Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1888, Blaðsíða 67

67
er því mjög líklegt, að Flosi hafi farið þennan veg, enda getr
þetta í orðsins rétta skilningi heitið að ríða á fjall frá Kirkjubœ,
því meginpartr vegarins liggr eftir Síðuheiðum, eða Siðufjöllum,
alt frá Heiði, sem er eigi langt fyrir vestan Kirkjubœ, yfir Holts-
dal ogfjallveg þann, er úr honum liggr til Skaptártungu, svo sem
áðr er sagt. Vegr þessi liggr fyrir austan og síðan fyrir norðan
Skálarfjall. Yfir Eldvatnið (hina fornu Skaftá) er nú farið skamt
frá Skaftárdal, og þótt eigi verði fyllilega sannað, hvar Flosi hefir
riðið yfir Skaftá, þar sem landið hefir breytzt hér svo mjög af eldi,
þá sýnist það liggja í augum uppi, að hann hafi farið yfir hana
nálægt því vaði, sem nú er farið.
Kirkjubœr stendr undir hlíðinni, rétt við læk einn, er fellr of-
an af brúninni, og nefnist Fossá. Áðr stóð bœrinn hér um bil
200 föðmum austar, og sér þar enn fyrir miklum húsagarði, húsa-
tóftum og upphækkun, sem skiftir mannhæðum; suðr undan
bœnum stóð hin gamla Klaustrskirkja, er flutt var og bygð að
Prestbakka 1859; eru hér því mjög greinilegar tóftir eftir hana, og
hefir hún verið einkar stór og breið. Bœrinn hafði verið fluttr
mörgum árum áðr á þann stað, er hann nú stendr á. Umhverfis
kirkjutóftina sjást greinilega mörg leiði; þar eru og tveir legstein-
ar. Annar þeirra er fimmstrendr, 5 fet á lengd; stendr á honum
með nokkuð máðu latínuletri: H. hvíler. F. S. kvinna. Sigridvr.
Thormo: dó: 16 ('23). Hinn steinninn er þrístrendr, 4 fet á lengd.
Á báðum hliðarflötunum er máð og breytt latínuletr, 3 línur hvor-
um megin, enn stryk milli lína og utan með. Á mjórri röð, sem
upp snýr, er og ein lína. Ekki verðr lesið á stein þenna, svo að
samanhengi fáist, enn á öðrum enda hans standa stafirnir I H S.
jþessi steinn er sjáanlega eldri enn hinn. Báðir eru þeir úr stuðla-
bergi (basalt).
Hér um bil 30 föðmum fyrir norðan og austan hinn gamla
Kirkjubœ, er vér nú höfum rœtt um, sjást enn tóftir, sem eru miklu
fornari enn hinar, er vér þegar höfum lýst. Tóftir þessar eru
bæði margar og stórkostlegar, enn mjög útflattar og vallgrónar;
hér er líklegt að verið hafi hið gamla klaustr. Austr frá bœn-
um ofan til er greinileg lægð langt austr eftir, og er þetta líkt
fornum tröðum. þ»að er því líklegt, að þetta séu geilar þær, er
Sturlunga talar um. þ>ar á móti sést hvorki síkið né götuskarðið,
sem sagan getr við aftöku Ormssona, enda er það eðlilegt, því að
þegar austr dregr frá bænum er alt hið neðra uppblásið og upp-
fylt af sandi, og vegna sandágangs þessa hefir hinn gamli bœr
auðsjáanlega fluttr verið. Eigi sést heldr Hildishaugr nú, sem
Landn. getr um. Enn mjög gamall maður (c. .80 ára), sem nú er í
Kirkjubœ, segir, að hann muni með vissu, að Hildishaugr hafi ver-