Morgunblaðið - 13.03.1985, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. MAR2 1985
ÚTVARP / S JÓN VARP
Logandi
pappírar
Mánudagsmyndin að þessu
sinni var harla fróðleg
bresk sjónvarpsmynd, er greindi
frá lífi og starfi austurríska
munksins Gregor Johanns Mendel
sem hefði orðið hundrað ára í
fyrra. Mendel er að sjálfsögðu
upphafsmaður nútíma erfðafræði.
En þó okkur sé ljóst í dag, hversu
merkt brautryðjendastarf Mendel
vann á sínu sviði, þá var það ekki
fyrr en 34 árum eftir að hann birti
niðurstöður rannsókna sinna á
erfðavísum plantna í ritgerðinni:
„Versuche úber Pflanzenhybrid-
en“ að þrír evrópskir plöntufræð-
ingar þeir K.E. Correns, E.
Tschermak von Seysenegg og H.
de Vries staðfestu með rannsókn-
um „Mendelslögmálið", sem þeir
fundu síðar skilmerkilega útlistað
í fyrrgreindri ritgerð hans, sem
reyndar lá frammi víðs vegar í
bókasöfnum í Evrópu og Banda-
ríkjunum. Svo sannarlega er sorg-
legt til þess að hugsa að þessi
merki brautryðjandi á sviði erfða-
rannsókna, er hafa haft slíkt gildi
fyrir síðari tíma rannsóknir á
sviði sálarfræða og félagsvísinda,
skuli hafa dáið sem óþekktur ábóti
yfir Ágústínaklaustri í bænum
Brúnn. Enn ömurlegri er sú stað-
reynd að við dauða Mendels ábóta
lét eftirmaður hans varpa öllum
pappírum hans á eldinn. Þessi eft-
irmaður Mendels var þekktur guð-
fræðingur en afar þröngsýnn og
ofstækisfullur.
Þörf lexía
Sú spurning vaknaði í brjósti
mér er ég horfði á bókabrennu eft-
irmanns Mendels ábóta hvort slík-
ur fornaldarhugsunarháttur fyrir-
fyndist enn á aldarafmæli meist-
arans? Eg þurfti ekki að leita
lengi í „heimilistölvunni“, til að
finna hliðstæð dæmi af vettvangi
dagsins. Fyrst kom á skjáinn gam-
all skólafélagi úr KHI Valdimar
Harðarson, sem gekk hér með sína
Sóleyju frá manni til manns uns
hann hitti framsýna menn þýð-
verskrar ættar er mala nú gull á
framleiðslu þessa undrastóls. Þá
bar fyrir á skjánum samtal er ég
átti við athafnamann úr lyfja-
fræðingastétt, þessi maður hafði
setið fundi alþjóðlegs stórfyrir-
tækis, þar sem í hásæti sat upp-
finningamaðurinn Jóhannes
Pálsson, sem menn kalla „undra-
manninn“ á dönsku einkaleyf-
isskrifstofunni. Héðan var Jó-
hannes Pálsson hrakinn með sínar
gullvægu hugmyndir en að vísu
skolar einni þeirra aftur á land á
Akranesi bráðlega, en einvörð-
ungu vegna þess að fyrrgreindur
lyfjafræðingur og starfsbróðir
hans, hafa um árabil stutt við
bakið á Jóhannesi.
Hvað fer í súginn?
Og enn birtast á skjáinn myndir
af fólki, í þetta sinn þrjár ungar
konur, ein hefir að baki áralanga
menntun á sviði félagsfræða, önn-
ur á sviði sérkennslu, hin þriöja á
tungumálasviði. Þessar ungu kon-
ur eru nýhorfnar af sínum sér-
sviðum til nýrra starfa, tvær
þeirra svara í síma og vélrita hjá
innflutningsfyrirtæki, hin þriðja
vinnur sem sóknarkona á kvöld-
vöktum á sjúkrastofnun. Mynd
ungu kvennanna hverfur af skján-
um og þess í stað kemur myndin
af logandi pappírum Gregors
Mendel — hvad þar fór í súginn
vitum við ekki en eitt er víst að að
baki prentaðra verka Mendels
lágu merkar rannsóknir, víðfeðm
menntun og fordómalaus og frjór
mannshugur.
Ólafur M.
Jóhannesson
Fjallað um klofninginn í nefnd ’85
■i Umræðuþátt-
20 urinn Mál til
umræðu er á
dagskrá útvarps í kvöld
kl. 20.20. Stjórnendur eru
Matthías Matthíasson og
Þóroddur Bjarnason.
Að þessu sinni verður
fjallað um klofninginn í
nefnd ’85 sem svo mikið
hefur verið fjallað um í
fjölmiðlum að undan-
förnu. Þar sem ekki náðist
samstaða innan nefndar-
innar um fundarhöld
þann 8. mars sl. voru
haldnir tveir fundir þann
dag, í Háskólabíói og í Fé-
lagsstofnun stúdenta.
Voru hin 23 félög og sam-
tök stjórnmálaflokka,
stéttarfélaga og ýmissa
kvennasamtaka sem aðild
eiga að ’85 nefndinni, ekki
á eitt sátt um það hvort
gestur E1 Salvador-
nefndarinnar, skærulið-
inn Gladys Baez frá Nic-
aragua, skyldi ávarpa
fundinn eður ei.
Að fundinum í Háskóla-
bíói stóð samstarfsnefnd
kvenna 1985 nema þrír að-
ilar þeirra nefndar,
Kvennafylking Alþýðu-
bandalagsins, Kvenna-
framboðið í Reykjavik og
Samtök kvenna á vinnu-
markaði sem stóðu að
fundinum í Félagsstofnun
þar sem Gladys Baez
ávarpaði gesti. Kvenna-
listinn stóð að báðum
fundunum.
í þættinum í kvöld
heyrum við fyrst viðtal
við Gladys Baez, sem var
einn leiðtogi Sandinista í
baráttunni gegn stjórn
Somoza í Nicaragua, sem
kom hingað fyrir milli-
göngu E1 Salvador-
nefndarinnar. Þá verður
rætt við fulltrúa hópanna
sem stóðu að fundunum
tveimur og að því loknu
verður opinn símatími
fyrir hlustendur þar sem
þeir geta spurt fulltrúana
spjörunum úr.
M.a. leikur Manuela Wiesl-
cr á flautu, verk eftir Atla
Heimi Sveinsson.
í þessum þætti kannar Attenborough heimskautasvæði í suður- og norðurhveli jarðar.
LIFANDI HEIMUR
— 2. þáttur, „Klakaveröld"
■I Að loknum
40 fréttum og
auglýsingum í
kvöld verður sýndur í
sjónvarpi 2. þáttur breska
heimildamyndaflokksins
Lifandi heimur og nefnist
hann Klakaveröld. Um-
sjónarmaður er David At-
tenborough.
í þessum þætti kannar
Attenborough snæviþakta
tinda Andesfjalla og
heimskautasvæði á suður-
og norðurhveli jarðar.
Fyrst fáum við að kynnast
suðurheimskautinu og
dýralífinu sem þrífst við
þessi köldu kjör. Vitan-
lega eru mörgæsirnar þar
efstar á blaði og fáum við
að kynnast nánar lifnað-
arháttum þessara
skemmtilegu fugla.
Þá bregður Attenbor-
ough sér til norðurheim-
skautsins. Ber hann það
saman við suðurheim-
skautið en aðstæður eru
mjög ólíkar í þessum
tveimur heimshlutum og
hið fyrrnefnda í meira
sambandi við önnur lönd.
Því hafa borist þangað
ýmsar dýrategundir sem
okkur eru kunnar s.s. ís-
birnir, refir og ýmsar
fuglategundir. Þátturinn
endar á því að Attenbor-
ough er kominn til
N-Kanada þar sem hann
segir frá amerískum
hreindýrum sem svipar til
þeirra evrópsku þó af öðr-
um stofni séu.
ÚTVARP
MIÐVIKUDAGUR
13. mars
7.00 Veðurfregnir. Fréttir.
Bæn. A virkum degi. 7.25
Leikfimi. 7.55 Daglegt mál.
Endurt. þáttur Sigurðar G.
Tómassonar frá kvöldinu áð-
ur.
8.00 Fréttir. Dagskrá. 8.15
Veðurfregnir. Morgunorð —
Niels Arni Lund talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna:
„Agnarögn" eftir Pál H.
Jónsson. Flytjendur: Páll H.
Jónsson, Heimir Pálsson og
Hildur Heimisdóttir (6).
9i0 Leikfimi. 9.30 Tilkynn-
ingar. Tónleikar. 9.45 Þing-
fréttir.
10.00 Fréttir. 10.10 Veður-
fregnir.
10.45 Islenskir einsöngvarar og
kórar syngja.
11.15 Or ævi og starfi Islenskra
kvenna. Umsjón: Björg Ein-
arsdóftir.
1145 íslenskt mál
Endurtekinn páttur Jóns Að-
alsteins Jónssonar frá laug-
ardegi.
12.00 Dagskrá. Tónleikar. Til-
kynningar.
1240 Fréttir. 12.45 Veður-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikar.
13.20 Barnagaman
Umsjón: Guðlaug Marla
Bjarnadóttir. (ROVAK)
13.30 „Bræðingur"
Spyro Gyra, Mezzoforte og
fleiri syngja og leika.
14.00 „Blessuö skepnan" eftir
James Herriot. Bryndls Vlg-
lundsdóttir les þýðingu slna
(25).
14J0 Miðdegistónleikar
Forleikur að óperunni „Hol-
lendingnum fljúgandi" eftir
Richard Wagner: Parlsar-
hljómsveitin leikur; Daniel
Barenboim stjórpar.
1445 Popphólfið — Bryndls
Jónsdóttir.
15.30 Tilkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veðurfregnir.
16.20 íslensk tónlist
a. „Tuttugu og ein múslk-
mlnúta" eftir Atla Heimi
Sveinsson. Manuela Wiesler
leikur á flautu
MIÐVIKUDAGUR
13. mars
19.25 Aftanstund
Barnaþáttur með innlendu
og erlendu efni: Söguhornið
— Aslaug I hörpunni (Úr
Ragnars sögu loðbrókar).
Sögumaður Eirlkur Stefáns-
son. Myndir gerði Rósa Ing-
ólfsdóttir. Kanlnan með köfl-
óttu eyrun, ungverskur
teiknimyndaflokkur.
19.50 Fréttaágrip á táknmáli.
20.00 Fréttir og veöur
2040 Auglýsingar og dagskrá
2040 Lifandi heimur
2. Klakaveröld
Breskur heimildamynda-
b. „Rls upp, ó, Guð", kant-
ata eftir Leif Þórarinsson.
Halldór Vilhelmsson, Agústa
Agústsdóttir og Pétur örn
Jónsson syngja með Kirkju-
kór Akraness. Antonio Corv-
eiras leikur á orgel; Haukur
Guðlaugsson stjórnar.
c. Tvð orgelverk, „Márlu-
vers" og „Ostinato et fugh-
etta" eftir Pál ísólfsson.
Haukur Guölaugsson leikur.
17.10 Slðdegisútvarp
Tilkynningar.
1845 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Kvöldfréttir. Tilkynn-
ingar.
1945 Málræktarþáttur. Baldur
flokkur I tólf þáttum. Um-
sjónarmaöur David Atten-
borough. I þessum þætti
kannar Attenborough snævi-
þakta tinda Andesfjalla og
heimskautasvæði á suöur-
og noröurhveli jarðar og
virðir fyrir sér llfið sem þrlfst
við þessi köldu kjör. Þýðandi
og þulur Öskar Ingimarsson.
2145 Herstjórinn
Fimmti þáttur.
Bandarlskur framhalds-
myndaflokkur I tólf þáttum,
geröur eftir metsðlubókinni
„Shogun" eftir James Cla-
vell. Blackthorne er kominn I
þjónustu höfðingjans Toran-
aga sem keppir um æöstu
Jónsson, formaður Islenskr-
ar málnefndar, flytur.
19.50 Horft I strauminn með
Úlfi Ragnarssyni. (RÚVAK)
20.00 Útvarpssaga barnanna:
„Grant skipstjóri og börn
hans" eftir Jules Verne.
Ragnheiður Arnardóttir les
þýöingu Inga Sigurössonar
(9).
20.20 Mál til umræöu. Matthlas
Matthlasson og Þóroddur
Bjarnason stjórna umræðu-
þætti fyrir ungt fólk.
21.00 Frá alþjóðlegu orgelvik-
unni I NOrnberg sl. sumar.
Hans Haselböck leikur orgel-
verk eftir Paul Hofhaimer,
Johann Josef Fux, Johann
völd við annan höföinga að
nafni Ishido. Blackthorne
reynir að tileinka sér jap-
anska tungu og siði og nýtur
við það hjálpar túlksins Mar-
iko hinnar fögru.
Þýðandi Jón O. Edwald.
22.35 Þriðji maðurinn
Bresk fréttamynd
Nú eru uppi hugmyndir um
að taka upp farþegaflug yfir
Atlantshaf meö tveggja
hreyfla þotum og aöeins
tveimur mönnum I stjórn-
klefa. Þetta telja ýmsir
flugmenn aö tefli öryggi tar-
þega I tvlsýnu. Þýðandi Rafn
Jónsson.
23.00 Fréttir I dagskrárlok.
SJÓNVARP
íslensk
tónlist
isiensK lon-
1 £» 20 er a& venju
— á dagskrá út-
varps í dag kl. 16.20. Fyrst
leikur Manuela Wiesler á
flautu, verk Atla Heimis
Sveinssonar, „Tuttugu og
ein músíkmínúta". Þá
syngja þau Halldór Vil-
helmsson, Ágústa Ágústs-
dóttir og Pétur örn Jóns-
son kantötu eftir Leif
Þórarinsson sem nefnist
„Rís upp, ó Guð“. Með
þeim syngur Kirkjukór
Akraness við orgelleik
Antonio Corveiras. Hauk-
ur Guðlaugsson stjórnar.
Þá leikur Haukur Guð-
laugsson tvö orgelverk
eftir Pál Isólfsson,
„Máríuvers" og „Ostinato
et fughetta".
i
Kaspar Kerll og Georg Muff-
at.
2140 Að tafli
Jón Þ. Þór flyfur skákþátt.
22.00 Lestur Passlusálma (33).
22.15 Veðurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
Orö kvöldsins.
22.35 Tlmamót
Þáttur l tali og tónum. Um-
sjón: Arni Gunnarsson.
23.15 Nútlmatónlist
Þorkell Sigurbjörnsson kynn-
ir.
2345 Fréttir. Dagskrárlok.
10.00—12.00 Morgunþáttur
Stjórnandi: Kristján Sigur-
jónsson.
14.00—15.00 Eftir tvö
Stjórnandi: Jón Axel Ólafs-
son.
15.00—16.00 Nú er lag
Gömul og ný úrvalslög að
hætti hússins.
Stjórnandi: Gunnar Salvars-
son.
16.00—17.00 Vetrarbrautin
Þáttur um tómstundir og úti-
vist.
Stjórnandi: Júlfus Einarsson.
17.00—18.00 Tapað fundið
Sögukorn um soul-tónlist.