Morgunblaðið - 28.12.1982, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. DESEMBER 1982
30
Kristensa Marta
Steinsen - Minning
Fædd 11. september 1906
Dáin 19. desember 1982
Nú á aðventu í mesta skamm-
degi ársins slokknaði líf þeirrar
konu, er ég hef átt lengsta sam-
fylgd með um ævina. Að vísu vit-
um við að skammt er á milli lífs og
dauða, en það er eins og við náum
aldrei þessum skilningi, að ætt-
ingjar séu frá okkur teknir fyrir
fullt og allt.
Frú Kristensa Marta var fædd
að Götu í Fróðárhreppi þann 11.
september 1906 — yngst 6 systra
— en ein dó ung. Foreldrar hennar
voru Steinunn Vigfúsdóttir (f.
12.12. 1873, d. 15.03. 1968) Sigurðs-
sonar í Pétursbúð og Guðrúnar
Kristjánsdóttur konu hans. Faðir
Kristensu var Sigurgeir Arnason,
útvegsbóndi í Götu (f. 25.06. 1872,
d. 1949), sonur Árna Björnssonar
og seinni konu hans, Guðríðar
Einarsdóttur í Stapabæ, Einars-
sonar á Syðri-Rauðamel, sonar
Einars Bjarnasonar á Moldbrekku
í Hítardal og konu hans, Vilborgar
Guttormsdóttur ljósmóður. Árni
faðir Sigurgeirs var sonur Björns
Steindórssonar bónda í Holti, son-
ur Steindórs Björnssonar bónda á
Brimilsvöllum í Fróðárhrepp og
konu hans, Guðrúnar Ulugadóttur.
Var Steindór því langafi Sigur-
geirs. Kona Björns Steindórssonar
og móðir Árna var Þorbjörg Árna-
dóttir Þorkeissonar og konu hans,
Guðrúnar Jónsdóttur. Þau bjuggu
í Einarslóni. Er af þessu fólki stór
og mikill ættbogi kominn.
Þau Steinunn og Sigurgeir hófu
búskap á Arnarstapa, en fluttu ár-
ið 1905 að Götu í Fróðárhreppi.
Þar fæddist þeim yngsta dóttirin,
Kristensa Marta, en síðan fluttu
þau að Götu og þar ólust systurn-
ar upp við leiki og störf. Minntist
Kristensa þessara ára með mikilli
ánægju, þó oft væri kalt og lítið
um mat. Systur Kristensu voru
Guðrún Arnborg, gift Guðbrandi
Jóhannesi Guðmundssyni frá
Hjallabúð í Fróðárhreppi; Guðríð-
ur Kristólína, gift Gunnlaugi
Bjarnasyni frá Búlandshöfða;
Vigdís Lydía, gift Bjarna Sigurðs-
syni í Ólafsvík; Kristín Sigríður,
gift Þorsteini Guðmundssyni
bónda í ólafsvík. Þær Kristín og
Guðrún giftust bræðrum. Einnig
ólu Steinunn og Sigurgeir upp
unga telpu, sem var í fóstri hjá
Sigurgeiri og fylgdi hún Steinunni
eftir lát foreldranna. Hún hét
Friðdóra Friðriksdóttir, gift Ara
Bergmann í Ólafsvík. Þetta fólk er
nú allt burtu kallað, nema Guðríð-
ur, sem ein lifir systur sínar í
hárri elli.
Þær þóttu allar föngulegar
„Götu-systurnar“ svo af bar og
ekki var hún síst sú yngsta, Krist-
ensa Marta, sem hér er kvödd. Má
geta nærri, að margir ungir menn
á þeim árum litu hana hýru auga,
en hún var búin að koma auga á
sinn draumaprins, unga soninn í
læknishúsinu, Vilhelm, son Hall-
dórs læknis og alþingismanns og
Guðrúnar konu hans. Hann hafði
verið hér við nám í Verzlunarskól-
anum og lét ekki aftra sér stórhríð
eða annað, er hann hélt fótgang-
andi á Heiðina um hávetur til að
hitta unnustuna í jólafríinu. Þann
13. október 1928 gengu þau í hjón-
aband og settust að hér í Reykja-
vík. Þau bjuggu lengst af á Sól-
vallagötu 55 eða í tæp 30 ár.
Krístensu og Vilhelm varð fjög-
urra barna auðið. Þáu eru; Guð-
rún, Garðar, Anna Katrín og Örn.
Guðrún lést aðeins 23 ára gömul,
þá nýgift. Anna Katrín lést aðeins
30 ára að aldri frá manni og 2
ungum dætrum. Þetta voru þung
högg og ekki allra að bera, en það
er á svona stundum, sem þeir
smáu verða stórir og sýna hvílíku
oki þeir geta risið undir.
Það var oft glatt á hjalla á Sól-
vallagötu, þegar öll börnin voru
heima ásamt vinum sinum og
kunningjum. Langamma Steinunn
flutti til þeirra eftir lát Sigurgeirs
1949 og einnig dvaldi hjá þeim
Sigríður Einarsdóttir, sem flutti
til þeirra með móður sinni, Pálínu.
Tóku þær á leigu hornherbergið
uppi á lofti og dvaldi Sigríður þar
eftir lát móður sinnar til ársins
1%2, er hún fluttist á Elliheimilið
Grund.
Kristensa átti stóra fjölskyldu
og það var gestkvæmt mjög á Sól-
vallagötu og mátti oft segja, að
ekki félli hurð að stöfum allan
daginn, en húsmóðirin var vinnu-
söm með afbrigðum og hafði þann
góða sið að rísa árla úr rekkju —
oft var hún búin að þvo og hengja
út fullar snúrur af drifhvítum
þvotti og bökunarilm lagði um
húsið, þegar við vöknuðum, sem
þóttumst þó fara snemma á fætur.
Það er hverri ungri manneskju
hollt að búa í návist svo stórbrot-
innar konu, sem Kristensa var.
Hún hafði gengið í skóla hjá frú
Theodóru Sveinsdóttur og talaði
alltaf um hana með mikilli virð-
ingu. Hinum megin götunnar
bjuggu þau hjónin Ágúst Ólafsson
og Jónína Bjarnadóttir. Emil son-
ur þeirra var eiginmaður elstu
dótturinnar, Guðrúnar, og var alla
tið mjög náið samband á milli
þessara heimila — enda mikill
styrkur þeim báðum, þegar Guð-
rún heitin féll frá.
Ósjaldan kom Jónína yfir í
morgunkaffi og til að fá sér
„snúss" í nefið. Tengdafaðir minn
geymdi alltaf tóbakslús í eld-
hússkápnum handa henni. Þarna
var allt rætt, heimsmál jafnt sem
það, er var að gerast í nánasta
umhverfi okkar. Ef stórafmæli
eða fermingarveislur voru haldnar
sá Jónína um allt, enda dugnað-
arforkur svo af bar. Veit ég, að
Kristensa saknaði sárt vinar, er
Jónína féll frá snögglega og varð
þá að orði: „Nú held ég að hljóti að
fara að koma að mér, fyrst Jónína
mín er farin."
En það skiptust á skin og skúrir.
Kristensa lifði það, að vera við-
stödd brúðkaup tveggja barna-
barna sinna með mánaðar milli-
bili og var hún þakklát fyrir það.
Hún var stálminnug og ættfróð
mjög, enda glögg bæði á menn og
málefni. Hún var draumspök svo
af bar og ræddum við oft hér áður
fyrr um hin ýmsu tilverustig lífs-
ins — enda tilefni til er dæturnar
báðar féllu frá í blóma lífsins.
Kristensa og Vilhelm bjuggu í
ástríku hjónabandi í 54 ár.
Starfsvettvangur hennar var eins
og flestra af þeirri kynslóð innan
veggja heimilisins. Það var henn-
ar unaðsreitur, enda bar heimilið
þess vitni, að þar fór saman hugur
og hönd.
Frú Kristensa hafði til að bera
reisn glæsikonunnar — andlit,
sem hver fegurðardís hefði verið
sæmd af, og allt hennar fas bar
vitni vissrar fágunar. Þó var hún
alltaf frekar hlédræg og lét lítt á
sér bera í fjöldanum.
Mér er ljúft að þakka rúmlega
30 ára samfylgd, því hún var mér
meira sem móðir en tengdamóðir.
Hennar stærsta gleði verður að
hitta þær aftur, sem frá henni
voru teknar. Því eins og Jónas seg-
ir í ljóði sínu:
lláa skilur hnetti
himingoimur
hlað skilur bakka og egg
en anda sem unnast
fa*r aldrei eilífdin ad skilið.
Ásthildur G. Steinsen
Kveöja frá barnabörnum
Nú er röddin hennar ömmu
hljóðnuð, röddin sem við héldum
að myndi leiðbeina okkur og
kenna að eilífu.
Okkur er ljúft og skylt að þakka
henni hjartahlýjuna frá fyrstu tíð,
þakka henni góðvildina, gæzkuna
og umhyggjuna í okkar garð á um-
liðnum árum. Alltaf var hún til-
búin að breiða út faðminn, passa
okkur, gefa okkur að borða, leyfa
okkur að sofa, lesa fyrir okkur
sögur, bænir og ljóð og kenna
okkur allt hið góða, sem gefur líf-
inu gildi.
Nú er hún horfin hún elsku góða
amma og það er eins og slökkt hafi
verið í sálu okkar allra.
Megi algóður Guð blessa hana
og vernda. Hafi hún kæra þökk
fyrir allt og allt.
Arna, Stefán, Brynja Dögg
og Anna Guðrún.
Minning:
Sigurður Þorsteins-
son Hrafntóftum
Sigurður Þorsteinsson var
fæddur á Hrafntóftum 16. apríl
1901, sonur hjónanna Guðnýjar
Vigfúsdóttur og Þorsteins Jóns-
sonar, sem lengi bjó á Hrafntóft-
um. Börn Þorsteins og Guðnýjar
voru auk Sigurðar Margrét, sem
giftist Birni Fr. Björnssyni sýslu-
manni og er hún látin fyrir all-
mörgum árum, Vigfús og Rafn,
báðir á lífi, ógiftir. Hálfsystur
Sigurðar voru þrjár, Pálína og
Ingigerður, sem Þorsteinn átti
með fyrri konu sinni, Sigríði
Pálsdóttur, og Guðbjörg, fædd
utan hjónabands. Sigurður ólst
upp við venjuleg sveitastörf eins
og þau gerðust á þeim dögum.
Þegar fram liðu stundir fór hann
til sjós og var margar vertíðir í
Vestmannaeyjum á vélbátum.
Einnig var hann nokkuð lengi á
togurum, m.a. Leifi heppna, en fór
frá borði áður en Leifur fór í síð-
ustu veiðiförina á Halamið og
fórst þar með allri áhöfn ásamt
togaranum Robertson í ofsaveðri
1925. Árið 1924 giftist Sigurður
Kristjönu Þórðardóttur, ágætis-
konu ættaðri af Mýrum. Hófu þau
búskap það ár á Hrafntóftum 'h
hluta jarðarinnar. Kristjana kona
Sigurðar er dáin fyrir mörgum ár-
um. Þau eignuðust engin börn en
tóku til fósturs systurson Sigurð-
ar, Jón Þorberg Eiríksson. Var
hann settur til mennta og lauk
góðu háskólaprófi í íslenskum
fræðum og tungumálum. Jón var
efnismaður en dó fyrir aldur fram
í Osló.
Faðir Sigurðar, Þorsteinn, var
hjá syni sínum á Hrafntóftum til
dauðadags, 1948. Rafn bróðir Sig-
urðar hefur alla tíð verið á Hrafn-
tóftum í góðu samstarfi við Sigurð
bróður sinn.
Árið 1923 fluttu foreldrar mínir
ásamt börnum og öðru heimilis-
fólki að Hrafntóftum og bjuggu á
% hlutum jarðarinnar til ársins
1933 er þau hættu búskap. Það var
góður kunningsskapur og vinátta
milli fólksins á Hrafntóftum þau
10 ár sem foreldrar mínir bjuggu
þar.
Þorsteinn Jónsson var skynsam-
ur maður og fróður um marga
hluti. Hann var bókbindari að iðn
og fór oft til Reykjavíkur á vetrum
og vann þar við bókband fyrir
ýmsa bókamenn. Þegar Þorsteinn
var í Reykjavík fór hann oft á
miðilsfundi með Einari H. Kvaran
og fleiri mönnum Sálarrannsókn-
arfélagsins í Reykjavík. Hafði
hann frá mörgu að segja þegar
hann kom aftur í sveitina um and-
leg mál og margt fleira, sem hann
hafði heyrt og séð í Reykjavíkur-
ferðinni. Sigurður Þorsteinsson
var einnig greindur og fróðleiks-
fús, viðræðugóður og vinsamlegur
í umgengni. Ég undirritaður
kynntist honum vel þegar við vor:
um saman á Hrafntóftum. Sér-
staklega minnist ég ánægjulegra
veiðiferða í Rangá frá þeim tíma.
Við fórum margar ferðir með bát
og net til veiða í ánni. Við byrjuð-
um oft á því að draga bátinn alla
Fædd 7. júní 1951
Dáin 20. desember 1982
Hinn 20. desember sl. lést á
gjörgæzludeild Landspítalans í
Reykjavík Bryndís Sigurðardóttir.
Hún var fædd 7. júní 1951 á Akra-
nesi, yngst 7 barna Svöfu Símon-
ardóttur og Sigurðar Þorvaldsson-
ar, en hann lést 13. desember 1979.
Binna, eins og við kölluðum hana,
leið upp að Ægissíðufossi. Undir
fossinum er djúpur hylur og þar
var oft stór silungur. Við rerum
eins nærri fossinum og fært var
og lögðum netið í boga og létum
reka undan straumi meðan dýpið
var nægilegt. Við Sigurður áttum
margar ánægjustundir á veiðidög-
um í ánni. Það var þægileg og
skemmtileg veiðiferð frá Ægis-
siðufossi alla leið niður að Djúpós
með netið utanborðs sem var oft
er horfin frá öllu, sem henni var
kærast.
Árið 1969 giftist hún eigin-
manni sínum, Tómasi Friðjóns-
syni, og eignuðust þau 4 börn, Sig-
urð, 12 ára, Særósu, 9 ára, og tví-
burana Ágúst Þór og Tómas Þór, 4
ára. Við vorum öll saman á ætt-
armóti þann 20. nóvember sl. Þar
voru saman komnir niðjar Guð-
rúnar Tómasdóttur Zoéga, f. 11.7.
fengsælt og kippti þétt í og fast,
þegar silungarnir festust í því. En
þetta var áður en veiðifélag var
stofnað og áin friðuð fyrir neta-
veiði. Hér hefur verið minnst á
veiðiferðir, bæði vegna þess
hversu minnisstæðar og skemmti-
legar þær eru og einnig vegna þess
að þá gafst gott tækifæri til þess
að kynnast innri manni Sigurðar
og viðhorfum hans til margra
mála og hins mannlega lífs. Þá var
gott næði til samtals og rökræðna
um þau mál sem voru efst í okkar
huga. Sigurður var heilbrigður í
hugsun og hafði sterkan vilja til
þess að verða góðum málum að
liði. Hann var mjög orðvar og
aldrei dómharður um náungann.
Hann átti ýmsar háleitar hug-
sjónir og sá oft framtíðarsýnir,
sem hann gerði sér vonir um að
gætu orðið að veruleika. í veiði-
ferðum ræddum við m.a. um virkj-
un Ægissíðufoss fyrir nær-
liggjandi bæi í sveitinni. En hvar
átti að fá peninga til framkvæmd-
anna, þegar hvergi var fjármagn
að finna? í hugarsýn sá Sigurður
miklar framfarir í tækni og vél-
væðingu, sem gæti gert lífsbarátt-
una léttari og veitt betri lífskjör
bændafólki og öllum almenningi í
landinu. Sigurður var vinsæll
maður og ávallt reiðubúinn til
þess að rétta öðrum hjálparhönd
ef til hans var leitað.
Mestan tíma ævinnar var hann
heilsuhraustur en 1977 biluðu
starfskraftarnir og flutti hann þá
á elliheimilið að Hellu. Var hann
mjög ánægður með dvölina þar,
góða þjónustu og hjálpsemi starfs-
fólksins. Vegna brjóstþyngsla leit-
aði hann nokkrum sinnum til Víf-
ilsstaða sér til hressingar, venju-
lega fáar vikur í einu. Taldi Sig-
urður mikils virði að geta notið
hjálpar Hrafnkels Helgasonar yf-
irlæknis, sem alltaf var reiðubú-
inn að veita hjálp þegar til hans
var leitað. Rómaði Sigurður mjög
þjónustu og aðstoð alla sem veitt
var á Vífilsstöðum. Nú í skamm-
deginu fór Sigurður að Vífilsstöð-
um í síðustu hressingarferð sína.
Að þessu sinni tókst ekki að bæta
heilsu hans með dvöl þar þótt allt
væri til þess gert, sem í mannlegu
valdi stóð. Var hann því sendur á
Landspítalann til frekari rann-
sóknar, en þar dó hann 17. þ.m.
Sigurður verður jarðsunginn frá
Oddakirkju í dag. Vinir hans
munu margir fylgja honum til
grafar og minnast góðs manns
sem var ávallt æðrulaus, velviljað-
ur og hjálpfús. Bróður Sigurðar og
öðrum aðstandendum votta ég
fyllstu samúð.
Ég vil enda þessar línur með því
að þakka Sigurði fyrir langa og
góða vináttu, allt frá því að við
vorum saman í ánægjulegum
veiðiferðum í Rangá.
Ingólfur Jónsson
1849, d. 1921, og Ólafs Jóhannes-
sonar, f. 7.3. 1842, d. 1908. Ekki
datt okkur í hug þá að einn þeirra
yrði horfinn mánuði seinna. En
svona er stutt á milli lífs og dauða.
Þeir sem guðirnir elska deyja ung-
ir. Hún sem var svo ung og dugleg
við allt sem hún tók sér fyrir
hendur. Einmitt núna, þegar jólin
voru að ganga í garð, hátíð ljóss og
friðar. Hún var góð kona og móðir,
sem er og verður sárt saknað. Nú
er leiðir skilja biðjum við góðan
guð að gefa eiginmanni, börnum
og móður styrk í þessari miklu
sorg.
„Far þú í friði,
friður guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.“
Setta mágkona
Minning:
Brgndís Sigurðar-
dóttir frá Akranesi