Morgunblaðið - 06.05.1993, Blaðsíða 39

Ingi G. Ingason
„Fjarvinnslu er skil-
greind sem þjónusta við
verkkaupa þannig að sá
sem þjónustuna veitir
er fjarri verkkaupanum
en er þó í stöðugu sam-
bandi við hann með að-
stoð nútímatækni.“
Uppgangur fjarvinnslunnar
Sem dæmi um uppgang fjar-
vinnslunnar má nefna að á Jamaíka
er fríiðnaðarsvæði sem sérhæfir sig
í fjarvinnslu fyrir bandarískan
markað og víðar. Þeir taka t.d. að
sér að slá inn afsláttarmiða stór-
verslana fyrir rétta framleiðendur
á vöru, sölu á blómum til blóma-
búða í Bandaríkjunum, gerð for-
rita, símasvörun á fyrirspurnum
fyrir ákveðin fyrirtæki í gegnum
svokölluð 1-800 þjónustunúmer
sem þekkjast víða i Bandaríkjun-
um.
í Bandaríkjunum eru fyrirtæki
sem sérhæfa sig í að vinna þau
verkefni fyrirtækja sem ekki geta
talist þeirra helsta starfsemi eins
og gagnavinnsla, ritvinnsla, bók-
hald og símasala.
Evrópubandalagið hefur veitt
töluverðu fé í rannsóknir á fjar-
vinnslu þar sem þar á bæ er litið
á fjarvinnsiu sem leið til að halda
afskekktum sveitum í byggð. Hefur
sérstakt verkefni verið sett á fót
sem skila á áliti um möguleika á
ýmiss konar starfsemi með aðstoð
fjarvinnslu í sveitum EB-landa. írar
og Skotar hafa tekið forystu í notk-
un fjarvinnslu í Evrópu. í Skotlandi
er starfandi fyrirtæki sem sérhæfir
sig í vinnslu blaða- og tímarita-
greina fyrir Medline-gagnabank-
ann sem hefur aðsetur í Hollandi.
írar hafa gengið lengst í fjar-
vinnslu og boðið erlendum fyrir-
tækjum að setja upp fyrirtæki sín
á írlandi og nýta sér fjarvinnslu
frá írlandi. Þannig hefur stórt
bandarískt tryggingafyrirtæki flutt
tölvudeild sína til írlands, sökum
góðrar aðstöðu og lágs launakostn-
aðar. Og vegna tímamismunar geta
tölvumenn fyrirtækisins verið að
vinna við tölvukerfið og slegið inn
gögn þegar notkun á því er lítil og
símakostnaður lágur. Þannig hefur
öllum færslum fyrirtækisins verið
komið á réttan stað og tölvukerfið
yfírfarið áður en næsti vinnudagur
rennur upp.
í Austurlöndum nær og fjær fer
mikil fjarvinnsla fram þar sem for-
ritarar vinna fyrir mörg stærstu
tölvu- og forritunarfyrirtæki heims.
Einnig fer þar fram hrár gagnainn-
sláttur fyrir mörg stórfyrirtæki þar
sem vinnuafl er ódýrt þar um slóð-
ir. Þá hafa bókhalds- og tölvudeild-
ir margra stórfyrirtækja verið
færðar til þessara landa. Nú síðast
fréttist að flugfélagið Svissair væri
að hugsa um að flytja bókhalds-
deild sína til Indlands.
Fjarvinnsla á íslandi
Ekki má líta framhjá þeirri stað-
reynd að nokkrir íslenskir aðilar
hafa starfað í fjarvinnslu hérlendis
fyrir erlenda aðila. Þannig starfar
íslenskur rafmagnsverkfræðingur,
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. MAÍ 1993
39
Sverrir Ólafsson, fyrir stórfyrirtæki
með aðsetur í Kaliforníu, íslensk
hugbúnaðarfyrirtæki hafa selt for-
rit víða erlendis og íslenskt fyrir-
tæki hefur tekið að sér að slá inn
sjúkragögn fyrir sjúkrahús í Sví-
þjóð. Sjálfsagt má nefna hér fleiri
dæmi er leiða rök að því að íslend-
ingar hafi einhverja reynslu í fjar-
vinnslu. í fæstum tilfellum hefur
verið reynt að sérhæfa þjónustuna
sérstaklega með fjarvinnslu í huga.
Fjarskipti við ísland
Með tilkomu varajarðstöðvar á
Höfn í Hornafirði snemma á þessu
ári var tryggt ákveðið rekstrar-
öryggi fyrir fyrirtæki sem tengjast
með gervihnattasambandi við um-
heiminn og þar með skapaðar for-
sendur fyrir fjarvinnslu á íslandi,
þannig að allt tal áður. um fjar-
vinnslu byggða á fjarskiptum í
gegnum gervihnetti voru aðeins
orðin tóm. Að áliti innlendra sér-
fræðinga búum við íslendingar við
góða samskiptaþjónustu miðað við
mörg nágrannalönd okkar og eig-
um því að vera fyllilega samkeppn-
ishæfir við þau lönd tæknilega séð.
Framtíðaráform Pósts og síma eru
að taka á næsta ári nýjan tækni-
búnað í notkun sem auðveldar
gagnaflutning til muna og lagning
ljósleiðara til landsins eykur enn á
möguleika á fjarvinnslu hérlendis.
Þá mun þurfa að endurskoða einka-
leyfi ríkisins á rekstri fjarskipta-
þjónustu í kjölfar EES-samnings-
ins.
Framtíðin
Töluverðir möguleikar hljóta að
teljast fyrir íslendinga að starfa á
fjarvinnslumarkaðnum er býður
sérfræðiþjónustu eins og t.d. við
forritun, gagnabankavinnslu, upp-
lýsingaþjónustu, verkfræðiþjón-
ustu og -ráðgjöf og hönnun ýmiss
konar. Tækni og kunnátta hérlend-
is á ekki að standa í vegi, launa-
kostnaður sérfræðinga er hagstæð-
ur miðað við mörg nágrannalönd,
kostnaður við gagnaflutning á fjar-
skiptaneti Pósts og síma er talinn
samkeppnishæfur miðað við önnur
lönd og tímamismun íslands við
önnur lönd á að vera hægt að nýta
sér til framdráttar.
Tollar og aðrar viðskiptahindr-
anir í formi reglna koma til með
að hverfa hægt og sígandi á næstu
árum til að liðka fyrir viðskiptum
milli landa. EES-samningurinn er
liður í því innan Evrópu, en samn-
ingurinn mun opna okkur leið inn
á evrópskan útboðsmarkað sem
veltir árlega milljörðum króna. Víð-
ar en í Evrópu hafa álíka samning-
ar verið gerðir eins og á milli Mex-
íkó, Bandaríkjanna og Kanada.
Með stöðugt nýrri tækni, samhæf-
ingu símakerfa og fækkun við-
skiptahindrana opnast nýir mögu-
leikar fyrir fjarvinnslu sem við Is-
lendingar þurfum að fylgjast
gaumgæfilega með ef við ætlum
okkur sneið af alþjóðlega fjar-
vinnslumarkaðnum.
Stofnun markaðsfyrirtækis
Næsta skref okkar íslendinga
er að stofna fyrirtæki eða sam-
starfshóp áhugaaðila sem vinnur
að markaðssetningu og sölu á þjón-
ustu íslenskra fyrirtækja er geta
unnið í fjarvinnslu. Þar þarf Póstur
og sími að vera í lykilhlutverki sem
fjársterkur aðili auk þess sem Póst-
ur og sími þarf að beita sér fyrir
því að ná sérsamningum við erlend
símafyrirtæki um verðskrár og
þjónustu á gagnaflutningi sem geta
opnað dyr fyrir íslenska fjarvinnslu
á fjarlægum mörkuðum.
Með stofnun slíks fyrirtækis á
sviði fjarvinnsiu ætti ekki að þurfa
að ráðast í umfangsmiklar og dýrar
fjárfestingar þanrtig að verð á þjón-
ustu ætti að geta verið samkeppnis-
fær við önnur lönd. Áætla má að
stærsti kostnaðarliðurinn við að
koma fjarvinnslu á íslandi liggi í
markaðsvinnu.
3M
Pökkunarlímbönd
Hefjast verður þannig handa
með skipulagða márkaðsvinnu þar
sem framtíðarmarkaðsaðgerðir eru
skilgreindar. Þar yrði farið í gegn-
um þessa skýrslu sem hér er til
umfjöllunar og vænlegir markaðir
skilgreindir frekar og afmarkaðir.
Þá þurfum við að gera stefnumót-
andi áætlanir fyrir þjónustu sem
þessa. Eitt af markmiðum slíkrar
áætlunar væri að skilgreina sam-
keppnishæfni íslensk vinnuafls með
styrkleika- og veikleikagreiningu.
Með nútímatækni tengjumst við
umheiminum á þann hátt að það
skiptir engu máli hvort viðmælend-
ur eru staddir í sömu götu eða sitt
hvorri heimsálfunni. Möguleikarnir
eru sannarlega á næsta leiti en til
að geta nýtt sér þá þarf að vita
af þeim.
Þannig má með samstilltu átaki
fyrirtækja, ríkis og bæjarfélaga
leggja grunn að því að íslendingar
geti farið að selja tæknikunnáttu
og þjónustu á næstu árum og geta
þannig nýtt sér legu landsins á
heimskortinu sér tii framdráttar.
Höfundur er markaðsfræðingvr
og starfar hjá Útflutningsráði
Islnnds.
★ HSM
Pappírstætarar og pressur
Ýmsar stærðir og gerðir
► Nýtísku hönnun ► Öryggishlif
► Litaval ►Þýsk tækni og gæði
OTTO B. ARNAR HF.
Skipholti 33 • 105 Reykjavik
Símar 624631 / 624699
Á R S
V I Ð E R U M
AF UTSTILUNGA
ðfomiiti kútw*
Sudurlandnbraut 54 v/Faxafen - Stnii 682866
Lítillega útlitsgallaður
Áður \xJZXrmr,- Nú kr. 190.600,-
3 +1 +1. Þriggja sæta sófí og tveir
stólar. Áður Jtc—J-S9T9tIIÍ,-
Nú kr. 119.900,-
PARLIAMENT
SÓFABORÐ
20.000
Áðurjtc-^^eo^
Nú kr. 29.900,-
ENGIN ÚTBORGUN - AT H: VISA/liURO RAÐGREIÐSU'R í AI.LT AÐ 18 M A N .