Morgunblaðið - 30.12.1982, Blaðsíða 40

40 --- MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. DESEMBER1982
ást er ...
... eitthvað sem yljar.
TM Reo. U.S Pal Otl -all rights reserved
•1982 Los Ango4es Tlmos Syndlcate
Ég er hættur að mæla með
matseðlinum hér, við gestina!
Með
morgunkaffinu
Kf þú telur þig skorta innblást-
ur, máttu snúa þér að því að
mála eldhúsið okkar!
HÖGNI HREKKVÍSI
Hvar endar þessi leikur?
Gunnar Gunnarsson skrifar:
„Kæri Velvakandi.
Þættirnir „Félagsheimili", sem
Sjónvarpið hefur sýnt öðru hvoru í
vetur, eru mjög slæmir, og meðal
lélegra efnis, sem sú stofnun hefur
sent frá sér í gegnum árin. Eftir
hverja sýningu er það efst í huga
að verið sé að gera grín að menn-
ingu sveitafólksins og því starfi
sem unnið er í félagsheimilum
víðsvegar um landið.
En þar fer fram margvísleg
menningarstarfsemi allan ársins
hring. Yfir vetrartímann einkenn-
ist starfið mest af framlagi sveita-
fólksins sjálfs. Ýmisleg hugðar-
efni, s.s. leiklist, sönglist og
margskonar önnur félagsstarf-
semi sveitalífsins, eru með mikl-
um blóma í ýmsum sveitum. Það
mætti vekja athygli hversu stór
hundraðshluti sveitafólksins er
virkur þátttakandi i þessu menn-
ingarstarfi, og kemst þar þéttbýlið
í engan samjöfnuð. Þar er fólkið
matað á margskonar skemmtiefni
og fræðslu af tiltölulega fámenn-
um hópi, miðað við fjöldann.
Þéttbýlingar eru því miklum mun
fremur þiggjendur í þessum efn-
um heldur en dreifbýlingar, sem
verða jafnvel að vera allt í senn,
leikstjórinn, leikarinn og leik-
húsgesturinn, í fámenni sínu.
Yfir sumartímann einkennist
starfið meira af aðfengnu efni, og
oftar þá en hitt, úr þéttbýlinu —
Reykjavík. Sveitafólkið kann vel
að meta það sem vel er gert í þeim
efnum, og hefur fagnað mörgum
góðum gestum, sem gist hafa fé-
lagsheimilin, og boðið fólki þar
list sína. En því miður kemur það
fyrir að það er með ólíkindum
hvað sumur skemmtikraftar
standa á lágu sviði. Það hvarflar
jafnvel að manni, að það sé til, að
farið sé út á landsbyggðina í þeim
einum tilgangi að græða peninga
með skrípaleik og fígúruhætti. En
sem betur fer, þá heyrir slíkt til
undantekninga.
Stór hluti hins aðfengna efnis,
sem boðið er í félagsheimilunum,
er frábært að gerð og allri með-
ferð, ber ljósan vott um hið auð-
uga menningarlíf sem blómstrar
hér á landi, bæði í sveit og við sæ.
Og það er þessi starfsemi sem
virðist vera skotspónn þeirra í
„Félagsheimili" Sjónvarpsins. Þar
er starf félagsheimila dregið
sundur og saman í háði og spotti,
að því er bezt verður sér. Annars
ætla ég ekki að taka efni þessara
þátta og meðferð fyrir, bezt er
sem minnst umfjöllun þar um.
Nokkra gagnrýni hafa þessir
þættir fengið í blöðum, og lastar
hún fremur en lofar verkið. Það er
sorglegt til þess að vita, að frum-
legir og hugmyndaríkir menn, sem
ráðast í það að semja og uppfæra
verk, skuli sýna slíka vanhæfni,
fátækt og menningarskort.
Það er sitthvað menntun og
menning. Þessir þættir sýna e.t.v.
óbeinlínis hinn mikla mun, sem er
á þessum tveimur hugtökum, því
að enginn dregur í efa hátt
menntastig þeirra sem að þessu
verki standa, bæði í sköpun og
flutningi. Svo kaldhæðnislegt er
það, að jafnvel ómenntaðir menn
hefðu allt vald á að gera þessu
verki mun betri skil og mannlegri.
Á hvers konar leið er þá öll
okkar menntun, ef hún fæðir af
sér slík skrípiverk, og menntað
fólk kippist ekki við að fá slík verk
yfir sig, send heim í stofu á svo til
hvert einasta heimili í landinu?
Annars verður það að segjast,
að „Félagsheimili" er þar ekki eitt
á báti, þegr hugað er að slæmu
sjónvarpsefni. Margir sitja oft
agndofa yfir því efni sem flutt er,
margvíslegt efni, fullt af sora,
glæpum og ofbeldi, sem engum er
hollt á að horfa. Glæpamyndir,
sem varla eiga heima í lélegustu
kvikmyndahúsum, hvað þá í þeirri
menningarstofnun, sem ríkis-
sjónvarpið á íslandi hlýtur — og
verður — að vera.
Það er mikil ábyrgð sem hvílir á
þeim sem sjónvarpsefni velja.
Þessir hringdu . . .
Einu gildir
hvaðan pakk-
arnir koma
Ormar Þór Guðmundsson
hringdi og hafði eftirfarandi að
segja: — Mig langar til að vekja
athygli á einu atriði sem mér
finnst ekki eins og vera ber
hérna hjá okkur. Um þessi jól
hefur það gerst að Tollurinn hef-
ur staðið í ströngu við að rífa
upp jólapakka og fjarlægja úr
þeim allt kjötmeti frá útlöndum,
pylsur og því um líkt. Hefur
stofnunin þar fyrir sér lög frá
því um 1920, sem gerðu óheimil-
an innflutning á nýju kjöti. Und-
anfarin 20 ár hefur það hins veg-
ar viðgengist að menn fengju
sína jólapakka, en það eru ekki
síst útlendingar búsettir hér sem
fá slíkar sendingar. Síðan gin-
og klaufaveikin kom upp í
Danmörku hefur þess verið kraf-
ist af hálfu landlæknis og yfir-
dýralæknis að farið væri að
framfylgja þessum gömlu lögum
út í æsar. Eg held því fram að
þarna hafi verið um geðþótta-
ákvörðun að ræða og fljótfærni,
en vísindalegum eða læknis-
fræðilegum forsendum sé ekki
til að dreifa í þessu máli. Hafa
ber í huga, að þrátt fyrir gin- eða
klaufaveiki i Danmörku, barst
hún ekki til eins einasta lands,
sem ekki hafði hana. Á þetta er
ekki litið hér; einu gildir hvaðan
pákkarnir koma, frá Englandi,
Þýskalandi eða annars staðar
frá. Því er borið við, að Danmörk
i flytji út kjöt til þessara landa og
þess vegna geti veikin borist með
matvörum þaðan. Vitað er þó, að
löndin hafa fullkomna stjórn á
þessum hlutum hjá sér, sem
meðal annars sést á því, að smit-
ið barst ekki þangað. í annan
stað eru Danir búnir að komast
fyrir sjúkdóminn og farnir að
flytja út ferskt kjöt til ýmissa
landa, þannig að mér finnst við
setja okkur á háan hest að
ímynda okkur, að við getum ekki
tekið við mat frá þessum viður-
kenndu matvælaframleiðendum.
Og svo eru pakkarnir rifnir
upp, vörunum safnað saman og
þeim brennt. Á sama tíma erum
við að senda mat til annarra
þjóða. M.a. er það svo, að vilji
maður senda matarpakka til
Póllands, þá greiðir maður
Rauða krossinum fyrir send-
inguna. Rauði krossinn kaupir
síðan danskan mat fyrir þessa
peninga og sendir m.a. til Pól-
lands. Siðlegra sýnist þó, að öll-
um þeim útlenda mat sem
hingað er sendur í jólapökkum,
væri safnað saman og hann
sendur svöngu fólki, sem þorir
að þiggja hann, enda þótt hann
komi frá þessum „hættulegu"
löndum. Mér finnst það líka
meira en lítið mótsagnakennt að
vera nú um jólahátíðina að safna
fyrir matvælum handa hungruð-
um heimi, en vera á sama tíma
að safna saman mat frá öndvegis
matvælaframleiðsluþjóðum í
Evrópu og brenna á haugum.
Hvaöa aðili hef-
ur milligöngu
í málinu?
Ásdís llallgrímsdóttir hringdi
og hafði eftirfarandi að segja: —
Mig langar til að spyrjast fyrir
um hvert hægt er að snúa sér til
að koma á framfæri aðstoð við
flóttamennina í Austurríki, sem
sagt var frá í fréttum, að hefðu
gleymst umheiminum. Hvaða
aðili hefur eða getur haft milli-
göngu í málinu, t.d. komið fata-
sendingum til fólksins?
Gott jólaútvarp
Þorsteinn Laufdal hringdi og
hafði eftirfarandi að segja: —
Mig langar til að þakka fyrir
Kvöldgestaþáttinn, þar sem Jón-
as Jónasson ræddi við forsetann
okkar, frú Vigdísi Finnbogadótt-
ur. Samræður þeirra allar voru
skemmtilegar og frjálslegar og
þátturinn í heild afar vel heppn-
aður. Og yfirleitt má segja það
um jólaútvarpið, að það var
óvenju gott, og miklu betra en
sjónvarpið.
Hætti ekki af
fúsum vilja
Guðrún Runólfsson hringdi og
hafði eftirfarandi að segja: —
Þið voruð eitthvað að nefna
nafnið mitt í sambandi við jóla-
lýsingu í kirkjugarðinum í Foss-
vogi. Mig langaði til að árétta
það, að ég hætti ekki af fúsum
vilja að sjá um hana. í ársbyrjun
1974 skrifaði ég Kirkjugörðum
Reykjavíkur bréf, þar sem ég fór
fram á lengra rekstarleyfi en áð-
ur, sem verið hafði aðeins eitt ár
í senn, vegna þess að þá stóð ég
frammi fyrir því að þurfa að
kaupa mjög sveran og stóran
kapal, og leggja alveg frá kirkj-
unni og lengst vestur í garðinn.
Þetta var mikil fjárfesting, sem
við treystum okkur ekki til að
borga niður á minna en þremur
eða fjórum árum, og við fórum
fram á þriggja ára leyfi. í
svarbréfi stjórnar kirkjugarða
Reykjavíkur, frá 10. júní 1974,
segir m.a.: „Fyrirhuguð er full-
komin lýsing í garðinum á þessu
sumri og undirbúningur þegar
hafinn. Þegar hún er komin, er
öll frekari lýsing óþörf." Líka
vildi ég leiðrétta það, sem sagt
var í áðurnefndum pistli; að
Hafnarfjarðarbær sæi um lýs-
ingu í kirkjugarðinum þar suður
frá. Það er ekki rétt. Við höfum
séð um það verk frá upphafi og
gerum enn. Aldrei hafa orðið
neinir árekstrar milli okkar og
yfirvalda þar. Þau hafa aðeins
sagt: Fólkið vill þetta og þá er
sjálfsagt að leyfa það.