Morgunblaðið - 11.08.1987, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. ÁGÚST 1987
Suður-Afríka:
Verkfall blökku-
manna hafið
Á þriðja hundrað þúsund hlýða kaili
sambands námumanna
Jóhannesarborg, Reuter.
VERKFALL blökkumanna í gnll- og kolanámum Suður-Afríku hófst
í gær. Mörg þúsund blökkumenn lögðu af stað til heimkynna sinna
sem oft eru nokkur hundruð kílómetra frá námunum en margir
þeirra búa í svonefndum heimalöndum blökkumanna, enn aðrir i
Lesotho eða Swasilandi. Verkfallið gæti valdið efnahagslegu öng-
þveiti í landinu þar sem námumar gefa af sér helming gjaldeyris-
tekna ríkisins.
Cyril Ramaphosa, formaður
Þjóðarsambands blakkra námu-
manna, sagði í gær að verkfallið
væri það umfangsmesta í sögu
landsins. 280 þúsund mannns í 46
námum hefðu lagt niður vinnu.
Talsmenn námueigenda segja að
230 þúsund séu í verkfalli og halda
því fram að unnið sé í nokkrum
námum. Formælandi sambands
námumanna sagði að í gullnámu
nokkurri í Welkom, um 260 kfló-
metra suðvestur af Jóhannesar-
borg, hefðu verkamenn á
morgunvakt verið neyddir til að
Japan:
Mótmæla
hernámi
Sovét-
ríkjanna
Tókíó, Reuter.
HUNDRUÐ japanskra hægri-
mann kröfðust þess i gær að
Sovétmenn skiluðu þeim aftur
þeim eyjum, sem þeir tóku her-
skildi í Seinni heimsstyijöld og
hafa ekki latið af hendi síðan.
Tilefnið var það að 42 ár voru
liðin frá því að Sovétríkin sögðu
Japönum stríð á hendur.
Lögreglan sagði að mótmælend-
umir hefðu komið sér fyrir nærri
sovéska sendiráðinu og notuðu þeir
gjallarhom til þess að koma á fram-
færi þeirri kröfu sinni að Sovétmenn
hefðu sig á brott af eyjunum fjór-
um, sem þeir hemumdu í lok Seinni
heimsstyijaldar. Eyjamar era hluti
af Kúrfl-eyjum, en auk þess her-
numdu Sovétmenn syðri hluta
Sakalín-eyjar, sem áður var jap-
anskt landsvæði. Japanir segja
Sovétmenn halda eyjunum fjóram
andstætt lögum og rétti þar sem
aldrei hafi verið um þær samið við
uppgjöf Japans.
Fimm úr hópi mótmælanda vora
handteknir fyrir mótþróa gegn lög-
reglu, en um 1.000 óeirðalögreglu-
þjónar höfðu komið sér fyrir
umhverfis sendiráðið. Þrátt fýrir
þessar handtökur munu mótmælin
hafa farið friðsamlega fram.
Mótmælendumir, sem vora á
milli 7-600 talsins, reyndu að kom-
ast að sendiráðinu, en lögreglan
hélt þeim í skefjum í nokkur hundr-
uð metra fjarlægð.
hefla vinnu af vopnuðum öryggis-
vörðum.
Námumenn búa margir í sérstök-
um búðum, eingöngu fyrir karl-
menn, og ráðlagði verkalýðssam-
bandið félögum sínum að yfírgefa
búðimar á meðan verkfallið stæði
yfir til að komast hjá átökum við
öiyggisverði námueigenda.
Lögreglumenn og öryggisverðir
námueigenda, gráir fyrir jámum,
era á verði við munna námanna.
Brynvarin ökutæki era á ferð um
götumar og blaðamönnum var
vísað burt.
Að sögn talsmanns námufyrir-
tækisins Anglo-American Corpor-
ation særðust sex námumenn í
upphafi verkfallsins er átök urðu
milli verkfallsmanna og verkfalls-
bijóta. Áður en verkfallið hófst
varaði fyrirtækið námumenn við því
að halda heim á leið og sagðist
mundu grípa til sinna ráða til að
tryggja áframhaldandi framleiðslu
Námumenn krefjast 30% kaup-
hækkunar og hærri áhættuþóknun-
ar en námueigendur bjóða rúmlega
23% kauphækkun. Meira en 800
námumenn fórast í námuslysum á
síðasta ári.
Margir líta á verkfallið sem ein-
vígi milli stjómvalda hvítra og
verkalýðssambanda blökkumanna
en samböndin hafa komið meira
fram í sviðsljósið eftir að Botha
forseti lýsti yfír neyðarástandi í
landinu á síðasta ári.

* *

Síldítunnu
Sóldýrkendur þekja Kugenuma-baðströndina suðvestur af Tókýó
í fyrradag en þá fór hitinn víða yfir 30 gráður í Japan. Að sögn
lögreglu fórust 23 og átta er saknað eftir slys af ýmsu tagi á
baðstrendum landsins um helgina og munu flestir þeirra hafa
drukknað.
Jafnaðarmannaflokkurinn í Bretlandi:
Hver höndin upp
á móti annarri
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðarí Frímannssyni, fréttaritara Morgunbladsins.
EFTIR að David Owen sagði af
sér sem leiðtogi Jafnaðarmanna-
flokksins síðastliðinn fimmtu-
dag, hafa átakalínur skýrst i
flokknum. Fjórir af fimm þing-
mönnum flokksins styðja Owen
og andstöðu hans við sameiningu
við Fijálslynda flokkinn. Einn
þingmanna Fijálslynda flokksins
sagði um helgina, að hinn nýi
flokkur, sem yrði til eftir samein-
inguna, mundi bjóða fram í öllum
kjördæmum og ekki yrði um
neina samvinnu við jafnaðar-
menn að ræða.
David Owen lýsti því í grein í
The Sunday Times sl. sunnudag,
að í vikunni eftir kosningamar í
júní hefði hann lagt til, að eigum
flokksins yrði skipt í hlutfalli við
þá, sem kysu að ganga í nýjan,
sameinaðan flokk eða vera áfram
í Jafnaðarmannaflokknum. Þá
höfnuðu samþingmenn hans þessari
tillögu og sögðu hana ótimabæra.
Hann hefur nú haldið fram sömu
skoðun, en Charles Kennedy, sá
eini þingmanna flokksins, sem styð-
ur sameininguna, hefur lagt fram
tillögu, sem fara mun fyrir ársþing
Starfsfólk breska Verkamanna-
flokksins hótar verkfalli
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morg'unblaðsins.
FJÁRMÁL Verkamannaflokks-
ins standa nyög illa eftir kosn-
ingar fyrr á árinu. Starfsfólk i
aðalstöðvum flokksins hótar
yfirvinnubanni og verkfallsað-
gerðum til að mótmæla fyrir-
huguðum uppsögnum 40
starfsmanna flokksins.
Föstum flokksmönnum í Verka-
mannaflokknum hefur fækkað
síðustu ár. Sömuleiðis hefur með-
limum verkalýðsfélaga fækkað.
Larry Whitty, aðalritari flokks-
ins, hefur lagt til, að hætt verði
útgáfu á tveimur blöðum flokksins
og 40 manns verði sagt upp í aðal-
stöðvunum til að draga úr útgjöld-
um í því skyni að afla fjár upp í
u.þ.b. 70 milljón króna skuld flokks-
ins við viðskiptabanka sinn.
Fulltrúar starfsfólks hafa krafist
fundar með Whitty til að semja um
þessar breytingar á starfsemi
flokksins. Þeir hafa gagnrýnt
Whitty mjög harkalega fyrir slæ-
lega fjármálastjóm. Þeir krefjast
endurskipulagningar án þess að
nokkrum verði sagt upp og segja,
að það muni spara veralegt fé.
Starfsfólkið íhugar að grípa til
yfirvinnubanns á ársþingi flokksins
í Brighton í næsta mánuði eða jafn-
vel að neita allri vinnu við þingið.
flokksins um næstu mánaðamót,
þar sem öll tvímæli era tekin af um,
að Jafnaðarmannaflokkurinn gangi
sem ein heild inn í nýjan fiokk.
Hann leggur einnig til, að minni-
hlutinn fái fulltrúa í nefndinni, sem
ræðir við Fijálslynda flokkinn. Þessi
tillaga er tilraun til að laða hluta
þeirra 43% flokksmanna, sem voru
andvígir sameiningu við Fijálslynda
flokkinn, til liðs við hinn nýja flokk.
Ljóst er, að mikil átök verða á
ársþinginu og alls ekki víst, að það
samþykki sameiningartillöguna. í
könnun, sem The Sunday Times lét
gera meðal fulltrúa í þeirri nefnd
flokksins, sem þarf að samþykkja
sameininguna með þremur fjórðu
hlutum atkvæða, kom f ljós, að
aðeins um helmingur fulltrúanna
styður tillöguna.
í væntanlegri bók Dawid Owen
(Kafli úr bókinni birtist í The Obser-
ver um helgina.) kemur fram, að
afstaðan til Frjálslynda flokksins
hefur verið ágreiningsefni innan
Jafnaðarmannaflokksins frá upp-
hafi. Roy Jenkins hefur alltaf litið
á Jafnaðarmannaflokkinn sem leið
inn í Fijálslynda flokkinn, að áliti
Owens. Sjálfur nefnir hann ýmsar
ástæður þess, að hann hafi ævin-
Iega átt erfítt með að hugsa sér
sameiningu við ftjálslynda, meðal
annars vegna mikils stuðnings inn-
an flokksins við einhliða afvopnun.
Astralía:
Óður byssu-
maður fell-
ir sex,
særir 18
Melbourne, Reuter.
SEX MANNS féllu og 18 særðust
í skotárás óðs manns í Melbourne
á sunnudag. Nokkrir hinna
særðu eru þungt haldnir og
kynni tala hinna látnu því að
hækka. Maðurinn, 19 ára gamalt
fyrrverandi liðsforingjaefni,
náðist heill á húfi eftir að hafa
haldið uppi skothríð um hrið.
Skaut hann á allt kvikt, menn
og konur, sára sem heila.
Maðurinn heitir Julian Knight og
er þegar búið að ákæra hann fyrir
morðið á John Muscatt, einum
hinna sex, sem féllu. Knight
andæfði kæranni ekki og verður
því í gæsluvarðhaldi. Að sögn lög-
reglunnar skaut Knight tilviljana-
kennt á hvað sem var, bfla, fólk og
lögregluþyrlu, með sjálfvirkum riffli
og haglabyssu. Einnig skaut hann
á sjúkraliða, sem reyndu að koma
særðu fólkinu í skjól. Að sögn tals-
manns Duntroon-herskólans í
Canberra var Knight í liðsforingja-
þjálfun við skólann um misseris-
skeið, en sagði sig úr skólanum í
júní sl.
Að sögn lögreglunnar komst
ungur lögregluþjónn, sem ekki vildi
láta nafns síns getið, upp að byssu-
manninum, króaði hann af, af-
vopnaði og handjámaði einn síns
liðs áður en honum barst aðstoð.
Þetta er blóðugasta atvik af
þessu tagi í Ástralíu frá 1984, en
þá féllu sex manns og ein 14 ára
stúlka í byssubardaga tveggja bif-
hjólagengja. Auk þess særðust þá
meira en 30 manns.
Reuter
Óeinkennisklæddur lögreglu-
þjónn heldur hér á haglabyssu
byssumannsins.
Lestarslysið í
Sovétríkjunum:
Tugirmanna
létu lífið
Moflkvu. Reuter.
TUGIR manna létu lífið, þegar
flutningalest rakst á farþegalest
i kolanámahéraði I Suður-Rúss-
landi á föstudag, að því er
Pravda, málgagn sovéska komm-
únistaflokksins, sagði í gær.
„Síðustu tveir vagnamir lögðust
alveg saman og hinn þriðji skemmd-
ist mikið,“sagði í Prövdu. „Tugir
manna létu lífið."
Áreksturinn varð, þegar hemlar
flutningalestarinnar, sem var með
komfarm, biluðu, skömmu áður en
lestin kom inn á Kamensk-Shakh-
tinsky-brautarstöðina, um 900 km
suðaustur af Moskvu. Rakst hún á
farþegalest, sem var rétt ófarin á
Ieið til höfuðborgarinnar.