Morgunblaðið - 29.07.1992, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ 1992
11
Nobuyasu Yamagata
________Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Það er ekki oft sem útlending-
ar sem ílendast í landinu leggja
fyrir sig listnám og byggja feril
sinn upp á menntun við Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands.
Enn síður að um sé að ræða
menn sem hafa fyrir fjölskyldu
að sjá og hefja listnám tiltölulega
seint. En þetta er jákvæða hliðin
á mörgum neikvæðum í náms-
lánakerfinu, sem í slíkum tilvik-
um stuðlar að því að gamlir og
áleitnir draumar rætist.
Nobuyasu Yamagata er hrein-
ræktaður Japani, sem hafði ekki
að baki nema teikninámskeið við
listaháskóla í Japan, er hann
fluttist til íslands og festi þar
ráð sitt, eða kannski festi hann
ráð sitt og fluttist til íslands.
Eitthvað hefur þetta námskeið
setið djúpt í manninum, því eftir
16 ára dvöl hérlendis settist hann
í grunnnámsdeild MHÍ og fláug
inn í málaradeild ári seinna, ef
svo má að orði komast.
Yamagata lagði sig allan fram
við námið, en fljótlega varð séð
að hann vildi fara eigin leiðir og
var einungis spennandi að fylgj-
ast með þeim umbrotum sem
áttu sér stað innra með honum.
Slík afstaða til listnáms er ekki
mjög hefðbundin, en meira en
fullgild ef nemandinn fylgir
henni eftir af jafn mikilli sann-
færingu og einlægni og hér átti
sér stað. Hlutverk leiðbeinand-
ans er þá síður að grípa frammí,
heldur frekar að reyna að fylgja
nemandanum og segja álit sitt á
hinum ýmsu þáttum útfærslunn-
ar, og á köflum skipta sér sem
minnst af honum. Frekar er það
nemandans, að koma til kennar-
ans og bera upp hin ýmsu vanda-
mál sem hann kann að eiga við
að stríða við útfærslu hugmynda
sinna.
Námi úr málunardeild MHÍ
lauk Yamagata vorið 1990 með
ágætum vitnisburði, og hefur
síðan haldið áfram að þróa hið
sérstaka myndferli sitt og dýpka
lífsheimspeki sína.
Árangurinn getur að líta í list-
húsinu einn einn við Skólavörðu-
stíg fram til 6. ágúst, en þar
sýnir hann 8 olíumálverk á
striga.
Þau vinnubrögð, sem blasa við
skoðandanum hafa ekki sést á
þessúm stað áður og kemur hér
til meiri nákvæmni og meiri yfír-
lega yfir hveiju verki ásamt jarð-
tengdari myndrænni hefð og
erfðavenju.
Fyrir ýmsa má þetta virka
dálítið framandi, einkum ef svo
er komið að margir myndlistar-
menn vanmeta tæknibrögðin, en
heQa hugmyndina að baki mynd-
verksins til skýjanna.
En í þessu tilviki er hugmynd-
in og lífsheimspekin einnig til
staðar og það í ríkum mæli.
Að vissu marki bera myndirn-
ar vott um dijúga súrrealistíska
kennd, og hér er málað út frá
þróunarferlinum myndir - tákn
- orð, sem skarar einmitt þá
listastefnu.
Yamagata er fyrst og fremst
alþjóðlegur í myndhugsun, en
einnig er stutt í erfðavenjur
feðralandsins. Hitt blasir svo
ennfremur við, að íslenzkur vett-
vangur er honum ekki með öllu
framandi, sem kemur fram á
áhrifamikinn hátt í myndinni
„Búkur landslag“. Slíka hugsun
í málverki hef ég ekki áður séð
útfærða á þennan hátt hérlendis,
en hún er í senn einföld sem
ögrandi og hittir í mark sem
ádeila á samtímann, þótt í sjálfu
sér sé kannski ekki um neina
beina skírskotun að ræða, heldur
mun frekar ósjálfráð viðbrögð
sjáandans.
Auðséð má vera, að það er
margt að geijast í þessum manni
og skiptir miklu máli að hann
fái ótruflaður að helga sig mynd-
listinni næstu árin, og taki menn
ekki við sér má svo fara að við
missum af strætisvagninum, því
Yamagata er þegar farinn að
sanka að sér verðlaunum í feðra-
landi sínu, þar sem samkeppnin
er mjög hörð, en menn skilja
betur þýðingu uppörvunar og
viðurkenningar en í þessu kald-
hamraða landi.
Ég hafði dijúga ánægju af
skoðun þessarar sýningar og
einkum staldraði ég við myndir
margþætts eðlis svo sem nr. 8.
„Lýsing (Siglt í rauðan) 1988-
1992, Lýsing (Lýsing) (7) 1990-
1991, sem hlaut Grand Prix
verðlaunin á sýningu í Tókío á
sl. ári, og „Lýsing" (Æ) (1990),
sem er súrrealistískasta myndin
á sýningunni. En annars má
segja að allar myndirnar hafí
eitthvað til síns ágætis.
Slá má föstu, að hér er um
mjög sérstæðan og meðvitaðan
listamann að ræða, sem kemur
til dyranna eins og hann er
klæddur, sem eru einhver bestu
meðmæli sem hægt er að gefa
listamanni, sem er að hefja feril
sinn.
Milan Kunc í Ganginum
Milan Kunc: Good Hope. 1992 (Olía á striga).
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Sýningarstaðir fyrir myndlist
eru margvíslegir og ríkir jafn
mikil fjölbreytni á þeim vettvangi
og í listinni sjálfri. Mest áber-
andi eru eflaust þeir sem eru
reknir af opinberum aðilum (t.d.
Listasafn íslands, Listasafn
Reykjavíkur, Hafnarborg í Hafn-
arfírði); síðan koma þeir sem eru
reknir eru af samtökum lista-
manna (t.d. Nýlistasafnið og
FÍM-salurinn) og loks þeir sýn-
ingarstaðir sem eru reknir af
einkaaðilum (t.d. Gallerí einn
einn, Nýhöfn, Listmunahúsið
o.s.frv.)
Einkaaðilar standa að mynd-
listarkynningum á afar mismun-
andi hátt, og eru ekki allir jafná-
berandi í umijöllum fjölmiðlanna;
sumir leggja mikið upp úr opin-
berri kynningu og koma upplýs-
ingum tryggilega á framfæri, á
meðan aðrir sniðganga fjölmiðla
að mestu.
Einn þeirra staða sem sjaldan
heyrist frá, en starfar þó af full-
um krafti, er Gallerí Gangurinn.
Það kann að koma ýmsum á
óvart að þessi sýningarstaður,
sem rekinn er á heimili Helga
Þorgils Friðjónssonar myndlist-
armanns, hefur starfað óslitið
allt frá 1980, og er það lengri
líftími en flest gallerí einkaaðila
geta státað af. Þarna hafa verið
haldnar sýningar á verkum
ýmissa íslenskra listamanna, en
ekki síður hafa þar verið sýnd
verk erlendra listamanna, sem
ekki hafa sést hér á landi á öðr-
um vettvangi. Margir þeir er-
lendu listamenn sem hafa sýnt
í Ganginum hafa einnig dvalið
hér á landi og ef til vill unnið
að list sinni, og þá kosið að geta
sýnt á þessum vettvangi á sama
tíma.
Nú stendur yfír í Gallerí Gang-
inum sýning á nokkrum málverk-
um og teikningum tékkneska
listamannsins Milan Kunc. Þessi
listamaður er kunnur þeim, sem
fylgjast nokkuð með erlendum
listtímaritum, en hann hefur
skapað sér nokkra sérstöðu á
síðustu tveimur áratugum með
því að halda fast við afar per-
sónulegt málverk, á sama tíma
og málverkið var í lægð og hug-
myndalist af ýmsu tagi réð ríkj-
um. Kunc stundaði listnám í
Prag á sjöunda áratugnum, en
yfírgaf landið eftir að „Vorið í
Prag“ var barið niður, og hélt
fyrst til Ítalíu, þar sem hann
hreifst mjög af list gömlu meist-
aranna. Síðan fór hann til
Dusseldorf, þar sem hann hélt
áfram listnámi og sótti m.a. tíma
hjá Joseph Beuys og Gerhard
Richter. Hann lenti upp á kant
við báða þessa kennara, og þótti
þeir og nemendur þeirra sækjast
eftir að framleiða rusl úr rusli;
hann ákvað hins vegar að verða
listmálari í sígildri merkingu
þess orðs. Kunc telur að enn í
dag sé mikil þörf fyrir vel unnin
listaverk, sem hafa einhvern boð-
skap að bera til áhorfandans, og
hefur sagt, að „málverk sín væru
tilvísanir um andlegt ástand
mannkyns; það er skylda lista-
mannsins að fjalla um það efni.“
Milan Kunc hefur gengið í
gegnum vissa þróun í list sinni,
og hefur til aðgreiningar gefíð
henni nokkur heiti, og þannig
vísað til þeirrar skilgreiningar-
þráhyggju, sem ríkir í nútíma-
list. Hann hefur á ýmsum tímum
notað nöfn eins og „Skammar-
legt raunsæi, „Sovét Pop“, „Euró
Pop“ og „Mjúk rómantík" fyrir
verk sín. Slík heiti eru upplýs-
andi tilvísanir, bæði í viðfangs-
efni listamannsins og viðhorf
hans til þeirra.
Þau verk sem nú eru sýnd í
Gallerí Ganginum eru öll ný, og
fjalla fyrst og fremst um mann-
inn og náttúruna (nafnið „Um-
hverfis rómantík" gæti átt ágæt-
lega við). Litaval Kunc er nokkuð
sérstakt, og vel til þess fallið að
vekja athygli á því, sem annars
væri talið sjálfsagt og lítt eftir-
tektarvert. A.m.k. nokkur verk-
anna eru unnin hér á landi, og
er umhverfið vel þekkjanlegt,
t.d. í „Good Hope“, þar sem
sandarnir og Skaftafell skapa
viðkvæmt .jafnvægi fyrir þá
ímynd jafnvægis manns og um-
hverfís, sem listamaðurinn er að
fást við. Af öðrum verkum má
t.d. nefna myndir eins og „Dou-
ble Midnightsun" og „Icelandic
Adventure" þar sem umhverfíð
og náttúran renna saman á sér-
stakan hátt í hinu einkennilega
litavali sem Milan Kunc notar í
verkum sínum.
Hér er augljóslega á ferðinni
hugsandi listamaður, sem telur
myndgæðin og boðskapinn lykil-
atriði í myndlistinni. Slík viðhorf
eru ekki algeng í nútímalist, og
því fagnaðarefni að fá að kynn-
ast þeim stöku sinnum.
Sýningin á verkum Milan
Kunc í Gallerí Ganginum mun
vonandi standa nokkrar vikur
enn, og veitir Helgi Þorgils Frið-
jónsson myndlistarmaður allar
upplýsingar.
Stykkishólmur:
Sjúkrahúsinu gefin peningagjöf
StykkÍBhólmi.
SJUKRAHÚSINU í Stykkishólmi var nýlega færð vegleg peninga-
gjöf í minningu hjónanna Ólafar Guðmundsdóttur og Bærings
Níelssonar Breiðfjörð og dóttur þeirra Dagbjartar sem lést rúm-
lega tvítug.
Á þessu ári eru liðin 190 ár frá árið 1929 ea áður höfðu þau búið
fæðfngu þeirra hjóna, bæði fædd nokkur ár í Ögri. Bjuggu þau á
1892. Bæring var sonur hjónanna Sellátri til ársins 1943 að þau
Dagbjartar Jónsdóttur ogsNíplsai' fluttu f Stykkishólm þar sem þau
Breiðfjörðs Jónssonar bónda og bjuggu til æviloka. Þau eignuðust
sjósóknara_ frá Sellátri við Breiða- 7 böm en 6 eru á lífi sem mættu
ljörð. En Ólöf var frá Hellissandi, nú á ættarmóti að Sildi í Helga-
dóttir Ólafar Pétursdóttur og Guð- fellssveit ásamt niðjum og eins við
mundar frá Brennu. afhendingu þessarar veglegu gjaf-
Þau Ólöf og Bæring tóku við ar. í dag munu afkomendur Ólafar
búi í Sellátri eftir foreldra hans og Bærings vera yfír 70.
Kristín, elst barna þeirra hjóna,
afhenti gjöfina við hátíðlegt tæki-
færi á sjúkrahúsinu og Kristinn
Br. Guðmundsson skólastjóri en
sonarsonur Bærings flutti ávarp
þar sem hann minntist afa og ,
ömmu og sagði frá ævi þeirra- og
starfi. •
Róbert Jörgensen, fram-
kvæmdastjóri sjúkrahússins, tók á
móti gjöfínni og þakkaði gefend-
um velvöldum orðum. Síðan buðu
systumar öllum viðstöddum til
kaffídrykkju að athöfninni jokinni.
- Árni.
Kristín
afhendir Róberti Jörgensen peningagjöfina.