Morgunblaðið - 12.07.1974, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. JULl 1974
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10 1 00.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Áskriftargjald 600,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasolu 35,00 kr. eintakið.
Allt útlit er nú fyrir
að verðbólguvöxturinn
á þessu ári muni nema 50-
60% og hefur verðbólgan
aldrei verið meiri. Á við-
reisnarárunum var hún að
jafnaði um 10% og þótti
landsmönnum nóg um, en
hinn gífurlegi vöxtur
hennar á síðustu misserum
sýnir, að nú verður í alvöru
að snúast gegn þessari
þróun með tiltækum
ráðum. í því skyni að efla
skilning almennings á
þessu vandamáli og
hugsanlegum aðgerðum er
og nauðsynlegt, að sem
almennastar umræður fari
fram um þær leiðir, sem
tiltækar kunna að vera.
Vafalaust er flestum
ljóst, að verðbólgan hefur
að sumu leyti verkað
örvandi á ýmsar fram-
kvæmdir í þjóðfélaginu.
Þannig er óhætt að slá því
föstu, að hún hefur auð-
veldað húsbyggjendum að
eignast þak yfir höfuðið og
standa undir hinum háa
byggingarkostnaði. Á hinn
bóginn hefur svo gífur-
legur verðbólguvöxtur,
sem nú er í landinu, einnig
mjög skaðvænleg áhrif.
Gildi peninganna verður
nánast ekkert í augum
fólks og sá, sem geymir
peninga í banka lang-
tfmum saman í stað þess að
festa þá í einhverjum verð-
mætum, er beinlínis að
tapa fé. Verðbólgan ýtir
einnig undir brask af ýmsu
tagi og gerir þeim, sem
aðstöðu hafa til að safna
miklum skuldum, kleift að
komast yfir miklar eignir
með hjálp verðbólgunnar.
í umræðum um tak-
mörkun verðbólguvaxtar
hafa menn gjarnan ein-
blínt á þau sjálfkrafa
tengsl, sem eru milli kaup-
gjalds og verðlags í
landinu. Á árunum 1960-
1964 var þetta sjálfkrafa
kerfi tekið úr sambandi.
Afleiðingin varð sú, að
mikill órói ríkti á vinnu-
markaðinum, verkalýðs-
félögin sömdu til skamms
tíma, jafnvel aðeins 6
mánaða í senn og kaup-
gjaldshækkanir voru sízt
minni en á þeim tímum,
þegar kaupgjaldsvísitalan
hefur verið í gangi. Með
júnísamkomulaginu 1964
var verðtrygging launa
tekin upp á ný og hefur
verið við lýði síðan, að
mestu í óbreyttu formi,
með nokkrum undan-
tekningum þó.
Á kreppuárunum var
með samkomulagi við
verkalýðsfélögin sett svo-
nefnt þak á vísitöluna, sem
vakti mikla óánægju í hópi
þeirra, sem hærri laun
höfðu, og það þak var af-
numið, þegar betur fór að
ganga. Með verðstöðvunar-
lögum 1970 tók viðreisnar-
stjórnin áfengi og tóbak út
úr vísitölunni og frestaði
greiðslu tveggja vísitölu-
stiga í um 10 mánuði.
Verkalýðshreyfingin og
vinstri flokkarnir snerust
af mikilli hörku gegn þeim
ráðstöfunum.
En völdin hafa gert
vinstri flokkana raunsærri
að þessu leyti. Þeir hafa
skert vísitöluna með
ýmsum hætti á valdatíma
sínum. í fyrsta lagi með því
að láta söluskattshækkun
ekki koma fram í kaup-
gjaldsvísitölu. 1 öðru lagi
með því að taka áfengi og
tóbak út úr vísitölu. í
þriðja lagi með því að taka
bílinn út úr vísitölu og í
fjórða lagi með því að taka
nokkur vísitölustig hrein-
lega af launþegum. Þannig
virðast allir stjórnmála-
flokkar á einu máli um, að
breytinga sé þörf á nú-
verandi verðtryggingu
launa og er það í sjálfu sér
spor í rétta átt, en ef menn
vilja skoða þessi mál af
raunsæi er ljóst, að verð-
trygging launa í einhverju
formi verður að vera til
staðar.
í þeim miklu umræðum,
sem fram fara víða um
lönd um verðbólgu-
vandann er hvað eftir
annað vakin athygli á for-
dæmi Brasilíu, þar sem
tekizt hefur að skera verð-
bólguvöxtinn mjög niður
BARÁTTAN GEGN
VERÐBÓLGUNNI
með einu allsherjar verð-
tryggingarkerfi, þar sem
laun og verðlag og allar
fjárskuldbindingar svo og
sparifé hefur verið verð-
tryggt og allt kerfið endur-
skoðað á þriggja mánaða
fresti. Hér á landi hefur
lítið verið um verð-
tryggingu fjárskuld-
bindinga, þó hefur það
nokkuð færzt í vöxt.
Þannig hefur ríkissjóður
um nokkurra ára bil tekið
lán með almennu útboði,
sem eru verðtryggð. Við-
reisnarstjórnin setti verð-
tryggingu á húsnæðislán,
sem vinstri stjórnin afnam,
en tók upp á ný skömmu
fyrir kosningar og er það
enn ein viðurkenning
vinstri stjórnar á ráð-
stöfunum Viðreisnar, sem
á sínum tíma voru mjög
gagnrýndar. í vaxandi
mæli er rætt um nauðsyn
þess að verðtryggja spari-
fé, sem mundi að sjálf-
sögðu þýða almenna verð-
tryggingu fjárskuld-
bindinga, því ekki gætu
bankar lánað út verðtryggt
sparifé án þess að útlánin
væru einnig vísitölu-
bundin. Sjálfsagt mundi
slík ráðstöfun auka mjög
sparifjármyndun og trú
fólks á verðgildi peninga,
en draga jafnframt úr
eftirspurn eftir lánum.
Verðtryggingarkerfið í
heild sinni er eitt af því,
sem þarf að taka til alvar-
legrar umræðu í sambandi
við ráðstafanir til þess að
takmarka verðbólguna og
halda henni í skef jum.
Flugfélagið hefur opnað A-
Grænland fyrir ferðamönnum
Þegar kosningaslagurinn var t
algleymingi, kom til Reykjavtkur
ungur maður. sem búið hefur um
árabil f bænum Angmagssalik á
austurströnd Grænlands. Nú hefur
hann ráSizt I það stórvirki a8
byggja fyrsta áfanga a8 hóteli þar
f bænum, til þess a8 skapa skilyrSi
fyrir ferSamenn, sem f vaxandi
mæli leggja nú leiS sfna til austur
strandar Grænlands. Þetta er eina
hóteliS á austur Grænlandi
Angmagssalik er 800 manna
bær en f hreppnum öllum eru um
2500 manns. sagSi hótelstjórinn,
sem heitir Kelly Nicolaisen. Það
eru hinar reglulegu flugferðir
Flugfélags íslands til Kulusuk,
sem hafa opnað austurströnd
Grænlands sem vettvang ferða-
langa. Þeir, sem þangað koma,
vita að sjálfsögðu, að þar er ekki
að finna baðstrendur. — Vita, að
það er hin hrikafagra náttúra, sem
bo8ið er upp á. — Þeir, sem f
sumarleyfum vilja ástunda útilff,
gönguferðir og stangveiði og
ánægju hafa af svo nýstárlegu
sporti sem siglingum um lygna
djúpa firði innan um borgarfsjaka
hafa nóg við að vera meðan á
nokkurra daga viðdvöl stendur.
í þessum fyrsta áfanga hótels-
ins er gistirými fyrir 12 gesti, en
auk þess hefur hótelið, sem heitir
Hótel Angmagssalik svefnpoka-
pláss fyrir allmarga gesti.
Nicolaisen hótelstjóri sagSi, a8
tilgangurinn með ferð hans hingað
nú væri sá að ræða vi8 forráða-
menn Flugfélags íslands um sam-
vinnu. Það er Ijóst, að Flugfélagið
verður að leita til danskra og
grænlenzkra yfirvalda I sambandi
viS leiguflugið til Kulusúk og
félagið hefur ekki fengið leyfi fyrir
þeim fjölda ferða. sem það telur
sig þurfa, til að anna þörfinni fyrir
sfaukna og betri þjónustu vi8
ferðafólk. — Eins og þið munið
vita, eru flestir þeirra, sem til
Kulusúk koma á sumrin ferða-
menn frá V-Evrópulöndum, sem
hafa haft einhverja viðdvöl f
Reykjavfk en sfðan brugðið sér
yfir til okkar.
í samstarfinu vi8 Flugfélag
, <$> t. /
J {f
Samtal við
hótelstjórann
í Angmagssalik
EAST'
GREEMLAND
Kápumynd af hótel-pésanum frá
Hótel Amgmagssalik
islands, einkum við forstöðumann
utanlandsflugsins. Birgi Þor-
gilsson, er málum nú svo háttað,
sagSi eigandi Hótel Angmagssalik,
að við viljum vinna að þvf vi8
yfirvöldin f Grænlandi, a8 Flug-
félagiS fái rýmkað allverulega
leyfið til þess a8 stunda Græn-
landsflugiS til Kulusdk og helzt
árið um kring. Þá væri hægt t.d.
a8 bjóða hraustum ferSalöngum,
sem ekki kalla allt ömmu sfna og
eru tilbúnir að mæta grænlenzk-
um vetri og stunda alls konar
vetrarsport, að koma til Angmags-
salik og dveljast á hótelinu f viku-
tfma, t.d. f febrúarmánuði eða
marz — þegar aftur er farið að
lengja daginn. Ég held, sagði
hótelstjórinn, að það hljóti a8
hljóma æði spennandi f eyrum
margra, a8 eiga þess kost nú á öld
hraðans og streitunnar, a8 bruna á
grænlenzkum hundasleSa um
hjarnbreiðurnar heima. — en ein-
mitt það er liður f vetrardagskrá
þeirri, sem ég er nú a8 undirbúa
og athuga f samráði við Flugfélag
fslands f þeirri von, að leyfi fáist
fyrir auknar flugferðir til Kulusúk.
— Já, það er fyrst og fremst
verk Flugfélags fslands og þá ekki
sfzt Birgis Þorgilssonar, að tekizt
hefur a8 opna austurströnd Græn-
lands fyrir ferðamönnum og aukn-
um samskiptum vi8 umheiminn,
sagði Nicolaisen hótelstjóri, sem
sfBan bætti við: Túrisminn hefur
þegar sýnt og sannaS fólki heíma,
að auknum ferSamannastraumi
fylgir nýr þáttur f atvinnuháttum,
sem annars eru afar fábreyttir. —
En, sag8i hótelstjórinn, ég
sakna þess hve fslendingar eru
tiltölulega fáir f hópi hinna mörgu
ferðamanna. sem koma frá
Reykjavfk. — Ég veit, a8 þeirra
sumarferðir eru einkum suður á
bóginn, en ég veit Ifka, a8 þa8 er
fjöldi fólks hér sem langar til
Grænlands og með tilkomu hótels-
ins tel ég, að gó8 skilyrði séu fyrir
þvf og ég vonast til aS eiga eftir a8
hitta fleiri fslendinga f ferða-
mannahópunum er stundir Ifða
fram.
Hótelstjórinn f Angmagssalik og Birgir Þorgilsson (t.h.) f skrifstofu hans.
Litla hóteliS.