Morgunblaðið - 03.06.1995, Blaðsíða 26

26 LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ1995
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
GUÐNIKEKTOR
OGMR
GUÐNI Guðmundsson, rektor Menntaskólans í Reykjavík, út-
skrifaði síðasta stúdentahópinn sinn síðastliðinn fimmtudag.
Hann lætur nú af störfum eftir 44 ára starf við Menntaskólann,
þar af 25 ár sem rektor.
Guðni Guðmundsson tók við rektorsembættinu árið 1970. Á
fyrstu rektorsárum hans reis sú bylgja róttækni, sem gekk þá yfir
Vesturlönd, einna hæst á íslandi. Hér sem annars staðar voru
háværar raddir um, að gömlum hefðum í skólastarfi yrði kastað
fyrir róða og slakað á kröfum um mætingu, aga og ástundun.
Bekkjakerfinu var fundið flest til foráttu og áfangakerfi átti að
leysa flestan vanda.
Á þessum tíma var hart sótt að Menntaskólanum í Reykjavík,
þessari elztu menntastofnun landsins, og haft á orði, að áherzlur
þar væru gamaldags og úreltar. Undir stjórn Guðna Guðmundsson-
ar bar Menntaskólinn hins vegar gæfu til að halda í hinar gömlu
hefðir, festu og aga, þótt þær breytingar hafi auðvitað verið gerð-
ar, sem stuðla að því að nemendur MR fái áfram þá traustu og
fjölbreyttu undirstöðumenntun, sem skólinn hefur leitazt við að
veita.
Talsmenn umbyltinga í menntakerfinu hafa fengið nokkuð fyrir
sinn snúð með stofnun hinna fjölmörgu fjölbrautaskóla víða um
land, sem standa vel fyrir sínu og henta eflaust mörgum nemend-
um vel. Menntaskólinn í Reykjavík hefur hins vegar sýnt og sann-
að, að hann er áfram í fremstu röð framhaldsskólanna. Allflestir
stúdentar, sem Guðni rektor hefur útskrifað, kunna honum væntan-
lega beztu þakkir fyrir að hafa haldið í hinar gömlu hefðir. Og
ef eitthvað er hafa breytingar á bóknámi í framhaldsskólum á
seinni árum frekar verið í þá átt að hverfa aftur til kennsluhátta,
sem tíðkazt hafa í MR, en að halda áfram á byltingabrautinni.
Um leið og Morgunblaðið óskar fráfarandi rektor alls hins bezta,
óskar það hinum nýja, Ragnheiði Torfadóttur, velfarnaðar í starfi.
Vonandi heldur hún ekki síður fast við gamlar hefðir Menntaskól-
ans í Reykjavík en forveri hennar.
MIKILVÆGIFERÐA-
ÞJÓNUSTU
FERÐAÞJÓNUSTA skilaði á síðasta ári 12% af gjaldeyr-
istekjum íslendinga eða um sautján milljörðum króna.
Á fyrstu þremur mánuðum þessa árs hækkuðu tekjur af
ferðamönnum um 51% miðað við síðasta ár.
Ferðaþjónustan er að verða helsta gjaldeyristekjulind
þjóðarinnar að frátöldum sjávarútvegi. Ema Hauksdóttir,
framkvæmdastjóri Sambands veitinga- og gistihúsa, segir
í Morgunblaðinu í gær að stefna ríkisins í þessum málum
sé ekki til. Þrátt fyrir að gera megi ráð fyrir að beinn
hlutur ríkissjóðs af gjaldeyristekjunum sé að minnsta
kosti þijátíu prósent.
„Áhugaleysi ríkisins gagnvart ferðaþjónustunni hefur
í gegnum tíðina verið nær algjört en núna síðustu árin
eru menn farnir að sjá ljósið og tala um greinina við hátíð-
leg tækifæri. Stjórnmálamenn vita hins vegar ákaflega
lítið um ferðaþjónustu og hafa afskaplega lítinn áhuga á
henni. Það er leitun að þingmönnum, sem hafa einhvern
raunverulegan áhuga á greininni eða hafa sett sig inn í
þessa atvinnugrein. Okkur í ferðaþjónustunni hefur satt
að segja alltaf vantað talsmenn inni á þingi, eins og t.d.
sjávarútvegur eða landbúnaður hafa,“ segir Erna Hauks-
dóttir. Bendir hún á að meðan aðrar atvinnugreinar hafi
eigin ráðuneyti vinni enginn í stjórnsýslunni fyrir ferða-
þjónustuna og að fyrirtæki og hagsmunaaðilar í ferðaþjón-
ustu útvegi 90% af þeim fjármunum, sem varið er til
kynningar á íslandi sem ferðamannalandi.
Það er aðdáunarvert hvað tekist hefur að byggja upp
öfluga ferðaþjónustu. En er það endilega víst, að ríkisvald-
ið eigi að koma þar meira við sögu? Flestum finnst nóg
um afskipti hins opinbera af atvinnumálum. Meiri ástæða
sé til að draga úr þeim en að auka þau. Ferðaþjónustan
hefur verið byggð upp að langmestu leyti án afskipta hins
opinbera. Að vísu má ekki gleyma því, að ríkisvaldið hljóp
hvað eftir annað undir bagga á árum áður, þegar illa ár-
aði hjá þeim flugfélögum, sem héldu uppi flugsamgöngum
milli íslands og annarra landa. Það er vonandi liðin tíð. Þá
er líka ljóst, að margvísleg opinber fyrirgreiðsla hefur kom-
ið við sögu í sambandi við uppbyggingu gistiaðstöðu í land-
inu. Og ferðamálin heyra undir samgönguráðuneytið.
Þær greinar atvinnulífsins, sem eru lausar við opinber
afskipti, eiga að fagna því. En auðvitað á ferðaþjónustan
kröfu á því líkt og aðrar atvinnugreinar, að hún búi al-
mennt við viðunandi starfs- og rekstrarskilyrði. Möguleik-
arnir í ferðaþjónustu eru miklir, en það kostar átak - og
áhuga - ef nýta á þá til fulls.
MEIMIMINGARFULLTRÚINN í LONDON
Jakob
Magnússon
Magnús
Magnússon
Joe
Allard
Sigríður Elia
Magnúsdóttir
Jakobsglín
Jakob Magnússon hefur veríð kallaður heim
frá London þar sem hann hefur gengt
embætti menningarfulltrúa íslands síðast-
liðin fjögur ár. Þröstur Helgason innti
nokkra þeirra sem fylgst hafa með störfum
Jakobs á Bretlandi eftir áliti á þeirri kynn-
SKIPTAR skoðanir hafa verið
á störfum Jakobs Magnús-
sonar menningarfulltrúa
íslands í London síðastliðin
fjögur ár. Segja má að Jakob hafi
hafið kynningarátak sitt á nokkuð
óvenjulegan og óvæntan hátt með
frægu búksláttaratriði á fyrstu ís-
lensku menningarhátíðinni í Lond-
on. Þrátt fyrir almenna hneykslan
hér upp á íslandi virtist gjömingur-
inn þó hafa tekist með ágætum að
því leytinu til að hann vakti at-
hygli breskra fjölmiðla. Magnús
Magnússon, sjónvarpsmaður, segir
raunar að þetta atriði hafí vakið
almenna kátínu í Bretlandi: „Fjöl-
miðlunum hér þótti þetta alveg frá-
bært og þeir áttuðu sig nú á því
að íslendingar hefðu húmor; þeir
ættu ekki bara góðar bókmenntir,
fallegustu konurnar og sterkustu
mennina heldur hefðu þeir líka góð-
an húmor. Enginn hér tók þessu
jafn alvarlega og íslendingar virt-
ust gera.“
Magnús Magnússon segir að Jak-
ob hafí staðið sig mjög vel í starfí
sínu í London og bendir á að það
hafí tvímælalaust verið meira um
að vera á Bretlandi hvað íslenska
menningu varðar síðan hann kom
til starfa haustið 1991. Allir þeir
sem blaðamaður ræddi við voru
sammála um að meira hafi verið
að gerast þessi ár en áður, en einn-
ig var bent á að sennilega hefðu
fæstir þessara viðburða vakið at-
hygli á meðal Breta; um þetta voru
þó skiptar skoðanir. ■
Sumir töldu að sennilega
hefði Jakob ráðist í of
mörg verkefni til þess
að geta sinnt þeim ölluin
sem skyldi. Sökum þessa
hefðu sumir viðburðir á
ingu á íslandi og íslenskri menningu sem
hann hefur staðið fyrir.
Undirbúningi
viðburða
stundum
ábótavant
vegum Jakobs e.t.v. ekki verið jafn
vel undirbúnir og þ'eir hefðu getað
verið.
ímynd íslands
„Ég myndi segja að starf Jakobs
hafí borið meiri árangur en nokkurs
annars norræns menningarfulltrúa
á Bretlandi og það þrátt fyrir að
hann hafí augljóslega haft mun
minni peninga til verksins en aðrir,"
segir Peter Cowie ritstjóri
fréttablaðsins Varíety en hann
hefur fylgst gjörla með íslenskum
og skandinavískum menningar-
viðburðum í'Bretlandi undanfarin
ár og er sérstakur áhugamaður um
norrænar kvikmyndir. „ísland og
íslensk menning hefur aldrei svo
ég muni fengið jafn mikla athygli
og nú síðustu árin. Jakob hefur
gengið mjög skörulega fram í því
að kynna bæði íslenskar kvik-
myndir og tónlist, bókmenntir og
myndlist en það er ekki síður mikil-
vægt að hann hefur mótað mjög
jákvæða ímynd af íslandi og raunar
Norðurlöndunum yfírleitt.“
Joe Allard, sem er lektor í bók-
menntum við norrænudeild Essex-
háskóla og hefur ásamt öðrum stað-
ið fyrir útgáfu á enskum þýðingum
íslenskra samtímabókmennta í
Bretlandi, segist einnig telja ímynd
íslands mjög jákvæða á Bretlandi.
„Ég veit að Islendingar hafa miklar
efasemdir um að svo sé. Þeir halda
e.t.v. að popptónlistarmaðurinn
Jakob Magnússon hafí ekki lagt
nægilega mikla áherslu á að kynna
hinar sígildu menningarafurðir ís-
lendinga en það er ekki rétt. Á ís-
lenskri listahátíð sem ég stóð fyrir
hér í Essex með hjálp Jakobs sá
hann mjög vel til þess að alþýðu-
menningu og sígildari list væri gert
jafn hátt undir höfði. Á þessa hátíð
fengum við bæði eldri og yngri rit-
höfunda, tónskáld og myndlistar-
menn, Djasskvartet Reykjavíkur
______ kom og við sýndum kvik-
myndir eftir Friðrik Þór
Friðriksson svo eitthvað
sé nefnt.“
Magnús Magnússon
segir að Jakob hafi kynnt
Bretum alveg nýja hlið á
Hann hefur dregið upp
og líflega ímynd af
ísland í þessum viðtölum. Hvað
landkynningu varðar hefur hún
gert milljónfalt meira en Jakob
Magnússon hefur nokkurn tíman
gert og ætti ríkisstjómin kannski
að borga henni kaup fyrir.“
Vel undirbúið og sótt?
íslandi;
nútímalega
landi og þjóð; hann hefur ekki að-
eins kynnt fomsögurnar og hina
klassísku málara heldur einnig
samtímalistina."
Anna Dís Rúdólfsdóttir, sem hef-
ur verið í doktorsnámi í félagssál-
fræði við London School of Ec-
onomics í tæp fjögur ár, segist hins
vegar ekki hafa orðið vör við að
ímynd íslands hafi breyst á þessum
tíma. „Það sem hefur gerst nú síð-
ustu ár er að Björk hefur orðið
rosalega vinsæl og fengið mikla
umfjöllun í fjölmiðlum. Hún hefur
verið mjög dugleg við að tala um
Að mati þeirra sem blaðamaður
ræddi við hefur skipulag oftast
verið gott á þeim viðburðum sem
Jakob hefur staðið fyrir. Joe Allard
segir að Jakob hafí þó sennilega
ekki alltaf gefið sér nægilegan tíma
til undirbúnings; „ég myndi kannski
ekki segja að Jakob hafí verið
kæmlaus en hann virtist stundum
hafa tekið að sér of mörg verkefni
og þá fóru hlutimir e.t.v. ekki eins
vel og þeir hefðu getað gert.“ Peter
Cowie tekur undir það að Jakob
hafi e.t.v. stundum haft of mörg
járn í eldinum en tekur fram að
þeir viðburðir sem hann hafí sótt
hafi ætíð verið mjög vel heppnaðir.
Sigríður Ella Magnúsdóttir söng-
kona, sem búið hefur í London í
17 ár, segir að margt hafí verið á
seyði síðan Jakob hóf störf og að
hún hafi ekki orðið vör við að uppá-
komur hafí verið illa skipulagðar.
„Þeir viðburðir sem ég hef sótt og
tekið þátt í hafa þvert á móti verið
vel undirbúnir og vel
sóttir, bæði af íslending-
um og Bretum. Það
verður hins vegar að
hafa það í huga þegar
aðsóknartölur eru skoð-
aðar að framboð er gríð-
Meira
vera s
Jakol
stii
arlega mikið hér í London á ýmsum
menningarviðburðum og er því við
ramman reip að draga í þeim efn-
um.
Anna Dís er ekki sammála því
að mikið af Bretum hafi sótt ís-
lensku listviðburðina: „Við íslend-
ingarnir fréttum alltaf af því sem
var að gerast í gegnum íslendinga-
félagið en ég efast um að þessar
kynningar hafí náð svo mikið til
almennings á Bretlandi. Ég sá t.d.
aðeins einu sinni sagt frá íslenskum
listviðburði í Time Out - en það er
vikublað sem allir lesa og segir frá
því helsta sem er á döfinni - og það
var sennilega vegna þess að Björk