Morgunblaðið - 19.10.1978, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. OKTÓBER 1978
Anna Pálsdótt-
ir—Minningarorð
F. 25. ásúst 189fi.
D. 11. október 1978.
Náttúran skartar hinum
fegurstu haustlitum þessa dagana,
sumarið er liðið bjart gott og
gjöfult, og einnig sumar erfiðra
átaka.
Allar árstíðir renna sitt skeið,
og svo er einnig um þetta sumar.
Allt streymir fram að einum ósi,
og gegn því lögmáli tjóir ekki að
rísa. Mannsævin lýtur sama lög-
máli sem dagur og árstíðir, hún
hverfur einnig að sínum ósi.
Liðinna daga hljóta menn að
minnast með söknuði, en hinu má
ekki gleyma sem þakka ber.
Anna Pálsdóttir, mikilhæf kona
og traustur vinur, hefur nú orðið
að lúta hinu óskeikula lögmáli.
í dag munum við vinir hennar
fylgja henni síðasta spölinn þessa
heims. Ég sem þessar línur rita er
eitt hinna fjölmörgu fósturbarna,
sem Anna Pálsdóttir veitti athvaf
og skjól á heimili sínu á Vestur-
götu 19 hér í Reykjavík, en þar.
skorti ekki hjálparvilja og hjarta-
hlýju þótt lífið færi ekki mildum
höndum um Önnu á öllum þeim
árum.
Heimili Önnu og manns hennar,
Garðars Þorsteinssonar, alþingis-
manns, var heimili menningar og
rausnar svo að ég veit slíks engin
önnur dæmi. Þessarar rausnar
nutu margir, sem þreyttu gönguna
á erfiðum námsbrautum, og oft við
lítil efni. Um áratuga skeið líktist
heimilið á Vesturgötu 19 skóla-
heimavist og mun ekki ofmælt, að
hjálp hinna ágætu hjóna hafi gert
ýmsum kleift að ljúka skólanámi
sem ella hefði ekki tekist. Þetta
var hjálpsemi, sem aldrei ætlaðist
til annars endurgjalds en þess að
mega gleðjast með hinum ungu
skjólstæðingum yfir unnum sigr-
um og góðum námsárangri. Nú er
æviskeið þessarar sérstæðu mann-
kostakonu enda runnið, en þótt
sumarið hverfi inn í hauströkkur
hins liðna, lifa sólskinsstundir
þess í þakklátri endurminningu.
Þessum fáu og fátæklegu línum
er ætlað það eitt að vera tjáning
heilshugar þakklætis fyrir birtuna
og hlýjuna sem var svo ómælt
veitt á Vesturgötu 19.
Ég sendi ástvinum Önnu Páls-
dóttur hlýjar kveðjur mínar og
fjölskyldu minnar.
Henni sjálfri bið ég heilla og
blessunar í þeim framtíðarheimi,
sem hún trúði á, og þar sem
enginn verður vansæll, sem vel
hefir lifað.
Ólafur Jónsson.
Það er komið haust og veturinn
á næsta leiti. Það var líka komið
haust í lífi hennar Önnu þegar hún
lézt, en veturinn var enn langt
undan.
Við vorum búnar að vera vin-
konur lengi, reyndar lengur en
minni mitt nær, er ég örfárra ára
gömul trítlaði yfir í næsta hús, til
að hitta börnin hennar, sem voru
leikfélagar mínir í bernsku og
vinir æ síðan. Það er því margs að
minnast og þakka á kveðjustund.
Anna Pálsdóttir var fædd að
Möðrufelli í Eyjafirði 25. ágúst
1896, dóttir hjónanna Guðnýjar
Kristjánsdóttur og Páls Hall-
grímssonar bónda þar. Hún var
yngst tíu systkina, en af þeim
létust fimm í æsku og ein stúlka,
Rannveig, komin á unglingsár.
Æskuheimilið var þekkt að mynd-
arskap bæði á Möðrufelli og síðar
á Akureyri, en þangað fluttist
fjölskyldan árið 1908. Af systkin-
um Önnu þekkti ég aðeins Dýr-
leifu, sem gift var Ara Guðmunds-
syni frá Þúfnavöllum, og er hún
látin fyrir nokkrum árum.
Ung stúlka fór Anna til Dan-
merkur og dvaldi þar við störf um
hríð. En eftir að hún sneri aftur
heim til Akureyrar kynntist hún
mannsefni sínu, ungum stúdent
Garðari Þorsteinssyni og gengu
þau í hjónaband 9. júlí 1922.
Garðar var fæddur 29. okt. 1898
að Víðivöllum í Fnjóskadal, einka-
barn foreldra sinna, hjónanna
Maríu Guðjónsdóttur frá Þóru-
stöðum í Kaupangssveit og Þor-
steins Gíslasonar bónda og skip-
stjóra, síðar fiskimatsmanns, frá
Svínárnesi á Látraströnd. Mikið
jafnræði var með þeim hjónum,
Önnu og Garðari, í sjón og raun.
Það sagði mér fólk, sem mundi þau
ung og nýgift á Akureyri, að þau
hafi verið einstaklega glæsilegt
par sem ahygli vakti hvar sem þau
komu.
Ungu hjónin bjuggu fyrsta árið
á Akureyri í skjóli foreldra
Garðars, en fluttust síðan til
Reykjavíkur árið 1923. Þar byrj-
uðu þau búskap í litlu herbergi í
gömlu húsi við Grettisgötu. Eftir
nokkra búferlaflutninga austan
lækjar settust þau loks að við
Vesturgötuna, fyrst í leiguhúsnæði
en síðan í eigin húsi, Vesturgötu
19, sem þau keypti árið 1932. Þar
stóð heimili þeirra upp frá því og
fram á þennan dag, svo einstakt,
mannmargt og með svo miklum
myndar- og glæsibrag að það
hefur vart átt sér margar hlið-
stæður.
Garðar Þorsteinsson lauk prófi í
lögfræði árið 1925. Hann starfaði
um tíma hjá öðrum, en setti svo á
stofn eigin lögfræðistofu og rak
hana til dauðadags. Hann varð
þjóðkunnur maður af störfum
sínum svo og af þátttöku sinni í
stjórnmálum. Hann varð lands-
kjörinn þingmaður fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn í aukakosningum
árið 1933 og kjörinn þingmaður
Eyfirðinga árið 1942 og áfram til
dánardægurs. Garðar lézt í
hörmulegu flugslysi í Héðinsfirði
29. maí 1947.
Við vorum mörg nágrannabörn-
in heimagangar á Vesturgötu 19,
þegar þrjú eldri systkinin, Hilmar,
Rannveig og Hreinn voru að alast
upp. Seinna, þegar við höfðum ögn
vaxið úr grasi, fæddist fjórða
systkinið, hún Anna litla.
Heimilið var stórt. Auk barna
þeirra hjóna voru foreldrar Garð-
ars, þau María og Þorsteinn, en
þau voru amma og afi okkar allra,
alla tíð á heimili sonar síns og
tengdadóttur, að undanskildum
tveim fyrstu búskaparárunum.
Ungar stúlkur komu á heimilið til
að hjálpa til við húshaldið, voru í
mörg ár og bundu ævilanga tryggð
við heimilisfólkið. Frændfólkið að
norðan kom til lengri og skemmri
dvalar og vandalaust fólk bað fyrir
ungmenni, sem komin voru til
höfuðborgarinnar í atvinnuleit.
Seinna voru, auk alls þessa, í einu
þrír og fjórir háskólapiltar, að
norðan, í fæði og áttu sitt annað
heimili hjá Önnu og Garðari.
Sumir bjuggu þar reyndar alveg.
Það gefur auga leið, að það
hefur ekki verið lítið verk að
stjórna slíku heimili. Þó gerði
húsfreyjan það á þann veg, að
maður gat haldið að þetta væru
smámunir einir. Hún gat alltaf
gefið sér tíma til að tala við og
sinna gestum, sem að garði bar,
hvort sem það var fullorðið fólk,
börn eða unglingar.
Og þeir voru margir, sem áttu
erindi við hana Önnu, þó ekki væri
nema til að njóta þess að vera í
návist hennar smástund og sjá
hana brosa. Hún fékk í vöggugjöf
lund, sem væri þess virði að skrifa
heila ritgerð um og á sér ekki sína
líka. Hún átti í svo ríkum mæli
háttvísi og hjartahlýju að fólk á
öllum aldri laðaðist að henni, leið
vel í návist hennar og sóttist eftir
nærveru hennar fram til síðustu
stundar. Hún var í takt viö
tímann, sem hún upplifði og henni
fannst gaman að vera til. Um-
hyggja Önnu fyrir ástvinum sínum
var alla tíð mikil, enda elskuð og
virt af þeim. Þeirrar umhyggju og
hlýju urðum við fleiri aðnjótandi.
Fyrir það langar mig nú að þakka
á kveðjustund. Blessuð sé minning
Önnu Pálsdóttur og ástvina henn-
ar, sem á undan eru farnir.
Bergljót Ingólfsdóttir.
Það er með söknuði, sem ég tek
mér penna í hönd til að kveðja
góða vinkonu. Ég kynntist þeim
hjónum Önnu Pálsdóttur og Garð-
ari Þorsteinssyni alþm. er við
urðum meðeigendur í Gamla Bíó
árið 1939 og upp frá þeim degi
tókst með okkur einlæg vinátta,
sem hefir haldist meðan bæði
lifðu.
Anna fæddist 25. ágúst 1896 að
Möðrufelli í Eyjafirði og voru
foreldrar hennar Páll Hallgríms-
son bóndi þar og kona hans Guðný
Kristjánsdóttir.
Árið 1922 giftist Anna Garðari
Þorsteinssyni lögfræðingi og síðan
alþingismanni, en hann fórst í
hörmulegu flugslysi 29. maí 1947.
Börn þeirra hjóna eru fjögur:
Hilmar lögfr., kvæntur Þorgerði
Jörundsdóttur; Rannveig María,
gift Bjarna Steingrímssyni, efna-
fræðingi; Hreinn Þorsteinn fulltr.,
kvæntur Helgu Friðfinnsdóttur
kennara; Anna gift Marínó
Þorsteinssyni viðskiptafr. Heimili
þeirra hjóna Önnu og Garðars stóð
lengst á Vesturgötu 19 hér í borg
og var mjög rómað af hinni
alkunnu íslenzku gestrisni. Anna
stjórnaði þessu heimili með
skörungsskap, því fyrir utan börn
hjónanna dvöldu tengdaforeldrar
hennar hjá þeim hjónum og ekki
voru þeir fáir skólapiltarnir, sem
þau hjón hjálpuðu til mennta og
dvöldu langdvölum á hinu gest-
risna heimili þeirra.
Anna Pálsdóttir hafði hlotið
glaðlyndi og góða greind í vöggu-
gjöf og var hreinskilin og mikill
vinur vina sinna, hjálpfús og örlát.
Hún hafði líka mikið sálarþrek og
sýndi það bezt þegar reiðarslagið
mikla dundi yfir, er Garðar
heitinn fórst í hinu hryggilega
slysi, eins og áður greinir.
Anna var trúuð kona og trúði
ákveðið á framhaldslíf og starfaði
mikið á tímabili hjá Sálarrann-
sóknafélaginu og þá einkum með
Hafsteini heitnum Björnssyni
miðli, er hafði mikið dálæti á
henni.
Eitt sinn er ég heimsótti Önnu á
s.l. sumri og vissi ég þá að hún
gekk ekki heil til skógar, spurði ég
um líðan hennar. Hún svaraði: „Ég
hefi það ágætt, ég á góða fjöl-
skyldu, sem ber mig á höndum sér,
ég er alsæl og hef ekki yfir neinu
að kvarta." Svona talaði hún, en
vafalítið hefur hún vitað að hverju
stefndi, en ekki lét hún á því bera.
Ég og eiginkona mín kveðjum
kæra vinu með þakklæti fyrir
ágæta viðkynningu og margar
ánægjustundir fyrr og síðar.
Að leiðarlokum sendum við
öllum aðstandendum hjartanleg-
ustu samúðarkveðjur.
Guð blessi minningu heiðurs-
konunnar Önnu Pálsdóttur.
Hafliði Ilalldórsson.
1 dag verður jarðsungin frá
Dómkirkjunni Anna Pálsdóttir,
Vesturgötu 19, ekkja Garðars
heitins Þorsteinssonar alþingis-
manns.
Anna og Garðar lifðu í ham-
ingjusömu hjónabandi þar til
hann fórst í flugslysi árið 1947.
Það var mikið áfall fyrir heimilið,
— en áfram varð að lifa, og Anna
bjó yfir miklum viljastyrk og rak
heimilið ótrauð áfram. Hún bjó í
sama húsinu um hálfrar aldar
skeið og fannst mér hún setja svip
á Vesturbæinn.
Anna var heilsteypt kona og
hreinskilin, enda vinsæl og góð
heima að sækja. Margir áttu leið
um Vesturgötuna, litu við hjá
Önnu og var jafnan vel tekið. Áður
fyrr var heimilið mjög fjölmennt.
Þar ríkti ekkert kynslóðabil, —
afinn og amman, foreldrar
Garðars, bjuggu þar líka. Börnin
fjögur áttu fjölda félaga, sem
jafnan voru velkomnir, og oft
dvöldust á heimilinu námsmenn að
vetrinum til.
Eitt af aðalsmerkjum Önnu var
umhyggja hennar fyrir þeim, sem
minna máttu sín og áttu margir
öruggt skjól hjá henni og nutu
hjartahlýju hennar.
Anna var mjög trúhneigð kona
og trúði staðfastlega á annað líf,
og veit ég að þessi umskipti voru í
hennar huga ekki annað en
bústaðaskipti.
Það var Önnu ekki að skapi að
lífið gengi fram viðburða- og
athafnalaust og hafði hún einarð-
ar skoðanir á ýmsum málum, sem
voru efst á baugi. Hún var víðlesin
kona og tók gjarnan bókina fram
yfir annað.
Ég átti því láni að fagna að geta
talið Önnu í hópi bestu vina
minna. Við spiluðum bridge viku-
lega í um 40 ár og höfum báðar
ánægju af.
Anna var mikil fjölskyldumann-
eskja og gladdist mjög af heim-
sóknum barna sinna, og þá ekki
síðar barnabarnanna, og gladdist
við hvern áfanga í vexti þeirra og
framförum. Öll börn, skyld og
óskyld, sóttust eftir að koma í
heimsókn á Vesturgötuna til
Önnu, enda var þéim öllum vel
fagnað, og börn finna vel hvað að
þeim snýr.
Ég sendi fjölskyldu Önnu inni-
legustu samúðarkveðjur mínar.
Blessuð sé minning hennar.
Anna Guðmundsdóttir.
+
Eiginmaöur minn, og faöir okkar,
SVAVAR KRISTJÁNSSON
veitingamaöur,
andaöist á Landspítalanum 16. þ.m.
Ingibjörg Sumarliöadóttir
og börn.
t
Eiginmaöur minn, faöir, tengdafaöir og afi,
BJARNI ANDRÉSSON,
Hraunbat 154,
lést 16. október.
Guörún EmHadóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
+
Systir okkar
GUDLAUG GÍSLADÓTTIR,
Gunnarsaundi 8,
Hafnarfírði
sem andaðist 14 þ.m. veröur jarösungin frá Þjóökirkjunni föstudaginn 20.
október kl. 2. e.h.
fyrir hönd vandamanna. Elín Sæmundsdóttir
Gíslína Sæmundsdóttir.
+
Hjartkær móöir okkar, tengdamóöir amma og langamma,
ELÍN JÓHANNA SIGURDARDÓTTIR
trá Bergstööum, Vestmannaeyjum,
veröur jarösungin frá Landakirkju, föstudaginn 20. okt. kl. 14.
Hjördís Guömundsdóttir,
Óskar Guömundsson,
Tómas Guömundsson,
Aöalbjörg Jónsdóttir,
Alexander Guómundsson,
María Magnúsdottir,
Halldóra Oskarsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Útför + GUNNARS BJÖRNS HALLDÓRSSONAR,
Stórageröi 38,
fer fram frá Fossvogskirkju föstudaginn 20. október kl. 15.
Aöalheiöur Jóhannsdóttir,
Guömundur Hallgrímsson, Sverrir Gunnarsson, Jóhanna Gunnarsdóttir, Höröur Gunnarsson, Jóhann Gunnarsson, Birna Gunnarsdóttir.
+
Þökkum auösýnda samúö viö andlát og útför móöur okkar og tengdamóöur
GUÐRÚNAR GUÐLAUGSDÓTTUR,
Rjúpufelli 23,
Kristín Markan,
Sigríöur Markan, Hermann Bæringsson,
Hretan Markan,
Elín Markan,
Guörún Markan, Ragnar Gunnarsson,
Hörður Markan, isabella Friógeirsdóttir.
+
Þökkum innilega samúö og vinarhug viö andlát og útför eiginkonu minnar,
móöur okkar, tengdamóöur og ömmu
PÁLÍNU GUÐMUNDSDÓTTUR,
Eystra-Geldingaholti.
Jón Ólafsson, Margrét Eiríksdóttir,
Inga Ólafsdóttir, Stefén Björnsson,
Guörún Ólalsdóttir, Haraldur Pélmason,
Hrefna Ólafsdóttir, Guðmundur Sigurdórsson,
og barnabörn.