir Björgu Þor-
steinsdóttur, nr. 623 teikning
eftir Baltazar, nr. 2142 grafík-
mynd eftir Ragnheiði Jónsdóttur,
nr. 1717 myndverk eftir Snorra
Svein Friðriksson, nr. 257 Kjarval
og Lökken, keramikskúlptúr, nr.
úrskurðað ólöglegan. Þeir aðilar,
sem undirbjuggu og stjórnuðu
aðalfundinum og nú réðu öðru og
þriðja sæti hins svokallaða lista
Framsóknarflokksins f Reykja-
vík, hafa brotið lög félagsins á
margvíslegan hátt. Þeir afhentu
rúmlega hundrað manns félags-
skfrteini án þess að það fólk hefði
nokkurn tfma gengið f félagið.
Þeir strikuðu stóran hluta lög-
legra félagsmanna út af félaga-
skrá og ráku þá þar með úr Fram-
sóknarflokknum. Þeir dreifðu at-
kvæðaseðlum út um bæ án nokk-
urs eftirlits en meinuðu lögmæt-
um félagsmönnum að greiða at-
kvæði. Fulltrúaráð skipað fulltrú-
um, sem kosnir eru á slfkum
grundvelli, er þvf aigerlega ólög-
legt. Framboð, sem það ákveður,
getur með engu móti talist rétt-
kjörið framboð Framsóknar-
flokksins f Reykjavfk.
Þegar halda átti nýjan aðalfund
FUF f Reykjavík til, m.a.,að kjósa
á lögmætan hátt fulltrúa félagsins
f fulltrúaráð Framsóknarfélag-
anna f Reykjavík, gripu lögbrjót-
arnir til þess ráðs að setja lög-
bann á samflokksmenn sfna. Sú
— Fyrirspurnir
Framhald af bls. 28
borgarstjóra við þeim birt svo
fljótt sem kosturer.
Eins og kunnugt er, hefur Mbl.
um nokkurt skeið innt af höndum
þá þjónustu við lesendur sfna að
afla svara við fyrirspurnum af
ýmsu tagi, og eru fyrirspurnir og
.svör til borgarstjóra þáttur f
þeirri þjónustu blaðsins.
Fram að kjördegi til borgar-
stjórnar verða borgarmálin mjög í
sviðsljósinu og er ekki að efa, að
margir borgarbúar hafa hug á að
fá upplýsingar um ýmislegt, sem
fyrir augu ber í borginni, svo og
málefni, sem þeir kunna að hafa
átt samskipti við starfsmenn
borgarinnar um. Nú er því tæki-
færið að beina fyrirspurnum til
borgarstjóra með milligöngu
Morgunblaðsins og væntir blaðið
þess, að sú þjónusta verði vel
metin.
2077 plattar eftir Sigrúnu
Guðjónsdóttur, nr. 503 myndverk
eftir Kjartan Guðjónsson. nr. 237
grafíkmynd eftir Einar Hákonar-
son, nr. 2108 teikning eftir Jón
Reykdal, nr. 1308 teikning eftir
Halldór Pétursson, nr. 375 mynd-
verk eftir Niels Hafstein og nr.
1921 myndverk eftir Sigurð Sig-
urðsson.
Nánari upplýsingar eru gefnar
í síma 19821 milli kl. 15 og 17.
(Birt án ábyrgðar).
aðgerð hefur leitt til þess, að
Borgardómur Reykjavíkur og
e.t.v. sfðar Hæstiréttur tslands
munu á ótvfræðan hátt leiða hið
sanna f Ijós. Þótt Samtök vinstri
framsóknarmanna harmi, að lög-
banni sé beitt til að hindra eðli-
lega og réttmæta flokksstarfsemi,
ber I sjálfu sér að fagna þvf, að
dómstólar landsins hafa fengið
málið f hendur. Þeir munu fella
dóm um athæfi þessara manna.
„Vafasöm
fjármáiastarfsemi“
Um þá fullyrðingu, að með
framboðslistanum sé verið að
hefja til vegs pólitfskt siðleysi og
margvíslega fjármálaspillingu
segir svo:
„A undanförnuin árum hafa
eflst til valda !■ nan Framsóknar-
flokksins í KeyKjavfk ýmiss konar
fjármálaöfl. Þau hafa tengt starf-
semi flokksins margvíslegri vafa-
samri f jármálastarfsemi, hús-
næðisbraski og lánamiðlun. Full-
trúar þessara afla skipa nú
baráttusæti á hinum svokallaða
lista Framsóknarflokksins í
Reykjavík."
Börkur seldi
í Skagen
Nótaskipið Börkur frá Nes-
kaupstað seldi 2007 kassa af sfld f
Skagen í Danmörku í gær fyrir
um 2.4 millj. kr. Meðaiverð f.vrir
hvert kíló var 31 króna.
Ekki var allur afli Barkar seld-
ur í gær, 200 kassa, sem urðu
eftir, átti að selja á markaðnum í
morgun.
Fjögur til fimm fslenzk sfld-
veiðiskip hafa nú hafið veiðar f
Norðursjónum og vitað er um
fjölmörg skip, sem eru lögð af
stað til veiða þar, eða eru i þann
veginn að leggja af stað til veiða.
— Bátaflotinn
Framhald af bls. 28
ekki á sjó í sumar, og kæmu til
fyrrgreindar ástæður, en ýmsar
fleiri mætti telja upp. Humar-
veiðitakmarkanir verða t.d. mjög
miklar f sumar. Enginn bátur yfir
100 rúmlestir fær nú leyfi til
humarveiða og afiatakmarkanir
eru meiri en áður hefur þekkzt.
Eru þessar ráðstafanir gerðar
með samþykki L.Í.U., enda er
brýn nauðsyn að vernda humar-
stofninn vel á næstu árum, ef
hann á ekki að þurrkast út. Marg-
ir þeir útgerðarmenn, sem hafa
gert skip sín út á humarveiðar
höfðu hugsað sér aó gera út á
spærling í sumar og fyrir nokkr-
um mánuðum voru bundnar mikl-
ar vonir við þær veiðar. Nú er
hins vegar ljóst, að lítill grund-
völlur er fyrir þeim veiðum, þar
sem verð fyrir spærling til
bræðslu verður það lítið, að ekki
verður hægt að gera út á þær
veiðar nema með stórfelldu tapi.
Aðeins hinir stærri bátar geta
stundað sfldveiðar í Norðursjón-
um í sumar, og er búizt við sæmi-
legri afkomu þeirra báta ef vel
fiskast. Hins vegar er nú þörf á
hærra meðalverði, þar semolfa og
kassar hafa hækkað gífurlega frá
í fyrra. Togveiðar eru nú einnig
mun erfiðari en áður, þar sem
búið er að setja bátunum strangar
veiðireglur með nýju landhelgis-
veiðilögunum, sem samþykkt
voru f vetur á Alþingi.
Sagði Kristján, að einu björtu
hliðarnar f útgerðinni var togara-
aJinn en hann er nú 42 þúsund
lescir á móti 9 þúsund lestum i
fyrra. En þess ber þó að gæta að
fjöldi togara á veiðum er nú
margfalt meiri en þá og nú síð-
ustu vikur hefur af li þeirra dottið
niður. Loðnuaflinn var nú 462
þúsund lestir á móti 420 þúsund
lestum í fyrra og einnig inn í þá
mynd kemur fjölgun skipa, þvi nú
stunduðu 50 fleiri skip loðnuveið-
aren 1973.
Þegar við, nokkrar þeirra, sem
bárum gæfu til að eiga Hildi
heitna Vilhjálmsdóttur að vini,
hittumst til að reyna af veikum
mætti að setja saman ofurlitla rit-
smíð um þennan ógleymanlega
sólargeisla f lífi okkar, sólar-
geisla, sem engri okkar hefur enn
tekist að skilja að nú sé slokknað-
ur, nema í ljúfri endurminningu
birtu yls og gleði, héldum við að
okkur yrði ekki skotaskuld úr þvi.
Af svo mörgu hlaut að vera að
taka. Minningarnar voru svo
óteljandi allt frá því að við vorum
í Melaskólanum, sfðan f þeirri
menntastofnun, sem kölluð var
Gaggó Vest og síðan áfram gegn-
um lffið þar til dauðinn skarst i
leikinn og tók Hildi frá okkur.
Hildi, sem hefði, ef forsjóninni
væri nokkurn tftna stjórnað af
einhverju réttlæti, átt að lifa okk-
ur allar.
Við sátum bara þöglar, hnípnar
og hnuggnar og rifjuðum upp alit
það sem hún hafði alltaf fært
okkur með nærveru sinni i hópi
okkar skólasystra hennar. Alla
gleðina, alla hlýjuna og gáskann,
sem hún bjó yfir í svo rikum
mæli. Ef við hittum hana of sjald-
an, var hennar saknað, svo auð-
velt er að geta sér þess til með
hverjum söknuði yið kveðjum
hana hinsta sinn.
Við vitum að ekkert hefði verið
Hildi fjær skapi, en að sjá um sig
lofrollu í eftirmælastíl. Allir sem
til hennar þekktu vita lfka að
slfkfa skrifa er ekkijþörf. A sfnum
stutta æviferli sýndi hún það, sem
allir ættu að geta verið sammála
um að góða manneskju mætti best
prýða, blessuð, elsku Hildur.
Því verður áreiðanlega ekki
með orðum lýst;, hver harmur er
upp kveðir.n lnnan fjölskyldu
Hildar. Við vottum eiginmanni
hennar Sigurði Þórðafsyni. bórn-
um þeirra, móður hennar Guð-
rúnu Þorgeirsdóttur,/og Jódísi
systur hennar okkar dýpstu sam-
úð.
Einhverjar ljúfustu endur-
minningarnar frá því að við vor-
um í skóla eru viðtökurnar. sem
við alltaf fengum hjá pabba og
mömmu Hildar á Öldugötunni.
Guðrúnu og Vilhjálmi heitnum
Eyþórssyni, sem lést í fyrra. en
þau hjónin tóku okkur alltaf opn-
um örmum og af þeiiri hlýju, sem
seint mun gleymast. En þó að við
séum allarharmi slegnar, munum
við áreiðanlega, þegar tíminn hef-
ur grætt dýpstu sárin, hugsa til
Hildar sem þess ljósgeisla, er bar
ávalt með sér birtu og yl hvar sem
hún fór, hvort sem verið var að
bralla eitthvert prakkarastrik í
Gaggó, eða bara við sátum og hló-
um að því sem okkur þótti bros-
legt og nutum þess að vera í ná-
vist Hildar vinkonu okkar.
Skóias.vstur.
— Fram-
boðslistinn
Dregið í happdrætti Mynd
lista- og handíðaskólans