Morgunblaðið - 24.11.1982, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. NÓVEMBER 1982
Samtök rétthafa
myndbanda á íslandi
formlega stofnuð
SAMTÖK rétthafa myndbanda á íslandi voru formlega stofnuð hinn 5.
nóvember síðastliðinn og meðal stofnfélaga voru forsvarsmenn Steina
hf., Texta hf., Hamrasels sf., Háskólabíós, Laugarásbíós, Regnbogans
og Framsýnar/ísmyndar, segir í fréttatilkynningu frá samtökunum,
sem Morgunblaöinu hefur borizt. Þar segir ennfremur að formaður
samtakanna hafi verið kjörinn Friðbert Pálsson, forstjóri Háskólabíós,
en Gunnar Guðmundsson, hdl., hefur verið ráðinn framkvæmdastjóri.
í áðurnefndri fréttatilkynningu
segir m.a.:
„Samkvæmt samþykktum sam-
takanna er þeim ætlað að vera
sameiginlegur vettvangur fyrir
rétthafa myndbandaefnis, að gæta
hagsmuna félagsmanna gagnvart
ljöggjafanum, hinu opinbera,
neytendum, erlendum samtökum
myndbandarétthafa, myndbanda-
leigum, fjölmiðlum og öðrum, sem
beint eða óbeint eru tengdir dreif-
ingu myndbanda hér á landi.
Ennfremur skulu samtökin
vinna að því að samræma við-
skiptahætti og dreifingarkerfi
myndbanda hjá félagsmönnum, að
vera ráðgefandi aðili um hvers
konar mál, er tengjast dreifingu
myndbanda, og standa saman með
réttaraðgerðum gegn hvers konar
skerðingu á lagalegum rétti fé-
lagsmanna hér á landi.
Sömuleiðis skulu samtökin
vinna að því að safna saman og
skrá upplýsingar um rétthafa
löglegs myndbandaefnis og dreif-
endur þess hér á landi, og í sam-
einingu vinna að því gagnvart
hinu opinbera og löggjafanum að
opinber gjöld af innfluttu mynd-
bandaefni og myndbandaefni
framleiddu hér á landi, verði stór-
lega lækkuð frá því sem nú er.
I siðareglum samtakanna, sem
félagar verða að samþykkja, kem-
ur fram að félögum er óheimilt að
setja á markað myndbandaefni,
sem skaðað getur almenningsálit
á rétthöfum myndbanda, svo og er
félögum skylt að taka fram á
myndböndum sínum, ef efni
þeirra er ekki við hæfi barna. í
siðareglunum er lögð megin-
áhersla á þær skyldur félaga að
gæta hagsmuna allra rétthafa
efnis á myndböndum, og skulu fé-
lagar skuldbinda sig að eiga ekki
viðskipti við aðra aðila en þá, sem
með skriflegum samningum og
yfirlýsingum skuldbinda sig til að
virða reglur samtakanna. Þess má
geta, að stefnt er að því að mynd-
bönd frá félögum í Samtökum
rétthafa myndbanda á Islandi
verði sérstaklega merkt, og er
þeirri merkingu ætlað að vera
neytendum trygging fyrir því að
þar fari lögmætt efni.
Baráttumál Samtaka rétthafa
myndbanda á Islandi verða á
næstu vikum og mánuðum aðal-
lega tvö, þ.e. í fyrsta lagi að koma
því í kring að ólögmæt sýning og
notkun myndbanda verði með-
höndluð innan dómkerfisins sem
hvert annað brot á hegningarlög-
um, í stað þess ástands sem nú
ríkir, þegar rétthafi myndbanda
þarf fyrst að sanna ólögmæta
notkun á myndböndum sínum en
síðan að höfða einkamál gegn
þeim aðila, sem brotlegur hefur
gerst til að knýja fram rétt sinn. í
öðru lagi munu samtökin berjast
fyrir því að fá hið opinbera til að
falla frá hinum óheyrilegu gjöld-
um, sem lögð eru á myndbönd hér
á landi, enda er það skoðun sam-
takanna, að til þeirra megi að
nokkru rekja ófremdarástand það,
sem til skamms tíma hefur ríkt á
íslenskum myndbandamarkaði,
þar sem hið háa verð á innfluttum
myndböndum hefur haft í för með
sér stórfelldan ólöglegan innflutn-
ing á myndböndum og ólögmæta
fjölföldun á því efni, sem þannig
berst inn í landið."
INNLENT
Ragnar Arnalds fjármálaráðherra:
Einhliða ákvörðun ríkisins
— að einhver hluti framleiðslugjaldsins gangi til þessara aðila
„ÞETTA er ekki spurning um neitt
samkomulag. Þeir fá bara sinn hluta
af gjaldinu að frádregnum þessum
kostnaði. Þeir standa ekki í samn-
ingum við ÍSAL og þeir hafa ekki
gert samninga við Alusuisse. Samn-
ingurinn er milli ríkisins og þessara
aðila. Síðan er það einhliða ákvörð-
un ríkisins að einhver hluti áf þessu
gangi til þessara aðila,“ sagði Ragn-
ar Arnalds fjármálaráðherra, er
Mbl. spurði hann af hverju gengið
væri að Hafnarfjarðarbæ, Byggða-
sjóði og Iðnlánasjóði um greiðsíur á
tæpum þremur milljónum króna
fyrir rannsóknir þær sem iðnaðar-
ráðherra hefur látið fara fram á
SETBERG hefur sent frá sér fjórðu
bókina í flokknum „Láru-bækurn-
ar“ eftir Lauru Ingalls Wilder og
heitir bókin „Sveitadrengur".
Drengurinn Almanzo á heima
hjá foreldrum sínum og þremur
systkinum á myndarbýli í New
York-ríki. Hann er duglegur
strákur sem ekki lætur sitt eftir
liggja við búskapinn og Almanzo
hefur gaman af hestum. Hann
langar til að eignast folald sem
hann geti tamið sjálfur ... „Það
er hressandi að kynnast jafnrösk-
um dreng og Almanzo, og ekki æt-
starfsemi ÍSAL.
Ráðherrann var spurður af
hverju ekki hefði verið haft sam-
ráð við þessa aðila þegar ákveðið
var að hefja rannsóknirnar, þar
sem ákveðið hefði verið að láta þá
standa undir kostnaði við þær og
hvort ríkisvaldið gæti staðið að
slíku einhliða þar sem Hafnar-
fjarðarbær fengi framleiðslu-
gjaldið í stað fasteignagjalda og
útsvara. Ragnar svaraði: „Já,
þetta verður að vera einhliða
ákvörðun ríkisins að draga frá
þennan kostnað. Maður hlýtur
náttúrlega að spyrja sjálfan sig
um sanngirnis- og skynsemissjón-
ti að spilla fyrir að hann varð síð-
ar eiginmaður Láru í „Húsinu á
sléttunni" sem margir þekkja,"
segir í frétt frá útgefanda.
Fyrri bækurnar í þessum bóka-
flokki heita: „Húsið í Stóru-
Skógum", „Húsið á sléttunni" og
„Húsið við ána“.
„Láru-bækurnar“ hafa verið
þýddar á fjölmörg tungumál og
verið endurútgefnar hvað eftir
annað.
„Sveitadrengur" er 250 blaðsíð-
ur að stærð, prýdd fjölda teikn-
inga. Þýðandi er Óskar Ingimars-
son.
armið í svona máli. Finnst
mönnum virkilega sanngjarnt að
þeir fái sinn hlut af auknum tekj-
um af álverinu, sem verða í kjölfar
þessarar rannsóknar, en að allur
kostnaðurinn skrifist á ríkið. Að
sjálfsögðu er eðlilegt að kostnað-
urinn við bókhaldið sé dreginn
frá.“
Ragnar var að lokum spurður
hvenær Hafnarfjarðarbær mætti
reikna með leiðréttingu á fram-
leiðslugjaldi sínu, en bæjarfélagið
hefur ítrekað reynt að fá hækkun
á því samkvæmt samningi sínum
við ríkið. Samkvæmt viðtali við
bæjarstjórann í Hafnarfirði ný-
verið er gert ráð fyrir hækkunum
á framleiðslugjaldinu með tilliti
til breytinga á fasteignamati og
gengis dollara. „Það hafa miklar
umræður verið um þetta á undan-
förnum árum en það hefur ekki
fengist endanleg niðurstaða, en ég
vona að hún fáist." Ráðherrann
var þá spurður hvort Hafnarfjarð-
arbær ætti ekki umtalsverðar
upphæðir inni hjá ríkinu vegna
þessa, á sama tíma og áðurnefnd-
ur kostnaður væri dreginn frá
framleiðslugjaldinu til hans.
Hann svaraði: „Þetta er eins og
svo margt sem deilt er um. Við
þurfum ekki endilega að hafa
rangt fyrir okkur þó einhverjr
telji sig eiga kröfur á okkur.“
Fjórða „Láru-bókin“ komin
ari er sem „Elskan hans Þór-
bergs“. Rekur Skúli á eftirminni-
legan hátt kynni sín af henni, frá
fyrsta fundi þeirra til hins síðasta.
í þeirri frásögn kemur fram
hvernig kynnum hennar og Þór-
bergs var háttað.
Einn kafli bókarinnar fjallar
um skólavist Skúla í Samvinnu-
skólanum í Reykjavík og gerir
hann þar grein fyrir nokkrum
skólasystkinum sínum. Þá má
nefna lýsingu á Borðeyrardeilunni
svokölluðu frá sjónarhóli heima-
manns, sagt er frá komu nýs
kaupfélagsstjóra til Borðeyrar,
greint er frá pólitískum hræring-
um í sveitinni, m.a. á tímum
„Finnagaldursins", og sagt er frá
dvöl brezks herliðs þar. Þá er hér
að finna lýsingu á hvernig Bæ-
hreppingar fögnuðu stofnun lýð-
veldis á íslandi 17. júní 1944 og
sitthvað annað.
Hver liðin stund er lögð í sjóð er
sett í Acta hf., prentuð í Prent-
tækni og bundin í Bókfelli hf.
Káputeikningu gerði Lárus Blönd-
al. Bókin er 212 bls. og gefin út hjá
Skuggsjá.
Frú Sesselja Konráðsdóttir og Lóðvig HaUdóranon skólastjóri
GEFIN ÚT AF
MANNEUMSFÉLAGI ÍSLANDS
Ný íslenzk nær-
ingarefnatafla
íslenskir neytendur eiga þess nú
kost að fræðast um næringargildi al-
gengra fæðutegunda. Manneldisfé-
lag Islands hefur gefið út næringar-
efnatöflu. Taflan er litprentuð og
myndskreytt.
Næringarefnataflan er meðal
annars ætluð þeim fjölmörgu, sem
vilja fylgjast með hitaeiningum
eða kaloríum fæðunnar, en auk
hitaeininga er gefið upp magn all-
ra orkugjafanna, þ.e. fitu, sykurs
og annarra kolvetna og próteina.
Eins og alþjóð veit, þá er feitur og
sykraður matur ekki talinn sérl-
ega hollur. Magn fitu og sykurs er
tekið skýrt fram í töflunni og því
er handhægt að bera saman holl-
ustu fæðutegunda.
Stykkishólmur:
Færði grunnskólanum málverk
Stykkishólmi, 6. nóvember.
FRÚ SESSELJA Konráðsdóttir kom
hingað til Stykkishólms sunnudag-
inn 24. okt. sl. og færði grunnskólan-
um í Stykkishólmi málverk sem
fjöldi gamalla nemenda hennar lét
mála af henni þegar hún átti sjötugs-
afmæli. En Sesselja var hér kennari
og skólastjóri í Stykkishólmi um 30
ára skeið. Auk þess var hún virk í
félagsmálum bæjarins, var lengi
með barnastúkuna Björk nr. 94 og
eins fyrir kvenskátum og í kvenfé-
laginu.
Sesselja var bæði duglegur og
litríkur kennari, hafði lag á að
koma námsefninu vel til skila til
nemendanna og minnast þeir
hennar með þökk. í tilefni af komu
Sesselju var henni og ýmsum sem
hún starfaði með hér í Hólminum
boðið í mat hér á hótelinu og
stjórnaði Lúðvíg Halldórsson
skólastjóri samsætinu og veitti
viðtöku gjöf frú Sesselju, en hún
minntist daga sinna í Stykkis-
hólmi og taldi þá sína sæluríkustu
á æfinni. Hún sagði að þakklætið
til Hólmara væri efst í huga sín-
um og óskaði að það kæmi skýrt
fram. Minntist hún kennslu si-
nnar hér og aðstæðna og var gam-
an að heyra hana segja frá. Lúðvíg
ásamt Finni Jónssyni form. skóla-
nefndar fluttu þakkir skólans
bæði fyrir gjöfina og eins þau
störf sem Sesselja innti af hönd-
um í þágu byggðarlagsins. Var
málverkinu síðan valinn staður í
skólanum. Einnig afhenti frú
Sesselja Dvalarheimili aldraðra
hér vandaðar bækur. Sesselja er
nú 85 ára og hin ernasta eftir
aldri. Var gaman að fá hana í
heimsókn og rifja upp gömul
kynnL Fréttaritari
„Hver liðin stund
er lögd í sjóð“
— ný bók eftir Skúla á Ljótunnarstöðum
ÚT ER komin hjá Skuggsjá minn-
ingabók Skúla Guðjónssonar á Ljót-
unnarstöðum, sem hann hefur gefið
nafnið „Hver liðin stund er lögð í
sjóð“.
Skúli segir hér frá barnaskóla-
námi sínu, en kennari hans þar
var Arndís Jónsdóttir, sem þekkt-