Morgunblaðið - 09.01.1992, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 1992
«§MÍOT
„FarBu 09 finndu cJnMuern staÁ farxm
þá getur sett úsambAHjd."
... að víkka buxnastreng-
inn, þegar hann fitnar.
TMReg. U.S. PatOH,—all rights reserved
® 1991 Los Angeles Times Syndicate
*
Ast er...
Hann byrjaði á því að Iáta
mig sækja inniskóna ...
Sj ónvarpsmenning
Klukkan fimmtán mínútur geng-
in í fjögur á nýársdag átti ég leið
niður í stofu. Ég settist í sófann,
geispaði og opnaði Morgunblaðið
frá því deginum áður til að kanna
hvað sjónvarpið byði nú uppá þenn-
an fyrsta dag ársins 1992. Þegar
ég loks fann dagskrá miðvikudags-
ins kom í ljós að Svanavatnið átti
að byija eftir örfáar mínútur. Ég
ákvað í skyndi að vera svolítið
menningarlegur og kveikti því á
sjónvarpinu og beið rólegur. Þulan
brosti fallega til mín og þegar ég
endurgalt bros hennar brosti hún
enn breiðar og tilkynnti mér að nú
hæfist Svanavatnið.
Fyrsti þáttur ballettsins hófst
Reikningar eru höfuðverkur nú-
tímamannsins og sækja að fólki úr
öllum áttum. Sá maður er sæll sem
nær að greiða alla sína reikninga á
gjalddaga en hyldýpi örvæntingar-
innar blasir við þeim sem safnar
að sér ógreiddum reikningum. Þetta
eru tilvistarvandi nútímamannsins
í hnotskurn. Það er þó síður en svo
að við séum að vinna okkur út úr
þessum lífsháttum heldur hafa
hugsuðir nútímans lagt sig fram
um að finna nýja farvegi til að
skapa nýja reikninga og reiknings-
form. Greiðslukortin og reikning-
arnir sem þeim fylgja valda rriörg-
um andvökunóttum hjá þeim sem
freistast til að eyða um efni fram.
með skjá sem á stóð að þetta væri
fyrsti þátturinn og einnig hvar sá
þáttur ætti sér stað (texti skjásins
var reyndar ekki þýddur, sennilega
til að auka ímyndunarafl áhorfand-
ans).
Manneskjur hoppuði til og frá
um sjónvarpsskjáinn, að því er mér
virtist án nokkurrar reglu og fljót-
lega varð mér ljóst að nokkrar
þeirra voru aðalpersónur balletts-
ins.
Þegar á' leið fóru hoppin að verða
mun listrænni í mínum augum (sér-
staklega þegar myndavélin var ekki
að taka nærmyndir af vinstra eyra
dansaranna eða kanna tann-
skemmdir þeirra) og ég fór að veita
Það virðist ótrúlega auðvelt að kom-
ast yfir alls konar tæki og tól með
afborgunum og þessi tæki, svo sem
bílar, myndbönd og geislaspilarar,
eru að sjálfsögðu grundvöllur lífs-
hamingju okkar í hvívettna. Verst
er ef reikningaflóðið eyðileggur alla
ánægjuna af neyslunni og ham-
ingjudraumarnir breytast í martr-
aðir með lögfræðingum og inn-
heimtumönnum.
Aramót eru tími heita og loforða.
Vonandi hafa sem flestir stigið á
stokk og strengt þess heit að greiða
reikningana frá síðasta ári áður en
lagt verður í frekari fjárfestingar.
Simbi
hinum fíngerðu hreyfingum
dansaranna meiri athygli, stoltur
yfir því hversu menningarlegur ég
var orðinn. En þrátt fyrir það að
ég væri nú farinn að njóta bæði
líkamlegrar tjáningar dansaranna
og hinnar mögnuðu tónlistar
Tsjækovskís, tók óróleiki, sem síðar
breyttist í skelfíngu, að gera vart
við sig undir niðri þegar ég fór
hægt og hægt að átta mig á því
að ég hafði ekki hugmynd um hver
söguþráður sjálfs verksins var.
Greinilegt var að ást hafði kviknað
í hjarta hvítklædds dansara vegna
sífelldra bendinga hans á hjarta
sitt, en hvar voru svanirnir sem
nafnið Svanavatnið benti til, hver
var vængjaði svarti maðurinn sem
hljóp um og blakaði höndunum og
svo mætti lengi telja. Það má vel
vera að ég sé eini íslendingurinn
sem ekki veit um hvað Svanavatn-
ið er. Kannski var ég veikur þann
skóladag þegar kennarinn sagði
nemendum sínum allt um Svana-
vatnið eftir Tsjækovskí. Ég veit það
að minnsta kosti að þrátt fyrir að
ég hafi horft á allan ballettinn
komgt ég ekki að söguþræðinum,
þanriig að enn í dag eigra ég um,
harmþrunginn og ringlaður vegna
menningaráfallsins sem ég fékk
þennan örlagaríka nýársdag.
Sjónvarpið hefur auðvitað haldið
að allir vissu söguþráðinn og af
þeirri ástæðu ekki einu sinni látið
sér detta í hug að til væri slíkur
frummaður hér á landi sem ég hlýt
að vera. Villimaður sem ekki veit
slíkt grundallaratriði siðmenn-
ingarinnar.
Mig langar því að biðja ríkissjón-
varpið að hafa mig I huga næst
þegar slíkt augna- og eyrnayndi
sem Svanavatnið var verður sýnt,
og láta mig vita fyrirfram hver
söguþráðurinn er. Mér myndi
nægja að þulan segði í stuttu máli
söguþráðinn eða að texti sem sam-
svaraði efnisskrá myndi líða list-
rænt yfir skjáinn áður en verkið
hæfist.
I stuttu máli bið ég ríkissjón-
varpið að láta áhorfendur sína vita
um hvað, þættir sem það sýnir
íjalla, ef það kemur ekki skýrt
fram, til þess að fólk eins og ég
geti einnig notið menningarlégs
efnis, án þess að eiga það á hættu
að sjálfsvirðing okkar verði fyrir
slíku áfalli, sem mín varð fyrir á
nýársdag.
Friðrik Guðnason
Reikningsskíl
HOGNI HREKKVISI
* þEIR ERU AV REKA KÖTTINN ÓT, OO
þjAE? SENGUK EKKI VEU."
Víkverji skrifar
að er einkennilegt að heyra
gamalreynda fréttamenn rík-
isútvarpsins tyggja það hvað eftir
annað að „snjóstormur“ hafi gert
usla í Svíþjóð á dögunum, þegar
íslenskan ræður yfir orðum eins og
bylur og hríð. Reyndar fannst kunn-
ingja Víkverja hámarkinu náð þeg-
ar talað var um „snjóganginn" eins
og hraut af vörum eins þeirra þeg-
ar greinilega var átt við mikla snjó-
komu. í orðabók Menningarsjóðs
er það orð þó skýrt án athuga-
semda með orðunum éljagangur,
snjókoma.
í þeirri bók fann Víkveiji ýmis
orð tengd snjó, sem hann þekkti
ekki. Orðið snjóakálfur er til dæmis
notað yfir fyrstu haustsnjóa í fjöll-
um, snjóbörlingur er notað um snjó-
hraglanda, snjóhrökklingur um
stijála og litla snjókoma, snjókæfa
um mikla snjókomu eða djúpan
snjó, snjóstroka er snjógusa eða
skafrenningur, orðið snjókrassi er
nolað um slyddu með nokkrum
vindi og orðið snjóæsingur er notað
um mikinn byl eða harða hríð, sam-
kvæmt orðabók Menningarsjóðs. í
lok þessa orðapistils er rétt að vera
svolítið þjóðlegur og óska þess á
miðjum mörsugi að á þeim þorra
sem senn fer í hönd verði hvorki
snjókæfa né snjóæsingur, í mesta
lagi snjóslitringur eða -hrökklingur.
XXX
Endrum og sinnum gerist það á
okkar ágæta landi að ein-
hveijir tveir menn verða sammála.
Þá er oftar en ekki sagt frá því,
að viðkomandi hafi báðir verið sam-
mála. Víkveiji bíður spenntur eftir
því að sagt verði frá því að annar
aðilinn hafi orðið sammála, en hinn
ekki.
xxx
Bi'áðgóð litmynd af Garðskaga-
vita var á miðopnu Morgun-
blaðsins síðasta sunnudag og tók
ungur Garðbúi, Hilmar Bragi Bárð-
arson, myndina. Það var þó ekki
aðeins vitinn, sem vakti athygli
skrifara, heldur einnig og ekki síður
gamla snúningsvélin, sem stóð
þarna eins og illa gerður hlutur á
berangri í snjónum. Vart getur það
talist góð meðferð á tækjunum að
geyma þau á þennan hátt og það
er ekki aðeins á túnbleðlinum á
Garðskaga, sem tæki eru geymd
úti allan ársins hring.
Sjón sem þessa má sjá um allt
land og tækin sem þannig liggja í
hirðuleysi eru flest miklu dýrari en
gamla heyvinnuvélin á myndinni.
Þetta ber vott um hirðuleysi eigenda
og virðingarleysi gagnvart fjármun-
um, staðfestir reyndar offjárfest-
ingu og óráðssíu í landbúnaði til
skamms tíma. Ef bent er á mikla
fjárfestingu samfara byggingum
yfir tækin má spyija hvort eitthvað
i-ými hafi ekki losnað í útihúsum í
niðurskurði síðustu ára. Síðast en
ekki síst skal minnst á hvert lýti
svona gripir eru á fallegu landi og
gerir jafnvel snyrtilegustu bænda-
býli óhijáleg heim að sækja.