Morgunblaðið - 20.06.1990, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. JÚNÍ 1990
25
Frímann Guðjóns-
son, bryti - Minning
Fæddur 16. maí 1909
Dáinn 12. júní 1990
í dag, 20. júní, fer fram frá Dóm-
kirkjunni líkför Frímanns Guðjóns-
sonar, bryta, er lengst átti heimili á
Kaplaskjólsvegi 1 í Reykjavík, en
hann lést 12. þ.m. á sjúkradeild
Hrafnistu í Hafnarfirði.
Frímann fæddist í Boiungarvík
16. maí 1909 og voru foreldrar hans
hjónin Guðjón Helgason og Kristín
Arnadóttir. Kristín var Húnvetning-
ur, dóttir Áma Árnasonar, bónda
að Hörgshóli í Vesturhópi og konu
hans, Ingibjargar Jónadabsdóttur.
Guðjón, faðir Frímanns, var Vopn-
firðingur, sonur Helga Jónssonar
bónda á Hamri í Vopnafirði, síðar á
Gunnarsstöðum á Langanesströnd
og konu hans, Hólmfríðar Jónsdóttur
en hún var systurbarn við Friðjón
Jónsson,. bónda á Sandi í Aðaldal,
föður Guðmundar skálds og þeirra
landsþekktu systkina.
Frímann var yngstur af börnum
foreldra sinna, en alls voru börn
þeirra átta, fimm systur og þijár
dætur. Synirnir Ingvar, Gunnlaugur,
Árni og Frímann eru nú látnir, en
fimmti bróðirinn Friðrik, áður skóla-
stjóri og útgerðarmaður á Siglufirði,
er á lífí og dvelur nú á Hrafnistu í
Hafnarfirði ásamt konu sinni, Ástríði
Guðmundsdóttur. Hann ernú 88 ára.
Systur Frímanns eru allar á lífi.
Þeirra er elst Guðný, ekkja Jóhanns
Hjaltasonar, vélstjóra, er lengst
bjuggu á Akureyri. Hún er 98 ára
og dvelur nú á elliheimilinu Grund.
Hólmfríður, ekkja Georgs Páls-
sonar, bókara, er lengi bjuggu á
Akureyri og Siglufirði. Fimmtán
árum eftir lát Georgs giftist hún
Árna Pálssyni, byggingameistara í
Reykjavík, sem nú er látinn.
Þriðja systirin er Ásta Zoéga,
ekkja Kristján Zoéga, kaupmanns í
Reykjavík.
Er Frímann fæddist bjuggu for-
eldrar hans í Bolungarvík en faðir
hans stundaði þar sjó en 1912 flytur
fjölskyldan til Ákureyrar og er hann
þá þriggja ára. Guðjón var þar fiski-
matsmaður. Árið 1923, 29. apríl,
missir hann móður sína en þetta vor
átti hann að fermast og var honum
sár móðurmissirinn. Hann er áfram
með föður sínum og yngstú systrum
sínum er sjá um heimilið með fpður
sínum.
Almennu skólanámi lýkur hann á
Akureyri og sextán ára fer hann að
heiman að vinna fyrir sér, er á síld
á Siglufirði á sumrum, en á vertíð
á vetrum í Sandgerði og fellur hon-
um vel sjómennskan.
Það kemur að því við tvítugs ald-
ur að harín vill afla sér frekari
menntunar, en vegna sjónskekkju
var ekki talið fært né mögulegt að
hann fari í stýrimannaskólann svo
sem hugur hans stóð til. Hann
ákveður því að leita sér lífsviðurvær-
is á öðrum vettvangi og velur nám
í framreiðslustörfum til þess að
verða bryti. Fer í læri á Hótel Borg
er. þá var ný tekið til starfa.
Meðan hann er í námi á Hótel
Borg gengur hann að eiga eftirlif-
andi konu sína, Magneu Halldórs-
dóttur, sem ættuð er úr Dalasýslu.
Foreldrar hennar voru hjónin Hall-
dór Bjarnason frá Saurum í Laxár-
dal og kona harís Kristín Eyjólfsdótt-
ir frá Seli í Grímsnesi. Bjuggu þau
fyrst í Dölum en fluttu 1916 til
Reykjavíkur og bjuggu þar til ævi-
loka.
Frímann og Magnea voru gefin
saman af séra Bjarna Jónssyni 21.
maí 1932 og um leið systir hans
•Ásta og Kristján Zoéga, kaupmaður.
Frú Magnea var afburða glæsileg
kona, er reyndist manni sínum góður
og traustur lífsförunautur. Þau
höfðu ung kynnst á síld á Siglufirði
árið 1925 og var Frímann þá sextán
ára.
Hún bjó manni sínum vistlegt og
menningarlegt heimili. Fyrsta árið
eftir að þau giftust bjuggu þau í
Reykjavík, en 1933 ræðst Frímann
til Eimskipafélags íslands og er í
fyrstu þjónn á Gullfossi, en fær síðan
nærri ársleyfí að fullnuma sig í
starfi bryta og fer til náms og starfa
á Restaurant Kölle á Vesturbrú í
Kaupmannahöfn er þá var með
fremstu matsölustöðum þar. Þau
hjónin fluttu þá til Kaupmannahafn-
ar. Eftir að hafa lokið námi þar verð-
ur hann bryti á Lagarfossi, er þá
var í föstum siglingum frá Akur-
eyri, Leith og Kaupmannahöfn og
þar var stans skipsins lengst og
bjuggu því flestir yfirmenn skipsins
þar. Hann verður síðan biyti á Gull-
fossi, síðan Goðafossi og þau hjónin
bjuggu áfram í Kaupmannahöfn þar
til að síðari heimsstyijöldin skellur
á. Magnea var í Kaupmannahöfn við
hernám Danmerkur en Frímann var
þá kominn sem bryti á Goðafossi er
þá var í Ameríku-siglingum.
Hún komst heim með öðrum ís-
lendingum frá Danmörku með Esju
frá Petsamo 1940. Frímann var í
siglingum öll stríðsárin og var bryti
á Goðafossi er hann var skotinn nið-
ur af þýskum kafbáti út af Reykja-
nesi, 10. nóvember 1944 og fórust
þá 24 íslendingar. Bjargaðist hann
af fleka, en hafði fengið mikið höfuð-
högg og varð aldrei sami maður eft-
ir slys þetta. Hann missti svo til
mál, en eftir höfuðuppskurði, fyrst
í Svíþjóð og síðan Ameríku fékk
hann þó þann bata að geta tjáð sig
og unnið. Hélt hann ^fram störfum
bryta á skipum Eimskips, Gullfossi,
Goðafossi hinum nýja og síðast Brú-
arfossi.
Þann 20. apríl 1956 sagði hann
starfi sínu lausu sem bryti hjá Eim-
skip frá 1. júlí 1956 af heilsufars-
ástæðum. Eftir það fór hann stöku
sinnum í afleysingar, ef heilsa hans
leyfði.
Magnea kona hans fylgdi honum
oft í siglingum og ævinlega er hann
þurfti að fara erlendis til læknisað-
gerða sem oft var.
í öllu starfi var hann traustur og
áreiðanlegur.
Hin síðari ár hrakaði heilsu hans
og var Magnea ætíð við hlið hans
að veita honum aðstoð og hjálp allt
svo sem hún megnaði.
Þijú síðustu æviárin var hann svo
til óslitið á sjúkrahúsum og heilsu-
stofnunum. Eftir sjúkralegu á
Landspítala fór hann á sjúkradeild
Hrafnistu í Reykjavík, en þaðan í
Hátún og að síðustu á sjúkradeild
Hrafnistu í Hafnarfirði en þá hafði
Magnea koná'hans fengið þar her-
bergi og gat því verið hjá honum
og hjúkrað.
Magnea og aðstandendur eru
mjög þakklátir Pétri Sigurðssyni,
forstjóra Hrafnistu í Hafnarfirði, og
Rafni Sigurðssyni, forstjóra Hrafn-
istu í Reykjavík, fyrir liðsinni þeirra
og fyrirgreiðslu að Frímann fengi
hina bestu umönnun, en báðir þessir
sæmdarmenn höfðu verið með hon-
um til sjós.
Hjúkrunarliði og starfsfólki á
Hrafnistu eru þökkuð hjálp þess og
aðstoð við hann.
Fyrir starf sitt sem bryti var
Frímann, 30. maí 1975 gerður að
heiðursfélaga í félagi bryta og hon-
um þökkuð störf í þágu þess og mat
han þá sæmd mikils.
Þau hjón voru barnlaus en margir
ættingjar þeirra nutu velvildar þeirra
og greiðasemi.
Frímann var meðalmaður á hæð,
samsvaraði sér vel, nokkuð stórskor-
inn í andliti, hafði ekki góða sjón
og þurfti ætíð að nota sterk gler-
augu. Hann var jafnlyndur en skap-
mikill. Mundi allt, er honum var vel
gert, en lengur það sem á móti var.
Hann var mikill vinur vina sinna og
mjög frændrækinn.
Við frændfólk hans þökkum hon-
um löng og góð kynni og biðjum
honum Guðs blessunar.
Ekkju hans, frú Magneu, vottum
við dýpstu samúð og biðjum þess
að endurminning um góðan og
traustan lífsförunaut létti henni sár-
ustu sorgina og söknuð.
Björn Ingvarsson
Nú hefur hann Frímann, sem okk-
ur systrunum þótti svo vænt um,
fengið hvíldina. Hann var kvæntur
ömmusystur okkar, Magneu Hall-
dórsdóttur, og var eins og afi okkar.
Við erum fæddar og uppaldar í
Danmörku, og höfum þess vegna
átt langt í ömmurnar og afana. En
Frímann, sem var bryti hjá Eimskip,
sigldi stundum til Kaupmannahafnar
og þau hjónin komu oft í frí til Kaup-
mannahafnar. Þess vegna kynnt-
umst við þeim mjög vel. Þegar
Frímann kom gerðist alltaf eitthvað
spennandi. Hann fór með okkur í
Tívolí, í kaffi og kökur, og hann
bauð okkur út að borða.
Hann var alltaf mjög góður við
okkur, og okkur fannst líka gaman
að vera með honum. En við hugsuð-
um ekki um hann sem afa, fyrr en
einu sinni þegar við heyrðum mann
spyija hann hvort við systurnar
værum barnabörnin hans. Frímann
brosti og sagði: „Já“.
Seinna þegar aðeins móðurafi
okkar var á lífi og kominn á elliheim-
ili, bjuggum við oft hjá Möggu og
Frímanni. Okkur fannst þetta vera
okkar heimili á íslandi. Til þeirra
fórum við alltaf og ræddum áhuga-
mál og áhyggjur, þau höfðu alltaf
tíma til að hlusta.
Alla þá tíð sem við höfum þekkt
Frímann hefur hann verið veikur.
Hann varð fyrir slysi þegar Goða-
foss fórst 1944, og hafði eftir það
mjög slæma sjón og bjó við van-
heilsu um árabil. Þó að hann hefði
takmarkaða sjön var ótrúlegt og
aðdáunarvert, hvernig hann komst
allra ferða sinna og gat stundað
atvinnu sína.
Við erum þakklátar fyrir allt, sem
hann var okkur og geymum minn-
inguna um hann um ókomin ár.
Blessuð sé minning hans.
Kristín og Margrét
$1 1 + Útför systur minnar og móöursystur okkar,
Minninga irsiðður _ ÓLAFÍU ÓLAFSDÓTTUR, Grænuvöllum 6, Selfossi,
Al ■> sem andaöist 11. júní, veröur gerö fró Eyrarbakkakirkju, laugar-
öKJOIS daginn 23. júní kl. 15.00. Ása Ólafsdóttir,
Sími 688500 Ástríður Sigurðardóttir, Sólrún Sigurðardóttir.
Hugleiðsla í
hreyfíngu
Spjallað við Rafíi Geirdal um Amrit Desai, jóga
AMRIT Desai (Gurudev), jógi,
kom til landsins i gær, eins og
greint hefúr verið frá hér í
fréttum. Gurudev mun halda
fyrirlestur í Borgarleikhúsinu,
um Kripalu jóga, fimmtudag-
inn, 21. júní, klukkan 20.00, auk
þess sem hann verður með nám-
skeið í íþróttahúsi Digranes-
skóla um helginga. Námskeiðið
hefst á fostudagskvöld og
stendur frá klukkan 18.30 til
21.00. Á Iaugardeginum verður
byrjað aflur klukkan 8.30, til
18.30 og á sunnudag lýkur nám-
skeiðinu, frá klukkan 8.30 til
13.00.
Hingað til lands kemur
Gurudev á vegum samtakanna
„Lífsorku," sem er félagsskapur
þeirra sem hafa farið út á „Krip-
alu centre for joga and health,“
(Kripalu miðstöðin fyrir jóga og
heilsu), sem Gurudev stofnaði
sjálfur, í Lennox í Massachusettes
í Bandaríkjunum.
Gurudev hefur fengið doktors-
nafnbót sem jógi, fyrir framlag
sitt til jógavísinda og þá aðferð
sem hann hefur þróað. Þá aðferð
kallar hann Kripalu jóga og nefn-
ir svo eftir meistara sínum Krip-
aluvanandji. Til að fá nánari upp-
lýsingar um aðferðir Gurudevs,
hafði blaðamaður Morgunblaðsins
samband við Rafn Geirdal, sem
er hvað kunnuguastur Gurudev
hér á landi og bað um nánari
skýringu á Kripalu jóga.
„Þessi jóga aðferð byggir á
því,“ svaraði Rafn, „að sitja í
hugleiðslustellingu og fara í djúpa
hugleiðslu. Síðan lætur hann líka-
mann hreyfast sjálfkrafa; hann
fer í gegnum ákveðið hreyfiflæði
og lýkur því aftur með því að
hugleiða. Gurudev nefnir þetta oft
„hugleiðslu í hreyfingu."
í fyrirlestrinum sem hann held-
ur, talar hann um daglegt líf og
hvernig fólk getur lifað á meðvit-
aðri hátt. Hann er fyrst og fremst
kennari í meðvitund."
Hvað felur það í sér?
„Það felur í sér, að vinna sig
í gegnum alls kyns doða, streitu,
slen, reiði, einstrengingshátt,
líkamleg veikindi, tilfínningalegt
ójafnvægi, skort á einbeitingu -
og almennt þá tilhneigingu fólks
að „lifa úr takt við lífið.“ Út á
hvað gengur námskeiðið?
„Á námskeiðinu verður hann
annars vegar með fræðslu. Hins-
vegar sýnir hann þetta hreyfiflæði
og kennir þátttakendum að nota
það.“
Hvað er svona merkilegt við
að vera á hreyfingu?
„Þú kemst í svo sterka snert-
ingu við sjálfa þig og í meira jafn-
vægi. Tilfinningin eykst í líka-
manum og þú byijar að upplifa
líkamann eins og hann sé lifandi-
og búi yfir sinni eigin visku um
hvernig sé rétt að lifa.“
En hvers vegna þessi áhersla á
líkamann?
„Vegna þess að lífsorkan
(prana) býr í öllum líkamanum.
Því þarf að ná að skynja allan
líkamann, í stað þess að skynja
bara í huganum."
Kollvarpar þessi aðferð öllum
fýrri jóga aðferðum?
„Nei, en þetta er framför.
Gurudev byggir aðferðina upp á
hefðbundnum jógastellingum.
Hann Iætur fólk vera heillengi í
þeim stellingum - jafnvel heila
mínútu. Við þessa stellingu fer
svo mikil orka af stað, að það er
eins og líkaminn hreyfist af sjálf-
um sér.“
Hvað er jóga?
Amrit Desai (Gurudev), jógi

„Orðið sjálft þýðir eining. Þú
ert að upplifa einingu á líkama
og sál hið innra, og einingu við
allt lífið og tilveruna. Þetta er
lífsstefna."
Er hægt að læra þetta á einu
námskeiði?
„Nei, en það er hægt að kom-
ast af stað á einu námskeiði."
Nú er jóga mjög svo tengt ind^
verskri heimspeki og trúarbrögð-
um. Á þetta eitthvert erindi við
okkur hér?
„Þetta er alþjóðlegt kerfi og
hægt að tengja það við hveija
einustu þjóð, sem vill taka við
því. Þetta eru ekki trúarbrögð,
en kemur óneitanlega inn á sömu
spurningar, því jóga fjallar um
lífið og tilveruna, rétt eins og öll
trúarbrögð.“
Sú ímynd sem maður hefur af
jóga iðkendum, er að þeir sitji
sleitulaust og hugsi, en geri ekki
neitt; einhvers konar auðnuleys-
ingjar. Er þetta ekki lífsflótti?
„Nei. Markmiðið með jóga er
að lifa virkara lífi; vera meira lif^l'
andi, en þú virðist vera. Hinsveg-
ar þarf töluvert mikla innri vinnu
til að geta gert það. Það sem jóga-
iðkandi er að gera, er að hreinsa
sjálfan sig í gegnum það að vinna;
hann tekur í síauknum mæli
ábyrgð á öllum málum sem að
honum snúa - og hættir að fresta
þeim. Þeir hreinsa mannorð sitt
og læra að þjóna öðrum á óeigin-
gjarnan hátt.“
Hvað áttu við?
„Þegar þú ert kærulaus, þá
safnast upp alls kyns óleyst mál.
Þú færð á þig skammir og bindur
þig þannig í klafa af óefndum
loforðum. Þá reynir þú jafnvel enn ^
frekar að „slá þessu upp í kæru-
leysi," en losnar þá enn frekar
úr tengslum við eðlilegt líf. Þá
er hætta á að lífið verði mark-
laust; enginn taki lengur mark á
þér.“
Gurudev vinnur mikið með það
sem kallað er Kanna jóga. Það
gengur út á að þjóna á óeigin-
gjaman hátt; að gera fyrir aðra,
það sem þeir óska eftir - og þá
sérstaklega að sinna frumþörfum
annarra. Eg vil þó taka það fram,
að þetta gengur ekki út á að vera
í þjónkunarhlutverki - eða vera **1
undirokaður - því þá byijar þú
að tapa sjálfum þér, í stað þess
að hreinsa af þér alla skuldbind-
ingu og verða sjálfstæður. Það
má segja að Karma jógað gangi
út á það að gera hreint fyrir sínum
dyrum - um leið og maður vinnur