Þjóðólfur - 15.07.1910, Blaðsíða 2

ÞJOÐOLFUR.
1x4
Biskupsvigsian á Ijölum
og prestastefnan.
Biskupsvígslan.
»Heira a ð Hólum« hefir mátt
sjá til mannaferðar á sunnudagsmorgun-
inn var. Um 900 manns er talið, að
hafi verið þar samankomið, en fullur
þriðjungur þess mannsafnaðar komst ekki
í kirkjuna. — Nafngreindir aðkomumenn
eru þessir:
*Arni Björnsson próf. á Sauðárkróki.
*Arni Jóhannesson pr. í Grenivík.
*Arni Jónsson próf. á Skútustöðum.
Arni Kristjánsson bóndi á Finnaslöðum.
‘Arnór Arnason prestur í Hvammi.
‘Asmundur Gíslason prestur á Hálsi.
Benedikt Hallgrímsson kennari á Eiðum.
*Bjarni Þorsteinsson prestur á Siglufirði.
*Björn Björnsson prestur í Laufási.
Björn Jónsson hreppstj. á Veðramóti.
'Björn Jónsson prestur í Miklabæ.
•Björn Stefánsson prestur á Tjörn.
Dóróthea Guðmundsson frú á Ljósavatni.
Einar Jónsson hreppstj. í Brimnesí.
Gook trúboðí á Akureyri.
*Guðbrandur Björnsson prestur í Viðvík.
Guðrún Lárusdóttir frú í Rvík.
*Hálfdán Guðjónsson próf. á Breiðabólsst.
Halldór Hallgrímsson bóndi á Melum.
Hallgr. Hallgrímsson hr.stj. á Rifkelsst.
‘Hallgr. Thorlacius prestur í Glaumbæ.
HebaGeirsd. (Sæmundssonar) ungfrúá Ak.
‘Helgi Hjálmarsson presturá Grenjaðarst.
Jóhann Jóhannesson kaupm. í Rvík.
Jóhann Sigurðsson hrstj. Sævarlandi.
Jóhannes F riðbjarnars.bóndi á Molastöðum.
Jóhannes Jóhanness. sýslum. á Seyðisfirði.
Jón Jónsson bóndi áBrúnastöðum fFljótum.
Jón Jónatansson bóndi á Öngulsstöðum.
Jón Konráðsson hrstj. í Bæ.
*Jón Pálsson prestur á Höskuldsstöðum.
^Jónmundur Halldórsson prestur á Barði.
Jósef Björnsson alþm. á Vatnsleysu.
Klemens Jónsson landritari í Rvfk.
Kristján Linnet cand. jur. í Rvík.
Kristján Eldjárn Þórarinsson pr. á Tjörn.
Ludvig Knudsen prestur á Bergstöðum.
Magnús Jóhannsson læknir í Hofsós.
Matthfas Eggertsson prestur f Grímsey.
Matth. Jochumsson skáld á Akureyri.
Matth. Þórðarson fornmenjav. í Rvík.
Olafur Briem alþm. á Alfgeirsvöllum.
*Ólafur Sæmundsson prestur í Hraungerði.
Olsen prófessor í Kristjaníu.
Páll V. Bjarnason sýslum. á Sauðárkróki.
!i'Pálmi Þóroddsson prestur í Hofsós.
Pétur Zóphóníasson ritstj. Rvfk.
:|:Sigfús Jónsson prestur á Mælifelli.
Sigríður Lárusdóttir frú á Siglufirði.
Sigríður Sæmundsson frú á Akureyri.
Sigtryggur Jónsson kaupm. á Akureyri.
:i!Sigurbjörn Á Gíslason guðfr. í Rvík.
*Sigurður Guðmundsson prestur á Ljósav.
Sigurður Ólafsson hr.stj. á Hellufandi.
Sigurður Pálsson læknir á Sauðárkróki.
Sigurður Sigfússon bóndi á Halldórsst.
:fSigurður P. Sivertsen prestur á Hofi.
*Sigurður Stefánsson prestur í Vigur.
Sigurjón Jónsson læknir f Dalvík.
Sigurjón Sigtryggss. bóndi í Stóru-Brekku.
Solveig Pétursdóttir frú á Völlum.
Stefán Jónsson bóndi á Múnkaþverá,
LStefán Kristinsson prestur á Völlum.
Stefán Stefánsson skólastj. á Akureyri.
Theódór Jónsson prestur á Bægisá.
Tryggvi Þórhallsson stud. theol., Rvík.
Vilhjálmur Einarsson bóndi á Bakka.
Þorkell Þorkelsson kennari á Akureyri.
:i:Þorsteinn Briem prestur í Görðum.
Sumar konur (frú Sigríður Lárusdóttir,
frú Sigríður Sæmundsson og frú Solveig
Pétursdóttir) voru í skautbúningi, og
nokkrar voru á mötlum.
* merkir þá, er einnig sátu prestastefnuna. |
I kór sátu prestar að sunnanverðu, en
að norðanverðu aðrir virðingamenn.
Vígslan byrjaði á hádegi. Stýrði Bjarni
prestur Þorsteinsson söngnum og fórst
það vel úr hendi. Meðhjálparar voru
þeir feðgar sr. Björn í Miklabæ og sr.
Guðbrandur í Viðvík.
Síra Sigfús Jónsson tónaði fyrir altari,
en Árni próf. Björnsson lýsti vígslu.
Vfgsluvottar voru prófastarnir úrHúna-
vatnssýslu, Skagafjarðar- og Suður-Þing-
eyarsýslu og síra Sigfús Jónsson. Vígslu-
biskup Geir Sæmundsson prédikaði.
Á eftir var altarisganga, og voru þeir
til altaris biskuparnir báðir og prófast-
arnir þrír, er vígsluvottar voru, síra Sig-
urður Sivertsen og þeir feðgar Björn og
Guðbrandur.
Þrjár klukkustundir stóð athöfnin yfir.
Að vfgslu lokinni flutti Matth. Joch-
umsson kvæði, er hann hafði ort.
Matthías Þórðarson flutti fyrirlestur um
altaristöfluna í Hólakirkju, sem er merkasta
altaristafla hér á landi, og biskupskápu
Jóns Arasonar, var hún flutt norður og var
Geir Sæmundsson vígður í henni.— Hún
var send með »Vestu« og var vátrygð
fyrir 5000 kr. og kemur aftur með
iBotníu«,
Prestastefnau
hófst föstudaginn 8. þ. m. kl. 10 árd. með
guðsþjónustugerð í Hólakirkju. Þórhall-
ur biskup prédikaði og Iagði út af Mark.
4, 26—28.
Kvæði var flutt í byrjun prestastefn-
unnar, er ort hafði Valdimar Briem.
Endurreisn Prestafélags Ilólastiftis.
Hálfdan Guðjónsson hóf umræður um
að endurreisa prestafélag Hólastiftis, og
var það samþykt, og ákveðið, að halda
fund að ári á Akureyri. Geir Sæmunds-
son var kosinn formaður og Árni Björns-
son varaformaður.
Kirkjuþing.
Sigurður Sivertsen flutti erindi um
kirkjuþing.
Eftir allmiklar umræður samþykti fund-
urinn svohljóðandi rtlyktun:
»l"'undurinn samþykkir sömu ályktun
og gerð var á sfðustu prestastefnu um
kirkjuþing og felur forseta sínum] að leit-
ast við að fá stjórnina til þess að taka
málið til flutnings á næsta þingi, en verði
því eigi framgengt, þá felur fundurinn
forseta sínum að bera málið beina leið
fram fyrir þingið«.
Súlmabókin.
Sigurður Sivertsen flutti fyrirlestur um
viðbæti við sálma- og kirkjusöngsbókina.
— Eftir allmiklar umræður var samþykt
þessi tillaga:
»Fundurinn felur nefnd þeirri, er kos-
in var í fyrra í þetta mál, að halda áfram
starfi sínu og gefur henni leyfi til þess
að bæta við sig í nefndina 2—4 mönn-
um, er hún álítur vel hæfa til þess«,
Kirkjulán.
Svohljóðandi tillaga var samþykt:
»Fundurinn felur biskupi að koma fram
á næsta alþingi frumvarpi til laga, er
tryggir rétt kirkjum þeim, er lán taka úr
hinum almenna kirkjusjóði, gagnvart sókn-
armönnum og eins þeim, er segja sig úr
þjóðkirkjunni«.
A eftir fundi sýndi Jósef Björnsson
alþm. mönnum staðinn á Hólum, og hélt
fyrirlestur um hann. Séra Bjarni Þor-
steinsson á Siglufirði las upp lýsingu á
Hólakirkju eftir Þorstein próf. Pétursson
á Staðarbakka (d. 1785) og skýrslu um,
hvernig gengið hefði með byggingu henn-
ar, er dr. Jón Þorkelsson landskjalavörð-
ur hafði samið.
Á laugardaginn var prestastefnunni
haldið áfram :
Trúarlif.
Björn Jónsson í Miklabæ flutti fyrir-
lestur um trúarlífið fyr og nú og um nýu
guðfræðina. A eftir urðu miklar um-
ræður um þessi efni.
Sigurbjörn Á. Gíslason flutti fyrirlest-
ur um trúarefasemdir og trúarvillur.
Barnafrœðsla.
Amí Jónsson hóf umræður um það
mál. Nefnd var kosin til að undirbúa
það mál til fundar Prestafélags Hóla-
stiftis og voru þeir kosnir í nefndina:
Jónas Jónasson præp. hon. á Hrainagili
með 13 atkv., Sig. Sivertsen með 11 at-
kv. og Árni Björnsson með 5 atkv.
Samþykt var að senda K. F. U. M.
samúðarkveðju fyrir starfsemi sína.
Þá er prestastefnunni var lokið, flutti
Matthías Þórðarson fyrirlestur um altaris-
töfluna á Hólum.
Á eftir talaði Árni próf. Björnsson.
A. J. Johnson
Og
Björn Jónsson.
Fyrir skömmu réðst Lögrétta tölu-
vert óhóflega á „rithöfundinn" A. J.
Johnson, Islendinginn vestheimska.
Árás þessi er ekki sem best til fundin.
Maðurinn er ekki eins einsýnn á ís-
lensk mál og Lögr. virðist halda.
Hann er ekki blindur á kosti og
ókosti ráðherra vors, „hins ráðsnjalla
og þjóðholla afreksmanns", eins og
blaði þeirra sonar hans farast orð um
hann.
1 „Norðurlandi" hefir — þó að suma
kunni að furða það — nýlega birst
grein eftir A. J. Johnson. Greinin er
í 26. tbl. 25. Júní þ. á. Þar segir
meðal annars svo:
Dóminn um ráðherravalið bygði eg —
ekki hvað síst á framkomu og stefnufestu
þessara tveggja manna (d: B. J. og Sk. Th.)
um mörg undanfarin ár. Ekki dettur mér í
hug að neitaþví að B. J. og„ísafold" hafi
ekki (!) haft áhrif á íslandi, fyrirhvaðsem
þau hafa beitt sér, en hinu held eg fram, að
þau áhrif hafa ekki ætíð verið til góðs, — oft
hafa þau líka verið það — og að B. J.
hefir verið ærið reikull í stefnum í mikils-
varðandi málum. Þarf ekki annað en lesa
nokkra árg. af ísaf. til að sjá þetta. Eg vil
benda á örfá dæmi. Ekki þarf lengra að leita,
en í „ísaf.“ 7. júní 1907 (á að vera /<?o5), til
að sjá, að hann er þd mjög ákafur með þvl
að Danir fái part af botnvörpungasektun-
um. Segir, að það sé ekki „vanvirðulaust"
að við ísl. skulum hirða þær allar m. fl.
Á síðasta þingi barðist hann fyrir þvl
(sbr. alþt.), að Danir fengju ekkert af þess-
um sektum. En nú alveg nýskeð lofar
hann Dönum því, að þetta mál skuli verða
tekið fyrir á næsta þingi, að nýu, og það
alveg að ástæðulausu, því samkvæmt læðu
Neergaards, fyrv. forsætisráðherra og fram-
sögumanns fjárlaganna dönsku, „var eng-
in ástceða fyrir konung að neita fjárlögun-
um staðfestingar fyrir þetta“. En B. J.
hefir haldið því fram, að hann hafi orðið
að lofa þessu til þess að fá fjárlögin stað-
fest. Slíkt er vitanlega fjarstæða.
Um það leyti er H. Hafstein tók lánið
hjá Dönum, var það hljóð í B. J., að það
væri alt annað en heppilegt að taka lán
hjá þeirri þjóð, og var það rétt mælt og
viturlega. En hvað gerir hann svo sjálfur
litlu síðar? Tekur miklu stærra lán hjá
Dönum en H. H., og það verður ekki séð,
að hann hafi leitað láns hjá nokkurri
annari þjóð. Margar háðgreinar, og þær
ágætlega samdar, hefir ísaf. flutt í rit-
stjórnardálkum sínum á sfðustu árum um
krossa- og titlahúmbugið, sem Hafstein lét
rigna yfir réttláta og rangláta — flesta þó
rangláta. .Utla hefði mátt, — að B. J.
hefði haft — eftir því, sem hann hafði um
þetta talað — svo mikla lítilsvirðingu fyrir
þessu tildri, að hann veitti ekki einn ein-
(W/a'jkross, þó hann gæti það. En hvað
skeður? Fjóra krossaði hann á einum
degi.
Þetta er stefnuleysi hæstu tegundar. í
„ísaf." 27. Maí 1908 er ritstj. (B. J.) að
svara grein, er gamalær „þingmaður" hafði
skrifað í „Lögr." um kostnaðinn við al-
gerðan skilnað við Danmörku. Þessi
„ísaf." grein, fer lofsamlegum orðum um
skilnaðarhugmyndina, og leggur áherslu á,
að skilnaðarinn verði ódýrari en konungs-
samband m. fl. í forsetaförinni er skilnað-
ur ekki orðinn annað en „hugarburður".
Alt þetta ber vott um mjög óákveðna
og reikula stefnu, — stefnuleysi. Þetta,
— ásamt fleiru af líku tagi — hafði eg í
huga, er eg dæmdi um ráðherravalið.
Við verðum að krefjast þess af manninum,'
sein settur er í æðsta cmbœtti landsins, að
hann hafi staðið og standi við orð sín.
Annars getum við ekki treyst honum..
Hann verður að hafa svo hlykkjalausan
stjórnmálaferil að baki sér, að því er
sefnufestu snertir, að hann þyldi að vera
„krufinn lifandi". En það hefir B. J. ekki,.
og það áttu þingmenn að vita, ekki síður
en hver athugull maður, er lesið hefir
nokkra árganga af „Isaf.“. 1 þeim má
finna of mörg dæmi, lík þeim er hér voru
tilfærð, — en eg sleppi að tilgreini fleiri í
þetta sinn, geri það ekki nema eg verði
neyddur til þess. — Aftur á móti verður
ekki annað séð, á því er Sk. Th. hefir
ritað og talað á þingi, en hann sé stefnu-
fastur og í besta lagi einarður, hver sem
í hlut á.
Á þetta ber að líta, miklu frekar en
hitt, hvort maðurinn hafði verið duglegur
að berjast fyrir einu máli, eða fella annan
mann. Hann gat þrátt fyrir það verið ó-
hæfur til að taka við stjórnartaumunum.
Hearst blaðamaðurinn mikli í New-York,
sem er miljónamæringur, og á marga tugi
stórblaða, víðsvegar um öll Bandaríkin,
hefir að sjálfsögðu geysimikil áhrif; en í
hvert sinn, er hann sækir um opinberar
stöður, (borgarstj.emb., ríkisstjóra- eða
þingkosningu) fellur hann við lítinn orð-
stlr. Fólkið treystir honum ekki, af þvf
það veit, að hann er ekki lengur að skifta
um stefnu en hafa skyrtuskifti.
Eg skrifa æfinlega með feitu letri í inn-
tektadálk B. J. hvað hann barðist vel á.
móti innlimunarfrv. eftir að hann hafði
t • •
áttað sig á að vera þeim meigm — en
fleiri börðust vel en hann, og fleiri feldu
H. H. en hann, og þar á meðal ekki hvað
síst S. Th., sem skapaði stefnuna, sem
Hafstein féll fyrir. Og þó Skúli gæti ekki
barist frekar en hann gerði persónulega
í sjálfum kosningabardaganum — og sem
hann hefir lýst. yfir, að hafi stafað af veik-
indum, — þá er það stórt spursmál til
mín, hvor frekar hafi orsakað fa.ll H., hann-
eða B. J- Hvar hefðum við staðið ef Sk.
hefði sagt Já í nelndinni? Hann setti
skarpan og ritfæran mann fyrir blaðið sitt,
sem aldrei hikaði eitt augnablik, sem aldrei
kom til hugar, að þakka nefndarmönnun-
um 6 fyrir „hátt markmið" og „vasklega
framgöngu".
Nl. þykir eg viðhafa of mikið af illa
rökstuddum fullyrðingum í grein minni.
Eg bjóst því við, að eg mundi ekki reka
mig á neitt sem væri sömu ættar. En
heldur þykir mér ’sú „fullyrðing" hæpin,
að B. J. hefði staðið við „hlið Sk. í nefnd-
inni“ þó hann hefði átt þar sæti. Um
þetta má náttúrlega þrátta, án þess að
1) Leturbr. allar gerðar af höf.