Morgunblaðið - 03.11.1995, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Greinargerð VSI vegna kjarasamninga og forsendna þeirra
Stór hópur hefur hækkað
um 7-8 þús. kr. á mánuði
HÉR á eftir birtist í heild greinar-
gerð Vinnuveitendasambands ís-
lands vegna forsendna kjarasamn-
inga sem í gildi eru milli aðila vinnu-
markaðar:
„Þegar kjaraviðræður hófust á
þessu samningstímabili lá Ijóst fyrir
að verkalýðshreyfingin myndi ekki
ganga sameinuð til verks eins og í
mörgum undangengnum samning-
um heldur var áhersla lögð á við-
ræður um sérmál einstakra félaga
og landssambanda. Samningarnir
voru því ekki á forræði ASÍ heldur
einstakra félaga. Kröfur einstakra
sambanda og félaga sem kynntar
voru VSÍ í janúarmánuði voru því
að vonum mjög ólíkar bæði hvað
varðaði form og efni.
Stefna VSÍ
Þegar í ársbyrjun markaði sam-
bandsstjórn VSI stefnuna gagnvart
kjaraviðræðunum sem þá voru
framundan. Stjómin lýsti VSÍ
reiðubúið til samninga sem miðuðu
að hliðstæðum launabreytingum og
í nálægum löndum og kallaði eftir
samstarfi við verkalýðshreyfmguna
um gerð kjarasamninga til lengri
tíma sem hefðu það að markmiði
að tryggja stöðugleika, fjölga störf-
um og treysta kaupmátt.
Niðurstaða
samninga
Niðurstaða kjarasamninga við 5
landssambönd ASÍ þann 21. febrúar
voru samningar til tveggja ára sem
fólu í sér u.þ.b. 7% launakostnaðar-
hækkun á samningstímanum. Þar
sem ávalit má gera ráð fyrir því
við eðlilegar aðstæður að laun
hækki árlega um allt að 1% umfram
samningsbundna launaþróun, s.s.
vegna starfsaldurshækkana og til-
færslna, gerði VSÍ ráð fyrir að
launagreiðslur á almennum mark-
aði hækkuðu á samningstímanum
um nálægt 11 milljarða króna eða
um allt að 9% á samningstímanum
í heild. Heildarhækkun launakostn-
aðar varð skv. þessu vel í efri kanti
þess sem áætlað er að verði í öðrum
Evrópuríkjum á samningstímabil-
inu, en meðaltalshækkun launa í
ESB er nú áætluð um 8,5% á sama
tímabili. Þessi hækkun launakostn-
aðar var með því sniði að þeir sem
lægst höfðu launin fengu hlutfalls-
lega mestar hækkanir með því að
farin var að hluta til svokölluð
krónutöluleið. Þessir samningar
náðust án þess að samkeppnisstaða
atvinnulífsins skertist að marki og
því var stöðugleiki áfram tryggður
í efnahagslífinu með lágri verðbólgu
og vöxtum.
Sú leið sem farin var, að stig-
hækkandi launahækkanir kæmu til
framkvæmda eftir því sem launin
væru lægri, hafði í för með sér
umtalsverðar hækkanir á lægri
launatöxtum. Fyrir samninga voru
launataxtar Verkamannasam-
bandsins, iðnverkafólks og verslun-
armanna á bilinu 43-60 þúsund
kr. á mánuði fyrir dagvinnu án
álaga og hækka þeir um 6.100-
6.400 kr. eða um 10—15% á samn-
ingstímanum. Launataxtar iðnaðar-
manna hækkuðu minna þar sem
þeir eru hærri með þeirri undan-
tekningu að launataxtar málm- og
byggingarmanna voru sameinaðir
og þeir færðir nær þeim launum
sem greidd eru í fyrirtækjunum.
Sú breyting var talin ná til innan
við tíunda hluta félagsmanna Sam-
iðnar og valda 0,25% viðbótar
launakostnaðarhækkun á því samn-
ingssviði en á móti létu byggingar-
menn útvíkkun á flutningslínu og
málmiðnaðarmenn óunnin yfir-
vinnutíma á laugardögum.
Framkvæmd launastefnunnar
Við samningsgerðina í febrúar
kom fram, að ekki ríkti fullkomin
eining meðal landssambanda ASÍ
og einstakra félaga um að fara
hreina krónutöluleið enda varð nið-
urstaðan sú að félögin gátu valið
um það hvort þau kysu krónutölu-
eða prósentuhækkun þegar laun
skyjdu hækka í ársbyrjun 1996.
VSÍ lýsti allan tírnann yfir efasemd-
um um að full sátt yrði um krónu-
töluleiðina meðal þeirra stéttarfé-
laga sem sigldu í kjölfarið og var
vitnað til reynslunnar frá árinu
1989 en þá hækkuðu laun um fasta
krónutölu einungis hjá þeim félög-
um sem fyrst sömdu. VSÍ lýsti því
mjög skýrt að af þess hálfu væri
megináherslan lögð á þá stefnu-
mörkun samtakanna að laun hækk-
uðu hér með sambærilegum hætti
og meðal samkeppnisþjóða. Ef unnt
væri að hækka laun lægstu hóp-
anna hlutfallslega meira væri það
ánægjuefni en til þess þyrfti sam-
staða launþegahreyfingarinnar að
vera mikil.
Engar launalöggur
Afstaða VSÍ í viðræðum vetrar-
ins var því sú að samtökin gætu
ekki ein tryggt framgang ætlaðrar
launastefnu ASI eða einstakra
landssambanda þess í harðvítugum
■ kjaradeilum við önnur stéttarfélög
sem væru henni andsnúin. Var í
þessu skyni m.a. kanriað hvort
áhugi væri á því, að ASÍ og lands-
samböndin gengjust í ábyrgð fyrir
tiltekna stefnumótun með því að
gera það að forsendu samninga, að
ekki yrði samið við aðra hópa um
frekari hækkanir. Fordæmi voru
fyrir slíku ákvæði í samningum á
árinu 1990. Að þessu sinni reyndist
ekki áhugi á slíku ákvæði og e.t.v.
að vonum þar sem stefnumörkun
verkalýðshreyfingarinnar byggði á
því að ekki yrði um einn samning
að ræða, heldur skyldi áherslan lögð
á mismunandi aðstæður og þarfir
einstakra félaga og sambanda. Það
væri ekki hlutverk verkalýðshreyf-
ingarinnar að vera „launalöggur“
með ákvæðum sem skert gætu
samningsmöguleika annarra.
Hækkanir í kr. eða %?
Samningur Rafiðnaðarsam-
bandsins við fjármálaráðúneytið
fyrir hönd félagsmanna sinna í
aprílbyijun skapaði mikilvægt for-
dæmi þar sem horfið var frá krónu-
töluleiðinni og samið um prósentu-
hækkun. RSI var eitt þeirra lands-
sambanda sem stóðu að febrúar-
samningunum og taldi sig með öllu
óbundið af fastri krónutölu í síðari
samningum. Þessi samningur
markaði farveg samninga við hærri
launaða hrópa sem á eftir fylgdu
og miðaði VSÍ við að þeir samning-
ar færu ekki umfram 6,5%o-7,0% á
samningstímanum í heild. Við þá
stefnu hefur síðan verið staðið í
meginatriðum, þó með örfáum und-
antekningum í samningum við
smærri hópa sem knúið hafa fram
meiri launahækkanir með verkföll-
um í krafti yfirburða stöðu sinnar.
Ýmis af aðildarfélögum ASÍ og
fleiri launþegasambönd vörðu verk-
föll þessara hópa og lýstu stuðningi
við þá, eins þótt verkföllin miðuðu
að því að þvinga fram meiri hækk-
anir til þeirra. Af sjálfu sér leiðir
því að sömu samtök geta ekki gagn-
rýnt samninga við þessa hópa eða
talið þá tilefni til riftunar sinna
samninga.
Niðurstöður
Kjararannsóknarnefndar
Launaþróunin eins og hún birtist
í niðurstöðum Kjararannsóknar-
nefndar staðfestir að markmið aðila
með samningsgerðinni í febrúar
náðust í öllum meginatriðum því
þær sýna að lægst launuðu hóparn-
ir hafa fengið mestu launahækkan-
irnar. Samkvæmt nýbirtum gögn-
um fyrir 2. ársfjórðung þessa árs
eru launahækkanir verkafólks og
afgreiðslukvenna á bilinu 5-6% á
þessu ári og á bilinu 9-10% á samn-
ingstímanum í heild, sé á'fanga-
hækkunin um næstu áramót með-
talin. Gögnin sýna hins vegar að
meðaltals launahækkanir fyrir hóp-
inn í heild séu á svipuðum nótum
og gert var ráð fyrir við samnings-
gerðina.
í fréttatilkynningu Kjararann-
sóknarnefndar, dags. 20. okt., kem-
ur fram að heildarlausn lielstu
starfsstétta í úrtaki nefndarinnar
og hækkun þeirra hafi verið eftir-
farandi:
Heildarniðurstaða Kjara-
rannsóknarnefndar fyrir
2. ársfj. 1995: Sjá töflu 1.
Þessar tölur um heildarmánaðar-
tekjur sýna heldur meiri breytingar
en þegar litið er eingöngu til dag-
vinnulauna vegna nokkurrar leng-
TILBOÐSUIKUHHÍ
LÝKUR Á MORGUN,
Á LÖNGUM LAUGARDEGI
FJÖLDI GÓÐRA TILBOÐA
T.D.: PEYSUR
ÁÐUR 4.990 KR.
NÚ 2.990 KR
BUXUR (FLAUELSVSTRETCH-)
ÁÐUR 4.990 KR. NÚ 2.990 KR
BOLIR
| ÁÐUR 1.590 KR. NÚ 990 KR.
W GÚMMÍJAKKAR (FÓÐRAÐIR)
ÁÐUR 5.990 KR., NÚ 2.990 KR
m
ALLAR ÚLPUR 15% AFSLÁTTUR wi
GlerQugnaverslunin í Mjódd
í dag
föstudaginn 3. nóvember |
veitir Anna og útlitið ráðgjöf
við val á umgjörðum í
verslun okkar
frá kl. 13-18.

2,8 grömm Air Titanium
léttasta umgjörð í heími
gleraugu „Air Títaníum"
Laugavegi 83
í sambandi vib ncytendur
frá morgni til kvölds!
- kjarni málsins!