Morgunblaðið - 15.02.1987, Blaðsíða 63

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. FEBRÚAR 1987
63
að verk Manets, Renoirs, Courbets
°g allra hinna hafa yfír engu að
kvarta.
Áhrifamikið að ganga
í salinn
Aðkoman í safnið er í vesturenda,
þar sem var skýli fyrir léttikerrur
og farangursvagna ferðafólksins á
járnbrautartímanum um 1900. Og
þar er rúmgott anddyri með þjón-
ustu sem söfnum tilheyra. Þegar svo
gengið er inn í enda sýningarsalarins
og á upphækkaðan pall, blasir þessi
hái langi salur við, eins og breiður
gangur með gríðarstórum högg-
fnyndum á þungum marmarastöll-
um. En beggja megin við er röð af
minni sýningarsölum á svolítilli upp-
hækkun, þannig að maður getur
hvort sem er gengið fram og aftur
milli þeirra og þá þvert yfir högg-
myndasalinn eða áfram milli þeirra
eftir endilöngu. En í rauninni er
safnið þama á þremur hæðum, utan
aðalsalar, því á efri pöllum eru högg-
myndasýningar.
Það er áhrifamikið að horfa yfir
eða ganga inn eftir aðalsalnum með
fallega glerkúplinum með gömlum
mynsturpóstum, sem munu vera
hljóðdempandi. Og þama er í fyrsta
sinni, að ég man, raunverulega hægt
að skoða höggmyndimar frá öllum
hliðum með dálítilli fjarlægð og að
ofan líka. En varla getur skúlptúr
talist góður nema hann sé jafngóður
hvert sem sjónarhomið er. Við enda
salarins er svo sýning á verkum
meistara Rodins á tveimur hæðum,
sem hylja stigana upp. Má þar sjá
ýmis af umtöluðum verkum hans.
T.d. er þama frummyndin af „La
Port“, sem aldrei var notuð, Rodin
til mikils angurs, en er nú þama
eins og hann hugsaði þessar gríðar-
legu skrautdyr. I Orsey-safninu hafa
verið dregin fram mörg verk úr
geymslum Louvre og annarra safna
og líka ýmislegt keypt sem vanta
þótti í myndina. Kannski njóta högg-
myndimar þess mest. Sjálfri fannst
mér mikill fengur í að fá loks að sjá
þama sterk og dapurleg verk Cam-
ille Claudel, systur Pauls Claudels
og ástkonu Rodins, sem var frábær
myndhöggvari en hvarf í skugga
hans og endaði á geðveikrahæli. í
Orseysafninu em til sýnis um 1500
styttur og gefur tækifæri til kynna
við fleiri myndhöggvara en áður
hefur verið mögulegt.
Þama í endanum gefur að líta
líkan af Ópemnni í París, sem var
vígð 1875 og markaði stórt spor og
Um stigana má komast í arkitektúr-
sýningu þessa tíma. Meðal 10
þúsund uppdrátta safnsins em
margar góðar gjafir, svo sem verk
Effels og Rubrich-Roberts.
En það sem kom mér og fleirum
mest á óvart við að koma þama, var
hve tímabilinu em gerð góð skil. Þar
sem impressionistamir urðu ofan á
' átökunum um listastefnur, hafa
þeir hingað til verið góðir fulltrúar
fyrir þetta tímabil, en allt annað
horfið í skuggann. Nú er tímabilið
sýnt eins og það var með góðu og
ekki svo góðu og sett í samhengi
við aðra tískuþætti tímabilsins, arki-
Impressionistarnir
Erlendir og íslenskir gestir, sem
stóðu í biðröðum fyrir framan Jeu
de Paurpe bygginguna við Concord-
torgið til að dást að meistaraverkum
impressionistanna, geta lagt leið
sína beint upp í sýningarsalina á
loftinu. Kannski verða þeir fyrir von-
brigðum, en þama em allir meistar-
amir; Manet, Monet, Degas,
Cézanne, Van Gogh, Gauguin, Reno-
ir o.s. frv. í sal eftir sal, þar sem
er lágt undir loft svo verkin megi
njóta sín. Flestar þekktu myndimar
frá fyrri sýningum, en líka ein og
ein nýkeypt, svo sem La Pie, ein-
hver fegursta mynd sem Monet
hefur málað, og í sérsal fyrir Gaugu-
in má sjá útskurðinn frá Suður-
hafseyjumii hans, svo eitthvað sé
nefnt. Vatnslitamyndimar em í
daufri birtu til að varðveita þær.
Þama skyggir hið mikla rými bygg-
ingarinnar ekki á viðkvæm verkin.
Ekki er vandi að eyða þama heil-
um dögum og í Orsey-safninu er
veitingasalur gamla hótelsins með
gyllingum sfnum og speglum. Einnig
er kaffistofa á miðri leið um sýning-
una uppi með útsýni yfir ána og
borgina, þar sem gott er að hvíla
sig. En í kjallara em salir fyrir sýn-
ingar, fræðslumyndasýningar,
bókasafn og salur fyrir hljomleika
eða erindaflutning.
Einstakir þættir vel
aðgreindir
Ekki kom Orsey-safnið og til-
högun þar á óvart við opnunina. Séð
hafði verið fyrir því að kynna ýmsa
þætti þess og einstök verk í átta 30
mínútna sjónvarpsþáttum. Ekki í
textaauglýsingum, eins og við þekkj-
um þær, heldur kynningu á verkum
þessa tímabils. Myndavélinni beint
af Signu og framhlið byggingarinnar
og síðan talaði Pierre Dumayet með
verkunum og fræddi um þær stefnur
sem þau em sprottin af. Var mikið
gagn að því til að átta sig.
Með því að koma Orsey-listasafn-
inu fyrir í þessari gömlu jámbrautar-
stöð í miðborginni, í tengslum við
Louvre handan árinnar, hefur stór-
verk verið unnið. Þar er bæði hægt
að sækja andrúmsloft langs tímabils
listsögunnar og setja listaverkin sem
Impressionistarnir eru kórónan á listaverkum tímabilsins og þeir
fylla marga sali á efri hæðinni. Hér er mynd van Goghs af herberginu
hans í Arles.
fyrir. Ekki er heldur látið nægja að
sýna þróun ljósmyndatækninnar
heldur engu síður sköpun verksins.
Þá er á annarri hæðinni deild sem
gerir góð skil pressunni, sem náði
til almennings með stórútgáfum
dagblaða og átti sinn gullna blóma-
tíma einmitt á síðari hluta 18. aldar
með teiknimyndum og skopmyndum
með frásögnunum í stórútgáfum
dagblaða fyrir manninn á götunni.
I rauninni var sjónvarpið fyrir-
fram búið að búa fólk undir að
meðtaka þessa nýju stefnu með frá-
bærum þáttum um „art decorative"
í upphafi 20. aldarinnar með jáma-
flúri sínu, steindu gleri, lömpum,
útflúri á húsum og húsmunum
o.s.frv. En þama er hægt að fá sam-
hengið, ef maður kýs að líta þannig
á það. Það er yfirleitt að fá í hliðar-
herbergjunum og geta gestir sótt
það eða látið vera eftir smekk.
hæst ber þar í samhengi og einnig
skoða þá þætti eina sem hugurinn
gimist. Þama eru skýrt aðgreindar
tvær listastefnur á sömu öld. Á
neðstu hæðinni klassfska og aka-
demiska listin, sem tekur salina til
hægri, og realisminn og impression-
isminn í fæðingarhríðunum í hliðar-
sölunum til vinstri. Og svo finnur
maður impressionistaverkin, eftir að
þeir málarar urðu ofan á uppi í bygg-
ingunni. Ekki em allir á eitt sáttir
um að þetta hafi verið eina lausnin
og upphafnar miklar umræður um
hvemig hefði átt að útbúa þama
verðugt listasafn. En fólk streymdi
að allt frá fyrsta degi og fyllti sali
til að skoða þjóðardýrgripina og
þjóðararfinn, eins og Frakkar kunna
vissulega að meta.
TEXTI/Elín Pálmadóttir
Orsey-jámbrautarstöðin, byggð í tilefni
heimssýningarinnar árið 1900.
Orsey-listasafnið á brautarpöllunum á árinu 1987.
Nýja Orsey-listasafnið á Signubökkum. Framhlið gömlu jámbrautarstöðvarinnar hefur verið látin halda
sér með stóru klukkunum tveimur.
tektúr, húsbúnað, silfur og postulín.
Listiðnin „arts decorative" er þama
ekki eins og fátækur niðursetning-
ur, svo sem venja er til, því tólf salir
og tveir tumar em lagðir undir og
sterkustu sýningarmunimir eru hús-
gögnin, einkum „nýlistin". Ljós-
myndalistin skipar líka veglegan
sess, sem er nýjung, enda hefði varla
nokkur maður látið sér detta það í
hug fyrir aðeins 20 áram. Og er
Orsey-safnið fyrsta stóra ríkissafnið
sem gerir skipulega ráð fyrir svo
stómm hluta af rými sínu og ijárveit-
ingum undir ljósmyndimar. Mynd-
imar em allt frá 1850 og allar
keyptar í þessum tilgangi, þar sem
ríkið átti ekkert slíkt ljósmyndasafn
Auk höggmynda Rodins, sem
skipa veglegan sess, er í fyrsta
sinn gott rými fyrir aðrar
höggmyndir. Hér er „Ástríður"
eftir Aristide Maillol.
Safnið spannar listir
tímabilsins 1848 til 1914. Hér
er brons- og postulínsvasi eftir
Otto Eckmann