Morgunblaðið - 13.03.1987, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. MARZ 1987
Minning:
Guðrún Guðmunds-
dóttirfrá Bala
Fædd 12. júlí 1902
Dáin 6. mars 1987
I dag verður amma mín, Guðrún
Guðmundsdðttir á Bala, Miðnesi,
lögð til hinstu hvíldar frá Hvalsnes-
kirkju, en amma lést í Sjúkrahúsi
Keflavíkur 6. mars sl. á 85. aldursári.
Amma fæddist 12. júlí 1902 á
Akrahóli í Hvalsneshverfí á Miðnesi.
Hún var dóttir hjónanna Guðmundar
Þorsteinssonar, sem ættaður var úr
Garðinum, og Sigurbjargar Torfad-
óttur, ættuð úr Höfnum á Reykja-
nesi, og var sjötta í röð níu systkina,
sex dætra og þriggja bræðra. Af
dætrunum var amma yngst, en þær
voru auk ömmu: Gíslína, sem dó í
bamæsku, Sigríður, Guðný, Guð-
mundína og Stefanía. Af brseðrunum
er sá elsti, Þórarinn Kristinn, nú hinn
eini eftirlifandi þeirra systkina en
hann er búsettur í Reylqavík. Hinir
voru Sigurður Jóhann og Jón.
Amma dvaldist hjá foreldrum
sínum á Akrahóli fram yfír fermingu
en þá, haustið 1916, fluttist hún að
Bala á Stafnesi, næsta hverfí sunnan
Hvalsness. Þangað var hún ráðin sem
kaupakona til þeirra hjóna, Daða
Jónssonar og Helgu Loftsdóttur er
þar bjuggu. Þetta urðu ömmu mikil
gæfuspor, því að á Bala kynntist hún
afa mínum, Guðmundi Guðmunds-
syni. Afí fæddist á Hrauni í
Grindavík 30. október 1902 og var
því jafnaldri ömmu. Hann var sonur
hjónanna Guðmundar Loftssonar og
Guðlaugar Sveinsdóttur er þar
bjuggu. Við lát móður sinnar, árið
1914, var afí tekinn í fóstur að Bala
til þeirra hjóna, Daða og Helgu, en
hún var einmitt foðursystir afa.
Með ömmu og afa tókst mikið vin-
fengi og varanlegt og tengdust þau
óijúfanlegum tryggðaböndum, inn-
sigluðum með hjónabandi þeirra
1925. Var þetta þeim báðum hið
mesta heillaspor. Þau hófu búskap á
Bala og bjuggu þar öll sín búskapar-
ár. Framan af höfðu þau aðallífs-
viðurværi sitt af sjósókn, en
stunduðu auk þess landbúnað. Þetta
var á þeim tíma, þegar útgerð var
stunduð á opnum áraskipum, en fyr-
ir þau voru lendingarskilyrði góð á
Stafnesi, auk þess sem stutt var á
gjöful fiskimið. Með stækkun físki-
skipanna og tilkomu stærri mótor-
báta færðist þungamiðja slíkrar
útgerðar yfír á þá staði, þar sem
hafnarskilyrði voru best, í þessu til-
viki Sandgerði. Amma og afí áttu
auðvelt með að laga sig að þessum
breyttu aðstæðum, því þau sneru sér
í æ ríkari mæli að landbúnaðinum,
sem varð þeirra aðalframfærsla á
hamingjusöm. Þau eignuðust tvö
myndarböm, sem bæði eru búsett
hér á Akranesi. Þau eru Helga Jóna,
sem gift er Ásmundi Jónssyni lager-
stjóra hjá Sementsverksmiðju
ríkisins, og Sigurgeir, bifvélavirki,
giftur Erlu Karlsdóttur, hann rekur
sitt eigið fyrirtæki hér í bæ. Eftir
að hún var orðin ekkja voru bömin
og ljölskyldur þeirra hennar stærsta
hamingja.
Nú fyrir stuttu er við heimsóttum
hana á Vífilsstaðaspítala var mjög
af henni dregið. Hún var mjög róleg
og sagði okkur að nú væri þessu
að verða lokið hjá sér og væri hún
mjög sátt við það og kviði engu.
Við dáðumst að því hvað hún gat
talað um þetta af mikilli skynsemi,
ró og æðruleysi.
Það er margs að minnast frá
þeim fjöratíu áram sem liðin era
frá okkar fyrstu kynnum og eru
þær minningar allar okkur mjög
kærar og munum við ætíð minnast
þeirra hjóna með þakklæti og hlýju.
Við þökkum Lillu fyrir allar sam-
verastundimar og allt sem hún og
heimili hennar hafa verið okkur.
Við sendum börnum hennar, barna-
bömum og ijölskyldum þeirra,
móður hennar og systur og fjöl-
skyldum þeirra okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Gengin er góð kona. Guð veri
ætíð með henni.
Kristín og Knútur Ármann
síðari hluta búskapartíðar þeirra,
þótt sjósókn hafí afí alla tíð stundað
í einhveijum mæli.
Amma og afí vora ákaflega sam-
rýnd hjón, samhent til allra verka
innan dyra sem utan, stakir dugnað-
arforkar í hvívetna og mikið reglu-
fólk. Þetta gerði þeim lífsbaráttuna
mun auðveldari en ella. Þau bára
djúpa virðingu hvort fyrir öðra og
gagnkvæma væntumþykju. Kom það
ekki sízt í ljós á seinustu æviáram
ömmu, þegar heilsan var farin að
bila, en afí bætti henni það upp með
einstakri blíðu sinni, nærgætni og
umhyggju. Þeirra sambúð var öll til
hinnar mestu fyrirmyndar og heyrði
ég þau aldrei sundurorða. Betri
lífsförunaut hefði amma því ekki
getað öðlast.
Þeim ömmu og afa varð átta bama
auðið: Guðmundur Kristmann (f.
1925), búsettur í Sandgerði, kvæntur
Snjólaugu Sigfúsdóttur og eiga þau
fimm böm; Sólveig Helga (f. 1927),
en hún lést af slysföram 1935; Guð-
mundur L. (f. 1929), búsettur á Bala,
ókvæntur; Sigurður B.
(f. 1931), búsettur í Keflavík, kvænt-
ur Mörtu Baldvinsdóttur og eiga þau
átta böm; Sigurbjörg (f. 1934), bú-
sett í Sandgerði, kvænt Haraldi
Sveinssyni og eiga þau fímm böm;
Guðlaug Helga (f. 1937), búsett í
Sandgerði, gift Kjartani Bjömssyni
og eiga þau þijú böm; Sigrún Guðný
(f. 1938), búsett í Sandgerði, var
gift Jóhanni Gunnari Jónssyni sem
er látinn en þau eignuðust fímm
böm; Sólmundur Rúnar (f. 1943),
búsettur í Keflavík, ókvæntur.
Amma var myndarleg kona, í
meðallagi há og fremur þéttvaxin á
efri árum, andlitið greindarlegt, frítt
og blíðlegt, ennið hátt og göfug-
mannlegt. Hún var bráðvel gefin,
bókhneigð, hagmælt, tónelsk og hin
mesta hannyrðakona. Hún bar mikla
umhyggju fyrir fjölskyldu sinni og
vakti af kostgæfni yfír velferð sívax-
andi fjölda bamabama og bama-
bamabama. Hún var rólynd að
eðlisfari, yfírveguð, geðgóð og dag-
farsprúð. Hún var létt í lund og átti
það oft tl að gantast og glettast við
okkur bamabömin og leiftraði þá af
kátínu. Hún þurfti aldrei að skipta
skapi í samskiptum sínum við okkur
bamabömin, slík var virðing okkar
fyrir ömmu. Henni hlýddum við ætíð
möglunarlaust, enda skynsamlegum
og sanngjömum rökum beitt af henn-
ar hálfu. Amma var mjög trúuð kona,
góðhjörtuð, ósérhlífin, gjafmild og
gestrisin svo af bar. Hún var hlý I
viðmóti, úrræðagóð og hollráð og því
gott til hennar að leita.
Amma var mér mjög kær og minn-
ing hennar mér afar dýrmæt. Ég er
afskaplega þakklátur fyrir að hafa
fengið notið leiðsagnar ömmu og
umhyggju um langan aldur, allt frá
því ég man eftir mér. Ég minnist
með sérstöku þakklæti sumranna
þriggja á áranum 1964—66 er ég
dvaldi hjá þeim ömmu og afa á Bala
og allra þeirra óteljandi skipta er ég
sótti þau heim. Hjá þeim var ávallt
gengið að vellíðaninni vísri. Mun ég
ætíð búa að þeim dýrmæta fjársjóði,
sem samskipti mín við ömmu vora
mér.
Nú er skarð fyrir skildi. Ég og
flölskylda mín sendum elsku afa
okkar dýpstu samúðarkveðjur og
biðjum honum og hans nánustu Guðs
blessunar á sorgarstundu.
Gunni
í dag, föstudaginn 13. mars,
verður kvödd hinstu kveðju frá
Hvalsneskirkju Guðrún Guðmunds-
dóttir, Bala í Hvalsneshverfí.
Guðrún fæddist á Akrahóli í Hvals-
neshverfí og ólst þar upp ásamt
átta systkinum. Foreldrar hennar
vora Sigurbjörg Torfadóttir og Guð-
mundur Þorsteinsson.
Guðrún fór snemma að vinna
fyrir sér eins og þá tíðkaðist. 1925
giftist hún eftirlifandi eiginmanni
sínum, Guðmundi Guðmundssyni,
og hófu þau búskap á Bala og hafa
búið þar síðan. Þau eignuðust átta
böm, sem era Kristmann, Sólveig
Helga, sem þau misstu 7 ára
gamla, Guðmundur Loftur, Sigurð-
ur, Sigurbjörg, Guðlaug Helga,
Sigrún Guðný og Sólmundur Rúnar.
Mér er ljúft að minnast Guð-
rúnar, þessarar heiðurskonu og
miklu persónu, sem naut virðingar
afkomenda sinna og annarra sem
við hana áttu samskipti.
Umhyggjusemi hennar og þeirra
hjóna við bamaböm sín og fjöl-
skyldur þeirra voru einstök. Það er
mér minnisstætt frá þeim tíu áram
sem ég þekkti Guðrúnu. Það var
alltaf gaman að koma að Bala og
spjalla og hlusta á frásagnir þeirra
hjóna. Þau hjón vora með eindæm-
um samhent og ljúf í umgengni
hvort við annað. Guðrún var trúuð
kona enda bar hún mjög hag kirkj-
unnar fyrir bijósti.
Einnig kenndi hún bamabörnum
sínum margt um Krist og kenning-
ar hans. Hún hafði gaman af því
að gera að gamni sínu og var
skemmtileg heim að sækja. Þá var
gestrisni hennar og þeirra hjóna
rómuð af þeim er sóttu þau heim.
Ég vil biðja algóðan Guð að
blessa minningu þessarar heiðurs-
konu.
Guðmundi og fjölskyldu hans vil
ég votta mína dýpstu samúð.
Far þú í friði
friður Guðs þig blessi
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði
Guð þér nú fylgi
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(Vald. Briem)
Hjálmar Georgsson
Ég kveð hér ömmu mína, Guð-
rúnu Guðmundsdóttur frá Bala, og
hugsa til þess með stolti að eiga
svo_ góðar minningar.
Ég man ungan dreng á ferð
gangandi, hjólandi eða sitjandi í
mjólkurbílnum með tilhlökkun í
hjarta eins og alltaf þegar hann fór
að heimsækja ömmu og afa. Það
var ævintýri líkast að fara í sveitina
þó ekki væri vegalengdin mikil.
Þeirri hlýju og þeim skilningi sem
hann mætti mun hann seint gleyma.
Ég man ungling á ferð á leið í
kartöfluupptöku eða heyskap. Eftir-
væntingin var sú sama. Hin heil-
brigðu og jákvæðu viðhorf til Iífsins
sem lærðust á þessum tíma hafa
verið honum fágætt veganesti.
Það var alltaf glaðværð í kring-
um ömmu og var hún hrókur alls
fagnaðar. Þrátt fyrir að hún ætti
við veikindi að stríða var alltaf stutt
í hláturinn og þrátt fyrir tugina
átta var hugsunin skýr og oft velti
ég því fyrir mér hvort okkar væri
yngra í anda. Það var aldrei um
neitt kynslóðabil að ræða. Amma
skildi og gat talað við mig hvort
sem ég var bam, unglingur eða
fullorðinn.
Þú, sem úr öllu
ætíð vildir bæta,
munt himna í höllu
hinu sama mæta,
alsæls um völlu
ekkert kann að græta,
þessguðmungæta. GrímurThomsen
Ég bið guð að styrkja afa minn
á þessari stundu.
Kristþór Gunnarsson
Hún amma mín, Guðrún Guð-
mundsdóttir, Bala, Stafnesi, er
dáin. Hún er farin yfír móðuna
miklu, þar sem ég veit að verður
tekið vel á móti henni.
Amma var alltaf fasti punkturinn
í tilveranni. Að koma til ömmu og
afa, á heimili þeirra að Bala í Staf-
nesi, var hátíð líkast. Heimili þeirra
stóð öllum opið. Rómuð er gestrisni
þeirra og hjartanlegar móttökur,
hvort sem það var ættingi þeirra
eða einhver sölumaður. Allir fundu
hlýjuna sem streymdi frá þeim.
Amma lagði metnað sinn í að allir
sem komu fengju kaffísopa og bita
með. Enginn fór með tóman maga
frá henni.
Ég minnist allra þeirra skipta
þegar ég sem bam fór til þeirra og
fékk að sofa nokkrar nætur. Það
era ógleymanlegir dagar. Mjólk og
kökur brögðuðust hvergi betur en
hjá ömmu. Amma hafði alltaf tíma
fýrir okkur bamabömin sín. Hún
sagði okkur sögur frá því hún var
43
ung, sögur sem lifa í hjörtum okk-
ar. Sögumar hennar ömmu og
bænimar hennar vísuðu okkur veg-
inn. Bænimar hennar munu lifa
meðal afkomenda hennar.
Amma var mikil hagleiksmann-
eskja á alla handavinnu. Ófáir era
þeir sokkamir og vettlingamir sem
hún pijónaði á okkur öll bamaböm-
in sín. Og klukkumar sem hún
pijónaði á okkur stelpumar vora
snilldarverk. Amma var einnig
skáldleg í sér. Margar gullfallegar
stökur og ljóð samdi hún.
Á ömmu sannaðist máltækið
„sælla er að gefa en þiggja". Hún
hafði yndi af að gefa öðram. Ég
man það eitt sinn er hún vildi gefa
lítilli dóttur minni pening, að ég
sagði að hún ætti ekki að vera að
þessu, þá sagði hún að sér þætti
svo gaman að gefa. Svona var hún
amma. Og hún var ekki síður gjaf-
mild á andleg verðmæti. Hún dreifði
gullmolum í kringum sig.
Án efa fáir, það er mín trú
sér áttu göfugra hjarta en þú
það vakti mér löngum lotning.
I örbirgð mestu þú auðugust varst
og alskyns skapraun og þrautir barst
sem værir dýrasta drottning.
Matthías Jochumsson
Elsku afí, missir þinn er mikill,
en huggun okkar er sú að hún er
í góðum höndum.
Þóra Kjartansdóttir
í dag verður hún amma mín
jarðsungin. Af því tilefni langar
mig að minnast hennar með örfáum
orðum. Hugurinn reikar til baka og
minningamar líða hjá eins og mynd-'
ir á tjaldi.
Við frændsystkinin voram ekki
há í loftinu þegar við fóram að
sækja suður á Bala til ömmu og
afa. Frá Sandgerði að Bala er dijúg-
ur spotti, en okkur munaði ekki um
hann. Fórum við ýmist gangandi
eða á hjólum og oftast mörg saman .
í hóp. Á leiðinni urðu stundum á
vegi okkar geltandi hundar, sem
sjálfsagt vora vinalæti, en okkur
stóð stuggur af þeim. Við reyndum
að hughreysta hvert annað og sung-
um gjaman til að bægja hræðslunni
frá. A hólnum sunnan við Melaberg
var áð, þar töldum við leiðina að
Bala vera hálfnaða og því tilvalinn
stað til að taka fram nestið. Þegar
við svo sáum heim að Bala rauk
öll ferðaþreyta úr okkur og sprett-
um við þá heldur betur úr spori.
Amma og afí tóku alltaf vel á móti
bamaskaranum. Amma lagði verk-
in sín til hliðar, hvemig sem á stóð,
ög bar fram kökur og mjólk. Við
gerðum veitingunum góð skil, sögð-
um ferðasöguna og lékum á als
oddi. Á eftir settumst við inn og
spjölluðum saman í ró og næði.
Við töluðum um allt milli himins
og jarðar og amma miðlaði okkur
af fróðleik sínum og lífsreynslu: Frá
lífínu þegar hún var lítil stelpa,
uppvexti foreldra okkar, frá fólki
sem hún hafði kynnst á lífsleiðinni
og síðast en ekki síst frá Jesú
Kristi, kyndilbera ljóss og kærleika
í mannheimum. Henni ömmu var
lagið að tala við okkur krakkana
eins og jafningja sína. Hún var
trúnaðarvinur okkar, árin sem hún
hafði fram yfír okkur skildu ekki að.
Þegar degi tók að halla vorum
við oft keyrð heim, en stundum
fengum við að gista. Þegar kvölda
tók bjó amma um okkur, sá um að
öllum liði vel og þegar hún kom til
að bjóða okkur góða nótt bað hún
kvöldbænimar með okkur. Ef
dimmt var úti slökkti hún ljósin,
en skildi alltaf eftir litla týra log-
andi. Ljósið táknaði birtu guðs
engla sem hún sagði að gættu okk-
ar jafnt í svefni sem vöku. Fullviss
um þá almáttugu vemdarhendi
sofnuðum við vært.
Hún amma tendraði ljós í okkar
ungu hjörtum, ljós sem á eftir að
lýsa okkur veginn um ókomna tíð.
Ég veit að ég mæli fyrir munn okk-
ar allra þegar ég bið þess að hið
sama Ijós megi lýsa henni þar sem
hún er nú.
Elsku afí, þú syrgir ástríkan
lífsförunaut. Megi algóður guð gefa
þér styrk.
Sigurlaug Kristmannsdóttir
Svavar E. Arna-
son — Kveðjuorð
Fæddur 27. maí 1928
Dáinn 15. febrúar 1987
Hjema lágu ljettu sporin
löngu horfin sama veg
sumarblíðu sólskinsvorin
saman gengu þeir og jeg
vinir mínir allir allir
eins og skuggar liðu þeir
inn í rökkur hljóðar hallir
hallir dauðans einn og tveir
einnogtveir.
(Guðmundur Guðmundsson)
Þó að ekki væri langur vegur á
milli Grímsstaðaholtsins og verka-
mannabústaðanna kynntist jeg ekki
Svavari Eyjólfi heitnum fyrr en eft-
ir fermingaraldur. Nú hin síðustu
ár spjölluðum við oft saman á götu
úti. Hann var einn af þeim, sem
voru lausir við alla yfírborðskennd,
hress og blátt áfram í viðtali, sem
sagt ætíð eins í framkomu fram að
hinstu stund hins jarðneska ævi-
dags. Þess vegna verður minningin
um hann hrein og björt. Kunn-
ingsskapur minn við hans nánustu
var ekki mikill, samt þekti jeg vel
bræður hans og einnig Jón bróður
hans, sem látinn er fyrir mörgum
áram. Söknuður slær ætíð á við-
kvæma strengi huglífsins þegar
góður maður hverfur skyndilega af
hinni jarðnesku ævibraut og þess
vegna skrifa jeg þessi fáu Jcveðju-
orð. Minning um Svavar Ámason
mun lifa í björtu ljósi.
Jeg votta móður hans, sem enn
er á lífi, og eftirlifandi syni og
systkinum hans mína dýpstu sam-
úð. Blessuð veri minning hans.
Hin langa nótt er liðin
nú loksins hlaustu friðinn
og allt er orðið hljótt.
Nú sæll er sigur unninn
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
(ValdimarBriem)
Þorgeir Kr. Magnússon