Morgunblaðið - 08.01.1986, Síða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 1986
37
Þjóðin þarf að
vita samileikami
eftir Egil Signrðsson
Stjórnmálamönnum er gjarnt að
fegra ástand efnahagsmála, ekki sízt
um áramót. Liður í því er að skýra
mistök, sem gerð hafa verið og
afsaka eigin gjörðir. Gott dæmi um
þetta er áramótaræða forsætisráð-
herra, þar sem hann reynir að kenna
sveiflum í sjávarafla um söfnun er-
lendra skulda.
Þessi staðhæfing er að sjálfsögðu
mjög villandi.
Línuritið sem hann sýnir er vafa-
lítið gjöf frá Þjóðhagsstofnun og
speglar óskhyggju stjórnvalda, eins
og efnahagsspár þeirrar stofnunar,
sem aldrei hafa staðist. Þetta línurit
sannar ekki neitt því að erlendu
skuldirnar eru látnar taka mið af
landsframleiðslu. Þegar hún minnk-
ar hækka skuldirnar sem hlutfall,
þótt engin ný lán séu tekin. Sann-
leikurinn er sá, að sjaldan hefir verið
gripið til erlendrar lántöku sem
nemur vegna aflabrests heldur hefir
gengislækkun verið beitt. Eina und-
antekningu má þó finna, þ.e. árin
1967 til 1968, þegar saman fór afla-
brestur og stórfellt verðfall afurða.
Hins vegar hafa verið tekin stór
erlend lán til framkyæmda, ekki sízt
til orkumála. Þau lan eru orðin svo
dýr vegna gengisfellinga og vaxta-
uppsöfnunar, að um 80% innlends
raforkuverðs eru vextir. Erlend stór-
iðja vill ekki greiða nema helming
kostnaðarverðs fyrir þessa raforku,
ef hún jafnvei nær því.
Enn alvarlegri skuldasöfnun
stafar af halla á viðskiptajöfnuði við
útlönd, m.ö.o. við flytjum inn í stór-
um stít vörur, sem við erum ekki
borgunarmenn fyrir. Og þetta er-
lenda lánsfé lánum við okkur sjálfum
með verðbólguvöxtum - eða neyð-
umst til þess, samkvæmt orðum
forsætisráðherra. Er vit í þessari
pólitík?
Enda þótt í óefni sé komið er
forsætisráðherra bjartsýnn að því
er virðist. Nýjar atvinnugreinar eru
í uppsiglingu, o.fl. o.fl. Við eigum
sem sagt ekki að herða sultarólina,
öllu er óhætt að mati ráðherrans.
En er það rétt mat? Sumir vilja halda
því fram, að við séum, eftir undan-
gengna óstjóm, aðeins sjálfstæðir
að nafninu til.
í Morgunblaðinu í bytjun ársins
(4/1) er greint frá því að Húsasmiðj-
an sé að hætta framleiðslu eininga-

í Kaupmannahöfn
FÆST
í BLAÐASÖLUNNI
ÁJÁRNBRAUTA-
STÖDINNI,
KASTRUPFLUGVELLI
OGÁRÁÐHÚSTORGI
hús. Sala hefir gengið vel en miklir
erfiðleikar í lánamálum. Það er að
verða daglegt brauð að fyrirtæki í
iðnaði og útvegi leggi upp laupana
vegna óhæfilegs fjármagnskostnað-
ar.
Erindreki Verzlunarráðsins, Arni
Árnason, er þó ekki af baki dottinn.
í sama blaði (4/1) lofsyngur hann
40 til 50% vexti. I Verzlunarráðinu
eru innflytjendur. Þeir fá vexti og
„Enn alvarlegri skulda-
söfnun stafar af halla á
viðskiptajöfnuði við út-
lönd, m.ö.o. við flyljum
inn í stórum stíl vörur,
sem við erum ekki
borgamarinenn fyrir.“
Egill Sigurðsson
verðbætur dregnar frá tekjum á
framtali, þannig að ríkissjóður greið-
ir dijúgan hluta vaxtakostnaðarins,
þar með hinn almenni skattþegn.
Innflytjendur geta bætt vöxtum við
vöruverðið, sem nú eryfirleitt fijálst,
þannig að neytandinn borgar. Þetta
er ekki möguleiki fyrir útveg og
iðnað, sem er háður erlendu mark-
aðsverði.
Allar sögusagnir þessara há-
vaxtamanna um innlánsaukningu í
bönkum eru villandi. Sparnaður hefir
ekki aukizt að marki. Hluti af lána-
þenslu síðustu ára hefir lent á inn-
lánsreikningum bankanna. Ríki og
einkaaðilar hafa tekið stór erlend
lán. Ríkið hefir tekið lán hjá Seðla-
bankanum og það hafa viðskipta-
bankarnir einnig gert. Svo er há-
vöxtum bætt við innlánsreikningana.
Þeir eru ekki spamaður heldur skatt-
ur á skuldara, sem er að sliga fyrir-
tæki og heimili í landinu.
Höfundur vinnur við endurskoð-
ER NY18
Metbók er ný sparibók með sömu ávöxtunarkjörum og 18 mánaða
sparireikningur, sem gaf 7,04% vexti umfram verðtryggingu á síðasta ári.
Enginn annar sparireikningur gaf
jafnháa ávöxtun miðað
við binditíma.

TRAUSTUR BANKI