Morgunblaðið - 27.09.1981, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. SEPTEMBER 1981
„Á eðlilegum tímum,
ef þeir eru þá nokkurn
tímann eðlilegir, hefði
Sadat ekki verið að
kippa sér upp við smá-
vegis nart af þessu
tagi, en ástandið er
bara allt annað en
eðlilegt. Sadat stendur
nefnilega frammi fyrir
því, sem hann telur að
verða muni hátindur-
inn á valdaferli sín-
um.“
Raunsær
madur rekinn
áfram af ótta
Á slíkum hugdettum er reyndar
jafnan grunnt í stjórnarfarslega
veikum ríkjum.
Þó að gengið hafi verið harðar
fram í því að ritskoða fréttir er-
lendra fréttamanna um hreins-
anirnar en Sadat sjálfur bjóst
við, mátti hann vita, að þessir
atburðir gengju ekki hljóðalaust
fyrir sig. Hvers vegna lét hann
þá verða af þeim og hvers vegna
núna?
Þeir, sem Sadat lét handtaka á
dögunum, voru ekkert á leiðinni
með að steypa honum af stóli,
þar var engin bylting yfirvof-
andi í landinu. Þeir hættu-
legustu í þessum hópi voru ungir
og herskáir heittrúarmenn og þá
lét Sadat handtaka í stórum stíl,
eða 1300 alls. Þessir ungu menn
voru á móti stjórnarstefnu Sad-
ats, réðu yfir einhverjum vopn-
um og voru farnir að reka áróður
innan hersins. Hins vegar áttu
þeir langt í land með að verða að
virkum samtökum og enn lengra
í almennan stuðning með þjóð-
inni.
Hina fangana, koptíska
Sadat vill gefa af egypsku þjóð-
lífi.
Á eðlilegum tíma, ef þeir eru
þá nokkurn tíma eðlilegir, hefði
Sadat ekki verið að kippa sér
upp við smávegis nart af þessu
tagi, en ástandið er bara allt
annað en eðlilegt. Sadat stendur
nefnilega frammi fyrir því, sem
hann telur að muni verða há-
tindurinn á valdaferli sínum:
Endurheimt síðasta hluta Sin-
ai-skaga í apríl á næsta ári,
landsins, sem Israelsmenn tóku
af Nasser fyrir hálfum öðrum
áratug.
Sadat hefur engin efni á því að
gefa Menachem Begin hina
minnstu ástæðu til að fresta af-
hendingunni. Hvað t.d. ef Begin
héldi því fram, að mótmæli gegn
Sadat sýndu, að allt væri á
hverfanda hveli í Egyptalandi og
að ísraelsmenn gætu alls ekki
farið að afhenda hugsanlegum
óvini þetta hernaðarlega mikil-
væga land?
Af þessum sökum verður Sad-
at að sýna, að hann sé húsbóndi
á sínu heimili og þagga niður í
Flóttamannabúðir Palestínumanna í Sýrlandi. Samningar við ísraels-
menn duga ekki einir sér, lausn Palestínuvandamálsins er forsendan
fyrir friði í Mið-Austurlöndum.
Það fer jafnan vel á meö þeim Sadat og Begin þegar þeir koma saman
til skrafs og ráðageröa. Sadat er líka staöráðinn í aö svo veröi áfram,
a.m.k. þar til hann hefur endurheimt allt egypskt land af ísraels-
mönnum.
presta, sósíaiista og frjálslynda
stjórnmálamenn, háskólakenn-
ara og blaðamenn, er ekki með
neinu móti hægt að kalla ógnun
við stjórnina, jafnvel ekki þótt
taugaveiklaður öryggisforingi
ættu um það að dæma. Það, sem
þessir menn eiga þó allir sameig-
inlegt, er, að með gagnrýni sinni
og hávaðasömum mótmælum
geta þeir skemmt þá fallegu
mynd stöðugleika og festu, sem
öllum, sem dirfast að draga
gjörðir hans í efa. Raunar hafa
verk Sadats gert hann að ein-
hverjum umdeildasta leiðtoga í
Arabaríkjunum. Hann segist
halda byltingafána Nassers hátt
á loft og hann vill, eins og Nass-
er, verða sterki maðurinn í þess-
um heimshluta, en þrátt fyrir
það hefur hann kippt fótunum
undan flestu því, sem einkenndi
stefnu Nassers.
Fyrir nokkru spurði
handarískur hlaðamað-
ur Anvar Sadat,
Ejíyptalandsforseta, dá-
lítið óskammfeilinnar
spurningar um hreins-
anirnar á pólitískum
andstaðinRum hans,
sem farið hafa fram í
landinu að undanförnu.
Sadat hrást hinn versti
við ok svaraði, ok ekki
hara i gríni: „I annan
tíma hefði ég látið
skjóta þig.“ Dálítið
kaldranaletí orð úr
munni þess manns í
Arahaheiminum, sem
hvað mest hefur verið
hampað í vestrænum
fjölmiðlum.
Ekki fer á milli mála, að mis-
kunnarlausar aðgerðir Sadats
gegn þeim 1500 landsmönnum
sínum, sem hafa leyft sér að
vera honum ósammála, hafa
mjög svert þá mynd, semm enn
hafa gert sér af honum erlendis.
Sannleikurinn er þó sá, að þessi
mynd hefur aldrei sýnt manninn
allan. Framlag hans til friðar-
viðræðannana í Mið-Austurlönd-
um, áræði hans og útsjónarsemi,
hjálpsemi hans við fyrrv. keis-
ara í Iran, stuðningur hans við
Vesturveldin og það orð, sem
farið hefur af honum fyrir
sanngirni, hafa varpað svo mik-
illi glýju í augu Vesturlandabúa,
að þeir hafa aldrei mátt vera að
því að kynna sér hvernig hann
hagar sér á sínu eigin heimili, í
sínu eigin landi.
Hreinsanirnar að undanförnu
eru engi nýmæli í stjórnartíð
Sadats, aðeins dálítið umfangs-
meiri en fyrr. Hann hefur haldið
því fram, að hann hafi leyft
frjálsa blaðamennsku og veitt
pólitískum föngum frelsi, en
þrátt fyrir það hefur hann alltaf
verið fljótur að stemma að á ósi,
þegar einhverrar andstöðu hefur
orðið vart. Það vantar ekki, að
hann er nógu föðurlegur þegar
hann birtist á sjónvarpsskerm-
inum, tottandi pípuna sína, en í
raun er hann jafn alráður og
faraóarnir til forna; Herra Níl-
sjálfstæðisvott hafa sýnt, hafa
verið upprætt og hvað málfrelsið
varðar má jafnvel segja, að Sad-
at sé forstokkaðri en fyrirrenn-
ari hans, Gamal Abdal-Nasser.
Egypskur blaðamaður hefur
lýst þessu á þennan veg: „Nasser
ritskoðaði fréttina, Sadat rit-
skoðar blaðamanninn sjálfan."
Á öllum helstu dagböðunum í
Kairó eru margir fyrsta flokks
blaðamenn, sem þiggja að vísu
sín laun en láta aldrei neitt frá
sér fara.
Sadat er orðinn vanur því að
Þessi mynd var tekin í Sex-daga-stríðinu 1967. Þé hafði egypski herinn
fariö míklar hrakfarir, ísraelsher búinn aö taka allan Sinai-skaga og
kominn að Suez-skurði. Hér er Nasser heitinn forseti í skyndiheim-
sðkn á vígvöllunum en að baki honum stendur Anwar Sadat, eftirmaö-
ur hans á forsetastóli.
ar, uppsprettu alls valds í-
Egyptalandi.
Á evrópska vísu hefur Sadat
aldrei verið lýðræðissinni.
Skipulögð stjórnarandstaða hef-
ur ekki verið leyfð og samkvæmt
lögum, sem málamyndaþingið
hefur samþykkt, er heimilt að
hafa menn í haldi langtímum
saman án þess að leiða þá fyrir
rétt. Samtök lögfræðinga og
blaðamanna, sem einhvern
vera hrósað á Vesturlöndum og
hann er orðinn vanur því að fara
sínu fram í Egyptalandi. Þess
vegna hafa viðbrögð manna á
Vesturlöndum við hreinsunun-
um komfð honum á óvart. Hann
er eins og á báðum áttum, ekki
laust við, að honum, og fjand-
mönnum hans líka, finnist sem
tiltrú Vesturveldanna á honum
sé farin að bila eða jafnvel, að
verið sé að grafa undan honum.
Frönskumælandi kanadísk
stúlka, 16 ára, skrifar á góðri
ensku og óskar eftir bréfasam-
bandi við stúlku á hennar aldri,
eða strák sér eldri. Safnar póst-
kortum:
Annc Déry,
5431 Monkland Avenue,
Montreal, P.Q.,
Canada II4A 1C5.
Japönsk stúlka, 21 árs náms-
maður, hefur mikinn áhuga á
íslandi og óskar að eignast hér
pennavini. Frímerkja- og póst-
kortasöfnun, tónlist og útsaumur
eru meðal helztu áhugamála:
Masako Ikeda,
c/o Oba-so, 2-45-8,
Hon-machi, Shibuya-ku,
Tokyo 151,
Japan.
Önnur japönsk stúlka, 14 ára,
skrifar á góðri ensku, eins og allir
Japanarnir gera reyndar, óskar
eftir pennavinum:
Tomoko Iliratsuka,
34-1, Ishihara 4-chome,
Sumida-ku,
Tokyo,
130 Japan.
Sextán ára piltur frá Ghana
með margvísleg áhugamál:
Freeman K. Aghodeka,
c/o Sgt. Vicint Agbodeka,
Ghana Police Band,
P.O. Box 740,
Accra-Depot,
Ghana.
Fertug brezk póstafgreiðslu-
kona, einhleyp, með háskólagráðu
í ensku og frönsku, óskar eftir
pennavinum á íslandi. Áhugamál-
in eru mörg:
Deirdre F. Randell,
153 Colwyn Road,