Morgunblaðið - 03.06.1999, Blaðsíða 50

^>50 FIMMTUDAGUR 3. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
í grautinn?
Salt
SÍÐUSTU ár hafa skoðanir verið
skiptar um tengsl mikillar salt-
neyslu við of háan blóðþrýsting.
Eldri rannsóknir hafa verið dregnar
fram í dagsljósið og endurmetnar í
ljósi nýrra niðurstaðna og betri
greiningaraðferða. Niðurstaðan er
sú að vissulega séu tengslin milli
matarsalts og of hás blóðþrýstings
flóknari en áður var talið, en ráð-
leggingar um að stilla saltnotkun í
hóf eru ennþá í fullu gildi. Bæði
vegna tengsla þess við háþrýsting
og einnig er óhófleg saltnotkun
tengd ýmsum öðrum sjúkdómum,
svo sem beinþynningu.
Um 15-20% fullorðinna íslend-
inga eru með of háan blóðþrýsting
og um þriðji hver Islendingur er
kominn með of háan blóðþrýsting
um sextugt. Rannsóknir hafa sýnt
að það er sérstaklega mikilvægt
fyrir eldra fólk að draga úr matar-
salti í fæðu. Þó telja margir að með
því að draga úr saltneyslu í yngri
aldurshópum sé unnið að forvömum
gegn háum blóðþrýstingi á efri ár-
um.
Það sem í daglegu tali er kallað
matarsalt er í rauninni efnasam-
bandið natríumklóríð (NaCl). Bæði
natríum og klór eru lífsnauðsynleg
næringarefni. Þegar talað er um
heilsuspillandi áhrif mikillar salt-
neyslu er það í raun neysla á natrí-
um sem við er átt. Talið er að 1-2
grömm af matarsalti á dag fullnægi
þörf mannslíkamans fyrir þessi
næringarefni í tempruðu loftslagi
og í manneldismarkmiðum fyrir Is-
lendinga er mælt með að neysla
salts fari ekki yfir 8 grömm á dag,
og jafnvel ekki yfir 5 grömm hjá
fólki með of háan blóðþrýsting.
Saltneysla íslendinga er hins vegar
ekki undir 10 grömmum á dag (2
tsk. eða tæp 4 kg á mann á ári) eða
um fimmfalt nægilegt magn.
Nýlegar rannsóknir hafa sýnt að
yfirleitt er ekki nægilegt að draga
aðeins úr neyslu natríums til að
lækka blóðþrýsting, heldur er mun
áhrifaríkara að auka um leið neyslu
á öðrum steinefnum, s.s. kalíum,
magnesíum og kalki. Erlend rann-
sókn, sem notaði íslenskt natríum-
skert salt bæði í matreiðslu og í til-
búnar afurðir, sýndi að slíkt salt
lækkar blóðþrýsting hjá eldra fólki.
Þetta salt innihélt natríum og kalí-
um í jöfnum hlutföllum auk
magnesíums. Þátttakendur í rann-
sókninni fundu ekki mun á bragði af
VÍNTERSPORT
Bíldshöfða 20 • 112 Reykjavlk • slmi 510 8020 • www.intersport.is
ÞlN FRlSTUND - OKKAR FAG
Okkur er þaö sönn ánægja aö kynna stærsta
útivistarvörumerki Evröpu. McKínley dregur
nafn sitt af hæsta fjalli N-Ameriku, Mount
McKinley sem er 6194 m hátt.
Höfustöðvar McKlnley eru í Bern t Sviss
þar sem færustu hönnuöir koma aö og má
til gamans geta aö sumariínan 1999 er nú
hönnuð í samstarfi við Svía og ætti þvl aö
henta vel viö íslenskar aöstæöur.
McKlnleyer meö mjög breitt úrval. Tjöld,
bakpokar, svefnpokar, gönguskór ofl ofl. Þú
getur treyst því að McKinley er vönduö vara
á góöu verði. McKlnley vörurnar fást aöeins
í Intersport verslunum.

Bryndís Eva Björn Sigurður
Birgisdóttir Gunnarsson
mat sem innihélt þetta natríum-
skerta salt og mat með venjulegu
matarsalti (NaCl).
Kalk, kalíum og magnesíum er
auðvelt að fá úr fæðu og engin
ástæða er til að taka þessi efni inn í
töfluformi. Reyndar bendir allt til
að betra sé að fá þessi efni úr fæðu
þar sem fleiri næringarefni er að
finna og einnig getur samspil nær-
ingarefna úr fæðu haft jákvæð áhrif
á blóðþrýstinginn.
Tveir aðrir þættir auka líkur á of
háum blóðþrýstingi, en þeir eru
hreyfingarleysi og offita. Það er því
ljóst að með því að draga úr magni
natríums í fæðu og auka neyslu á
kalíum- og magnesíumríkari mat-
vörum, svo sem ávöxtum, grænmeti
og heilu komi, viðhalda mjólkur-
neyslu fyrir kalkið, draga úr fitu-
neyslu og hreyfa sig meira, má
stuðla að lækkuðum blóðþrýstingi.
Hvernig er hægt að draga úr
neyslu á matarsalti?
Besta aðferðin til að draga úr
saltneyslu er að minnka neysluna
smátt og smátt og
skilar það frekar ár-
angri en að breyta
neyslu mikið á stutt-
um tíma. Til dæmis er
góð byrjun að hætta
að salta við matar-
borðið, smakka mat-
inn að minnsta kosti
fyrst og salta eins lítið
og maður kemst af
með og draga svo úr
notkuninni hægt og
rólega. Annað er að
skoða utan á krydd-
bauka sem innihalda
blönduð krydd en þau
geta innihaldið mikið
salt, nota ýmis önnur
spennandi krydd og
nota natríumskert salt ef salts er
þörf.
Salt
*
Saltneysla Islendinga
er ekki undir 10
grömmum á dag, segja
Bryndís Eva Birgis-
dóttir og Björn
Sigurður Gunnarsson,
eða um fimmfalt nægi-
legt magn.
Æskilegt er að kenna börnum að
borða lítið saltaðan mat því það er
náttúrulega best að læra heilsu-
samlegar saltvenjur þegar í æsku.
Mikilvægt er að foreldrar sýni gott
fordæmi því börn hafa oft tilhneig-
ingu til að gera frekar eins og for-
eldramir en það sem þeim er sagt.
JCanebo
Kanebo
HÁÞRÓUÐ TÆKNI
FRÁJAPAN

V
Urvalið er nja
okkur.
MICRÖT€K
Phantom
Colorpage
1 Pro 2
MICROTGK
130 bita litadýpt
1 300 x 600 pát raunupplausn
■ Prentaraportstengdur, kaplar fylgja
' Hugbúnaður: ScanWizard, 0CR og PhotoAssistant.
IUS
Phantom
336CX
Frábær í
netvinnsluna..
/
OJU"“
36 bita litadýpt
600x1200 pát raunupplausn
Prentaraportstengdur, kaplar fylgja
Hugbúnaður: Photoimpact, 0CR, Twain
36 bita litadýpt
300x600 pát raunupplausn
USB tengdur, kaplar fylgja
Hugbúnaður: ScanWizard, 0CR og PhotoAssistant.
> 36 bita litadýpt
>600x1200 pát raunupplausn
> USB tengdur, kapall fyigir
• Hugbúnaður: Adobe Photo Deluxe, OC
BT • Skeifunni 11 • Rvk • S: 550 4444 • BT • Reykjavíkurvegi 64 • Hafnarf. • S: 550 4020 • www.bt.is