Morgunblaðið - 19.10.1997, Qupperneq 2

2 B SUNNUDAGUR 19. OKTÖBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
HOLGER vann á tannlæknastofu á annarri hæð í hornhúsinu fyrir aftan.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Fyrir utan dönskuna talar H9I-
ger góða íslensku og þýsku. „Ég
hef alltaf haft gaman af tungumál-
um og reyndi að halda íslenskunni
við með aðstoð orðabóka og með
því að tala íslensku við íslenska
gesti okkar. Mér fannst mjög gam-
an að íslendingunum og aldrei var
rifist um pólitík eða trúmál. Stund-
um kom tengdafaðir minn í heim-
sókn og oft keyrðum við með hann
um nágrennið og allt suður til
Frakklands. Hann hafði óskaplega
gaman af því að skoða kirkjur og á
einu ferðalaginu um Þýskalandi
með honum og Unni Haraldsdótt-
ur, seinni konu hans, skoðuðum við
nánast allar kirkjur á leiðinni.
Þegar Sigurbjörn kom aftur í
heimsókn til okkar tilkynnti hann
mér hátíðlega að ég þyrfti ekki
lengur að hafa áhyggjur af því
að skoða fleiri
kirkjur.
Mér létti,
en ekki
lengi, því
hann var
orðinn for-
stöðumaður
kirkjugarð-
anna og vildi
frekar skoða
kirkjugarða.
Skoðunar-
ferðirnar tóku
því ekki minni
tíma en áður.
Mér er sérstak-
lega minnis-
stætt þegar Sig-
urbjörn vildi
skoða einn
stærsta kirkju-
garð í Evrópu í
Hamborg.“
Ófærufoss með
brú
■llUI ÁISLENSKU
PAHSK* UH6ÍIH6SIHS
Hiiin níræði Holger
Nielsen dreif sig í að
læra íslensku til að
stíga í vænginn við
eiginkonuefnið
Ninnu í rúmlega
----------7-------
ársdvöl á Islandi á
árunum 1929 og
1930. Anna G. Ólafs-
dóttir komst að því
að ekki hefur fallið á
íslenskuna fremur
en ást Holgers til
Ninnu. Með glampa
í augum minnist
hann tímamóta-
---------7------
ársins á Islandi.
Holger fæddist 7. september
árið 1907 í Hróarskeldu í
Danmörku. Foreldrar hans
voru Anna, fædd Thomsen,
og Henrik Nielsen. Hann var góð-
kunnur í Hróarskeldu og þing-
maður sósíaldemókrata til 23ja
ára. „Ég hlaut hamingjuríkt upp-
eldi í hópi 5 systkina og byrjaði Í3
eða 14 ára að leika á fiðlu. Fiðlu-
námið gekk svo vel að ég lék ein-
leik á tónleikum í skólanum. Eftir
stúdentspróf frá Latínuskólanum
spurði ég fiðluleikara í sinfóníu-
hljómsveit Konunglega þjóðleik-
hússins hvort ég gæti orðið fiðlu-
leikari. Hann svaraði því til að ég
væri ekki nógu duglegur til að
verða alvöru fiðluleikari en gæti
orðið ágætur stemmnings „fiðl-
ari.“ Draumar mínar um feril á
tónlistarsviðinu urðu þar með að
engu. Ég ákvað að feta í fótspor
bróður míns og verða tannlæknir
og hóf tannlæknanám í Kaup-
mannahöfn.“
Með fíðlu í farteskinu
Eftir námið var enga vinnu fyr-
ir Holger að hafa í faginu í Kaup-
mannahöfn. Hann lét því slag
standa og tók við af dönskum
tannlækni á tannlæknastofu Halls
Hallssonar í Austurstræti 14 við
Austurvöll í Reykjavík árið 1929.
„Reykjavík tók á móti mér með
stórum jarðskjálfta á öðrum degi.
Við vorum að skoða glös inni á
tannlæknastofunni þegar húsið
lék skyndilega á reiðiskjálfi. Fólk
þyrptist út á Austurstrætið og frá
Austurvelli gat að líta stóra
sprungu í gegnum mitt Alþingis-
húsið. Ég get ekki sagt að ég hafi
verið hræddur, frekar spenntur,
enda hafði ég aldrei upplifað ann-
að eins. Reykjavík var auðvitað
alls ekki sama stórborgin og
Kaupmannahöfn. Hins vegar var
hún töluvert lík Hróarskeldu og
að því leyti fannst mér ég vera
kominn aftur heim hérna,“ segir
hann.
Holger hafði haft fiðluna í
farteskinu og ekki löngu eftir
komuna til Reykjavíkur kom
Gottfreð Bernhöft á tannlækna-
stofuna. „Hann sagði mér að til
stæði að stofna Jazzband Reykja-
víkur og spurði hvort ég vildi vera
með. „Af hverju ekki?“ hugsaði ég
JAZZBAND Reykjavikur árið 1929 (f.v.) Hr. Fredriksen, Eggert Jð-
hannesson, Aage Lorange, Holger Nielsen, Ingölfur Einarsson, Björn
Jónsson og Axel Wolf frá Noregi.
NINNA og Holger giftu
sig 10. september árið 1930.
Sama dag héldu þau með íslandi
til Hafnar. Ninna lést í febrúar sl.
„Ég hafði mikið
gaman af íslend-
ingunum og
aldrei var rifist
um pólitík eða
trúmól."
legum tökum á íslensku á þessu
rúma ári. Ég man eftir því að ég
hitti einu sinni mann úti í Siemsen
og eins og gengur byrjuðum við að
tala um veðrið. Mér fannst svolítið
kalt en honum ekki eins. Ég sagði
þvf við hann að mér fyndist oft
kaldara en öðrum því að ég væri
aðfluttur. Hann spurði mig í fram-
haldi af því hvort ég væri að norð-
an og svo að vestan. Þegar ég
sagðist vera að sunnan horfði hann
forviða á mig og sagði að ekkert
væri fyrir sunnan. „Jú,“ sagði ég.
„Þú þarft að fara alla leið suður til
Hróarskeldu.
Auðvitað var stundum erfitt hjá
okkur Ninnu úti í Danmörku. Eins
og t.d. á stríðsárunum. Landið var
innilokið og erfitt að nálgast ýmsar
nauðsynjar. Fljótlega eftir stríðið
barst okkur pakki frá Islandi og
fréttin um að í pakkanum væri
ekta kaffi fór eins og eldur í sinu
um hverfið. Kaffið var búið á innan
við tuttugu mínútum."
Frá kirkjum til kirkjugarða
„Ég elskaði Ninnu
alla ævi,“ segir Hol-
ger. „Líf hennar varð
líf mitt. Ninna sakn-
aði Islands ekki svo mjög enda
voru allir svo hrifnir af henni og
verkum hennar í Danmörku.
Ninna var myndhöggvari og gerði
fjölmargar fallegar myndastyttur
á ævinni. Samt vildi hún að sum-
arbústaðurinn okkar stæði í ís-
lensku umhverfi. Við leituðum á
Sjálandi í tvo mánuði. Að lokum
sá Ninna berangurslegt svæði við
sjóinn. Þar vildi hún að sumarbú-
staðurinn risi. Engin tré voru í
kring. Nú eru tré úti um allt.
Sumarbústaðurinn fékk nafnið
Esja og kringum hann hef ég gert
litlar eftirmyndir af íslensku foss-
unum, Goðafossi, Dettifoss og
Ófærufossi. Eini munurinn á
raunverulegum fossunum og mín-
um er stærðin og svo er minn
Ófærufoss enn með brú.
Ég hef alltaf haft yndi af ís-
lenskri náttúru og alveg sérstak-
lega fegurðinni og kraftinum í ís-
lensku fossunum. ísland og Dan-
mörk eru mér jafn hjartfólgin.
Eftir líf með Ninnu er ég orðinn
íslendingur að hálfu og Dani að
hálfu“.
og tók tilboðinu. Við spiluðum á
böllum í Iðnó og af og til spilaði
ég á fiðluna við þöglar myndir í
Nýja bíói. Mér var mikill heiður
að því að leitað var til mín þegar
stofnuð var Hljómsveit Reykja-
víkur til að leika á Alþingishátíð-
inni 1930. Kennari kom frá Vín og
æfingar fóru fram með dyggri að-
stoð Páls ísólfssonar í Hljómskál-
anum.“
„Hvaða maður er eiginlega
þarna?“
Á Alþingishátíðinni hafði Hol-
ger kynnst Ninnu. „Einn dag
hafði Ninna komið inn á tann-
læknastofuna svo sérstaklega
feimin og sæt. Ég var svo heppinn
að Astrid Forberg, vinkona
Ninnu, var kærasta Ellerups apó-
tekara, vinar míns. Þess vegna
var auðveldara fyrir mig að nálg-
ast hana. Við hittumst oft heima
hjá Astrid og eftir á fylgdi ég
Ninnu heim. Ég man að einu sinni
þegar við stóðum fyrir framan
heimili hennar á Fjölnisvegi 2
heyrðist skyndilega með
þrumuraust sagt fyrir aftan mig
„Hvaða maður er eiginlega
þarna?“ Þarna heyrðist í Sigur-
birni Þorkelssyni í Vísi, föður
Ninnu, og honum var ekki
skemmt enda hafði hann sérstak-
lega lofað Gróu Bjarnadóttur,
móður Ninnu, áður en hún dó
að gæta hennar og hinn systr-
anna fjögurra vel. Þrátt fyrir
að ég hi-ykki svolítið við hafði ég
ekki áhyggjur því ég hafði fundið
fyrir því að ég hafði kynnst góðu
fólki. Eftir að við Ninna höfðum
trúlofað okkur gerði Sigurbjörn
ekki athugasemdir við að við vær-
um sarnan."
Holger og Kristín Ninna Sigur-
björnsdóttir giftu sig í stássstofu
séra Bjarna Jónssonar dómkirkju-
prests hinn 10. september árið
1930. Athöfnin var afar hátíðleg og
prestsfrúin lék brúðarmars
Mendelsons á píanóið. „Sama dag
sigldum við svo með Islandi til
Danmerkur. Ferðinni var ekki lok-
ið þegar komið var til Hafnar því
að ég hafði tekið að mér vinnu í
Zurick og þangað héldum við. í
Zurick bjuggum við í rúmt ár áður
en haldið var að nýju til Kaup-
mannahafnar. Ég stofnaði stofu í
Kaupmannahöfn og lífið hélt
áfram. Við eignuðumst syni, 1932,
1935 og svo aftur 1942 og 1945 og
nóg var að gera.“
Að sunnan
Þegar Holger og Ninna voru að
slá sér upp vildi Ninna af feimni
við Holger ekki tala dönsku. „Ég
sá því fljótt að eina ráðið var að
læra íslensku. Ég náði því þokka-
I
t
I
>
i
t
I
I
i
i
I
I
(
i
(
l