Morgunblaðið - 29.07.1999, Síða 40

40 FIMMTUDAGUR 29. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Með hlutverk „Don
Giovanni" fór Bryn
Terfel og José Van
Dam söngr hlutverk
Leporellos, hins dygga þjóns
Don Giovannis. II commenda-
tore lætur líflð í einvígi við Don
Giovanni en kemur síðar fram í
óperunni sem stytta. Don
Giovanni býður styttunni til
kvöldverðar til að storka örlög-
unum og fer þar með beina leið
til vítis.
Sýningin fékk laka dóma
vegna tómlegrar sviðsmyndar
og larfalegra búninga og Don
Giovanni, sem oftast er gæddur
vissri viðfelldni, er nú „hold-
tekja kolsvartrar tómhyggju",
svo vitnað sé í helstu gagn-
rýnendur.
„Franskir áheyrendur eru
ekki feimnir við að láta í sér
heyra ef þeim mislíkar," segir
Kristinn Sigmundsson. „Leik-
stjóri „Don Giovanni" var púað-
ur niður á frumsýningunni og
það var engu líkara en að hver
einasti sýningargestur væri
sammála því að uppsetningin
væri stórlega mislukkuð.“
Gagnrýnendur voru hins veg-
ar sammála um að söngurinn
bætti upp það sem á vantaði og
óhætt er að segja að Kristinn
hafi fengið frábæra dóma:
„Óvenjubreitt raddsvið
(Kristins) ljáir hinum endurlífg-
aða II commendatore mikla
dramalík," segir í International
Herald Tribune og „Kristinn
Sigmundsson er Commendatore
sem maður fær alltof sjaldan að
njóta; með djúpa, styrka, kraft-
mikla og truflandi rödd,“ segir
í Le Figaro. „Hver sá sem hefur
heyrt Kristinn Sigmundsson
syngja þarf ekki að efast um
frammistöðu hans sem áhrifa-
mikils II commendatore," segir
í National Hebdo. Og svo mætti
lengi telja.
Hvernig stóð á því að leiðin lá
til Parísar?
„Ég var búinn að heyra mikið
talað um nýja óperuhúsið á Ba-
stillutorgi í París, en það er eitt
af stærstu óperuhúsum í heimi.
Síðan fór einn af kunningjum
mínum þangað að syngja. Hann
Iýsti fyrir mér aðstöðunni og
mér fannst hún ævintýri líkust.
Búningsherbergin eru fullbúin
húsgögnum, píanói, sjónvarpi
___________LISTIR _______
Húsinu og röddinni
kemur vel saman
Parísaróperan setti nýlega á svið umdeilda sýningu á „Don
Giovanni“ þar sem Kristinn Sigmundsson söng hlutverk II comm-
------------------------------------—---------------------
endatore, föður hinnar tragísku Donnu Onnu sem hefur látið tæl-
ast af flagaranum mikla. Qddný Sen hitti Kristin að máli.
Morgunblaðið/Ólafur Benedikt Guðbjartsson
KRISTINN Sigmundsson í búningsherberginu.
og síma, þannig að það væri
hægt að búa í þeim. Mig langaði
vissulega að syngja þar en ég
sóttist samt ekki sérstaklega
eftir því. Óperusljórinn í Genf,
þar sem ég hafði sungið
nokkrum sinnum áður, tók við
stjórn Parísaróperunnar og
vildi að ég kæmi og syngi hér.
Mitt fyrsta hlutverk í Parísar-
óperunni var Mefístófeles árið
1995. Síðan hef ég sungið hér á
hveiju ári.“
Stóð húsið undir væntingum?
„Ég er mjög ánægður með
það og röddin í mér hljómar vel
í húsinu. Raddir berast misvel
eftir húsum og ég er svo hepp-
inn að húsinu og röddinni kem-
ur vel saman. Svo ekki sé
minnst á búningsklefana," bæt-
ir hann við.
Er þetta ekki harður heimur
og hart barist um hlutverkin?
„Ég var varaður við því að
óperuheimurinn væri fullur af
ríg og samkeppni, en í raun og
veru er þetta Ijúfur heimur. Eg
hef aldrei kynnst ríg né róg-
burði af eigin raun. Það er til
einstaka fólk sem á slíkt til, en
það er yfirleitt sniðgengið. All-
ar þessar klisjur og príma-
donnusögur heyra fortíðinni til.
Sennilega er það vegna þess að
óperuheimurinn í gamla daga
var eins og kvikmyndaheimur
nútímans. Óperusöngvarar
voru stjörnur og það var veru-
Iegur hástéttarbragur á þeim,
L’INQUISITEUR tekur yfir.
eins og til dæmis Mariu Callas,
enda var hún ævinlega í slúður-
blöðunum. Eflaust hefur verið
mikil pressa á þessu fólki, það
þurfti að beijást hart fyrir sínu
og það fékk engan stundlegan
frið. Það hlýtur að vera óbæri-
legt álag að koma fram, þegar
fólk er komið upp á þennan
stall. Þegar slagurinn stóð á
milli Mariu Callas og Renötu
Tebaldi komu áhangendur ann-
arrar til að púa hina niður.
Þegar fólk er undir svona
pressu verða viðbrögð þess
sterkari."
Fyrir utan „Don Giovanni"
hefur Kristinn sungið í „Don
Carlo“ eftir Verdi sem Bastillu-
óperan er að endursýna um
þessar mundir með miklum
glæsibrag. Aríurnar í verkinu
þykja með þeim fallegustu og
blæbrigðaríkustu sem Verdi
skrifaði og óperan með átakan-
legri verkum hans en hann sótti
efniviðinn í smiðju Schillers.
Sögusviðið er hin glæsilega en
blóði drifna 16. öld þar sem
Evrópa er undir járnhæl Fil-
ippusar Spánarkonungs og
spænska rannsóknarréttarins.
Don Carlo, sonur Filippusar,
elskar hina ungu og fögru
stjúpmóður sína og vill steypa
föður sínum af stóli. Kristinn
syngur hlutverk II Grande
inquisitore, sem stendur við
hlið Spánarkonungs gegn Don
Carlo. Ferrucio Furlanetto
syngur hlutverk Spánarkon-
ungs og Sergei Larin syngur
Don Carlo. Þessi uppfærsla var
fyrst sett upp í september á síð-
asta ári við feiknagóðar viðtök-
ur, og þá með Samuel Ramey í
hlutverki konungs og Neil
Schicoff sem Don Carlo.
í Le Monde var skrifað um
frammistöðu Kristins í „Don
Carlo“: „Aðeins tvö óperuhús í
heimi geta boðið upp á aðra
eins söngvara í óperu sem er
jafn flókin og erfitt að sviðsetja.
Allt frá rödd Kristins Sig-
mundssonar í hlutverki II
Grande inquisitore, sem er í
senn djúp og grípandi, til Neil
Schicoff í hlutverki Don Car-
los ... er söngurinn óaðfinnan-
legur.“ Önnur gagnrýni er á
sömu Ieið.
Hvað tekur næst við í París?-
„Næsta ár syng ég hlutverk
Mustafa í „L’Italiana in Algeri“
(Itölsku stúlkunni í Alsír) eftir
Rossini. Ég hlakka mikið til
þess. Síðan verð ég með hlut-
verk Zaccaria í Nabucco eftir
Verdi, svo verður Don Carlo
aftur fyrri hluta ársins 2001 og
hlutverk Don Basilios í „Rakar-
anum frá SeviIIa“ árið 2002.
Svo er verið að tala um Parsifal
árið 2003 en þá syng ég Gur-
nemanz, eitt af mínum uppá-
haldshlutverkum, en það er
stærsta hlutverkið í óperunni.
Ég er mjög ánægður með
Parísaróperuna og allt skipulag
hér er til fyrirmyndar, að
minnsta kosti það sem að okkur
söngvurunum snýr,“ segir
Kristinn að lokum.
Glæsileg
spunaverk
TOJVLIST
Hallgrfmskirkja
ORGELTÓNLEIKAR
Susan Landale flutti orgelverk eftir
J.S. Bach, César Franck, Louis Vier-
ne, Petr Eben og Charles A. Tour-
nemire. Sunnudagurinn 25. júlí, 1999.
ÁFRAM heldur tónleikaröðin
Sumarkvöld við orgelið, í þéttset-
inni Hallgrímskirkju, sem er orðin
alþjóðlegur samkomustaður orgel-
unnenda, enda er orgelið sem
hljóðfæri og ekki síst Klais-orgel
Hallgrímskirkju, ótrúlegt hljóð-
færi, hvað snertir möguleika í
raddskipan, útfærslu styrkleika. í
höndum góðs orgelleikara, er org-
elið í raun jafngildi heillar sinfóníu-
hljómsveitar. Tónleikar skoska
orgelleikarans Susan Landale,
hófust á c-moll passacagliunni eftir
meistara Johann Sebastian Bach
en þessu stórbrotna verki hefur
verið líkt við stórkirkjur miðalda,
að í þessu verki sé að finna þann
mikilleik í tignun, sem á sér aðeins
hliðstæðu í því stærsta, sem mað-
urinn hefur skapað Guði til dýrðar,
þ.e að passcaglian í c-moll sé sann-
arlega dómkirkja. Leikur Susan
Landale var nokkuð á „stóru nót-
unum“, hvað varðar hljómstyrk,
raddvalið „klassískt" og flutningur
í heild borinn uppi af öryggi og
kunnáttu. Sálmforleikurinn yfir
sálmalagið Schmiicke dich, o liebe
Seele, eftir meistara J.S. Bach, var
fallega flutt. Kóralforspilin eftir
J.S. Bach eru sérstök kennslubók í
tónsmíði og þetta verk geislar af
fögrum kontrapunkti en auk marg-
víslegra vinnubragða, sem birtast í
kóralforspilunum, voru stefin, sem
Bach óf um hin einföldu sálmalög,
undarlega seiðmögnuð og fogur og
eru í raun sjálfstæðai- tónsmíðar,
svo sem á sér stað í Sehmucke
dich. Sálmalagið er talið vera eftir
Johann Crúger en textann gerði
Johann Franck.
Þess gætir nokkuð oft hjá orgel-
leikurum nútímans, að þeir leika
orgelverkin eftir Bach, sem eins
konar skylduverkefni og er leikur-
inn oftar beint af augum og að því
er virðist án leikgleði. Á móti þess-
ari raddflóknu tónlist, tefla þeir
gjai’nan leiktækniverkum, eins og
frönsku orgelverkin mörg eru, sem
þrátt fyrir mikla yfirferð eru sára
einföld, bæði er varðar raddlega
úrvinnslu og hljómskipan. Þessi
skrautlega unnu leiktækniverk
eins og t.d. Finale-þátturinn eftir
Cesar Franck og Skersóið eftir
Louis Vierne, úr annarri orgelsin-
fóníu hans, voru að vísu mjög vel
leikin, en eru því miður smáleg
hvað varðar innihald. Á móti leik-
tækniþáttunum eru frönsku tón-
skáldin til með að stilla upp yfirfal-
lega raddmótuðum sætum „smá-
lögum“, eins og Vierne í kóralþætt-
inum úr áðurnefndri orgelsinfóníu.
Biblíudansarnir eftir Petr Eben
eru á margan hátt hefðbundin tón-
list, þar sem stefjunum, sem hvað
varðar tónferli eru skýr og lagræn,
er breytt til að „modemisera" þau
en þó án þess að þau missi temtískt
gildi sitt. Þrátt fyrir fagleg vinnu-
brögð er þessi tónlist svolítið tilbúin
og ekki sannfærandi tónlist en var
mjög vel flutt af Susan Landale.
Það franska verk, sem telja verður
sérlega athyglisvert á þessum tón-
leikum, er spunaverk eftir franska
orgelsnillinginn Charles Arnould
Tournemire (1870-1939). Spuni
þessi var hljóðritaður á tónleikum
árið 1930 og skrásettur af Maurice
Duruflé. Toumemire var frægur
fyrir spunaleik sinn en þessi verk
bera með sér, að spuninn hafi verið
orðinn fastmótaður hjá Toumemire,
því tónbálkurinn var sérlega sam-
felldur og í raun ólíkur því sem ger-
ist um spunaverk, sem era oft ekki
meira en röð af leiktæknibrellum.
Susan Landele lék tvo spunaþætti,
íyrst Cantiléne og er þetta hægláta
sönglag sérlega fögur tónsmíð og
seinna verkið, tilbrigði yfír gregor-
ískt Te Deum, glæsilegt tónverk,
sérlega fastmótað í fonni og í raun
nærri því að vera úthugsuð tónsmíð,
en uppspunnin skyndiupplifun.
Susan Landale er frábær orgel-
leikari, og átti mörg skemmtileg
tilþrif í frönsku verkunum, sér-
staklega í Finale-þættinun, eftir
Franck, þar sem nokkuð reyndi á
fótspilstækni hennar, en sérstak-
lega var leikur hennar þó glæsileg-
ur í spunaverkunum eftir Tour-
nemire og einnig má nefna fallegan
leik hennar í kóralforspilinu,
Schmucke dich, eftir J.S. Bach.
Jón Ásgeirsson
Pastelmyndir
Dóru Kristínar
á Stokkseyri
NÚ stendur yfir sýning á pastel-
myndum eftir Dóru Kristínu Hall-
dórsdóttur á veitingastaðnum Við
fjöruborðið á Stokkseyri. Myndirnar
eru unnar út frá innri upplifun og
eru frásagnir af andlegri leit og
þroska. Má sjá ýmis andleg tákn og
verar í myndunum, segir í fréttatil-
kynningu.
Dóra Kristín nam við Myndlista-
og handíðaskóla Islands á árunum
1971-74 og 1980-82.
Sýningin stendur til 15. ágúst.