Morgunblaðið - 24.09.1987, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1987
13
ÚTIVIST
Békmenntir
Erlendur Jónsson
ÚTIVIST. Ritstj. Kristján M. Bald-
ursson. Reykjavík, 1987.
Ferðafélagið Útivist gefur út þetta
samnefnda rit sem nú kemur fyrir
almenningssjónir í þrettánda sinn.
Það er að venju prýtt mörgum og
góðum litmyndum. Eru þær bæði til
augnayndis og eins til stuðnings við
textann, svo sem vera ber. Fjórir
þættir eru að þessu sinni birtir í rit-
inu. Fremstur er Vikið til Viðeyjar
eftir Lýð Bjömsson sagnfræðing.
Viðey liggur fyrir dyrum okkar
Reykvíkinga en er þó alls ekki öllum
kunn, nema tilsýndar, síður en svo.
En saga byggðar í Viðey er bæði
löng og merkileg. Og þá sögu rekur
Lýður Bjömsson i stómm dráttum í
þætti sínum og tengir við ömefni sem
mörg em í eynni. Mannvirki standa
færri eftir í Viðey en ætla mætti ef
höfð er hliðsjón af að þar var t.d.
blómlegt þorp og ærin umsvif á
fyrstu áratugum þessarar aldar; stór-
búskapur og togaraútgerð svo
nokkuð sé nefnt. Þó stendur í Viðey,
auk kirkju og húss sem við blasa,
vatnsgeymir gamall sem Viðeyinga-
félagið hefur innréttað sem félags-
heimili. Ræktarlegt, en þó fyrst og
fremst frumlegt!
Frá Þjórsárverum til Kerlingar-
fjalla nefnist ferðasaga og leiðarlýs-
ing eftir Hörð Kristinsson; gagnleg
fyrir þá sem kunna að leggja land
undir fót þar um slóðir. Gönguferð
um hálendið er hin prýðilegasta að-
ferð til að viðra sálina. 0g varla
þarf að fjölyrða um hvílík líkamleg
heilsubót það hlýtur einnig að vera!
Einar Kristjánsson ritar þáttinn
Litið viðíDölum. Leiðsögn meðsögu-
legu ívafi um Dalahérað. Margt er
þar vel mælt; og vafalaust einnig
réttilega. En ekki kann ég við fyrir-
sögnina: litið við og svo framvegis
ef það á að merkja að koma við eða
staldra við; hef vanist hinu að um-
rætt orðasamband merki að horfa
um öxl eða líta til baka. Ekki er þó
fyrir að synja að þetta heyrist stund-
um nú orðið í óvönduðum auglýsing-
um. En varla er það til eftirbreytni;
og ekki meira um það.
Meðal þeirra, sem gert hafa garð-
Lýður Björnsson
inn frægan í Dölum vestur, nefnir
Einar séra Eggert Jónsson á Ballará
og telur að Jón Thoroddsen hafi haft
hann að fyrirmynd »þegar hann skóp
sr. Sigvalda í Manni og konu«.
Steingrímur J. Þorsteinsson taldi
hins vegar — og færði fyrir því gild
rök — að séra Friðrik, sonur séra
Eggerts, hefði fremur verið fyrir-
mynd Jóns þótt séra Eggert kæmi
þar seinnig lítið eitt við sögu«. Séra
Friðrik Eggerz lét eftir sig stórmerka
ævisögu sem heitir Úrfylgsnum fyrri
aldar en ekki Úr fylgsnum fyrri alda
eins og stendur í þætti Einars. Ann-
ars er sem fyrr segir margt fróðlegt
í þessari leiðsögn Einars; staðhátta-
fræði og sögufróðleik haganlega
saman blandað.
Að lokum er svo þátturinn Vemd-
un íslenskra hraunhella eftir Bjöm
Hróarsson. Hefur efni það verið svo
rækilega kynnt í flölmiðlum nýverið
að óþarft er að fara mörgum orðum
um það hér. Hellar eru meðal kynleg-
ustu listaverka náttúrunnar. En
gagnstætt t.d. spjöllum á gróðri, sem
unnt er að bæta með alúð og þolin-
mæði, verður það, sem brotið er úr
hellum, ekki endurbætt af mönnum.
Það getur náttúran ein — á þúsund-
um ára! Leynd þeirra, Bjöms og
félaga, er því skiljanleg.
Ég óska Útivist langlífis og vona
að ritið haldi áfram á sömu braut:
að flytja efni sem er í senn fræðilegt
og alþýðlegt og höfðar til þeirra sem
áhuga hafa á landinu, náttúm þess
og sögu.
Fj ölsky lduraunir
með rokkívafi
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Bíóborgin:
í Sviðsljósinu — Light of Day
☆ ☆☆
Leikstjóri og handrit: Paul
Schrader. Framleiðandi: Keith
Barish. Myndatökustjóri: John
Bailey/Bruce Springsteen. Aðal-
leikendur: Michael J.Fox, Joan
Jett, Gena Rowlands, Jason Mill-
er, Tom Irwin. Bandarisk 1987.
Hér er ein sem kemur á óvart.
Af auglýsingunni má draga þá
ályktun að á ferðinni sé heldur
þunn rokkmynd, krydduð með hin-
um geysivinsæla Michael J. Fox og
rokkstjömunni Joan Jett, til að
hressa uppá miðasöluna. Svo sann-
arlega bragðbæta þau myndina;
Fox er bæði flinkur og geðugur
leikari og Joan Jett getur hvort
tveggja, leikið og sungið. En efnið
er mikið athyglisverðara en maður
getur álitið að óséðu.
Þau Jett og Fox em miklir rokk-
unnendur í litlu bandi. Hann er
fyrirmyndarpiltur í flesta staði, en
hún villt og skapstór,_ með son sinn
ungan í eftirdragi. Ástæðan fyrir
því er aðallega sú að hún vill ekki
að hann komist undir of mikil áhrif
ömmu sinnar. En bandinu vegnar
ekki of vel, Fox hættir en Jett ge-
rist söngkona hjá þungarokksbandi.
Það er svo ekki fyrr en við dánar-
beð móður þeirra að fjölskyldan
sættist fullum sáttum, gömul deilu-
mál afgreidd og falinn sannleikur
kemur uppá yfirborðið. Og þau
systkinin fara á fullri ferð saman
útí rokkið á ný.
Schrader er iðinn við að koma á
óvart. Síðasta mynd hans, Mishima,
fjallaði á leikrænan hátt um jap-
anska skáldið samnefnda, og
American Gigolo, Hardcore og Cat
People geta tæplega kallast líkar.
Nú snýr hann sér að fjölskyldu úr
láglaunastétt og kryfur hin
margvíslegu vandamál hennar.
Flettir inní söguþráðinn talsverðri
rokktónlist, en hún er jafnan í öðra
sæti, á eftir dramanu. Þessi hrær-
ingur tekst svona og svona frameft-
ir myndinni, en þegar líður á fara
línumar að skýrast og hún endar í
sterku fjölskyldudrama sem snertir
taugamar. Þau Fox og rokksöng-
konan Joan Jett em sniðin i sín
hlutverk. Rowlands er traust að
venju og leikritahöfundurinn (That
Championship Season) og kvik-
mýndaleikarinn (The Exorcist)
Jason Miller er einkar sannferðugur
í yfirveguðum leik í hlutverki hins
óframfæma og hlédræga föður. í
sviðsljósinu er vissulega óvænt
ánægjuefni.
Micliael J. Fox og Joan Jett í
ágætu fjölskyldudrama í í sviðs-
Ijósinu.
Dömupeysur,
herrapeysur
barnapeysur
dömublússur
frá Oscar of
Vestur-þýskar
dömubuxur
frá Gardeur
Nýjasta
hausttíska
-mmm
> y -1- PRJÓNASTOFAN
Uduntu
Opið daglega kl. 9-6
og laugardag 10-4.
HF VERSLUN VIÐ NESVEG
Þú ert öruggur með
Atlas Copco
FYRIRLIGGJANDI í VERSLUN OKKAR:
Loftþjöppur, lofthamrar, handverkfæri, borstál,
borkrónur, málningarsprautur, sandblásturstæki,
loftstýribúnaður, loftstrokkar og margtfleira.
Fullkomin varahluta- og viðgerðarþjónusta.
EINKAUMBOÐ Á ÍSLANDI: %
LANDSSMIÐJAN HF.)^>
Verslun: Ármúla23 - Sími (91)20680