Morgunblaðið - 08.11.1988, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. NÓVEMBER 1988
Island og fleiri ríki slátra
hvölum í naflii vísindanna
International Herald Tribune:
- skrifa tveir virtir náttúruverndarmenn
í DAGBLAÐINU Intemational Herald Tribune birtist íbstudaginn
4. nóvember grein um bvalveiðar í tilefni björgunar tveggja grá-
hvala útaf strönd Alaska. Höfundar eru Sadruddin Aga Khan prins,
varaforseti World Wildlife Fund International og fyrrum yfirmaður
Flóttamannahjálpar Sameinuðu þjóðanna, og Sir Peter Scott, mál-
ari, vísindamaður og umhverfisverndarsinni. Greinin birtist hér
óstytt og er fyrirsögn hennar: Bjargið hvölunum en hafið gætur á
mönnunum. Meðfylgjandi teikning birtist með greininni f Intematio-
nal Herald Tribune.
Svo menn halda að hvalimir hafi
sloppið úr heimskautaísnum. Sjón-
varpsmyndavélamar em einnig
horfnar á braut. Við getum slappað
af og beðið næsta Qölmiðlafárs útaf
óvenjulegum atburðum í dýraríkinu.
En það má draga lærdóm af því
sem gerðist við Barrow í Alaska. Á.
meðan þriggja vikna bjöigunartil-
raunum stóð, sem kostuðu u.þ.b."
1,3 milljónir dala, urðu hundruð
manna hungurmorða í Afríku. Og
þegar öllu er á botninn hvolft gæti
vel farið svo að hvölunum yrði slátr-
að af einhveijum þeirra manna sem
tóku þátt í að bjarga þeim — ekki
síst vegna þess að hvalimir tveir
hafa nú vanist nærvem manna og
eiga sér einskis ills von.
En hversu mjög skátlast þeim.
Undir yfírskini „vísinda“-veiða
halda ísland, Japan, Suður-Kórea
og Noregur auk nokkurra sjóræn-
ingjaskipa uppteknum hætti og
slátra rúmlega 6.00.0 hvölum á ári.
Hið öfluga Hvalveiðifélag Japans
eyðir nærri jafn miklu fé í auglýs-
ingar og hagsmunapot og það kost-
ar að halda við japanska hvalveiði-
flotanum sem kominn er til ára
sinna. Hinum megin á hnettinum
halda Færeyingar grindhvaladráp-
inu áfram.
Hver ber umhyggju fyrir þessum
þúsundum hvala? Eiga þeir ekki
skilið þó ekki væri nema brot þeirr-
ar athygli sem ættingjar þeirra í
Alaska nutu?
Þetta er ekki fyrsti sigur mót-
sagnarinnar og kaldhæðninnar og
ekki heldur sá síðasti. Um það leyti
sem heimsbyggðin beið með öndina
f hálsi eftir fréttum af hvölunum í
ísnum unnu japanskir vísindamenn
við Hokkaido háskólann að þróun
áætlana um að ala, mjólka og slátra
hvölum f fereku vatni — stæreta
VEÐURHORFUR Í DAG, 8. NÓVEMBER
YFIRLIT f GÆR: Um 300 km vestsuðvestur af Reykjanesi er 988
mb lægö sem fer norðaustur yfir landið í nótt. Veður fer kólnandi
þegar líöur á nóttina, fyrst vestanlands.
SPA: Á morgun verður norðankaldi eða stinningskaldi á Vestfjörö-
um en vestan- og suðvestankaldi í öðrum landshlutum. Él verða
um vestanvert landið en þurrt og víða léttskýjað um landið austan-
vert. Vægt frost veröur noröantil á Vestfjörðum, annars hiti 0 til 4
stig.
VEÐURHORFUR NÆSTU DAGA
HORFUR Á MIÐVIKUDAG: Vaxandi suðaustanátt og hlýnandi. Rign-
ing á Suöur- og Vesturlandí en úrkomulítið noröaustanlands fram
eftir degi.
HORFUR Á FIMMTUDAG: Suðaustanátt og rigning víða um land,
einkum sunnanlands. Fremur hlýtt.
TÁKN: y, Norðan, 4 vindstig: Vindörin sýnir vind- 10 Hitastig: 10 gráður á Celsíus
•( )- Heiðskírt stefnu og fjaðrirnar vindstyrk, heil fjöður • V Skúrir
er 2 vindstig. # V Él
^ Léttskýjað / / / / / / / Rigning = Þoka
* f / / / — Þokumóða
Hálfskýjað * / * 9 Súld
•fP% Skýiað / * / * Slydda / * / oo Mistur
* * * 4 Skafrenningur
Alskýjað * * * * Snjókoma * * * K Þrumuveður
VEÐUR VÍÐA UM HEIM
kl. 12:00 í gær að fsl. tíma
hltl vsAur
Akureyrí 2 akýjað
Reykjavfk 7 rígning
Bergen 8 hálfskýjafi
Helsinki +1 snjókoma
Kaupmannah. 8 heiðakirt
Narsaaraauaq +3 skýjað
Nuuk +6 snjókoma
Oaló 8 lóttskýjað
Stokkhólmur 2 •kýjað
Þórahöfn vantar
Algarve 22 tkúr
Amsterdam 6 þoka
Barcelona 17 þokumóða
Chlcago 1 alskýjað
Feneyjar 8 pokumóða
Frankfurt S mistur
Qlaagow 9 mistur
Hamborg 8 skýjað
La8 Palmas 25 skýjað
London 10 mistur
Loa Angeles 18 mistur
Luxemborg 4 léttskýjað
Madnd 14 alskýjað
Malaga 19 þokumóða
Mallorca 20 rigning
Montreal S alskýjað
New York 9 alskýjað
Paría 6 þokumóða
Róm 14 þokumóða
San Diego 16 alskýjað
Winnipeg 0 snjókoma
afrekið á sviði Qöldafæðufram-
leiðslu.
Hisao Izawa, prófessor í dýra-
lækningum sem stjómaði rannsókn-
unum, segir að „hvalir séu, ef þann-
ig megi að orði komast, fótalausar
•sækýr." Hann áformar að ala þá á
grasi líkt og nautgripi eftir að hafá
grætt örverur, sem finnast í kúm
og bijóta niður beðmi, í maga
þeirra. Útkoman yrði gnótt hvala-
mjólkur — þótt enn eigi eftir að
finna slíkri afurð markað (sem
stendur er ekki vitað um aðra neyt-
endur en hvalakálfa).
Á sama tíma aukast birgðir kjöts
og þurrmjólkur hjá iðnríkjunum.
Áfleiðingar þessara hvaleldis-
áætlana yrðu hryggilega fáránleg-
ar. Myndu dýravemdunarmenn þar-
með hætta að telja hvali í útiýming-
arhættu eða yrði gerður greinar-
munur á hvölum í sjó og hvölum í
ferekvatni? Myndi Alþjóðahvalveið-
iráðið breyta nafni sínu i Aiþjóða-
fótalausrasækúaráðið? Hættu nú
alveg.
Er ekki að verða tímabært að
þrífa í neyðarhemilinn? Leikara-
skapur með náttúmna og Franken-
stein-erfðafræði framkalla ekki
þann heim sem við getum með góðri
samvisku arfleitt bömin okkar að.
Skilaboðin frá norðurekautinu em
önnur en þau.
Um stund, þegar fólk horfði á
sjónvarpið, var sem tíminn stæði
kyrr. Stórhveli úr undirdjúpunum
sameinuðu sundraðar mannskepn-
ur. Eskimóar lögðu skutul sinn til
hliðar og beittu keðjusög með hjálp
Grænfriðunga. Bandarískar þyrlur
og sovéskir ísbijótar þustu til bjarg-
ar. Reagan foreeti hringdi í skip-
herrann á herekipinu sem stóð fyrir
aðgerðum til að votta honum per-
sónulegan stuðning sinn.
Moby Dick hefði verið skemmt.
En það sem máli skiptir er án
vafa þetta: Öll emm við vemdarar
hvalanna og allra annarra lífteg-
unda. Við viljum að þeir verði áfram
það sem þeim var ætlað að vera —
hluti hins undureamlega krafta-
verks lífsins. Annað og meira en
hundelt skotmörk hvalveiðimanna.
Ekki bara grasætur og ferekvatns-
afurð sem löguð hefur verið að
þörfum japanskra neytenda.
George Bemard Shaw sagði: „Ef
íbúar finnast á öðmm hnöttum þá
hljóta þeir að hafa valið jörðina sem
geðveikrahæli. Hvers vegna þráast
maðurinn við og hagar sér eins og
hann væri náttúmnnar einu mis-
tök?“
Kaupfélag
Ólafsvíkur
gjaldþrota
ólafsvik
STJÓRN Kaupfélags Ólafsvíkur
lokaði verslun félagsins á föstu-
dagskvöld og ákvað á fimdi
sínum um helgina að fara fram
á gjaldþrotameðferð. Skuldir fé-
lagsins umfram eignir nema um
14 mifijónum.
Kaupfélag Ólafsvíkur var stofnað
haustið 1983 og var starfsemi þess
eingöngu bundin við rekstur mat-
vömverelunar í húsnæði félagsins
að Ólafsbraut 20. Hjá félaginu
störfuðu sex manns og mun það
því hafa verið eitt minnsta kaup-
félag á landinu. Við stofnun félags-
ins keypti það vömlager og síðar
húseign Kaupfélags Borgfirðinga,
en það félag rak útibú að Ólafs-
braut 20 f Olafsvík um árabil.
Heildarekuldir félagsins munu
vera um 34 milljónir króna, en á
móti koma eignir sem metnar em
á um eða yfir 20 milljónir króna.
Helgi
Kaupfelag V-Skaftfell-
inga leitar samninga
við skuldunauta sína
Heildarskuldir um 200 milljónir króna
Selfossi.
KAUPFÉLAG Vestur Skaftfell-
inga hefiir óskað eftir leyfi til
þess að leita nauðasamninga við
skuldunauta sína. Skuldir sem
þessir samningar munu ná til
nema um 150 milljónum og er
gert ráð fyrir að greiða 40%
þeirra eins og þær voru 1. ágúst.
Heildarskuldir kaupfélagsins
nema um 200 milljonum króna.
Greiðslustöðvun kaupfélagsins
rann út 1. nóvember og var tíminn
notaður til að undirbúa nauðasamn-
inga. Beiðni þess efnis hefur verið
lögð inn hjá sýslumanni Vestur-
Skaftfellinga en ekki verið formlega
svarað. Góðar undirtektir hafa
fengist hjá kröfuhöfum gagnvart
nauðasamningum.
Auk beiðni um nauðasamninga
er þess óskað að sýslumaður skipi
nýjan skiptaráðanda vegna hags-
muna ríkisins gagnvart ógreiddum
opinberum gjöldum kaupfélagsins.
Nauðasamningar munu ná til
þeirra sem ekki eiga tryggðar kröf-
ur í þrotabúið og verður boðið að
greiða 40% af skuldum eins og þær
voru 1. ágúst. Þær kröfur nema
um 150 milljónum króna en heildar-
skuldir eru um 200 milljónir.
Stæreti kröfuhafi er Samband
íslenskra samvinnufélaga með um
80 milljónir króna.
—Sig. Jóns.
Kópavogsskóli:
14 rúður
brotnar
BROTIST var inn í Kópa-
vogsskóla um helgina.
14 rúður voru brotnar og
ýmis spjöll unnin. Rannsókn-
arlögreglan vinur að málinu.