Morgunblaðið - 07.11.1976, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. NÖVEMBER 1976
19
Franskur fyrirlestur
„NOKKRIR rithöfundar, sem ég
hef haft kynni af“ er titill
fyrirlestrar á vegum Alliance
Francaise, sem fluttur verður
mánudainn 8. nóvember kl. 20.30
Fyrirlesarinn, Francis Lacoste,
fæddist í Parfs 1905 og kynntist á
heimili foreldra sinna nokkrum
af fremstu rithöfundum Frakka,
svo sem Paul Valery, Paul
Claudel, Francis Jammes o.fl.
Lacoste mun gera grein fyrir
Hlutavelta
ungtemplara
I dag, sunnudag, halda tslenskir
ungtemplarar sína árlegu hluta-
veltu í Iðnaðarmannahúsinu við
Hallveigarstíg kl. 2—6 e.h. Und-
anfarin ár hefur ungtemplara-
félagið Hrönn staðið f skála-
byggingu í Skálafelli og vantar nú
aðeins herzlumuninn á að hægt sé
að fullgera hana. Mun ágðða
hlutaveltunnar varið til
byggingarinnar og auk þess til
alhliða félagsstarfs unglinga.
Ungtemplarar hvetja jafnt
eldri sem yngri að auka' á
skemmtun dagsins með því að líta
við.
þessum kynnum f fyrirlestrinum.
Francis Lacoste er stjórnmála-
fræðingur að mennt. Hann hefur
starfað í utanríkisþjónustu
Frakka 'Blegrad, Peking og vfðar
fyrir strfð, gegndi siðan ýmsum
áhrifastöðum í her- og utanríkis-
þjónustu Frjálsra Frakka í
stríðinu og hefur sfðan starfað í
Washington, Japan, Marokko og
víðar. Fyrirlestur hans fer fram f
Franska bókasafninu og er öllum
heimill aðgangur.
Notaðar Mazda
bifreiðar til sölu:
929 station 1 976 ekinn 1 9.000 verð 1 880 þús.
929 station 1 975 ekinn 60.000 verð 1 580 þús.
929 4ra dyra 1975 ekinn 20.000 verð 1 580 þús.
929 4ra dyra 1 976 ekinn 40.000 verð 1 650 þús.
929 hardtop 1975 ekinn 22.000 verð 1580 þús.
61 6 4ra dyra 1 974 26.000 verð 1 250 þús.
818 4ra dyra 1 976 ekinn 4.000 verð 1 260 þús
Pickup 1 976 ekinn 6.000 verð 11 50
RX-4 1 976 ekinn 7.000 verð 2050 þús
Skipti hugsanleg á ódýrari bil.
BÍLABORG HF.
Borgartúni 29 simi22680
AkcentK
LJOSMYNDAPAPPIR
Svart-hvítur: Venjulegur,
plast og hör
Einnig pappír í öllum
regnbogans litum
Sendum i póstkröfu.
FOKUS HF • Lækjargötu 6B. sími 15555.
Svanur Kristjánsson einnig að
fjalla f fyrrgreindum tilvitn-
unum): „Þó kom svo að ég fór að
lesa Þjóðviljann líka. Um þær
mundir voru kommarnir búnir að
skipta allri Reykjavík í deildir"
— og honum finnst svo sannar-
lega ekki ástæða til að setja
kommarnir í gæsalappir.
Þannig er það eiginlega viður-
kennt í þessu afmælisblaði Þjóð-
viljans af aðstandendum hans, að
blaðið hafi í raun og veru verið
málgagn kommúnismans á
Islandi — og nú má Gils fara að
vara sig. Og svo hefur blaðið ekki
sízt verið neikvætt að því leyti,
hvernig það hefur skrifað um þá,
sem eru ekki marxistar. En at-
hyglisvert er að kynna sér, hversu
margir merkir menn hafa þreytzt
á þeim áróðri, sem blaðið hefur
rekið sýknt og heilagt — og yfir-
gefið það og málstað þess.
Linnulaus
óánægja
Um þessar mundir vill einmitt
svo til, að „andinn" f Þjóðviljan-
um, svo vitnað sé enn til hans,
hefur undanfarið verið mjög
gagnrýndur — og þá ekki sízt af
vinstra fólki, sem hingað til hefur
haldið upp á þetta málgagn sitt.
Það má ef litið er á lesendabréf
og aðfinnslur í blaðinu, vart vatni
halda fyrir óánægju vegna skrifa
blaðsins. Ölafur Jóhann Sigurðs-
son skáld hefur nýlega birt harð-
orða athugasemd við vinnubrögð
á Þjóðviljanum — og var hún sett
gegntJþróttasíðunni (!) Eitthvað
hefði nú verið sagt, ef Morgun-
blaðið hefði gert athugasemd
Ólafs Jóhanns svipuð skil.
Ýmislegt hefur verið tíundað f
Morgunblaðinu af þeirri gagnrýni
sem vinstra fólk hefur borið fram
á Þjóðviljann og Alþýðubandalag-
ið að undanförnu og það verður
ekki endurtekið hér. En það er
harla athyglisvert að sjá, hvað
Brynjólfur Bjarnason segir í af-
mælissamtalinu, sem við hann er
haft. Hann er spurður þessarar
spurningar í lokin: „Hver finnst
þér þróun Þjóðviljans hafa
orðið?“ Og hann svarar: „Hann
hefur alltaf haft blæ af sinni sam-
tíð og hefur enn. Núna finnst mér
hann stundum vera meira þolandi
en gerandi — vera meira undir
áhrifum sinnar samtíðar en að
hann hafi áhrif á hana. Hann
gengur mikið upp í að vera
fullboðleg vara, en áður var hann
fyrst og fremst baráttutæki. Hitt
kom á eftir. Auðvitað þarf að
koma blaðinu út meðal fólks, en
stundum dettur mér það sama i
hug og Jóni Múla um daginn f
sambandi við hátíð hernámsand-
stæðinga á Stapa, spurningin um
tilganginn og meðalið." Jón Múli
hafði sagt m.a.: „Stapafundurinn
gegn hernámi og NATO stóð f
stifar þrjár klukkustundir —
Blaðið Okkar hefði einhvern tfma
á forsíðu minnzt á einhug, þrótt
og sókndjarfa sveit af minna til-
efni. Gerðu fundarmenn góðan
róm að ræðum og ávörpum og
baráttukveðjum i símskeytum frá
félögum og einstaklingum úti um
allar trissur. Leikarar og söngvar-
ar fengu gott hljóð, — raunar
setti nokkra rómantíska sam-
komugesti hljóða og máttu sumir
ekki mæla að Ioknum „djörfustu"
söngljóðum kvöldsins. Nú kann
það að vera, að klám trekki vel á
skemmtanir, það er a.m.k. skoðun
og reynsla bfóstjóra okkar, —
Þjóðleikhúsið er líka með ein-
hverja pempíulega tilburði í þá
átt undir rúmi um þessar mundir.
En þegar okkur, sem hingað til
höfum ekki verið talin af allra
viðkvæmustu sort, er boðið upp á
eins pervert pornóþrugl og
gróteskan hrylling og fram-
reiddur var til að fylla Stapa á
vegum hernámsandstæðinga
mánudagskvöldið góða, fer maður
að efast um að tilgangurinn helgi
meðalið." (Jón Múli var kynnir á
skemmtuninni).
Og Árni Björnsson segir m.a.
um þessar hundakúnstir allar:
„Það er t.a.m. orðið átakanlegt að
sitja á „liðsfundum“ herstöðvar-
andstæðinga og hlusta á þrotlaus-
"'r orðaskylmingar skoplítilla
Kenningahópa, sem skreyta sig
með nöfnum hugsuða eins og
Marx gamla eða framkvæmda-
manna á borð við Lenín og
Trotski. Þetta barnalega sér-
skoðanaþras á ekki heima á fund-
um með þeim, sem fyrir löngu
hafa gengið f gegnum þetta nauð-
synlega þroskastig, heldur á sér-
stökum kappræðusamkomum
þessara aðila. Það kemur í veg,
fyrir eða tefur a.m.k. og slævir
allar framkvæmdir.
Hvaða vit er t.d. f þvf, að smá-
hópar með um hundrað áhang-
endur geti eytt dýrmætum undir-
búningstíma Keflavíkurgöngu
dögum saman f þras um annað
eins og það, hvort bera skuli
fslenzka fánann fyrir göngunni
eða hvort landhelgismálið eigi að
vera á dagskrá? Menn fá sig einu
sinni varla til að koma á
stuðningsfund með Chile vegna
uppivöðslu og sundurþykkju
þessara harðlffismanna. Og sam-
staða i mjólkurbúðamálinu fer
mestan part í vaskinn, af þvf
þessir sjálfskipuðu verkalýðs-
sinnar vilja segja sjájfu af-
greiðslufólkinu fyrir verkúm. En
auðvitað er þetta fyrst og fremst
að kenna aumingjaskap allra
hinna, sem málin eru í rauninni
skyldari, en láta hjá lfða að taka
frumkvæði."
Síðan talar Árni um innbyrðis
togstreitu í verkalýðsfélögum og
samtökum annarra launþega, t.d.
um röðun f launaflokka,
ágreining um takmörkun þjóðnýt-
ingar, „afbrýðisemi og ólikan
smekk meðal listamanna, skoð-
anamun um kennslufyrirkomulag
f skólum og ófátt annað, sem vera
ætti neðar á dagskrá...“
Ekki er nú ánægjan með
eininguna í Alþýðubandalaginu
um þessar mundir.
Og Böðvar Guðmundsson hirtir
Þjóðviljann fyrir að taka ritverk
Svövu Jakobsdóttur eða Thors
Vilhjálmssonar fram yfir t.a.m.
ritverk Jóns Björnssonar og
segir: „Þá er það ekki vegna þess
að Svava og Thor séu betri rithöf-
undar miðað við algildan mæli-
kvarða listarinnar, heldur ein-
faldlega vegna þess að þau, eða
þeirra ritverk, falla eins og flís
við rass að þeim hugarheimi, sem
sá lifir í sem drekkur af skálum
yfirstéttarmenntunar í Svíarfki."
I þessari Þjóðviljagrein
Böðvars Guðmundssonar segir
hann, að Halldór Laxness hafi
gerzt „siðdaufur blekbóndi", sem
hafi farið „að kynna íslenzkri
borgarastétt dásemdir austur-
lenzkrar dulhyggju" — og gerir
sfðan grín að „tao“ sem Helga
Kress virðist hafa mikið dálæti á,
ef marka má ritgerð, sem hún
hefur skrifað um Halldór Lax-
ness. Margt fleira er sagt í þessari
grein Böðvars Guðmundssonar,
sem lærdómsríkt er.ekki sízt fyrir
þá, sem eru orðnir þreyttir á
íslenzkum sósíalistum, — en
einnig fyrir marxista og
kommúnista og þá ekki síður fyrir
hina, sem telja sig jafnaðarmenn
og halda tryggð við Alþýðubanda-
lagið fyrir einhvern undursam-
legan misskilning.
Guðrún Olga Árnadóttir, sem
þekktust varð af kostulegum til-
burðum í barnatíma útvarpsins í
f°rs /ð’J
\s6kn.
ilefni
jSl,nas°s' lrn að /
*ía7a s vei'A^
ve
fgu,
flarI _
rar fK <mé.
setti n, , , 6V£t
l^öðum V0k:
Paðver^ \VÓ>
fnmaZ ab *
’h skoöun ^a(
ar, H°uP.°g r
einh PÍöble
mULhverja
eina tíð, segir í samtali, sem
Vikan átti við hana nýlega, „að
íhaldsöflunum f þjóðfélaginu
stafi engin ógn af fyrirbærum
eins og Alþýðubandalaginu, eða
Hræðslubandalaginu, eins og
maður freistast til að kalla það.
Það beitir einungis þessum hefð-
bundnu diplómatísku leiðum og
eltir þarmeð skottið á afturhald-
inu. Og vinnur gegn alþýðunni.
Það fer aldrei vel. Þeir, sem
fylgja þessum hefðbundnu
leiðum og ætla að fara að spila
eftir sömu reglum og gilt hafa
meðal borgarastéttarinnar um
aldaraðir, þeir verða aldrei annað
en kratar."
Og hún heldur áfram: „Ég bind
hins vegar ákveðnar vonir við
Kommúnistaflokkinn nýstofnaða,
þótt það sé of snemmt að gera sér
f hugarlund, hvernig úr rætist
fyrir honum. Þetta er nú eigin-
lega fremur persónulegt hjá mér,
ég þekki töluvert af þessu fólki,
sem starfar f Kommúnista-
flokknum, og veit, að þessu fólki
er treystandi til að berjast heiðar-
legri baráttu. Þetta er duglegt
fólk og vel að sér og vill leggja
ýmislegt í sölurnar. Þar er stétta-
samvinnan heldur ekki hugljúf
vögguvfsa eins og hjá ffnu
herrunum í Alþýðubandalaginu."
En hún verður að viðurkenna í
lokin „að fslenzka þjóðin er ekki
beinlínis byltingarsinnuð í augna-
blikinu".
Að þeirri niðurstöðu virðast
leiðtogar AlþýðubandalagSins
einnig hafa komizt, ef marka má
þá stefnu sem þar situr nú í fyrir-
rúmi. Merkilegt er að lesa þau
ummæli eftir eitt af fyrrverandi
átrúnaðargoðum Þjóðviljans, að
Alþýðubandalagið vinni gegn
alþýðunni á Islandi. Hitt er svo
annað mál, að margir vinstri
menn virðast telja, að menntayfir-
stéttin við Þjóðviljann hafi ýtt
verkalýðsmönnum til hliðar og
Þjóðviljann sé í raun og veru ekki
hægt að kalla blað verkalýðsins,
eins og fyrr er getið.
Þá hafa ekki verið tfundaðar
íini. Skál
Idórs Ut.
hér þær deilur,
Aíarg '
Pessari <*■>
Ha/ána‘
Hér ve ^
v«r vm'
sem risið hafa i
^KUTq
%'^innasta
, nlltat
* tbJ*ta»n
> endal
Jr vi/J
yr-J
.V „r
S /* ,luti
M i ->S 1
Lbjóbars num,
^blabinu o. jgr skiln-
f abfinna ýmsa J jóginn:
ngs á . S La'jf .tíss birtist
verkum HaUdórs v. Qg hann
Gerum okkur
hefur r“'Vfra afmæli blabsms
S lÍÓSlwm gerir kröfur tU okkar
„a8framtibarinnar.
Þjóðviljanum, vegna ýmislegs
efnis, sem þar hefur birzt og
margir góðir og gegnir vinstri
menn telja fyrir neðan virðingu
nokkurs blaðs. En þar sem þetta
er að verða alllöng úttekt á af-
mælisblöðum Þjóðviljans og við-
horfum ýmissa manna til Alþýðu-
bandalagsins og málgagns þess nú
um stundir, er mál að linni og
ekki skal reynt að tfunda fleira,
enda þótt ærið tilefni sé til. Eins
og fyrr getur, hefur verið reynt að
amast sem minnst við afmælis-
barninu og láta aðra tala á
þessum merku tfmamótum í sögu
blaðsins. Skal hér einungis klykkt
út með „Rödd úr Kópavogi" sem
birtist í fyrsta tölublaði Þjóð-
viljans eftir afmælið, en þar segir
Jóna Hansdóttir, sem kallar sig
„venjuleg húsmóðir í Kópavogi",
(sem eitt út af fyrir sig er
móðgun við „andann" í Þjóð-
viljanum); „Þökk sé þér, Stefanía
f Garði, fyrir góða grein í Þjóð-
viljanum 14. okt. s.l. Það er vissu-
lega ekki vanþörf á að fólk rísi
upp til að mótmæla því að það
blað, sem stofnað var fyrir fjöru-
tíu árum til að vera málsvari
verkalýðsins á landi hér, sé nú
notað til að lofsyngja fáránlega
tilburði sálsjúkra vesalinga til að
vekja á sér athygli, en það hefur
verið gert svo ríkulega að blaðið
hefur oft verið útskrifað af lofi
um þá rumpumennsku, sem hefur
notað sér til framdráttar það rót-
leysi i þjóðfélaginu, sem er af
annarlegum toga spunnið. Á sama
tfma hafa greinar um verkalýðs-
mál ekki verið sjáanlegar á síðum
Þjóðviljans svo sem ein ágæt
kona hefur nýlega bent á... Ég
endurtek svo þakklæti mitt til
þín, Stefanía f Garði, fyrir
ádrepuna, og einnig þin, Svan-
hildur Skaftadóttir, fyrir það,
sem þú segir i Þjóðviljanum þann
21. október. Við skulum allar
sameinast um að hreinsa Þjóð-
viljann af óhreinindunum. og
gera hann að þvf blaði, sem það
var stofnað til, þ.e. málgagni
verkalýðsins, að öðrum kosti
verðum við að hreinsa heimili
okkar af honum." (Leturbr.
Mbl.).
Svo mörg voru þau afmælisorð.
En við skulum reyna að lifa öll
saman f landinu og umbera hvert
annað eins og hægt er. „We must
love one another or die", sagði
Islandsvinurinn Auden í ljóðinu
„1. sept. 1939“. Hér á skáldið að
sjálfsögðu við, að við munum
deyja hið innra með okkur, þ.e. á
sálinni, ef við elskum ekki hvert
annað.
En slík ást er, því miður, ekki
kommúnismi. Hún er boðskapur
Krists. Að sjálfsögðu.