Morgunblaðið - 09.11.1994, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
> ____________________
Irska stjórnin hyggst sleppa IRA-skæruliðum
Sambandssinn-
ar á Norður-Ir-
landi mótmæla
Belfast. Reuter.
NORÐUR-írskir stjórnmálamenn, sem hlynntir eru sambandinu við Bret-
land, hafa fordæmt þá ákvörðun írsku ríkisstjórnarinnar að sleppa úr
haldi nokkrum skæruliðum írska lýðveldishersins, IRA. Þeir, sem beijast
fyrir sameiningu Norður-írlands og írlands, hafa hins vegar fagnað henni.
Sambandssinnar á Norður-
írlandi hafa verið andvígir því að
milda dóma yfir skæruliðum fyrr
en IRA afhenti yfirvöldum að
minnsta kosti hluta af vopnabirgð-
um sínum. „IRA hefur hvorki af-
hent eitt einasta gramm af Semtex-
sprengiefni né eina einustu byssu
en samt á að sleppa lausum sumum
miskunnarlausustu félögum sam-
takanna. Þetta er ekkert annað en
uppgjöf," sagði Ian Paisley, einn
helsti foringi sambandssinna. Alban
Maginness, talsmaður Verka-
mannaflokksins á N-írlandi, taldi
aftur á móti, að ákvörðun írsku
stjómarinnar gæti haft góð áhrif.
Verður 40 sleppt?
Maire Geoghan-Quinn, dóms-
málaráðherra Irlands, sagði í við-
tali við írska ríkisútvarpið, að fyrir-
hugað væri að sleppa „nokkrum
föngum" en neitaði fréttum um, að
skilyrðið væri, að IRA léti af hendi
eitthvað af vopnabirgðum sínum.
Hún sagði, að hins vegar væri ver-
ið að ræðá það mál við Sinn Fein,
stjómmálaarm IRA. 56 IRA-liðar
em í írskum fangelsum og eru get-
gátur um, að 40 þeirra fái að fara
heim fyrir jól og ganga lausir svo
lengi sem IRA stendur við vopna-
hlésyfirlýsinguna.
Geoghan-Quinn útilokaði, að
mönnum, sem dæmdir hefðú verið
fyrir morð, yrði sleppt en meðal
þeirra er Thomas Mcmahon, sem
dæmdur var' 1979 fyrir morðið á
Mountbatten lávarði. Hann hefur
hins vegar afplánað 15 ár af lífstíð-
ardómi og getur því samkvæmt
venju sótt um lausn.
Reutcr
Sungið allt til
síðustu stundar
OPERAN gerir meiri
kröfur en nokkurt
annað sönglistarform en
samt er það svo, að sumir
óperusöngvarar endast
miklu betur en stórstjöm-
umar í skemmtiiðnaðinum.
Gott dæmi um það er sviss-
neski óperusöngvarinn
Hugues Cuénod en hann er
92 ára gamall, 41 ári eldri
en Mick Jagger og 13 áram
eldri en Frank Sinatra.
Hann hefur verið atvinnu-
maður í greininni í næstum
70 ár og vakti mikla hrifn-
ingu nú síðast í haust í
Lausanne þegar hann fór
með hið gamansama hlut-
verk Monsjör Triquets í
Evgení Onegin eftir
Tsjækovskí.
Cuénod steig sín fyrstu
spor í Théatre des Champs-
Elysées í París 1928 og lífs-
gleði hans og mikil rödd
hafa síðan allt til þessa dags
skipað honum í hóp með
vinsælustu og hæfileikarík-
ustu söngvuranum. Þótt
hann sé kominn á tíræðis-
Algengt er orðið að frægir óperu-
söngvarar haldi áfram að syngja
allt fram á elliár en að vísu þyk-
ir árangurinn harla misjafn
Óperusöngvarinn Hugues
Cuénod, sem er 92 ára
gamall, hefur verið at-
vinnusöngvari í næstum
70 ár og vakti enn athygli
í haust.
Placido Domingo er að
verða 54 ára og þegar far-
inn að huga að ferli sínum
sem baritón þegar háu
tónarnir verða honum um
megn.
aldur er enn verið að gefa út hljóð-
ritanir með söng hans og á síðustu
geisladiskunum er til dæmis að
finna söngva eftir Debussy og Satie
og óperur eins og Andrea Chénier
eftir Giordano og Sögur Hoff-
manns eftir Offenbach.
Cuénod er vissulega alveg sér á
parti en fleiri óperusöngvarar en
nokkru sinni fyrr virðast vilja
gleyma því hvað það er að draga
sig í hlé. Meðal þeirra má nefna
Camille Mauranne, franskan bari-
tón, sem fæddist í Rúðuborg 1911
og er almennt talinn besti Pelléas
eftir stríð.
ÞEGAR Mauranne var um sex-
tugt minnkaði hann verulega
við sig og taldi, að það tiiheyrði
manni á hans aldri, en 1991 kom
hann fram og söng á skemmtun,
sem nemendur hans efndu til. Er
skemmst frá því að segja, að hrifn-
ing áheyrenda var svo mikil, að
nokkra síðar endurútgaf Philips tvo
geisladiska með söngvum hans. Þá
hefur Wamer/Erato gefíð út sex-
diska-sett þar sem Mauranne flytur
lög frá miðöldum og til okkar daga.
Elli kerling fer ekki svona mjúk-
um höndum um alla söngvara. Diet-
rich Fischer-Dieskau, sá frægi,
þýski baritón, hélt áfram hljóðritun-
um fram undir sjötugt en þá var
orðið vel ljóst, að sum hlutverkin
voru honum ofviða. Spænska
sópransöngkonan Montserrat Ca-
ballé hefur eitt ár um sextugt en
gagnrýnandi nokkur hafði það eitt
að segja um hana í hlutverki ísold-
ar í Barcelona-óperanni, að þar
gæfíst „kostur að sjá heims-
ins feitustu Barbie-dúkku“.
Ekki var annar gagnrýnandi
vinsamlegri í dómi sínum
um nýlegan söng velsku
sópransöngkonunnar Dame
Gwyneth Jones. Þegar hann
hafði hlustað á hana syngja
„Fjóra síðustu söngvana"
eftir Richard Strauss spurði
hann: „Hvers vegna í
ósköpunum vill enginn verða
til að binda enda á þessar
þjáningar?"
ÞAÐ er mikill munur á
söngvurum, sem halda
áfram að syngja það, sem
þeir hafa ávallt sungið þótt
getan sé ekki sú sama, og
gömlum stjörnum, sem
halda, að þær séu enn upp
á sitt besta. Giacomo Lauri-
Volpi, mjög hávær og stirð-
iyndur, ítalskur tenór, var í
síðamefnda hópnum. 1973,
þegar hann var 81 árs, gaf
hann út albúm þar sem hann
söng ýmsar kunnar aríur og
hann virtist halda, að með
því væri hann að hirta dálít-
ungu strákana eins og þá
Placido Domingo og José Carreras.
Þeir létu þó ekki slá sig út af lag-
inu en Domingo, sem er að verða
54 ára, virðist samt hafa lært eina
lexíu. Hann er þegar farinn að huga
að ferli sínum sem baritón þegar
háu tónarnir hafa sungið sitt síð-
asta.
Skiljanlegt er, að óperuunnendur,
jafn kröfuharðir og þeir eru, vilji
sýna ellinni tilhlýðilega virðingu og
það er eitthvað aðlaðandi við það
að hafa helgað söngnum alit sitt
líf. Söngvarar, sem hafa leikhæfí-
leika og forðast háa C-ið og hlut-
verk, sem eiga ekki lengur við þá,
þurfa þá heldur ekki að óttast að
verða hrópaðir niður.
(Heimild: The Economist).
ið til
Gæti tekið
Karl aftur
í sátt
NÝ bók um Diönu prinsessu kom
í bókabúðir í Bretlandi í gær og
heldur tvífari hennar hér á bókar-
eintaki. I bókinni er Díönu lýst
sem afbrýðisamri einmana konu
sem staðráðin sé í því að láta til
sín taka á alþjóðavettvangi. Þar
kemur einnig fram að prinsessan
telur sig hafa verið nunnu í fyrra
lífi. Ennfremur að enn eimi eftir
af hlýhug hjá henni í garð Karls
prins. Haft er eftir vinum hennar
að hún myndi taka hann í fulla
sátt ef hann játaði á sig mistök í
hjónabandinu.
Alnæmisrannsóknir
Fundið gen
sem stýrir
fjölgun HIV-
veirunnar
Philadelpiu. Reuter.
BANDARÍSKIR vísindamenn, sem
hafa fundið gen sem stýrir fjölgun
HlV-veirannar, vonast til þess að
uppgötvun þeirra kunni að verða
til þess að lyf við alnæmi finnist.
Kynntu vísindamennimir niðurstöð-
urnar í vísindatímaritinu National
Academy of Sciences.
Vísindamennirnir starfa við
Pennsylvaníu-háskóla. Þeir segja
genið stýra framleiðslu prótíns, sem
komi fjölgun HlV-veirannar af stað.
An tiíkomu prótínsins geti HIV-
veiran legið í dvala svo árum skipti.
Vísindamönnunum tókst að gera
prótínið óvirkt með sýklalyfjum og
vonast þeir til þess að fyrr en síðar
takist að framleiða lyf sem hafí
sömu áhrif.

Fundur Rabins
og Arafats
Palestínu-
menn fá
aukin völd
YITZHAK Rabin, forsætisráð-
herra ísraels, lýsti því yfir í gær
að ísraelar hygðust veita Palest-
ínumönnum aukin völd á Vestur-
bakkanum og Gazasvæðinu í mán-
uðinum.
Rabin átti í gær fund með Yass-
er Arafat, leiðtoga Frelsissamtaka
Palestínu (PLO), og á blaða-
mannafundi að honum loknum
sagði hann að um miðjan mánuð-
inn yrði Palestínumönnum afhent
stjórn ferðaþjónustu og velferðar-
mála og í lok mánaðarins stjórn
heilbrigðis- og skattamála.
í septembermánuði tóku Palest-
ínumenn við stjóm menntamála.
ísraelski forsætisráðherrann
sagði viðræður um næstu skref
sjálfstjórnar, kosningar og brott-
för ísraelskra hermanna af svæð-
unum, myndu halda áfram.
Zhírínovskíj í Bandaríkjununi
Uppselt varð á
fyrirlesturinn
San Francisco. Reuter.
RÚSSNESKI þjóðernissinninn
Vladímír Zhírínovskíj, sagðist á
mánudag hafa haldið til Bandaríkj-
anna til að bæta ímynd sína og að
segja fólki sannleikann um flokk
sinn. Zhírínovskíj kom á sunnudag
til San Francisco þar sem hann
átti að halda fyrirlestur um „Sköp-
un nýs Rússlands" hjá sjálfstæðri
alþjóðamálastofnun, World Áffairs
Council. Gyðingar mótmæltu því
hástðfum að þingmaðurinn fengi
vegabréfsáritun en 600 aðgöngu-
miðar á fyrirlesturinft seidust upp
á 12 stundum.
Þingmaðurinn er formaður
Frjálslynda lýðræðisflokksins í
Rússlandi en ýmis neikvæð um-
mæli hans um gyðinga og ná-
grannaþjóðir Rússa hafa valdið
mikilli reiði víða erlendis sem í
Rússlandi.
Zhírínovskíj hefur m.a. lýst því
yfir að endurreisa beri hið forna
veldi rússneska keisaradæmisins og
síðar Sovétríkjanna og vill innlima
Finnland sem heyrði undir Rússa
fram til 1918. Einnig vill hann að
Rússar eignist hafnir við Indlands-
haf sem líklega yrði þá að ná með
landvinningastríði.
„Skoðanir allra“
Bandaríska utanríkisráðuneytið
sagði að sú ákvörðun að veita Zhír-
ínovskíj áritun merkti ekki stuðning
við skoðanir hans. Talsmenn al-
þjóðamálastofnunarinnar sögðu
mótmæli hafa streymt á skrifstof-
una er kunnugt varð um heimsókn-
ina. Forseti stofnunarinnar, David
Fischer, varði gerðir hennar. „Okk-
ur ber skylda til að hlusta á skoðan-
ir allra þeirra sem hugsanlega gætu
haft áhrif á þróun alþjóðamála",
sagði hann.
Ekki er vitað hve lengi Zhír-
ínovskíj hyggst dvelja vestanhafs
en ferðir hans til annarra landa
hafa oft orðið fjölmiðlum mikið
umljöllunarefni. Nokkur ríki hafa
neitað að leyfa Zhírínovskíj að koma
inn fyrir landamærin.