Morgunblaðið - 15.09.1999, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Mannréttindastarf í 25 ár
ÍSLANDSDEILD
Amnesty Intemation-
al hefur nú starfað í 25
ár. Deildin var form-
lega stofnuð í Nor-
ræna húsinu 15. sept-
ember árið 1974. Frá
þeim tíma hefur fólk
úr öllum þjóðfélags-
hópum tekið þátt í
starfinu og unnið að
framgangi markmiða
Amnesty Internation-
al. Starfsemi deildar-
innar byggist á frjáls-
um framlögum og
félagsgjöldum. Til að
tryggja sjálfstæði og
óhlutdrægni hafnar
deildin opinberu fé. Frá stofnun
Islandsdeildarinnar hafa grund-
vallarmarkmið hennai’ verið óbr-
eytt, þ.e. að hvetja fólk til þátttöku í
aðgerðum til að ná fram jákvæðum
breytingum til handa fórnarlöm-
bum mannréttindabrota.
Baráttumál og aðgerðir
Starfssvið eða umboð samtak-
anna hefur tekið nokkrum breyt-
ingum þau ár sem íslandsdeildin
hefur starfað. I dag sinnir deildin
baráttu gegn fleiri brotum en í upp-
hafi þegar áherslan var fyrst og
fremst á frelsun samviskufanga.
Helstu baráttumál Amnesty Int-
ernational eru:
- samviskufangar verði látnir
lausir tafarlaust og án skilyrða
- pólitískir fangar fái réttláta
dómsmeðferð
- dauðarefsingar verði afnumdar
-stöðvun pyndinga og ómann-
legrar og niðurlægjandi meðferðar
á föngum
- stöðvun aftaka án dóms og laga
- stöðvun „mannshvarfa" og
pólitíski-a morða
Samtökin mótmæla einnig brot-
um sem vopnaðir andspyrnuhópar
fremja, þ.á m. gíslatökum, pynd-
ingum, drápum á föngum og hand-
ahófskenndum drápum á almenn-
um borgurum.
Aðgerðir samtakanna einskorð-
ast ekki við vernd einstaklinga sem
brotið er á. Samtökin efna til al-
þjóðlegra herferða til að vekja at-
hygli á einstökum brotum og leita
leiða til að stemma stigu við þeim.
Samtökin skipuleggja auk þess al-
þjóðlegar herferðir vegna ástands
mannréttinda í einstökum löndum.
Fyrsta landaherferðin sem íslan-
dsdeildin tók þátt í var vegna sam-
viskufanga í Tékkóslóvakíu og
söfnuðu félagar undirskriftum und-
ir náðunarbeiðni þeim til handa. A
þeim 25 árum sem deildin hefur
starfað hafa félagar tekið þátt í
fjölda landaherferða og stuðlað að
bættu ástandi í fjölmörgum lönd-
um.
Stjórnvöld og
alþjóðastofnanir
Amnesty International hefur
ráðgefandi stöðu hjá alþjóðasam-
tökum, m.a. Sameinuðu þjóðunum.
Störf Amnesty International með
alþjóðastofnunum hafa sama
markmið og önnur störf samtak-
anna, það er stöðvun mannrétt-
indabrota. Amnesty International
leitast við að tryggja að ríki heims-
ins fari að alþjóðasamningum um
mannréttindi, auk þess beita sam-
tökin sér fyrir þróun alþjóðlegra
mannréttindasáttmála. Samtökin
vekja athygli á brotum á samning-
unum og reyna að stuðla að áhrifar-
íku eftirlitskerfi með því að fram-
fylgja þeim.
Islandsdeild Amnesty Interna-
tional hefur á umliðnum árum
reynt að hafa áhrif á íslensk yfir-
völd og hvatt þau til að beita sér í
þágu mannréttinda á alþjóðavett-
vangi. Amnesty International hef-
www.mbl.is
ur barist fyrir stofnun
alþjóðlegs sakadóm-
stóls í fjöldamörg ár.
Fyrh’ rúmu ári var
gerður alþjóðlegur
samningur um stofnun
slíks dómstóls. íslend-
ingar hafa skrifað
undir stofnsáttmála
dómstólsins en ekki
staðfest stofnun hans.
íslandsdeild
Amnesty Intema-
tional hefur nú hvatt
ríkisstjórn Islands og
Alþingi til að staðfesta
stofnun sakadómstóls-
ins og stuðla þannig að
því með virkum hætti að dómstóll-
inn geti hafið störf sem fyrst. Ann-
að baráttumál samtakanna er að al-
þjóðlegu banni á þátttöku barna í
hernaði verði komið á, fagnar deild-
in því sameiginlegri yfirlýsingu ut-
anríkisráðherra Norðurlanda þar
sem hvatt er til slíks banns.
Amnesty
Samtökin skipuleggja
alþjóðlegar herferðir,
segir Jóhanna K. Eyj-
ólfsdóttir, vegna
ástands mannréttinda í
einstökum löndum.
íslandsdeildin hefur samið um-
sagnir við mörg lagafrumvörp á
umliðnum áram, þar er helst að
nefna umsögn deildarinnar við
frumvarp til stjórnskipunarlaga
um breytingu á stjórnarskrá lýð-
veldisins Islands sem lagt var fyrir
Alþingi árið 1995.
Umsögn deildarinnar vakti al-
menna athygli og hratt af stað um-
ræðu um stjórnarskrárbreyting-
arnar. Nokkrar breytingar voru
gerðar á frumvarpinu í kjölfar at-
hugasemda deildarinnar. Deildin
gerði einnig athugasemdir við
frumvarp til laga um breytingu á
almennum hegningarlögum. Ekki
var tekið nægjanlegt tiílit til at-
hugasemda deildarinnar í meðför-
um Alþingis. í nýlegri skýrslu eftir-
litsnefndar Sameinuðu þjóðanna
um hvernig ísland framfylgdi pynt-
ingasamningi Sameinuðu þjóðanna
bendir nefndin á sömu vankanta í
lögunum og íslandsdeildin hafði
bent á í umsögn sinni. A væntan-
legu haustþingi verður lagt fyrir
framvarp um útlendinga. íslan-
dsdeildin hefur samið ítarlega um-
sögn við framvarpið þar sem leitast
er við að tryggja að lögin verði í
fullu samræmi við ákvæði alþjóð-
legra mannréttindasáttmála. Um-
sögn deildarinnar nær fyrst og
fremst til þess hluta framvarpsins
sem snýr að réttarstöðu flótta-
manna. íslandsdeild Amnesty Int-
ernational hvetur Alþingi íslend-
inga til að tryggja að fullt tillit verði
tekið til athugasemda deildarinnar
í meðföram þingsins á framvarp-
inu.
Verkefni framtíðarinnar
íslandsdeild Amnesty Interna-
tional hefur á 25 ára starfsferli
stuðlað að aukinni þekkingu á
mannréttindum hér á landi og haft
jákvæð áhrif á líf fjölda fómar-
lamba mannréttindabrota. Deildin
byggir allt sitt starf á óhlutdrægni,
sjálfstæði og alþjóðlegri samstöðu.
Islandsdeildin er vettvangur fyrir
hinn almenna borgara til að hafa já-
kvæð áhrif á mannréttindaástandið
í heiminum í dag. Raunveraleiki
mannréttindabrota krefst þess að
samtökin bregðist við nýjum áskor-
unum og stuðli áfram að framgangi
mannréttinda um víða veröld.
Amnesty International mun á
næstu áram beina sjónum æ meir
að þátttöku alþjóðlegra fyrirtækja í
mannréttindabrotum, einnig munu
samtökin fjalla um flutning á vopn-
um milli landa og hlut vopnafram-
leiðsluríkja í mannréttindabrotum.
Þegar Islandsdeild Amnesty Int-
ernational var stofnuð voru skjól-
stæðingar deildarinnar fyrst og
fremst bak við lás og slá vegna
skoðana sinna og hugsana. I dag, 25
áram síðar, eru flestir skjólstæð-
ingar deildarinnar ofsóttir vegna
þjóðemis, upprana, félagslegrar
stöðu, litarháttar eða sjálfsmyndar.
Verkefnin eru mörg og þarfnast
deildin stuðnings hins almenna
borgara til að geta uppfyllt markm-
ið sín.
Tekið er á móti frjálsum fram-
lögum til starfsemi deildarinnar á
reikning 96991 í Landsbanka Is-
lands.
Höfundur er framkvæmdastjdri
íslandsdeildar Amnesty
Intemational.
Kanebo
- Ný heiidarlausn fyrír augnsvæðið!
KYNNING
í Hagkaupi Smáratorg
í dag kl. 13-18.
I Laugavegs Apóteki
fimmtudag og
föstudag.
KYNNIÐ YKKUR
nýju haustlitina
og CELLULAR
augnkremin.
SENSAI
CELLULAR PERFORMANCE
Jóhanna K.
Eyjólfsdóttir
MIDVIKUDAGUK 15. SEPTEMBÉR 1999 33.
KROMHILLUI
enn betra verð
jlfegBfnasmlflian
Háteigsvegur 7, sfmi 5111100
Háteigsvegur
slóð: www.ofn.is — netfang: ofnasmidjan@ofn.is
Hentugar fyrlr heim-
ili, verslun, lager,
eldhús, svefnher-
bergi og nánast hvar
sem er.
H0jrúd
fyríuúmogíUrt
Áhugasviðskönrtun
Strong ínterest inventory
i Að miðla í töluðu máli l
Oryggi, Irarnkoma og þjAHun
t Að miðla i töluðu máli II
Ræðuþjálfun
i Líðan í starfi
Krafa og ábyrgö i starfi
i Samskipti
Samsiarf, starf'.andi og -hvatning
t Áræðni og þor
Afram stelpur
i Áræðni og þor
Áfrom strákar
i Lífsstíll - Lífshættir - Streitustjórnun
Svefn, mataræði ag hreyfing
i Stuðningshópar - Handleiðsla
Efnistengd hápráðgjöf
i Einstaklingurogatvinna I
Undirbúningur atvinnuleitar og viötata
i Einstaklingur og atvinna li
Gerð atvinnuumsákna
i Námstækni
Vinnubrágð i námi
»Gegn náms- og prófkvíða
Verkfag og streitustjárnun
i Starfslok - "Ný framtíð"
Aðlögun og breyttar aðstæður
Einstaklíngsmíðuö kennsla - Fámennir hópar
Upplýsingar og skráníng í síma S612428
Hvaða nómskeiðum
hefurþú mestan áhuga á?