Morgunblaðið - 13.07.1985, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. JÚLÍ 1985
23
Opið bréf til ritstjóra Morgunblaðsins:
Hver var Jón
Sigurðsson?
— eftir Hallgrím
Sveinsson
Albert Gudmundsson (jármálaráðherra telrar bér fyretu skóflustunguna ásamt Pétri Kr. Hafstein sýslumanni, sem
ráðherrann kallaði á sér til aðstoðar úr áhorfendahópnum. Haraldur Haraldsson bæjarstjóri, til hægri á myndinni,
fylgÍSt með. Morgunblaðið/Fríða Proppé
ísafjörður:
Fyrsta skóflustungan
að ráðhúsi við Silfurtorg
FYRSTA skóflustungan að nýju ráðhúsi ísafjarðarkaupstaðar var tekin
fimmtudaginn 4. júlí sl. á lóð hússins við Silfurtorg við hlið nýju hótelbygg-
ingarinnar við Hafnarstræti á ísafirði. Skóflustunguna tók Albert Guð-
mundsson fjármálaráðherra en hann kallaði til Pétur Kr. Hafstein sýslu-
mann úr hópi fjölmargra áhorfenda og bað hann að Ijá sér hönd við verkið.
Haraldur Haraldsson, bæjar-
stjóri, á ísafirði gerði fyrst grein
fyrir aðdraganda að ákvörðun um
byggingu hússins, en ýmsar opin-
berar stofnanir eru nú á hrakhól-
um með húsnæði i bænum að hans
sögn. Húsið verður byggt eftir
teikningum systranna Albínu og
Guðfinnu Thordarson en þær
unnu samkeppni sem fram fór um
verkið. Eignaraðilar að ráðhúsinu
eru á annan tug talsins þar á með-
al bæjarsjóður og nokkrar ríkis-
stofnanir.
Húsið verður samtals 1.227 fer-
metrar að grunnfleti en heildar-
flatarmál 4.437 fermetrar, rúm-
metrafjöldi verður 16.160. Fyrsti
áfangi hússins er uppsteypa þess
og hefur verktakafyrirtækið ís-
verk hafið framkvæmdir að und-
angengnu útboði. Fyrirtækið bauð
sem svarar 92,9% af kostnaðar-
áætlun I verkið eða tæplega 25
millj. kr. Reiknað er með að fyrsta
áfanga ljúki 15. ágúst 1986 og er
stefnt að því að hefja starfrækslu
í húsinu á árunum 1987 til 1988.
Er fjármálaráðherra hafði tekið
fyrstu skóflustunguna óskaði
hann eigendum og byggjendum
farsældar og velgengni í hinu nýja
ráðhúsi ísafjarðarkaupstaðar.
Hækkun F-vísitölu mælir
31,7% árshraða verðbólgunnar
KAUPLAGSNEFND hefur reiknað
vísitölu framfærslukostnaðar miðað
við verðlag í júlíbyrjun 1985. Reynd-
ist hún vera 140,67 stig (febrúar
1984=100), eða 2,41% hærri en f
maíbyrjun 1985, segir í frétt frá Hag-
stofunni.
Af þessari hækkun vísitölunnar
stafar 1,0% af hækkun á liðnum
eigin bifreið (þar af 0,8% af hækk-
un bensínverðs), 0,6% stafa af
hækkun matvöruverðs og 0,8% af
ýmsum öðrum verðhækkunum.
Hækkun vísitölunnar um 2,41%
frá júní til júli svarar til um
33,1% árshækkunar. Hækkunin
undangengna þrjá mánuði er 6,5%
og svarar til 28,6% árshækkunar,
en hækkunin undanfarna tólf
mánuði er 31,7%.
í frétt Hagstofunnar segir síðan
að á tímabilinu frá júníbyrjun til
júlíbyrjunar hafi kjötvörur hækk-
að um 6,1%, nýtt kjöt um 4,4%,
saltað og reykt kjöt um 5,7% og
unnið kjöt og kjötvörur um 8,7%.
Fiskur hækkaði um 5,1%, mjöl,
grjón og bakaðar vörur um 2,9%,
egg um 10,5%, kartöflur og vörur
framleiddar úr þeim um 3,4%,
kaffi og te um 5,5% og matur á
vinnustað um 4,5%. Þá hækkaði
nýtt kál og gulrætur um 8%, en
tómatar lækkuðu um 35%.
Föt og skófatnaður hækkaði um
2%, liðurinn sem lýtur að rekstri
eigin bifreiðar hækkaði um 6,3%
þar af bensín um 5,3%. Húsnæð-
isliður F-vísitölunnar hækkaði um
2,7%, fatahreinsun um 6,6%,
leigubifreiðafargjöld um 9,7%,
vikublöð og tímarit um 11,2%,
stéttarfélagsgjöld um 7,7% o.s.frv.
Hins vegar varð lækkun á liðnum
„opinber þjónusta* þegar símgjöld
lækkuðu um 7,3%. Aftur á móti
hækkuðu póstburðargjöld um
23,1%.
Ýmsir hafa á það bent á seinni
árum, að svo virðist sem Jón Sig-
urðsson, ævi hans og starf, sé ekki
lengur sá fasti punktur sem vera
ætti með þjóðinni. Alltof fáir
kunni orðið deili á þessum manni
og hvert hlutverk hans var í Is-
landssögunni.
Undirritaður minnist fjölda
blaðagreina og erinda í útvarpi
þar sem bent hefur verið á þetta
vandamál, en minna hefur farið
fyrir ráðum til úrbóta. Nýlokinn
þjóðhátíðardagur sýnir svo ekki
verður um villst, að íslensk þjóð er
stödd í einhvers konar öngstræti
með þennan ljúfling sinn. Maður
skyldi ætla að í tengslum við dag
þennan notuðu fjölmiðlar okkar
tækifærið til að upplýsa um þann
þátt þjóðarsögunnar sem Jón Sig-
urðsson átti svo ríkan þátt í að
skapa. Að ekki sé nú talað um
konu hans, Ingibjörgu Einarsdótt-
ur, sem alla tíð stóð við hlið hans
sem klettur og gerði honum kleift
að afkasta svo miklu sem raun bar
vitni. En, því miður. Lausleg at-
hugun leiðir í ljós að þetta tæki-
færi er að mestu látið ónotað. Hjá
dagblöðunum fer þetta fyrir ofan
garð og neðan nema hvað Morgun-
blaðið birtir hina skyldugu
„standmynd sem steypt er í eir“ á
forsíðu sinni 16. júní. Hvorki út-
varp né sjónvarp sjá ástæðu til að
minnast „óskabarns þjóðarinnar"
sérstaklega þennan dag. Jón Sig-
urðsson virðist ekki hafa verið
húsum hæfur hjá þeim ágætu
stofnunum að þessu sinni.
Ágæt grein birtist í Mbl. þann
17. júní árið 1984 eftir Guðmund
Magnússon blaðamann. Þar tekur
hann þetta umrædda málefni
nokkuð til umfjöllunar og kemst
m.a. að þeirri niðurstöðu að við
þyrftum að „endurreisa” Jón Sig-
urðsson. Undir þetta sjónarmið
hljóta allir góðir menn að taka. En
stóra spurningin er þá bara þessi:
Hvers vegna er þetta ekki gert?
Um það má sjálfsagt deila hvort
fjölmiðlar eiga að láta sér nægja
að lýsa ástandi eða hvort þeir eiga
jafnframt að benda á ráð til úr-
bóta, ef þeirra er þá þðrf og þá í
framhaldi af því hvort þeir eiga
sjálfir að framkvæma úrbætur, sé
það á þeirra valdi og þær taldar
nauðsynlegar. Vandamál það sem
hér hefur verið gert lítillega að
umtalsefni er löngu búið að skil-
greina. Það vantar sárlega
fræðslu um Jón Sigurðsson. Lát-
Jón Sigurösson
lausa, hnitmiðaða fræðslu og þá í
söguformi, en það fræðsluform
hefur almenningur alla tíð skilið í
þessu landi.
Auðvitað ætti þessi fræðsla að
fara fram í skólum landsins. Ekki
verður þó annað séð en þeir hafi
brugðist þessu hlutverki sínu,
annars væri þessi umræða út í
bláinn ef svo væri ekki. Tómt mál
virðist að tala lengur um fræðslu
á heimilum í þessu samhengi.
Bækur eru að vísu útgefnar en það
sýnist heldur ekki duga. Er þá
ekki annað óupptalið en hinir
svokölluðu fjölmiðlar.
Morgunblaðið birtir allan ársins
hring alls konar fræðsluefni. Til
dæmis hefur blaðið á umliðnum
árum birt hvalkynjaðan greina-'
flokk um það hvernig maðurinn er
á góðri leið að tortíma sjálfum sér
á jörðinni. Billy Graham er með
fastan greinaflokk, birtar eru ótal
greinar um það sem menn leggja
sér til munns og svona mætti lengi
telja. Og er nú komið að erindinu,
ritstjórar góðir. Væri það nú
ofverk Morgunblaðsins að taka
ævi og starf Jóns Sigurðssonar
rækilega til umfjöllunar á lagleg-
an og vel skiljanlegan hátt allri
alþýðu, ungum sem öldnum? Sæi
blaðið sér fært að bæta úr þessari
brýnu þörf mundi það vinna þarft
verk.
Ef sá þráður sem tengir okkur
við Jón Sigurðsson á eftir að
trosna meir en orðið er eða jafnvel
slitna, þá verður illa komið fyrir
þjóð hans. Það mun mála sannast
að við höfum ekki ráð á að gleyma
þessum brautryðjanda. Til að
vekja athygli á því eru þessar lín-
ur skrifaðar.
Höfundur er skólastjóri aó Hrafns-
eyri rið Arnarfjöró.
vert, hversu vel honum tókst að
beina í samræmda heild fyrstu
sporum bráðefnilegra nýliða og
kunnáttusamlegum leik marg-
þjálfaðra listamanna.
Þó að verk þetta sé ekki ýkja
veigamikið, er það vafalaust eitt
af vandasömustu leikritum
Shakespeares. Nokkuð af kostum
þess kann að leyna á sér á sviði,
og þarf því sérstakrar nærfærni
við til að njóta sfn. Yfir leikrit-
inu vofir jafnan sú augljósa
hætta, að það nálgist um of
farsa í flutningi. En verði
Draumur á Jónsmessunótt al-
gerum farsa-tilburðum að bráð,
þá er úti um hann. Stefáni tókst
þar að þræða tæpt vað, að vfsu
það allra tæpasta, án þess að
fara sér að voða. Enda vildi svo
blessunarlega til, að það hlut-
verkið, sem að þvf leyti er hættu-
legast, var í traustum höndum
þess smekkvfsa snillings, Gfsla
Halldórssonar.
Draumur á Jónsmessunótt er
einungis ævintýraleikur, og
hvert leikhús, sem ekki léti sér
það eitt lynda, ætti að snúa sér
að öðru. Þess vegna nægir ekki
að verja hann fyrir farsanum;
einnig þarf að vísa öllu, sem
skírskotar til nútímans, út í yztu
myrkur, því enda þótt William
Shakespeare sé á hverri tíð rétti-
lega kallaður samtímalegastur
allra skálda, á ævintýraleikur
allt sitt undir fjarlægðinni frá
samtímanum. Þar komst leik-
stjórinn einnig yfir á allra tæp-
asta vaði.
Það vakti aðdáun mína, hve
vel Stefáni tókst að nýta leiksvið
Iðnóar, sem raunar er allt of lít-
ið fyrir þennan leik. Þar leysti
slyng hugkvæmni hans margan
erfiðan hnút. Og not salarins
sem sviðsauka tókust býsna vel.
Ekki er ég alls kostar sam-
mála Stefáni um uppskurðinn á
lokaþættinum. En samkvæmt
þeirri stefnu sem hann tók, voru
vinnubrögð hans prýðileg. Og
bráðgóð þóttu mér sönglög Jó-
hanns G. Jóhannssonar, einnig
lögin við kveðskap Karls Ágústs
Úlfssonar, sem ég hélt lengi vel
að væri eftir Shakespeare, því
ekki kom glöggt fram, hvað
skyldi eignað hverjum af þvf sem
sungið var.
Það var aldrei ætlun mín að
fjölyrða um einstök atriði þess-
arar sýningar. En mig langar til
að óska leikstjóranum og flokki
hans öllum, á sviði og utan sviðs,
til hamingju með vel unnið verk,
sem virðist hafa tekið af öll
tvímæli um það, að Vilhjálmur
þessi fellur Reykvíkingum vel í
geð, þegar þeir fá að nálgast
hann og fara að kynnast honum,
rétt eins og hann er eftirlæti
leikhúsunnenda um víða veröld.
En þessi sýning á Draumi á
Jónsmessunótt er ekki sízt enn
ein staðfesting þess, að þegar
Shakespeare er til kvaddur á fs-
lenzkt leiksvið, eiga útlendingar
þangað ekkert erindi. Við eigum
að hafa næði til að ala smám
saman upp okkar eigin íslenzka
Vilhjálm. Því Shakespeare er
ekki aðeins Englendingur; hann
er sameign alls mannkyns, en
um leið séreign hverrar þjóðar.