Morgunblaðið - 13.08.1993, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 1993
Helga Kristins-
dóttir—Minning
Fædd 25. febrúar 1925
Dáin 5. ágúst 1993
Þegar kær vinur deyr hvarflar
hugurinn óhjákvæmilega yfir far-
inn veg og minningar, sem nú
spanna rúma sex áratugi, gerast
áleitnar. Elstu minningarbrotin eru
frá leikjum okkar Helgu á ísafirði
við upphaf þeirrar vináttu sem
haldist hefur æ síðan. í þá daga
voru börn ekki jafn fijáls og
áhyggjulaus og nú þykir sjálfsagt.
Ætlast var til þess að þau öxluðu
ábyrgð á heimilunum og leggðu
sitt af mörkum. Ég ólst upp í stór-
um systkinahópi og þær stundir
voru fáar sem ég gat varið ein með
vinkonu minni. Oftast urðum við
að hafa eitt eða fleiri yngri systkin-
anna með í för en við bundumst
sterkum vináttuböndum sem áttu
eftir að reynast okkur mikill fjár-
sjóður síðar á lífsleiðinni.
Heiga giftist ung eftirlifandi eig-
inmanni sínum, Skúla Júlíussyni
rafvirkja. Fyrstu búskaparárin
bjuggu þau í Reykjavík en síðan
lá leiðin til Seltjarnarness þar sem
fjölskyldan bjó allt fram á síðustu
ár. Á mínu heimili gekk vinkona
mín því ávallt undir nafninu „Helga
á Nesinu“. Ólík urðu örlög okkar
þar sem Helga eignaðist sjö syni
en ég ijórar dætur - og var ekki
laust við að við hefðum það í flimt-
ingum að þessu væri dálítið mis-
skipt hjá skaparanum! Við hjónin
áttum því láni að fagna að eignast
vináttu drengjanna og fá að fylgj-
ast með þeim vaxa úr grasi og
“taka út þroska.
Eftir að ég fluttist til Reykjavík-
ur fjölgaði samverustundum okkar
vinkvennanna. Fjölskyldur okkar
deildu gleði og sorgum. Báðar feng-
um við tækifæri til að reynast vinir
í raun. Ég fæ aldrei fullþakkað
hjálpina og vinarþelið sem þau
hjónin sýndu mér við fráfall Axels,
eiginmanns míns, árið 1976. Einnig
minnist ég þess með þakklæti hve
hjálpsöm Helga reyndist dætrum
mínum þegar þær stofnuðu heimili
og Jögðu af stað út í lífið.
Á síðustu árum átti Helga við
mikla vanheilsu að stríða og var
þá þung byrði lögð á herðar Skúla
sem hann bar af einstakri þolin-
mæði og ástúð í garð konu sinnar.
Langar mig til að þakka honum
fyrir alla umhyggjuna sem hann
sýndi vinkonu minni í veikindum
hennar.
Ég og dætur mínar vottum
Skúla, sonunum og ijölskyldum
þeirra einlæga samúð á þessari
kveðjustund. Guð blessi minningu
Helgu Kristinsdóttur.
Áslaug Tulinius.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
(V.Briem)
I dag er til moldar borin móður-
systir mín, Helga Kristinsdóttir frá
ísafirði, er lést í Vífilsstaðaspítala
5. ágúst síðastliðinn. Þrátt fyrir
mikil veikindi undanfarna mánuði,
bar andlát hennar brátt að.
Helga er fædd og uppalin á
ísafirði, dóttir hjónanna Þorbjargar
Guðmundsdóttur frá Arnardal og
Kristins Ólafssonar frá Reykjavík.
Uppvaxtarárin voru oft erfíð og
þurfti hún snemma að byija að
vinna til að hjálpa við heimilið, sem
var all algengt á þeim tíma.
Er Helga var 18 ára gömul varð
hún fyrir þeirri miklu sorg að missa
einkabróður sinn, Guðjón Elí, sem
aðeins var 21 árs gamall, er þýsk
orustuflugvél gerði árás á m.s.
Súðina hinn 16. júní 1943 fyrir
Norðurlandi. Þau systkinin höfðu
verið mjög samrýmd og náði hún
sér aldrei að fullu eftir þann missi.
Einnig átti Helga tvær systur, Ás-
gerði sem nú er látin, og Sigríði.
Helga var með glæsilegri ungum
stúlkum á sínum tíma. Rúmlega
tvítug fór hún á Húsmæðraskóla á
Laugarlandi og hafði mikla ánægju
og gagn af. Fékk ég að heyra
margar skemmtilegar sögur þaðan.
Skömmu seinna lá svo leiðin til
Reykjavíkur, enda var hún þá búin
að hitta manninn sem átti eftir að
verða hennar lífsförunautur næstu
45 árin, Skúla Júlíusson rafvirkja-
meistara. Þau giftu sig árið 1948.
Fyrstu árin bjuggu þau á Hvefis-
götunni og byggðu sér síðan hús á
Seltjarnarnesi, Skólabraut 13, og
bjuggu þar í 37 ár en síðustu árin
í Kópavogi.
Voru þau meðal frumbyggja á
Nesinu og var oft erfitt að ná í
aðföng til heimilisins því engar
voru búðimar fyrstu árin, og sam-
göngur mjög stijálar. Með dugnaði
og ósérhlífni tókst þetta allt saman.
Helga var mikil húsmóðir og
móðir, og snerist allt hennar líf um
að sjá vel um sinn mann og syni
meðan heilsan leyfði. Bömin urðu
sjö, allt synir, og elstur var Júlíus
en hann lést úr slysförum er m.s.
Esja lenti í miklu óveðri haustið
1989, og varð hann henni mikill
harmdauði, þá Guðjón Elí, Kristinn
Einar, Skúli, Helgi, Þráinn Eiríkur
og síðastur Stefán Smári. Þeir hafa
allir komið sér vel áfram, og eru
bamabörnin orðin mörg. Margs er
að minnast er horft er aftur í tím-
ann, það var oft mikið að gera á
þessu stóra heimili, en aldrei stóð
á því að ekki væri vel á móti manni
tekið, og mun ég seint gleyma
góðu kökunum og smurbrauðinu
sem Helga gat borið fram með
engri fyrirhöfn, að manni fannst,
og var hún snillingur í allri matar-
gerð.
Helga var músikölsk, hafði unun
af lestri góðra bóka, var hagmælt
vel og átti auðvelt með að setja
saman vísur og kvæði. Síðustu árin
átti Helga við vanheilsu að stríða,
og stóð þá Skúli henni við hlið og
reyndi að gera henni lífið bærilegra
eins og hans var kostur. Það er
með miklum söknuði að ég kveð
frænku mína. Fjölskylda mín og
ég vottum Skúla, sonum, tengda-
börnum og öðrum ættingjum okkar
innilegustu samúð á erfíðri stundu.
Far þú í friði
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V.Briem)
Inga.
Með þessum ljóðlínum minnist
þjóðskáldið Matthías Jochumsson
mætrar konu fyrr á öldinni og þau
sömu orð hæfa vel þegar minnst
er Helgu Kristinsdóttur, eða
og um leið sinn innri mann. Þann
tíma höfðu þær mæðgur. Jafnrétti
var á heimilum þeirra og gagn-
kvæm virðing. A Litla-Seli var
enginn spurður þegar barn var
tekið í fóstur og ekki voru mót-
mæli fram borin þótt einu eða
öðru væri vikið að þeim sem gengu
um garð. Eins var heimilið á
Skólavörðustíg 24a. Þar stóðu dyr
opnar fóstursystur Þorbjargar með
börn sín eftir að hún varð ekkja.
Aðalbjörn lést árið 1938 meðan
öll börn þeirra voru heima. Fjögur
giftust og stofnuðu heimili, en
fjögur þeirra bjuggu áfram með
móður sinni á Skólavörðustígnum.
Síðasta spölinn fylgja henni i dag
yngsta dóttir hennar kær og elsti
sonurinn, hin eru farin á undan.
Öll áttu þau það sameiginlegt að
gera móður sinni ellina sem ljúf-
asta og eftir að skörð fóru að
koma í barna- og tengdabarnahóp-
inn tóku barnabörnin einnig við
að hlúa að henni. Átti alnafna
hennar ótalin spor til hennar. Síð-
ustu árin á Skólavörðustígnum bjó
„Helgu hans Skúla“ sem við félag-
arnir í Sjálfstæðisflokknum á Sel-
tjarnarnesi nefndum hana oftast.
Svo sannarlega var hún svanna-
sómi, konan sem með frábærri
reisn og óvenjulegum myndarskap
ól upp sinn stóra drengjaskara og
bar húsfreyjunafnið af þeirri
stærðargráðu sem það nafn með
æðstri tign skrifast á tungu feðr-
anna.
Meðan maður hennar, Skúli Júl-
íusson rafvirkjameistari, gegndi um
langt árabil ýmsum trúnaðarstörf-
um fyrir bæjarfélagið, svo og for-
mennsku í Sjálfstæðisfélagi Selt-
irninga, var heimili þeirra títt
fundarstaður okkar félaganna í
forystu flokksins á þeim árum á
Seltjarnarnesi. Og það var sama á
hvaða tíma sólarhrings komið var
að garði á Skólabrautinni. Ávallt
var Helga til taks með glæst veislu-
borð svo undan svignaði.
En Helgu Kristinsdóttur voru
gefnar fleiri dýrmætar vöggugjafir
en myndarskap til húshalds. Hún
var kona greind, átti létt með að
setja saman falleg ljóð á góðum
stundum, skarpur mannþekkjari,
og í dægurmálum þjóðmála og
bæjarmálaumræðna ávallt fljót að
greina kjarna hvers máls.
Við „gömlu félagarnir" Sjálf-
stæðisflokksins á Seltjarnarnesi
söknum vinar í stað. Helga Krist-
insdóttir átti vafalítið sín bestu
manndómsár á Skólabrautinni við
jaðar Valhúsahæðar - þeirrar Val-
húsahæðar sem var - en verður
aldrei söm aftur. Og þannig heggur
tímans þungi niður sín skörð í lífs-
göngu samferðarmannanna jafnt
sem í umhverfíð allt.
Ég og Ingibjörg konan mín vott-
um okkar gamla góða félaga,
Skúla, svo og drengjaflokknum
þeirra stóra og fjölskyldunni allri
okkar dýpstu og innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Guð blessi minningu Helgu
Kristinsdóttur og megi henni verða
hvíldin vær.
Magnús Erlendsson.
vönduð og góð manneskja, sem
allt vildi fyrir alla gera.
Fyrir um það bil ári kom í ljós
að Sigga gekk með alvarlegan sjúk-
dóm. Hún tók þeim fréttum með
jafnaðargeði. Hún ætlaði að sigrast
á sjúkdómnum, komast til heilsu á
ný. Henni fannst að það væri svo
margt ógert. Framtíðin biði með
ótal tækifæri. En enginn má sköp-
um renna. Fyrir um það bil einni
viku var hún lögð á Borgarspítal-
ann. Þaðan átti hún ekki aftur-
kvæmt.
Við vinir hennar söknum Siggu
mikið, en móður hennar, börnunum
og barnabörnunum og öðru vensla-
fólki er þó harmurinn sárastur. Ég
votta þeim innilega samúð mína.
Ég geri mér í hugarlund hve mikið
þau hafa misst.
Far þú í friði. Friður Guðs þig
blessi. Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Guðrún E. Olafsdóttir.
hún ein með frumburði sínum,
syninum elsta sem hún bar undir
belti þegar hún fluttist þangað. Á
sjötugasta og áttunda afmælisdegi
hans, 3. ágúst, kvaddi hún þennan
heim. Vinnulúnar verkamanns-
hendur hans fóru mildum höndum
um hana meðan heilsa hennar
leyfði að hún væri heima.
Þrjú síðustu árin var Þorbjörg
í umönnun á dvalarheimili aldr-
aðra að Droplaugarstöðum, þar
átti hún góða daga. Fallegu skýru
augun hennar lýstu alltaf upp og
bros fór um andlitið þegar starfs-
fólkið sem annaðist hana birtist
og sýndi það betur en nokkur orð
umhyggju þess.
Niðjar, skyldmenni og vinir Þor-
bjargar frá Litla-Seli kveðja í dag
með virðingu og söknuði konu sem
hefur lifað í sátt við guð sinn og
jarðvist. Blessuð sé minning henn-
ar.
Dætur fóstursysturinnar Önnu
Gísladóttur frá Litla-Seli.
Inga Ingibjörg og
Sigríður Guðmundsdætur.
Sigríður Hjartar-
dóttir — Minning
Fædd 29. mars 1937
Dáin 5. ágúst 1993
Þegar góður vinur deyr er eins
og eitthvað bresti innra með manni.
Ein mín besta vinkona, Sigríður
Hjartardóttir, eða Sigga, lést þann
5. ágúst síðastliðinn. Hún varð
aðeins 56 ára gömul.
Hún var fædd á Fáskrúðsfirði.
Ekki þekki ég til æsku hennar og
uppeldis. Við kynntumst við vinnu
í frystihúsi hér í Keflavík. Við höfð-
um báðar farið út að vinna til að
drýgja tekjur heimilisins, sem
vissulega var þörf á. Við höfðum
báðar eignast börnin okkar, svo
reynsluheimurinn var svipaður. Það
batt okkur vináttuböndum, sem
aldrei hafa slitnað.
Einbeitni og áhugi hennar fyrir
velferð fjölskyldunnar vakti strax
athygli mína. Ekki höfðum við unn-
ið lengi saman, er eiginmaður
hennar Sverrir kvaddi þennan
heim. Þá voru börnin öll innan við
fermingu utan eitt, sem var 16
ára, það yngsta 5 ára gamalt. Þá
var Sigga aðeins 34 ára gömul.
Það var aðdáunarvert að fylgjast
með því hvernig hún brást við þess-
um erfiðleikum. Hún kvartaði ekki.
Hún talaði aldrei um erfiðleika.
Hún tókst á við erfiðleikana af
þvflíkum kjarki og áræði að oft
várð það umræðuefni okkar, sem
þekktum hana.
Hún vann alla tíð eftir þetta
utan heimilisins. Þegar löngum
vinnudegi var lokið tóku við heim-
ilisstörfín, umönnun bamanna og
undirbúningur næsta dags.
Lengst af vann hún hjá Kaupfé-
lagi Suðumesja eða í meira en 15
ár. Þá réðst hún til mötuneytis
varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli.
Þar vann hún 13 tíma vaktavinnu.
Ekki lét hún það á sig fá því að
jafnframt því starfaði hún við ræst-
ingu á Veðurstofu Islands á Kefla-
víkurflugvelli.
Ég var oft undrandi á því hvað
hún gat afkastað miklu, komið
miklu í verk. Ef ég hafði orð á
þessu sagði hún alltaf: „Ég er vön
að hafa mikið fyrir stafni."
Ef hún átti stund aflögu þá kom
hún til vinnufélaganna eða á skrif-
stofu verkalýðsfélagsins, oft með
pönnukökur sem hún hafði bakað.
Við Sigga ræddum oft saman.
Það voru yndislegar stundir. Við
Fædd 8. júlí 1889
Dáin 3. ágúst 1993
Á Litla-Seli í Reykjavík bjuggu
allan sinn búskap hjónin Katrín
Eyjólfsdóttir frá Hausastaðakoti á
Álftanesi og Grímur Jakobsson frá
Litla-Seli. Hún var saumakona og
hann sjómaður. Hinn 8. júli 1889
eignuðust þau dóttur sem skírð
var Þorbjörg og er hún nú, 104
árum síðar, til moldar borin. Þor-
björg var þegar hún lést elst
fæddra Reykvíkinga. íbúar
Reykjavíkur voru innan við fjögur
þúsund þegar stúlkan var í heim-
inn borin og þá var Reykjavík,
þrátt fyrir höfuðstaðarréttindi í
meira en 100 ár, líkari sjávarþorpi
en höfuðstað. Borgin dafnaði og
stúlkan með.
ræddum um daginn og veginn,
þjóðfélagsmál, börnin okkar og allt
sem nöfnum tjáir að nefna. Það
kom alltaf fram hve heitt hún unni
bömunum sínum. Þau fundu sér
öll lífsförunaut austur á Fáskrúðs-
firði, sem er býsna langt frá Kefla-
vík. Að minnsta kosti fannst henni
þau langt í burtu.
Það varð henni mikill fögnuður
þegar barnabömin komu. Þau urðu
alls fjórtán talsins. Þeir urðu býsna
margir vettlingarnir og sokkarnir
sem Sigga pijónaði á litlu auga-
steinana sína. Henni var svo ljúft
að gefa, sinna sínum nánustu. Gera
sitt besta.
Lífíð var Siggu vissulega harður
heimur. Það er skoðun okkar sem
þekktum til. Hún var ekki allra.
Hún var dul manneskja, sem
hleypti engum inn fyrir skelina.
Við sem áttum vináttu hennar viss-
um að hún var bæði viðkvæm,
Starfsvettvangur Þorbjargar
var, eftir að hún giftist Aðalbirni
Stefánssyni prentara, á heimili
þeirra að Skólavörðustíg 24a. Þar
fæddi hún og ól upp með manni
sínum átta börn og veitti skjól
gestum og gangandi. Hún fékk í
móðurarf gjafmildi og rausn móð-
ur sinnar Kötu á Seli, konunnar
sem allaf hafði tíma og hjartarúm
til að taka að sér börn sem vant-
aði íverustað um skamman eða
langan tíma.
Samband mæðra og dætra og
áhrif þeirra til mótunar umhvefis
síns var meira áður fyrr en nú er
á tímum hraða og örra breytinga.
Vandinn sem felst í því að vera
manneskja byggir á þeim tíma sem
gefst til að rækta tengsl við aðra
Þorbjörg Gríms-
dóttir—Minning