Morgunblaðið - 04.07.1997, Blaðsíða 2

2 B FÖSTUDAGUR 4. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Þotulæknir
berst gegn blindu
Islenskir krakkar
streyma til Danmerkur í
sumarvinnu. Stelpurnar
eiga ekki í neinum vand-
ræðum með að fá vinnu,
en sama verður ekki
sagt um strákana, eins
og Sigrún Daviðsdóttir
heyrði af í heimsókn hjá
einum hópnum.
fímmti var farinn á Hróarskeldu,
þetta kvöld. Oftast eru þau nú fleiri
og jafnvel hafa búið þarna ellefu „og
þá svaf Örvar undir eldhúsborðinu",
er sagt, en þröngt mega sáttir
liggja. Þeir sem fá að gista eru vinir
og kunningjar í húsnæðisleit.
Húsnæðið er fyrsta skilyrði þess
að dvölin geti tekið á sig einhverja
mynd og í þessum hópi er það Örv-
ar, sem hefur verið heilinn bak við
„áætlun Höfn“. Hann og Hugrún
voru í Höfn í tvær vikur í fyrra og
vildu gjarnan koma aftur. „Örvar er
sko breinið bak við þetta allt“, ber
hinum saman um. Örvar varð sér
úti um símanúmer hjá einum kunn-
ugum og það símanúmer reyndist
ávísun á íbúðina, sem þau voru búin
að fá loforð fyrir þegar í mars. „Við
erum þau einu sem fórum skipulega
í þetta, redduðum húsnæði fyrir-
fram,“ segja fimmmenningarnir
dulítið stolt í bragði.
Það er annars algengara að farið
sé út án víss húsnæðis og það tók
Oddlaugu, sem er í heimsókn á
Ewaldsgade þetta kvöld tvær vikur
að fmna húsnæði og kostaði enga
smávegis fyrirhöfn. Að vísu er hún
enn ísskáps- og allslaus, en eigand-
inn ætlar að redda því innan
skamms. Oddlaug kemur annars
Drusillu sem er bandarískur hjúkr-
unarfræðingur af þýskum ættum.
„Ég bjó þá í höfuðborginni Wash-
ington DC og eftir nokkkurra ára
dvöl hafði ég lokið BA-námi í við-
skiptafræði og meistaranámi í
skólastjórnun. Meðan á námi stóð
starfaði ég á heimili fyrir geðsjúka
og þar kviknaði áhugi minn á lækn-
isfræði. Ég eygði enga von um að
verða læknir þar sem skólagjöldin
voru há en átti því láni að fagna að
eigandi heimilisins sem var læknir
bauðst til að styrkja mig til náms.“
Því fór svo að Helgi lauk námi í
almennri læknisfræði frá Loma
Linda læknaháskólanum í Kaliforn-
íu árið 1967 og sérnámi í augnlækn:
ingum frá sama skóla árið 1973. í
millitíðinni starfaði hann sem hér-
aðslæknir á svæði indíána í Okla-
homa og Minnessota. „Þetta var á
Vietnam-árunum og ég var orðinn
bandarískur íTkisborgari. Til þess
að losna undan herskyldu bauðst ég
til að vinna þar sem héraðslæknir
við afar frumstæð skilyrði en ég
varð reynslunni ríkari."
Þegar læknanáminu lauk hafði
fjölskyldan stækkað um helming,
tvær dætur voru í heiminn fæddar;
Lisa og Krista, „Við hjónin vorum
ákveðin í að ala þær upp í rólegu
umhverfi og settumst því að í lítilli
borg, Chehalis í Washingtoníýlki."
Þá tóku hjólin að snúast hjá Helga.
Hann opnaði læknastofu, hóf störf í
almennum augnlækningum og fyrr
en varði hafði hann nóg að gera.
Sjúklingar fluttir
með flugvél
Meðan á námi stóð kynntist Helgi
manni sem síðar átti eftir að hafa
mildl áhrif á starfsferil hans. „Sá
heitir Howard Gimbel, og er einn af
frægustu augnlæknum í heiminum í
dag, starfar í Calcury í Kanada.
Fyrir hans tilstuðlan fór ég árið
1976 til Hollands til þess að læra að
setja gerviaugasteina úr plasti í
sjúklinga. Frá Hollandi kom ég með
fjórar plastaugasteina í vasanum,“
VIÐ störf á vegum Orbis í Kína.
„TIL AÐ prófa að standa á eigin
fótum - til að sjá eitthvað nýtt -
hér er allt meira líbó - næturlífið
er svo æðislegt..." Þetta eru nokkur
af svörunum sem fást, þegar ís-
lensku krakkarnir á Ewaldsgade og
gestir þeirra eru spurðir af hverju
þeir kjósi heldur að eyða sumrinu í
Ðanmörku og vinna þar, heldur en
heima íýrir. Þau eru sammála um
að þó kaupið sé eitthvað hærra, ef
þáu á annað borð fái vinnu, þá kosti
sitt að lifa í Höfn. Afraksturinn eftir
sumarið er kannski ekki mikill, en
skemmtunin og reynslan af því að
standa á eigin fótum verður ekki
mæld í peningum.
Ellefu í tveggja herbergja íbúð
Fyrir skurðaðgerðir léikur Helffl Heiðar
augnlæknir í Bandaríkjunum gjarnan á
fíðlu fyrir sjúklingana sína. Hann er
einnig fluffmaður og hefur unnið sem
kennari um borð í breiðþotu sem útbúin er
sem augnspítali. Hann sagði Hrönn
Marinósdóttur frá viðburðaríkum og
óvenjulegum starfsferli sínum.
„ENGINN veit sína ævina...“ segir
máltækið og það á svo sannarlega
vel við um Islendinginn Helga Heið-
ar sem búsettur hefur verið í
Bandaríkjunum í 40 ár. Hann starf-
aði lengi vel í Washingtonfylki og
átti mikilli velgengni að fagna.
Fyrstur manna kom hann þar á fót
augnaðgerðamiðstöð, eins konar
göngudeild þar sem aðgerðir eru
framkvæmdar að morgni og sjúk-
lingurinn fer heim að kvöldi. Einnig
var hann brautryðjandi í aðferð við
að fjarlægja augasteina úr fólki og
setja nýja úr plasti í staðinn. Fyrr
en varði voru augnaðgerðamið-
stöðvarnar orðnar átta í þremur
íýlkum Bandaríkjanna og starfs-
menn um 250 talsins.
Mörg kaflaskipti
En þar með er aðeins hálf sagan
sögð því Helgi er fjölmenntaður
maður. Hann er kennari, fiðluleik-
ari, hefur einkaflugmannspróf og að
auki prófgráður í bæði viðskipta-
fræði og skólastjórnun. Kaflaskiptin
hafa því orðið æði mörg í lífi Helga
og fyrir rúmu ári söðlaði hann um
enn á ný. Seldi hlut sinn í fyrirtæk-
inu og stundar nú rannsóknir á
nýrri aðferð við að laga nærsýni
með leysigeislum. Auk þess nýtir
hann kunnáttu sína sem kennari því
í sjálfboðastarfi hefur hann ferðast
um þróunarlöndin á vegum Orbis
góðgerðarsamtakanna sem reka
breiðþotu er inniheldur meðal ann-
ars augnskurðstofu og kennslustof-
ur.
Kennari og fiðluleikari
Við hittumst í miðbæ Reykjavík-
ur en hann kemur reglulega hingað
til lands í heimsókn til móður sinn-
ar, Jónu Heiðar sem er 96 ára göm-
ul. Helgi segir mér söguna sína.
„Sem ungur maður á íslandi lagði
ég stund á fiðlunám og lengi vel
stóð valið milli þess að leika með
Sinfóníuhljómsveit Islands eða
verða kennari." Það síðarnefnda
varð fýrir valinu en Helgi á ekki
langt að sækja tónlistarhæfileikana
því faðir hans var Salómon Heiðar
kórstjóri og tónskáld.
Eftir brautskráningu frá Kenn-
araskóla Islands árið 1957 sinnti
hann kennslustörfum einn vetur í
Reykjavik en ákvað síðan -að taka
ársleyfi frá störfum og fara til
Bandaríkjanna. „Ég var ungur og
langaði til að sjá Örlítið af heimin-
um, “ segir hann. En margt fer
öðruvísi en ætlað er. Helga líkaði
vistin vel í Bandaríkjunum og þar
kynntist hann eiginkonu sinni,
HELGI Heiðar vinnur að augnaðgerð en hann innleiddi lýrstur manna
í Washingtonfýlki nýja tækni við að skipta um augasteina.
Þau eru fimm, sem leigja litla
þriggja herbergja íbúð á Norðurbrú
á skemmtilegum stað rétt við vötn-
in. Þarna eru til húsa þau Orvar
Þóreyjarson Smárason, Olafía Erla
Sveinsdóttir, Ingunn Vilhjálmsdótt-
ir og Hugrún R. Hjaltadóttir, en sá
Islendinga-
nýlenda á Ewaldsgade