Morgunblaðið - 07.04.1977, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. APRÍL 1977
53
+ Erfiðleikar
Þegar leiðir þeirra Halldórs og
Bjarna lágu saman í Kaliforníu
virðist gengi Bjarna vera fallandi
innan kvikmyndaheimsins.
Magnús Á. Árnason segir frá því i
þætti sinum um Bjarna, að hann
hafi stundum fengið sæmileg
hlutverk en svo liðið langur tími á
milli sem hann fékk ekkert að
gera og þá hafi hann oft verið
fjárvana. Fyrst í stað hefur þó
stundum mátt litlu muna að hann
dytti í lukkupottinn. í bréfasafni
Bjarna er t.d. að finna hálfkaraða
lýsingu á einu slíku atviki, en þar
segir hann m.a.:
„Það skeði árið 1924 að eitt
stærsta filmufélag í Hollywood —
Metro-Goldwin-Meyer-félagið
hafði tekið að sér að filma hina
heimsfrægu sögu Leo Tolstjoj —
Reserection, Upprisan. Hin ný-
komna stjarna Greta Garbo átti að
leika aðalhlutverkið ásamt John
Gilbert, sem þá var á tindi frægð-
ar sinnar og hafði tekið að sér að
vinna hjörtu ungu stúlknanna,
eftir að hinn óviðjafnanlegi
Rudolf Valentino hafði gefið upp
andann eftir bráðan og óvæntan
uppskurð. Ég beið heima hjá mér
á Mc Cadden Place, rólegur og í
bezta skapi eftir að hafa lokið
smáhlutverki i filmu hjá
„Universal" og fengið ágæta borg-
un, þvi ég var aukaleikari og
hafði þvi dagkaup (eftir því hve
hlutverkið var stórt). Siminn
hringir, það er M-G-M félagið —
Þér eruð beðinn að koma til við-
tals hingað á morgun kl. 10. Eg
vissi hvers kyns var. Þetta var
nær dagiegur viðburður að vera
hringdur upp til viðtals viðvíkj-
andi einhverju smáhlutverki.
Þegar ég kom á skrifstofuna dag-
inn eftir, er mér skýrt frá því að
Alex Tolstoj, sonur hins fræga
rithöfundar hafi verið fenginn
alla leið frá Paris til að velja
leikara í hlutverkin. Utlit leikar-
Fóstbræðralag
Það tókst fljótlega mikil vinátta
með þeim Halldóri og Bjarna
þarna vestra og þriðji fóstbróðir-
inn var síðan Magnús Á. Árnason
myndhöggvari, bróðir Ástu mál-
ara sem áður er nefnd. Magnús
hefur skrifað um Kaliforniuár
þeirra beggja, Halldórs og
Bjarna, sem kom út í bókinni
„Gamanþættir af vinum mínum"
fyrir nokkrum árum, og má þar
sjá að ýmislegt hafa þeir brallað
saman. Magnús fékkst jöfnum
höndum við myndlist og tönsmíð-
ar en kvikmyndin átti hug Bjarna
og Halldór deildi áhuganum með
honum framan af, eins og fram
kemur í bréfi Halldórs frá Gimli
um mitt ár 1927 til vinar hans
Erlends í Unuhúsi. Þar segir
hann: „Ég fann hjá mér alveg
óstjórnlega köllun til að fara til
Hollywood. Ég er s«yinfærður um
að ekkert liggur fyrir mér eins og
kvikmyndin. Ég hef ekki auga
fyrir neinu eins og þvi kvik-
myndalega. Ég er sannfærður um
að ég get grætt milljón dollara á
því að búa til kvikmyndir á til-
tölulega mjög stuttum tíma. Það
runnu upp fyrir mér nákvæmar
kvikmyndanir á sögum minum,
með leikurum, sem ég hugsa mér
að ég velji sjálfur, textum, músík,
effektum og hárfínum leikbrögð-
um. Ég hef verið að reyna að
útvega mér sambönd fyrir vestan,
hef i sigti ísl. lögmann í Los
Angeles, fyrir impressario, og ísl.
kerlingu eina stórríka, sanna
milljónakonu.
—Strax og ég kem vestur þang-
að, fer ég á fund filmleikaranna".
Tröllatrú Halldórs á Hollywood
átti að vísu eftir að breytast þegar
hann kynntist „himnariki kvik-
myndanna“ dálitið betur. Likt og
Bjarni átti hann eftir að komast
að raun um að valdhafarnir i
Hollywood, forráðamenn kvik-
myndafélaganna, voru glám-
skyggnir á hæfileikamenn. En
fremur en landi hans verður Hall-
dór ekki sakaður um að hafa ekki
reynt. Hann skrifaði kvikmynda-
handrit, sem hann reyndí að
koma á framfæri og eftir því sem
Peter Hallberg segir í bók sinni
Hús skáldsins var Salka Valka
eitt þeirra og er þar komin frum-
gerðin að skáldsögunni.
anna þurfti að likjast sem mest
persónunum i sögunni. Eftir
stutta bið i ytri skrifstofunni er
mér boðið inn til sonar hins
heimsfræga Tolstoj. Hann situr
einn við stórt skrifborð. Hann er
maður hár vexti, grannur útlits,
grátt alskegg, sköllóttur, augun
Ijósblá og daufleg. Hann heilsar
mér kurteislega. .. “
Lengri er lýsingin ekki en á
öðru bréfsnifsi frá Bjarna má
lesa, að Tolstoj segist hafa kallað
á Bjarna eftir að hafa séð hann á
mynd, þótt hann hæfa vel i mynd-
ina og það fer vel á með þeim.
Botninn i þessa frásögn er síðan
að finna í viðtali við V.S.V. sem
áður er vitnað til en þar segir
Bjarni: „Ég kynntist syni Leo
Tolstoys og var hann þá að undir-
búa töku kvikmyndar eftir einni
af sögum föður síns. Bauð hann
mér heim til sín eitt sinn og réð
mig sem einn leikendanna. En ég
varð fyrir miklum vonbrigðum,
þegar maður nokkur, sem hann
hafði fengið til að leggja dóm á
leikendurna, gaf þá yfirlýsingu
eftir að hafa mælt mig og skoðað í
krók og kring, að ég væri of lág-
vaxinn." Ýmislegt virðíst hafa
farið úrskeiðis við gerð þessarar
myndar og henni er ekki lokið
fyrr en tveimur árum siðar eða
1926 og þá ekki með Garbo og
Gilbert í aðalhlutverkum heldur
Rod la Rocque og Dolores del Rio.
En þessa mánuði árin 1927 —
28, sem þeir Halldór, Bjarni og
Magnús héldu hópinn, fékk
Bjarni færri hlutverk en áður.
Magnús segir, að Bjarni hafi eitt
sinn boðið honum að gista hjá sér
eina viku sem Magnús var í Los
Angeles en þá hafi verið svo kom-
ið fyrir honum, að Bjarni hafi
skuldað húsaleigu og þeir orðið að
læðast inn seint á kvöldin til að
húsráðandinn uppgötvaði ekki að
það væri kominn nýr gestur og
færi að krefja Magnús um húsa-
leigu Bjarna.
Bjarni hafði þó öll
spjót úti til að verða sér úti um
vinnu í kvikmyndum. Hann skrif-
aði Victor Sjöström, sænska kvik-
myndaleikstjóranum (sem gerði
Fjalla-Eyvind), sem keyptur
hafði verið til Hollywood nokkru
áður eftir mikla velgengni heima-
fyrir. Leitaði Bjarni eftir hlut-
verki i næstu mynd hans. I svari
sinu segist Sjöström eða Seastorm
eins og hann nefndist þar vestra,
ekki vita hvenær hann hæfi gerð
nýrrar myndar og þar sem allt
væri óráðið hvaða saga yrði fyrir
valinu, gæti hann ekki að svo
stöddu sagt til um það hvort þar
yrði hlutverk við hæfi Bjarna.
Hið eina sem hann gæti ráðið
honum væri að skrifa að nýju
innan sex vikna og þá gæti hann
gefið ákveðnara svar.
★ Bill Cody
í Hollywood komst Bjarni einn-
ig i kunningskap við annan
Islending, Bill Cody, eins og hann
nefndist i kvikmyndaborginni og
var þá orðinn þekktur kúrekaleik-
ari. Hann var hálfbróðir Emil
Walthers listmálara, og hann
hafði sjö ára að aldri verið sendur
munaðarlaus til Islands og átt þá
heima um skeið á Húsabakka við
Sauðárkrók, eftir því sem Halldór
Laxness hefur eftir Bill Cody
sjálfum í fréttapistli til Morgun-
blaðsins 1928 frá Kaliforníu.
Cody hafði þá samið og leikið
rniili 20 og 30 myndir — ýmist á
eigin reikning eða fyrir tilstilli
Pathé-kvikmyndafélagsins og af
myndum hans nefnir Halldór
„Arizona Whirlwind", „King of
the S:ddle“, „Born to Battle",
„Fighting Smile" og „Riders of
5 nýir litir eru a argerð 1977 og
6 nýir litir eru á áklæði og klæðningu.
-

Saab 99GL
: w

...

Lengí getur
gott batnaó---
„Öryggi framar öllu“ eru einkunnarorð
SAAB verksmiðjanna og þær hafa alltaf kappkostað
að SAAB stæði undir þeirri fullyrðingu.
Og lengi getur gott batnað.
Árgerð 1977 af SÁAB kemur nú með alveg nýjan
Ijósaútbúnað, sem eykur akstursöryggið ennþá meir.
Bæði fram- og afturljós eru nú miklu kraftmeiri
(100-200%), og lýsa lengra og víðar (ca. 255°),
og eru sérstaklega örugg í þoku og slæmu skyggni,
auk þess sem lamparnir endast nú meir en
hélmingi lengur.
SAAB 99 er auk þess prýddur ýmsum
notalegum nýjungum s.s. nýrri tegund áklæðis, sem
er sérlega hentugt að hreinsa,
stýri með stærri öryggispúða, sem jafnframt er flauta,
— stærri hliðarspeglar, o.fl.
Höggvarinn, sem auóvitað er fjaðrandi, er
gúmmívarinn til frekari varnar í ákeyrslu.
JHD
0S3

BJÖRNSSON Aý°
,,ÖRYGGI FRAMAR ÖLLU“
SKEIFAN 11 REYKJAVÍK SÍMI 81530