Morgunblaðið - 30.12.1998, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1998 23
ERLENT
Flugvél SÞ skotin niður er átök blossa upp á ný í Angóla
Vonir um að hægt sé
að bjarga áhöfninni
Luanda. Reuters.
HÖRÐ átök hafa blossað upp að
nýju í Angóla og herma fregnir að
tugir manna hafi fallið í átökum
undanfarnar vikur. Á laugardaginn
var skotin niður flugvél sem flytja
átti tíu eftirlitsmenn Sameinuðu
þjóðanna til stríðshrjáðra fjallahér-
aða landsins. Brak vélarinnar
fannst í gær og talsmenn SÞ segjast
vongóðir um að enn megi bjarga
áhöfninni.
í kjölfar atburðarins er búist við
að átökin versni og matarflutning-
um til flóttamanna verði hætt í bili.
Samið var um vopnahlé á milli
stríðandi fylkinga í Angóla árið
1994 en átök síðustu mánaða hafa
vakið efasemdir um stríðssátt í
landinu.
Flugvélin sem fórst lagði upp frá
borginni Huambo til fjallahéraðsins
Saurimo. Hún hrapaði skammt frá
illaðgengilegum frumskógi svo enn
ríkir mikil óvissa um hvort unnt
verði að komast að braki vélarinnar.
Issa Dialo, yfirmaður eftirlits-
sveitar SÞ í Angóla, hefur síðan á
sunnudag beitt sér fyrir tveggja
sólarhringa vopnahléi til að freista
þess að hefja björgunaraðgerðir.
Hvorki stjómvöld né uppreisnar-
menn hafa enn svarað fyrirspurn
Dialo um vopnahléð. Hann sagði í
fréttatilkynningu í gær að hann
myndi einnig fallast á sólarhrings
vopnahlé. Enn væri von að bjarga
mætti áhöfn vélarinnar en tíminn
mjög naumur.
Átökin á milli stjórnarhersins og
uppreisnarmanna hafa verið mest á
þessu svæði síðan í byrjun desem-
ber. Ríkisstjóm Angóla sakar upp-
reisnarmenn UNITA um ódæðis-
verkið en talsmenn þeirra segja
stjómina sjálfa ábyrga þar sem hún
hafi leyft flug um yfirlýst stríðs-
svæði.
Matvæla- og flóttamannasamtök
SÞ ákváðu að hætta matvælasend-
ingum til flóttamannabúða vegna
flugslyssins, en sú ákvörðun gæti
hleypt meiri hörku í átökin.
200.000 flóttamenn
Síðan í júní hafa uppreisnar-
menn UNITA-samtakanna náð um
hundrað þorpum og borgum á sitt
vald. Um tvö hundruð þúsund
flóttamenn, sem hraktir voru frá
heimilum sínum, hafa leitað hælis í
flóttamannabúðum víðsvegar um
landið. Mestu átökin urðu 1 þessum
mánuði þegar ríkisstjórnin reyndi
að vinna tvær borgir af uppreisnar-
mönnum. Eftirlitsmenn SÞ segja
herinn hafa vanmetið styrk
UNITA, sem tókst að verja borg-
irnar. í kjölfar þess hóf UNITA
gagnárás á aðrar borgir og hrakti
stjórnarhermenn burt.
Friðarumleitanir SÞ í Angóla síð-
an 1994 eru önnur tilraun samtak-
anna til að koma á friði eftir langt
og blóðugt stríð. Aðgerðirnar hafa
nú þegar kostað SÞ um einn millj-
arð bandaríkjadala.
Þrátt fyrir atburðina í þessum
mánuði hafði náðst samkomulag um
flest atriði vopnahléssamningsins
frá 1994. En sérfræðingar telja þó
að lykilatriði samninganna, afvopn-
un uppreisnarmanna, hafi aldrei
verið fylgt eftir af nægjanlegri
hörku.
Fyrstu átökin blossuðu upp þeg-
ar erindrekar stjórnarinnar byrjuðu
að taka í sínar hendur stjórnsýslu í
fyrrverandi háborgum stuðnings-
manna UNITA. Við minnstu mót-
spyrnu voru menn handteknir,
pyntaðir eða jafnvel skotnir. Með
herskáum aðgerðum sínum bauð
stjómin þar með hættunni heim.
Önnur ástæða ófriðarins er talin
vera skyndilegt fráfall yfirmanns
eftirlitssveita SÞ, Alioune Blondin
Beye, en hann lést af slysförum í
júní.
Vonir um nýtt
vopnahlé dvína
Sameinuðu þjóðirnar hafa nú
sent nýjan erindreka, Issa Diallo, til
landsins til að reyna gerð nýrra
samninga. Hann segist vera von-
góður því hvorki stjórnin né upp-
reisnarmenn hafi enn hafnað vopna-
hléssamningnum frá 1994. Eftir
árásina á flugvélina má þó búast við
að samningaumleitanir dragist á
langinn.
Borgarastríðið í Angóla hefur
staðið nær sleitulaust frá því Portú-
galir létu af nýlendustjórn þar 1975.
Seðlabanki Rússlands
Meint fjársvik
rannsökuð
Moskvu. Reuters.
SERGEJ Stepashín, innanríkis-
ráðherra Rússlands, sagði í gær
að ráðuneyti sitt og rannsóknar-
lögreglan væru að rannsaka
gögn rússneska seðlabankans og
fjármálaráðuneytisins vegna
gruns um að miklir fjármunir
hefðu horfið úr sjóðum bankans.
Ráðherrann sagði að rannsóknin
hefði hafist skömmu eftir gengis-
fellingu rúblunnar 17. ágúst
vegna gruns um að embættis-
menn bankans hafi notfært sér
fjármálakreppuna í landinu til að
draga sér fé.
Stepashín vildi ekki nefna
neinar tölur en sagði að áætlað
væri að andvirði tuga milljarða
króna hefðu horfið.
Gennadí Seleznjov, forseti
dúmunnar, neðri deildar þingsins,
fagnaði rannsókninni. Dúman
hafði beðið ríkissaksóknara Rúss-
lands, Júrí Skúratov, um að rann-
saka tap seðlabankans í ágúst og
Seleznjov sagði að Skúratov hefði
kvartað yfir því að embættis-
menn bankans og fjármálaráðu-
neytisins hefðu ekki verið nógu
samvinnuþýðir við rannsóknina.
Jeltsín ver stjórnina
Borís Jeltsín, forseti Rúss-
lands, svaraði í gær gagnrýni
rússneska viðskiptablaðsins
Kommersant á efnahagsstefnu
stjómarinnar í óvenjulegum
skilaboðum til lesenda blaðsins í
gær og sagði að ekki yrði horfið
frá frá umbótastefnunni.
Jeltsín viðurkenndi að Rússar
hefðu þurft að ganga í gegnum
þrengingar á árinu sem er að
ljúka. „Margir, einkum lesendur
Kommersant, gætu haldið að
landinu hefði miðað afturábak.
Það er ekki rétt! Sem forseti get
ég staðfest að ekki verður snúið
til baka. Rússlandi getur aðeins
miðað áfram í átt að lýðræði og
réttarríki."
Jeltsín hvatti einnig alla Rússa
til að vinna saman að því að
byggja upp öflugt lýðræðisríki
sem hefði mannréttindi, mál-
frelsi og einkaeignarréttinn í
heiðri.
Kommersant hefur gagnrýnt
boðaðar efnahagsaðgerðir Jev-
genís Prímakovs forsætisráð-
herra, sem miða að því að binda
enda á efnahagskreppuna í land-
inu, og lýst þeim sem afturhvarfi
til sovéska áætlunarbúskaparins.
Prímakov hefur þó sagt að ekki
verði horfið frá markaðsumbót-
um stjómarinnar. í fjárlaga-
fmmvarpi hennar fyrir næsta ár
er stefnt að ströngu aðhaldi í rík-
isfjármálum en Prímakov hefur
einnig lofað að bæta kjör fá-
tækra landsmanna og hlaupa
undir bagga með rússneskum
fyrirtækjum.