Heimskringla - 25.12.1902, Blaðsíða 4

4
HEIMSKRINGLA 25. DESEMBER 1902.
svölunnm er horfðu. offjin uð ánni;
á hinum fapjra grasfleti milli húss-
ins og árinnar var yngra fólkið að
skemta sér með ýmsum saklausum
unglingaleikjum. . Hjónin sátu
þegjandi, þ.tð var ejns og hin
ástúðlega kvfildkyrð hrifi fólkið,
hinir deyjandi kvöldgeislar skulfu
og titruðu í hylnum er, roðnaði og
líktist bráðnu gulli sem grilti í
hingað ög þangað gegnum lauf-
þrungnar krónur trjánna. “Þetta
er fagurt kviild,” sagði Helgi, (óns
og út í bláinn; “já” svaraði Guðrún
brosandi, og svo bætti hún við í
alvarlegri róm "og hér er fagurt
útsýni, rnér finst þessi blettur vera
nær himninum en nokkur annar,
ef svo mætti að orði komast, sem
að öllum lfkindum kemur af því iið
hér hefir mér betur liðið en annar-
staðar.”. En Ólafur horfði á ung-
lingahópinn og virtist í djúpum
þönkum. “Hvað liggur þér á
hjarta, kæri minn,” sagði Guðrún
og lagði höndina ástúðlega á öxl
bónda sfns. “Ég var að hugsa um
það að ef hún Anna okkar hefði
lifað, þá hefði hún nú verið tuttugu
ára og borið af öllum þessum hóp,”
svo varð þögn er enginn vildi
rjúfa. En Ólafur tókaftur tfl máls
í stillilegum róm: “Svo var þiið
annað sem mér kom til hugar,
nefnilega málshátturinn ‘eins dauði
er annars líf,’ og [>au ódauðlegu
sannindi sem þetta orðtækf liefir í
sér fólgið, í f>að minsta í mínu til-
felli, með dauða hennar byrjaði ég
nýtt líf, lœrði þá fyrst að þekkja
sjálfan mig og komst að þeirri nið-
urstöðu að upp til þess tfma hefði
ég verið stefnulaust mannleysi.
Síðan hef ég leitast við að vera
maður. Þið vinir mínir getið borið
um það, hvernig þessi viðleitni
mfn hefir tekist; ég legg mál mitt í
gjörð.” Allir voru þegjandi litla
stund og horfðu á hina sfðustu
kvöldgeisla er tindruðu og dóu.
Guðrún rauf þögnina. lagði hend-
umar um hálsinn á manni sfnum
um leið og hún sagði: “Þú hefir
unnið frægan sigur, og ég er sann-
færð um það að hún Anna okkar,
sem lifir einhverstaðar á bak við
kvöld-roðann, gleðst af f>vf hvað
hann faðir hennar liefir þroskast í
andlegum skilningi við það að yfir-
stfga freistingamar.
Lindin.
Það var haust. Morgunsólin
hafði sent geislabrot inn um
gluggan, inn á löngu, mjóu glugga-
kistuna, er lá inn úr veggnum.
Það var eins og geislarnir væm
að reyna að teygja sig sem mest
þeir gætu innar og innar á kist-
una og leita að einhverju inni-
fyrir til að lýsa og verma.
”Þú ert þá ekki enn komin út
í góða veðrið”, sagði gömul kona,
er lá í rúminu rétt á móti glugg-
anum f herberginu, við litla dótt-
ur dóttir sína. ”Eg hélt þú værir
komin út, ég heyrði þig ekki
syngja eða neitt til þfn”. ”Nei,
amma mfn, ég hef altaf verið að
horfa á gluggann héma; fyrst f>eg-
ar ég kom ofan var hann svo fros-
inn að ég gat ekki séð út, fyrri en
ég var búin að blása og þýða blett
svo ég sæi hvort fuglarnir hefðu
komið f moðið sem ég fleygði hérna
út fyrir í gær. Þeir hafa ekkf
komið, það er heldur ekkí von, það
hefir verið svo kalt. Þegar ég
blés á gluggann, fraus hann strax
og ég hætti að blása. En sfðan
sólin fór að skína á hann, sá ég
koma dropa sem runnu niður eptir
rúðunni rétt eins og tár. Er það af
J>ví guð sendi sólina að f>au þorna,
amma mfn”? ”Já, elskan mín,
guð sendí sóiitia héma á gluggann
til að f>ýða þetta frost, og geislar
hennar eru þeim mun hlýrri en
andinn þinn, að Jæssir dropar koma,
som t* kallar táf. Bráðum verð-
ur ffll hélan liorfin, ylgeislar sólar.
innar sem er eitt af kærleika guðs,
þýða héluna, og þerra tárin sem að
sjálfsögðu koma við það að hún
þyðnar”.
”Það hefir verið ósköp kalt f
nótt, amma min, nú eru líklega öll
blómin dáin, þau liafa ekki þolað
þennan mikla kulda, elsku amnm,
mér J>ykir svo fyrir ef þau em öll
horfin”. ”Eg skal koma út með
þér í dag; farðu ekki að gráta fyrri
en þú sérð hvað blómunum lfður”.
Og gamla konan strauk titrandi
hendinni um vanga litlu stúlkunn-
ar er brosandi kysti hana.
”Nú get ég komið út með þér
litla vina”, sagði gamla konan, þeg-
ar hún var búin að klæða sig,
”þessi kuldi hefir svo undarlega
lagst í mig, að ég skuli ekki vera
fyrr á fótum. Þessi morgun hefir
verið býsna kaldur”. ”Já, amma
mín, hélan er samt nlveg horfin.
Sjáðu! Það er einsog öll jörðin sé
að gráta. Er það af því hlómin
eru dáin amma mín”? ”Nei, barn
ið mitt. Jörðin grætur eins og
glugginn áðan af ylgeislum sólar-
innar.
Klukkan var nú orðin tvö,
jörðin var þornuð og gamla konan
komin út í fagra haust-sólskinið.
Litla stúlkan liafði stutt hana út
og fengið köku og sykurmola f
staðinn. Það var yndi ömmunnar,
að gleðja sem optast munaðarlausa
barnið, er hún unni svo heitt: litla
stúlkan átti hvorki föður n<’É móður,
hún liafði verið flutt til ömmu sinn-
ar að eins fárra vikna gömul, fyrir
tæpum 10 árum—heiðruðu, gömlu
konunnar, er liún studdi nú út.
”Leiddu mig fram að lindinni elsk-
an mfn, ég ætla að sitja hjá henni
á meðan þú fer að vitja um blómin
þín”. Svo gengu þær hægt fram
lindargötuna.
”Osköp er égnú orðin þreytt,
mér fanst ég valla ætla að kom-
ast hingað, það er eins og f>etta
kul hafi svo mikil álirif á mig,
ég er nú líka eins og hvert ann-
að strá, sem rétt er að falla. Eg
er hrædd um, að ég f>oli ekki þennan
vetur sem í hönd fer, J>ó blessuð
sólin skfni á mig, þá er mér samt
kalt”, Umleið og hún sagði þetta
sá litla stúlkan nokkur tár falla
niður fölu kinnamar á ömmu sinni.
”Eg þoli ekki að sjá þig gráta,
amma min. Eg skal þurka tárin
þfn, og þú mátt ekki tala um að þú
munir ekki þola veturinn”. Og
litla stúlkan lagði hendurnar um
hálsinn á ömmu sinni og tárin
hurfu af fölu kinnunum.
“Gefðu mér að smakka á vatn
inu þarna f lindinni“, sagði gamla
konan, um leið og hún settist nið-
ur og litla stúlkan setti eins f>étt
saman hendurnar og hún gat, og jós
svo upp vatninu og gaf ömrnu
sinni. “Súptu úr þessum bolla,
amma min, þó hann leki, ég skal
sækja f>ér meira, ef þú vilt“, og hló
um leið og hún rétti ömmu sinni.
“Osköp er f>etta svalandi og gott.
Oft hefir f>essi tæra lind svalað mér,
en aldrei hefir mér fundist hún
eins svalandi og nú; mér finst ég
öll frfskast, eða er svona mikill
kraftur, sem fylgir blessuðum
höndunum þínum. Lofaðu mér
að kyssa þær fyrir“, og sagði:
“Hjá honum drakk ég lffs af lind,
mitt lff er sjálfur hann“.
Eftir litla stund kom litla
stúlkan aftur með nokkur visin
blóm f hendinni. “Sjáðu amma
mfn, eins og ég vissi hafa öll bló„,
in dáið f nótt“, og fíigur tár féllu
niður á visin blómin. “Gráttu
ekki elsku bam; blómin voru
farin að fölna, af þvf haustið var
komið, svo f>au f>oldu ekki meiri
kulda, en f>ennan í nótt; þau föln-
uðu að eins til að skrýðast aftur
fegri búningi; það er ekki annað
en það sem kuldin náði til, sem
horfið er; rótin f>eirra lifir, og upp
af henni rísa þau aftur með vor-
inu, þegar guð sendir þeim sól-
ina og döggina, vertu glöð, þú fær
að sjá blómin þín aptur”.
Seztu héma hjá mér, ég ætla
að segja þ<-r nokkuð. Þegar þú
varst farin að vitja um blómin,
laut ég niður að lindinni og sá
gráa hárið og hmkkótta andlitið
á mér speigla sig í henni og f>að
var eins og hún væri að segja við
mig; Sjáðu hvað hrein og tær ég
er. Ef þú hefðir verið eins hr(ún
og ég er og átt eins traust hjarta og
fjallið það arna, sem er hjarta mitt,
þá hefðir þú ekki verið orðin til
svona. Ég f>arf ekki að kvíða vetr-
inum því ég frýs ekki þó hann
blási. Ég skal svala þér, sendu til
mín ef þig þyrstir ég svala öllum
sem vilja fá svölun hjá mér, J>vf
ég frýs aldrei”.
”,Ó tæra, svalandi lind, oj)t
hefi ég fengið svölun hjá þér, en
aldrei hefir þú svalað mér eins
vel og nú. Hvað ert þú að op-
inbera mér ég skil þig nú, þú
ert að minna mig á J>ann er átti
eins traust hjarta og þú. Ég
kvfði n ú ekki Vertu sæl, blessuð
svalandi lind! Eg sé- þig ekki
aftur, lind kærleikans bíður mfn.
'frelsari mannanna, frelsisins lind’.
Elskáða barn, þú þarft ekki að
vera svona hrygg, ég hefi beðið
lind kærleíkans an svala hjarta
þfnu, og ef þú ætlar að falla, þá
trúðu þvf, að armúr hans er nógu
sterkur að styðia þig. Líttu á
þessa lind sem alt þolir. Láttu
hana vera þér fyrirmyiul. Það er
fjallið sem ekki bifast, hjarta
hennar. sem býr hana svona vel
út”.
"Styddu mig nú beim elskan
mín”. Og gamla konan stóð á
fætur, en var mjög óstyrk, og
sagði um leið og hún gekk af
stað; “Þá trú og þor vill þrotna,
þrengir að neyðin vönd, reis þú
við reirinn brotua og rétt mér þina
hönd”. Nú er <g gl ið. Eins og
þú fær að sjá blómin þín með
vorinu, fær þú að sjá mig aptur
á vormorgni eilífðarinnar. Alt
það er við höfum nú litið yfir í
dag hefir minnt okkur á það. Nú
erum við komnar heim, ég þarf
nú að hvíla mig. Farðu að leika
þér með hinum börnunum, látið
ykkur koma vel saman og Htið
rós gleðinnar og sakleysisins brosa
við ykkur, en vilji hún skrælna
eða blikna, færið hana þá að lind
kærleikans sem bezt svalar henni”,
Veturinn var liðinn. Vor-
sólin dreifði fögru morgungeisl-
unum yfir tún og engjar. 011
jörðin var nú klædd fögru sumar
skrúði, blómin voru sem óðast að
sprynga út, alt var svo dýrðlegt
og fagurt út að líta. Við sama
gluggan og um haustið sat litla
stúlkan. Morgungeislarnir léku nú
um rjóða vangana; nokkrir fiflar
er vaxið hðfðu upp úr moðinu
því um haustið, breiddu út fögru,
gulu blöðin sín; döggin er svalaði
þeim, glitraði létt og þýðlega f
sólarljósinu um leið og hún féll
niður. ”Ó, elsku, litlu ffflar, ég
var rétt áðan að hugsa um að
slfta ykkur upp og setja ykkur á
leiðið hennnr ömmu minnar, um
leið og ég kæmi til kyrkjunnar í
dag, en ég get. ekki séð ykkur
falla svo fljótt. Staiulið hér kyrr-
ir og gleðjið mig”.
Það var flest er vakti tilfinn-
ingar þenna hátíðlega hvítasunnu-
dag. Það var nýbúið að taka eið-
inn af börnunum og byrjað að
syngja .sálminn: ”Drottinn, þú
drottinn vor hátign stór”. Eng-
inn gáði að þvf þó ein lftil stúlka
gengi út, enginn fylgdi henni,
kraftur orðanna var betri til þess.
Bak við kýrkjuna var nýlegt leiði,
þar staðnæmdist hún og kraup
niður yfirkomin af saknaðartilfinn-
ingu. ”0, hjartans amma mfn! Ef
þú hefðir nú lifað hjá mér, hvað ég
hefði þá verið sœl. Þá hefðu ekki
tárin infn fídlið svona ört f þessa
mold”. Guð minn góður! Þú
sem hefir skapað þau, og skilur
hvað þau þýða. Láttu þann kraft
er knýr þau svona ört fram, vekja
hana sem hér er hulin, svo égfái
að sjá hana aftur eins og eg hefi
fengið að lfta litlu blómin.
Hljómur kyrkju-klukkunnar
þrengdi sér f gegnum hverja taug
og tók með sér þungt andvarp er
hvarf út í geiminn.
D.
íslenzkar bókmentir
í Ameriku.
Eftir: VILHJALM STEFANSSOX.
Þó það sé áhuga og fróðleiks-
mál fyrir oss Islendinga, þá er það
engu að síður allörðugt verk, að
tfna saman áreiðanlegar upplýs-
ingar um það, hvar og að hve
miklu leyti íslenzk tunga og bók-
mentir eru viðurkend í skólum i
Bandarfkjunum, Því miður hefir
skortur á nægilegum tíma til þessa
starfs hindrað mig frá, að geta afl-
að mér allra þeirra upplýsinga um
þetta efni, sem æskilesjt hefði verið
og sem þess vegna gerir þessa rit-
gerð ófullkomnari en hún ætti að
vera. En vonandi er að einliver
fái síðar aflað sér nákvæmari upp-
lýsinga um þetta mál, scm hlýtur
að vekja áhuga allra sannra Islend-
inga og Isl. þjóðvina, og að hann
þá riti um það nákvæmar en hér er
gert,
Ymsir frægir lærdómsmenn
hafa, á sfðari hluta nftjándu aldar-
innar stundað norræn fræði. En
Sá maður, sem framar öllum öðrum
á þfikk og heiður skilið fyrir starf-
semi sína f þessa átt, og f því að
gera umheiminum kunna frægð og
ljóma íslenzkrar tungu og bók-
menta, er: Prófessor Dr. Rasmus
B. Anderson, núverandi ritstjóri
Skandinava blaðsins ”America”,
gefið út i bænum Madison í Wis-
consin í Bandarfkjunum. Dr.
Anderson útskrifaðist frá Luther
College f Decorah f Iowa. Sfðar
varð hann kennari í Albion-háskól-
anum f Albion í Wiseonsin-ríkinu,
1869 varð hann kennari í skandina-
viskum fræðum við Wisconsin-há-
skólann og þvi embretti hélt hann
þar til á stjómarárum Grover Cle-
velands. Þá var hann gerður að
sendiherra Bandaríkjanna til Dan-
merkur. Dr. Anderson er höfund-
ur og þýðari 83. bóka, á meðal
hverra era: “Hin yngri Edda,”
‘Norsk Goðafræði,’ þar með sum af
heldri kvæðum úrS æmundar-Eddu,
“Víkingasögur Norðurlanda” og
‘Amerfka ekki fundin af Columbusi’
og “Vinkel Home’s Skandinavian
Bókmentir.”
Það er alment viðurkent, að
kennzla f Skandinaviskum málum
og bókmentum sé fullkomnust í
Iowa-rfkis-háskólanum. Prófess-
or George T. Flom er mikilhæfur
og stórlærður maður sem hefir haft
mikla æfingu f kennslu Norður-
landamála og veitir nú kenslu þar
á háskólanum f gamalli og ýngri
norrænu, svensku og gamalli fs
lenzku, og er sú kensla umfangs-
meiri en á nokkram öðrum Banda-
rfkja-háskóla. I öllum helztu há-
skólum í austurfylkjunum, og þeim
f Leland Stanford og Berkley-há-
skólunum i Califomiu, er kenzlan
í skandinavisku málunum, mál-
fræðislegs eðlis. En í Vestur-fylkja
háskólunum, svo sem f Wisconsin,
er kenslan nálega eingöngu bók-
mentaleg. I Iowa háskólanum er
kenslan á hinn bóginn samsvar-
andi, bæði málfræðilegs og bók-
mentalegs eðlis og tekur yfir alla
skandinaviska málfræði og bók-
mentir. 7 kenslutímabil (courses)
eru veitt í skandinavisku málunum
og 3 kenslu tímabil í fslensku. Hið
fyrsta er undirbúnings tfmabil.
Þar er kend málfrœði og lestur f
Gunnlögssögu Ormstungu og Frið-
þjófssögu. Annað kenslu tímabil-
ið les nemandinn Laxdælasögu,
Völsúnga-sögu og Diðriks-sögu, á-
samt með þeim öðrum sögum, sem
tími leyfir að lesnar séu á tfmabil-
inu. Þriðja kenslu tfmabilið eða
3. árskenslan grípur yfir nám eldri
Eddu og í gömluin skáldskap yfir-
leitt. Einnig er lesin Njáls saga
og fleiri slfkar bækur, hvenær sem
nemandinn óskar þess.
Dr. Flom útskrifaðist frá
Wisconsin-háskólanum og sfðar
stundaði liann nám við Vanderbilt-
háskólann um eins árs tíma, og síð-
ar um tveggja ára tfma við Colum-
bia-háskólann og náði þar Doctors-
gráðu f heimspeki. Hann stund-
aðieinnignáin hjá Dr. Finni Jóns-
syni f Kaupmannahöfn, fór sfðan
til háskólans f Leipsig á Þyzka-
landi. Einnig dvaldi hann um
tfma við brezka fomgripasafnið í
Lundúnum, þar sem geymd eru
sum elztu og dýrmætustu handrit á
gamalli norrænu. Þ(>ssi maður
hefir stjómað skandinavisku kensl-
udeildinni í Iowa-háskólanum um
3. ára tfma.
Kennarinn f fslenzku við
rfkis-háskólann f Wisconsin er
Professor Julius E. Olsen. Hann
hefir einnig yfirkenslu í skandi
navisku málunum þar. Prof.
Olsen stundaði nám og útskrifaðist
frá Wisconsin-háskólanum, og að
loknu prófi 1880 var gerður kennari
í þ/zku, þvf Próf. Anderson var þá
kennari í Norðurlandamálum og
bókmentum þar. En þegar hann
fékk sendiherra-embœttið, undir
Cleveland-stjórninni, var Prof. 01-
sen valinn til að taka kennarastöðu
hans við liáskólann og því embætti ]
hefir hann haldið um 18 ára tfma,'
fram á þennan dag. Prof. Olsen
héfir lagt sérstaka rækt við nám
ný-norskra bókmenta, en veitir að-
eins 2. ára kenslu f fslensku. Sú
kensla felst f málfræðisnámi og
lestri nokkurra þjóðsagna, svo sem
”Gunnlögs-sögu Ormstungu” og
”Laxdæla-sögu”.
Professor Carlson við háskólan
í Minnesota er svenskur að þjóð-
emi og stundaði nám við Uppsala-
húskólann í Svíaríki og náði |>ar
doctors gráðu f heimspeki. Hann
liefir lagt mesta stund á sögu Þjóð-
verja og Skandinava. Hann hefir
verið kennari í skandinaviskum
fræðum við Minnesota-háskólann
um fjögra ára tfna. Hann leggur
sérstaka áherzlu á svenskunám, en
kennir þó jafnframt bæði norsku
og íslenzku. En að eins eins árs
kensla er veitt f íslenzku.
Einn af mönnum þeim sem
sérstaklega er virðingarverður fyrir
starf sitt f þvf, að leiða athygli Am-
erfkönsku þióðarinnar að Islandi,
máli þess og bókinentum, er Pro-
fessor W. H. Carpenter, sem nú
er yfirkennari í þýzku við Colum-
bia-háskólann í New-York borg.
Fyrir 20 árum dvaldi Professor
Carpenter sumarlangt á Islandi, og
skömmu þar eptir samdi hann og
gaf út málfrœði yfir nútfðar ís-
lenzku, bók, sem þó hefir mætt all-
miklum mótmælum og aðfinnslum
frá ymsum fslenzkum fræðimönn-
um en þó sérstaklega frá Dr.
Birni Magnússyni Olsen, núver-
andi rektor við latínuskólann f
Reykjavfk. Árið 1880 liélt Prof.
Carpenter fyrirlestra um íslenzkar
sögur í John Hopkins liáskólanum
f Baltimore, og næsta ár á eptfr var
hann settur kennari f þýzku.
svensku og norrænu við Cornell-
háskólann f Utica N. Y. og 5 eða 6
árum síðar var hann settur aðstoð-
ar-vfirkennari í þýzku við Colum-
bia-háskólann og varð sfðar yfir-
kennari f þeirri deild. eptir lát þá-
verandi yfirkennara, hins fræga,
norska lærdómsmanns og i ithöfund
ar, Hjalmars Hjörts Boyesons, sem
lengi var þýzkukennari þar. Pro-
fessor Carp(>nter hefir mjög miklar
mætur á íslenzkum bókmentnm,
sérstaklega á sögunum, og þeirra
helztar telur hann Brennu-Njáls-
sögu.
Á meðal liinna yngri, efnilegu
fræðimanna, sem lagt hafa stund
á norræn fræði og fslenzku, má
nefna W. H. Schofield á Harvard-
háskólanum 1 Cambridge, Mass.
Hann stundaði um tfma nám f
Kaupmannahöfn undir Dr. Finni
Jónssyni og Jasperson og einnig
í Kristianiu undir Professor Sophus
Bugge Professor Schofield hefir
mikið álit á hinum norska fræði-
manni og hallast að skoðun hans,
(að parti á móti Dr. Finni), að Eddu-
kvæðin eigi upptök sfn á íslandi
fremur en í Noregi. Hann hefir
nýlega þýtt og gefið út f Lundún-
um bók Dr. Bugge, um; ”Heim-
kynni Eddu-kvæðanna”.
Islcnzka hefir verið á kenslu-
skrá háskólans f Norður-Dakota,
um nokkurra ára tíma, en aldrei
veralega kernl þar svo mör sé
kunnugt, og skandinaviska deildin
hefir um nokkur ár verið þar að
eins viðauka deild við eðlisfræð-
isdeildina. En kensla í norsku
hefir fengist þar sfðustu 3 skóla-
námsárin. En í sumar hefir Pro-
fessor John Tingelstad, sem er
mikill lærdóms- og hæfileikamaður,
verið settur kennari yfir skandina-
visku deildina, og má vænta þess,
að sú deild taki miklum framförum
undir lians stjóm, ]>ar sem nú er
veitt þriggja ára kensla 1 norsku og
íslenzku.
Ekki heldur er nein ástæða til
að efa, að Manitoba-háskólinn
muni bráðlega komast í fremstu
röð þeirra mentstofnana sem veita
kenslu í íslenzku, þar sem sú deild
er nú undir stjóm Professors
Friðriks J. Bergmanns. Þar er
nú veitt fullkomin kensla f skand-
inaviskum bókmentum og í ís-
lenzku á Wesley College, og er sá
skóli að því leyti, eins og Professor
Bergmann liefir réttilega tekið
fram, sá eini háskóli í Amerfku,
sem kennir nútfðar fslenzku. Það
er gleðiefni fyrir hvem sannan Is-
lending.að íslenzkan liefir verið sett
á kensluskrá þessa mikla háskóla,
og bœði Professor Bergmann og
alt háskólaráðið verðskuldar virð-
ingu og þakklæti Islendinga fyrir
framkvæmdir sfnar f þessu máli.
Sökum fjærveru minnar og ó-
kunnugleika, get ég Því miður
ekki ritað eins nákvæmlega um'
kenslu á Manitoba-háskólanum,
eins og ég vildi hafa getað og gera
ætti, þvf að sá skóli ætti að krefja
athyglis og liluttöku lsléndinga,
framar <>llum öðrum skólum. En
sú er bót í máli, að þetta atriði er
þegar orðið Islendingum allvel
kunnugt.
Á meðal annara, sem hlynnt
hafa að námi skandinaviskja mála,
og fornfrœða f Ameríku, má nefna
nokkra menn sem, þó þeir hafi
ekki beinlfnis kennt íslenzku, hafa
samt vakið athygli á henni. Þess-
ir menn eru: Hinn látni Profess-
or H. II. Boyesenfrá Columbia-há-
skólanum, Professor Calvin H.
Thomas f Columbia og David Starr
Jordan, forseti Leland Stanford,
Junior-háskólans í Palo Alto í
California Á þessum skóla er
tveergja ára kennsla f íslenzku veitt
af Professor Júlfus Goebel, kenn-
ara f þýzkudeild skólans.
Til aukningar, eða sem yfirlit,
við það sem að framan er ritað, set
ég hér lista yfir þá háskóla í Ame-
ríku, sem nú kenna og kennt hafa
íslensku. Hún er samin eptir
beztu þekkingu, en vera má’þó að
mál vort sé kennt á ennþá fleiri
skólum en hér era taldir:
Þessir eru skólamir, ásamt með
nöfnum þeirra manna er kenna ís-
lenzku í þeim:
Háskólar..............Kennarar.
Columbia. W. H. Carpentar, H. H.
Boyesen og Calvin Thomas
Cornell .......W. H. Carpenter,
Pennsylvania ... .M. D. Learned,
Harvard............W, Schofield
Yale.................Dr. Palmer,
Johns Hopkins.... Henry Wood,
Chicago, Dr. Schmidt—Wartem-
burg.
Minnesota. Dr. Breda og Dr. Carl-
son,
Wisconsin. Rasmus B. Anderson.
Júlfus E. Olsen,
Lealand. Stanford. Julius Goebel,
Iowa..........George T. Flom.
North Dakota ... John Tingelstad.
Manitoba.. . Friðrik J. Bergmann,
Aðrir háskólar sem íslenzka er
kennd í; en sem ekki hafa fengist
upplýsingar frá, eru:
Wanderbilt-háskólinn, kennir gam-
al fslenzku
Michigan...........gamal íslenzku
Illinois.......... gamal íslenzku
California.........gamal íslenzku
Brown............. gamal íslenzku
Bryn Mawr..........ísl. goðafræði
Nebraska-háskólinn kennir dönsku
og norsku
Smith College.. norska goðafræði
New York .... (1856—62) norsku,
Indiana, Daniel Starr Jordan
kendi þar norskar bókmentir; þetta
var fyrir nokkrum árum. Dr. Jor-
dan var þá kennari f líffærafræði
þar,
Yassar, kennir norska goðafræði.
Þess má að síðnstu geta, að
Professor Bergmann á Wesley
College-háskólanum f Winnipeg,
er sá eini Islendingar sem kennir
islenzku af iilluin Þeim fjölda
manna sem kenna hana á arnerík,
önskum skólum; þess ætti ekki að
verða langt að bfða, að fleiri ís-
lendingar kæmust að kennslu sinn-
ar eigin tungu og bókmennta f
háskólum þessa mikla meginlands.
svo að þeir á þann hátt geti lagt
sinn skerf til að útbreiða kennslu
fslenzkra bókmenta i Amerfku.
Haustvísur.
Haustsins öldur hrolli með,
hrista tjöldin skýja,
föl að köldum banabeð,
blóm á kvöldi flýja.
Fagurt láðið fellir skraut,
frftt sem áður gljáði,
alt er háð á heimsins braut,
himins náðar ráði.
M. MARKÚSSON.