Morgunblaðið - 22.11.1987, Blaðsíða 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1987
Pekka Pðntinen.
ingar sem eiga einhverra hluta
við þrálátan sársauka að etja eru
oft andlega aðframkomnir og eru
að leita að skjótum og auðveldum
lausnum á vanda sínumm. þeir
hafa oft þjáðst svo mjög að þeir
eru meira og minna bugaðir, ætl-
ast því til að hver ný meðferð
muni ráða bót á meinsemd þeirra.
Þetta kann að ganga í einhveijum
tilvikum í nálastungumeðferð, en
í yfirgnæfandi meiri hluta tilvika
verður hugarfar sjúklinga að vera
annað og betra. Viðkomandi verða
að vera reiðubúnir að taka á mein-
inu, því nálastungumeðferðin er í
raun byijunin á sjálfsendurhæf-
ingu. Hún linar þjáningamar
þannig að fólk getur farið að lifa
eðlilegu lífi á ný. Og þá breytast
viðhorfin."
En hvað hafa rannsóknir sýnt og
ekki sýnt? „Égget auðvitað lítið
sagt um það sem rannsóknir hafa
ekki sýnt, annað en að við vitum
að það er fjölmargt sem við vitum
ekki enn um starfsemi mannslíka-
mans. Aftur á móti er eitt og
annað sem við vitum. Til dæmis,
að líkaminn framleiðir efni sem
svipar til morfíns og er nála-
stungan hvati að slíkri fram-
leiðslu. Einstaklingamir framleiða
ákaflega mismikið af þessu efni
og því meiri sem framleiðslan er,
því betra er að eiga við viðkom-
andi sjúklinga með nálastungum.
NÁLASTUNGUR
eru einungis byijunin
á sjálfsmeðferð sjúklinga
Finnski nálastungulæknirinn Pekka Pöntinen
var með fyrirlestra hér á landi fyrir skömmu
NÁLASTUNGULÆKNINGAR haf a verið að ryðja sér til
rúms á Vesturlöndum á seinni árum og i sumum þeirra
eru þær viðurkenndar, en ekki annars staðar, þar á meðal
á íslandi. Angi stórsóknarinnar hefur þó teygt sig yfir
hafið til eylandsins og fáeinir Iæknar eru farnir að leggja
rækt við nálastungur, þó eingöngu í verkjastillandi til-
gangi. Einn þeirra Hallgrimur Magnússon, rekur lækna-
stofu á Seltjamarnesi þar sem hann leggur m.a. stund á
nálastungur svo og rafmagnsmeðferð, auk þess sem heilsu-
rækt er rekin í sömu húsakynnum . Hallgrímur gekkst
fyrir ráðstefnu fyrir nokkru, islensku læknamir sem um
er rætt komu saman og hlýddu á gest f rá Finnlandi. Sá
heitir Pekka Pöntinen og er fremsti nálastungusérfræðing-
ur Finnlands. Morgunblaðið ræddi við Pekka rétt áður en
hann hélt til sffis heima. Hann var sportlega klæddur, ný-
kominn á hótelið eftir Þingvallahring í úrhellisrigningu.
„það var bara uppstytta í hálftíma í morgun og við blotnuð-
nm þá hvoit eð var, því við voram einmitt þá í sundi,“
sagði Pekka. Svo var sest niður og farið að ræða alvar-
legri mál, mál sem vörðuðu verlgalækningar með því að
stinga nálum í líkamann, svo undarlega sem það kann að
hljóma.
Pekka var fyrst beðinn
um að gera ofurlitla
grein fyrir sér. Hann
tekur við: „Upprunalega
var ég skurðlæknir, en þaðan lá
leiðin í svæfíngarlækningar og
meðan ég starfaði sem slíkur var
ég formaður finnska svæfingar-
læknasambandsins. Þetta var
snemma á áttunda áratugnum og
um það leyti var hróður nála-
stungulækninga fyrst að berast
til Skandinavíu. Þetta vakti næga
athygli í Finnlandi til þess að
ákveðið var að athuga málið og
var mér falið að hafa samband
við sendiráð Kína í Finnlandi og
afla upplýsinga. Það má segja að
þar hafi byijunin á þessu verið."
Og hvað kom út úr því? Pekka
svarar: Við fengum myndbönd
sem höfðu mikil áhrif á okkur,
m.a. skoðuðum við myndband af
hálskirtlatöku þar sem sjúklingur-
inn fékk næga deyfíngu með því
einu að læknir stakk nál í krikann.
milli þumalfingurs og vísifingurs
sjúklingsins. Svo opnaði hann
bara muninn og kirtlamir voru
teknir. Samstarfskona okkar á
sjúkrahúsinu var einmitt með
slæma hálskirtla ög beið aðgerðar
þegar þetta gerðist. Hún bauðst
til að vera tilraunadýr fyrir okk-
ur. Við deyfðum hana síðan með
sama hætti og Kínveijamir gerðu
í myndinni, tókum svo kirtlana
eins og ekkert væri. Þar sann-
færðumst við endanlega um að
þetta er hægt. Það varð ekki aft-
ur snúið eftir þetta. Þetta var í
desember 1972.“
Hvert var svo framhaldið?, Pekka
svarar því: „Við byijuðum nátt-
úrulega á því að afla okkur eins
mikillar þekkingar og kostur var
og svo fómm við að reyna þessa
nýju meðferð á fúsa sjúklinga.
Þetta gaf góða raun, en verður
þó að segjast að þetta reyndist
Pekka ræðir málin við Harald Erlendsson, áhugasaman lækni.
ekkijafnveláalla."
Hver er skýringin á þvf? Pekka
segin„Mennimir em jafn ólíkir
og þeir em margir og það em
ýmsir þættir sem valda því að
viðbrögð manna við nálastungum
ém breytileg. Sumirþessaraþátta
em okkur ókunnir, einfaldlega
vegna þess að rannsóknir em
ekki komnar nægilega langt á
veg. Sumir þættir em kunnir og
einn veigamesti þátturinn hefur
ekkert með rannsóknir að gera,
hann heyrir algerlega undir sjúkl-
inginn sjálfan. Það er nauðsynlegt
að sjúklingur sem leitar til nála-
stungulæknis sé fullkomlega
reiðubúinn að taka þátt í með-
ferðinni. Sé hann það ekki, getur
það valdið ómældum erfíðleikum
og því verður oft að vinna upp
nokkurs konar keppnisskap hjá
fólki."
Getur þú útskýrt þetta nánar?
Já, þannig er mál vexti, að sjúkl-
Samkvæmt þessu er ljóst, að ef
einhver sjúklingur sýnir lítil við-
brögð við nálastungu, þá leysir
það engan vanda að stinga fleiri
nálum, að minnsta kosti hvað við-
kemur umræddum vökvum.
Enginn skyldi örvænta þótt nál-
amar virki ekki á þeim, það em
svo margar leiðir til þess að beij-
astgegn sársauka, æfingar, yoga
o.fl.
Á hvaða punkti fórstu út í nála-
stungur alfarið og hvers vegna?
„Ef ég svara fyrst seinni spum-
ingunni, þá er þetta svo heillandi
fag að ég stóðst það ekki þegar
ég fór að leggja stund á það.
Hugsaðu þér bara, að ámm saman
hafði ég læknað fólk með hinum
Qölbreytilegustu tólum og tækj-
um, en skyndilega kastaði ég því
öllu frá mér og stóð uppi með
nokkrar nálar í höndunum ef
þannig mætti að orði komast.
Eftir tilraunina okkar 1972 var
ekki aftur snúið, ég umtumaði
lífí mínu og settist á skólabekk á
ný. Eftir tveggja ára nám í nála-
stungulækningum fór ég aftur til
sjúklinganna og hef æ síðan verið
að nema meira.
Þú talar nær eingöngu um nála-
stungurtil kvalastillandi aðgerða,
em þær ekki til annars nytsam-
legar? Pekka: Kínveijar em
komnir miklu lengra í nálastung-
um heldur en Vesturlandabúar og
lækna hin ýmsu mein með þess-
ari aðferð. Þetta er enn ungt fag
á Vesturlöndum, þannig að enn
sem komið er er þetta helst virkj-
að gegn sársauka. Hins vegar
hefur nálastunguaðferðin sín tak-
mörk, það verður að koma fram.
Það er mér alltaf ofarlega í huga
þegar ég var að læra fagið, þá
vom ýmsir starfsbræður mínir að
segja að ég hlyti að vera genginn
af vitini. í dag hafa margir þeirra
komið til mín og sagt að þeir
hafi haft rangt fyrir sér og þeir
hafi ekki haft áræðni til að breyta
til eða kynna sér nálastungur til
hlýtar. Það er helst hugmynda-
fræðin sem þessu fylgir sem er
mörgum vestrænum læknum
þymir í augum, en þetta hefur
verið að breytast á siðustu ámm.
Það kom fram í byijun, að þetta
væri eklci viðurkennt enn sem
komið væri á öllum Vesturlönd-
um, hver er skýringin á því? Og
enn svarar Pekka: „Þetta hefur
helst verið litið homauga í löndum
þar sem skottulæknar hafa verið
að fikta við þetta með misjöfnum
árangri í gegn um árin. Þar sem
slíkt hefur verið, er trú fólksins
minni á þetta. Það má nefna Bret-
landseyjar, Frakkland, Spán,
Ítalíu og sums staðar í Banda-
ríkjunum. Við höfum verið
heppnir á Norðurlöndum og verið
lausir við kuklara. Nálastungur
vom viðurkenndar í Finnlandi árið
1975, seinna í Danmörku og
Svíþjóð. Það er eitthvað óljóst
með viðhorfið í Noregi, en á ís-
landi em nálastungur ekki viður-
kenndar enn sem komið er.
Hvers vegna ekki? Pekka yptir
öxlum og segir: „Trúlega vegna
þess að þetta er svo tiltölulega
nýkomið til ykkar. Það sem þarf
til þess að fá fagið viðurkennt er,
að lítill hópur áhugasamra lækna
taki sig saman og afli sér mennt-
unar, komi síðan á fót rannsókn-
arverkefni, eða að safnagögnum
sem sýna árangur af nálastungu-
lækningum, eins og Hallgrímur
er byijaður að gera á Seltjamar-
nesi. Með sama áframhaldi ættuð
þið að fá þetta viðurkennt á ís-
landi.“
Hvemig getur þú dregið saman
reynslu þína í fáum orðum?
Pekka: „Það er nú ekkert grín
að gera það, en ég get þó fullyrt
að nálastungumeferð getur í mjög
mörgum tiivikum náð undraverð-
um árangri. Hins vegar er hún
aðeins hluti af meðferðinni. Sárs-
auki;er flókið fyrirbæri, ekki bara
taiigaerting eins og einhvem
tíman var talið, og því þurfa nál-
' astungUlæknár ekki einungis að
lina kvalir sjúklinga sinna, heldur
eigaþeir einnig að skipuleggja
sjálfsmfeðferðina og þjálfa þá til
þéss að.stunda hana. Svo vildi ég
segja, að kynnin af nálastungu-
lækningum hafá gert okkur sem
þau1 hafa haft, að betri læknum
og sjúkdómsgreiningar okkar em
betri og nákvæmari."
Og hver er framtíðin? Pekka seg-
ir að lokum: „Þessari spurningu
er að hlúta til auðvelt að svara,
auðvitað heldur maður átrauður
áfram og lærir vonandi meira, það
er svo margt ólært enn í nála-
stungum. Eg óska einnig Hall-
grími og félögum alls hins besta
í framtíðinni, þeir em að vinna
gott starf sem er þegar farið að
skila sér. Framtíðin ber svo fleira
í skauti sér heldur en frekari þró-
un framávið í nálastungum. Þá á
ég við leiser-geislann. Rannsóknir
em hafnar á notkun hans í þágu
læknavísinda em hafnar og þær
lofa sannarlega góðu. Það er því
bjart fram undan. gg.