Heimskringla - 25.12.1902, Blaðsíða 7

HEIMSKRINGLA 25. DESEMBER 1!*02.
i
Reinier, fjallið mitt frfða,
í fagurri kveldgeisla ró,
liorfir of heimana vfða
hulin með drift hvítum snjó.
Að sjá þig við himinn heiða,
ó, hvað það lfkist draum,
í grá-skýja beltinu breiða
bryddu með gyltum saum.
Thorst. M. Borgfjörð.
íSólset ur
Sit ég og horfi’ á nær sólin til viðar
sígur í vestri og kvöldroðinn deyr.
Hugsa eg þá svona, hreint öllu
miðar
í heimÍDum áfram, unz sést ekki
meir.
Man ég þá eftir að morgni komanda
meður vermandi geislana þrátt.
sólin kemur fram sigri hrósanda,
svift hefur nóttina gjörvöllum mátt.
Lít ég á grösin og liljuna frfða
litfögur blómin og kornöxin smá,
visna og deyja þá vetrar-óblíða
vefur sig utan um hvert þeirra strá.
Svo þegar aftur sumarið kernur,
sólin vermir grundir og b/,
grösin rísa upp yngd, enn fremur,
íklædd skrautinu sínu á ný.
Hinn eilífi kraftur á jörð og yfir
öllu stjórnar og gefur sitt fas.
Maðurinn fæðist, maðurinn lifir,
maðurin fölnar og deyr eins og gras.
Alt eins og grösin endurlffs kraftur
upp vekur svo þau vaxa á nf.
Maðurinn slna mynd tekur aftur
máske á jörðinni—hver veit af því.
S. MVrdal
Jólaajöf Rupert’s,
Eftir: Bret Harte.
Það var jólatíð í Kalifomia.—
regnið féll og grasið spratt. Við
og við brauzt sólin gegnum ský-
flókana og stormskýin og heimsótti
skrælnuðu hœðirnar með undra-
krafti sínum. Dauðinn og upjtris-
an runnu saman í .eitt, og fagnandi
lffið ruddi sér braut fram og upp
úr gini eyðingarinnar. Jafnvel
stormurinn, sem sópaði dauðu blöð-
unum til jarðar, færði nýgróníf
bruminu, er tók sæti þeirra, fœðu.
Þögn snjóarins átti sér hvorki stund
né stað. Akrarnir lifnuðu við.
Yfir þá fór plógskeri búandans.
Plógförin komu undir eins á eftir
skorum þeim, sem síðasta rigning-
hafði búið til. Ef til vill var þetta
orsökin til þess, að sígrænu jóla-
jurtirnar, sem skreyttu dagstofuna,
tóku á sig annarlegan svij) og vóru
dularfullar amlstæður rósauua. er
sáust óglögt gegnum gluggana, um
leið og suðvestanvindurinn lagði
mjúk andlit þeirra að rúðunum.
Læknirinn dró stól sinn nær eld-
inum, leit blfðlega en þó einarðlega
á glókollana, sem vóru f hálfhring
umhverfis liann, um leið og hann
sagði: “Nú verður það að vera
greinilegur samningur, áður en ég
byrja sögu mína, að eigi sé tekið
fram í fyrir mér með hlægilegum
spurningum. Við fyrstu spurn-
inguna hætti ég sfigunni. Við aðra
spurninguna tel ég það skyldu
mína að láta hvert ykkar t.aka jnn
einn skamt af laxerolíu. Ef ein-
hver drengjanna hreyfir handleggi
eða fætur, þá vill hann láta skera
þessa limi af sér. Eg hefi tekið
verkfærin mfn með mér. Og ög
læt aldrei skemtanir tefja mig frá
embættisstiirfum mfnum. Gangið
þið að samningum þessum?”
“Já,” hrópuðu sex barnaraddir.
Engu sfður fylgdu þó sex lágröma
spurningar hrópi þessu.
“Þögn! Bob, niður með fætuma
og hættu að glamra með sverðinu.
Flora skal sitja við hlið mér, eins
og dálftil hefðarfrú. og vera fyrir-
mynd hinna barnanna. Fung
Tang má vera inni, ef hann langar
til þess,. Dragið lftið eitt nfður f
lampanum. Svona. Þetta er nœgi-
leg birta, til þess að eldurinn sýn-
ist bjartari og logið á jólakertun-
um skærara. Þögn, livert og eitt!
Ef einhver drengjanna brýtur
miindlu <>ða smjattar á rúsfnunum,
þá verður hann rekinn út.”
Alt varð þiigult og hljótt. Bob
lagði sverðið varlega frá sér og
•strauk hœgt og hugsandi annan
fótlegg sinn. Flora lagaði tilgerð-
arlega vasann á litlu svuntunni
sinni, lagði annan handlegginn um
hálsinn á lœkninum og lét dragast
fast að hlið hans. Fung Tang,
litli heiðni léttadrengurinn, sem
við þ< ‘tta tækifæri fékk leyfi til að
vera við jólagleðina f dagstofunni,
virti samkvæmið fyrir sér með
blfðu og spekingslegu brosi. A
arinhellunni stóð mjög vel vaxin
hjarðkona, eirleit á hörund, og hélt
uppi klukku. Að eins hljótt tif
klukkunnar rauf jólafriðinn í lier-
berginu,—frið, sem ilmurinn af sf-
grænu jólajurtunum, nýjum leik-
föngum, sedmsöskjum, lfmi og
gljákvoðu læsti sig um í svo full-
kominni, samstiltri einingu, að því
verður eigi með orðum lýst.
“Fyrir hér um bil fjórum árum,”
tók læknirinn til máls, “sótti ég
nokkra fyrirlestra f bæ einum.
Einn háskólakennarinn. skemtileg-
ur og vingjarnlegur maður —þótt
hann væri all rótgróinn f raunhæf-
um hugmyndum— bauð mér heim
til sín aðfangadagskvöldið. Eg
varð miög glaður við heimboðið,
því mig langaði til að sjá einn af
sonum hans, sem var sagður að
vera mjög mikilhæfur og gáfaður
piltur, þ('» lmnn væri að eins tólf
ára gamall. Ég þori ekki að segja
ykkur frá þvf, hve margar latínsk-
ar vfsur litli drengurinn kunni, eða
hve margar enskar vfsur hann
liafði sjálfur ort. I fyrstalagi
mundu þið vilja láta mig hafa
þær yflr, og í öðru lagi er ég ekki
fær að dæma um latínskan eða
enskan skáldskap, En þeir, sem
þóttust færir um það, sögðu, að
skáldskapur drengsins væri furðu-
verk. ()g allir spáðu honum glæsi-
legustu framtfð. Allir nema faðir
hans. Hann hristi ávalt hfifuðið
efablandinn. þegar minst var á
þetta, því hann var, eins og ég hefi
sagt, ykkur. framkvæmdarmaður og
gaf sig að eins við því, sem var
raunhæft og staðreynt.
Samkvæmið um kvíildið var
skemtilegt. Þar vóru öll börnin
úr nágrenninu. Og meðal þeirra
var þessi sonur háskólakennarans,
Rupert að nafni. — Hann varlág-
vaxinn og grannvaxinn piltur, hér
um bil á hæð við Bobby þarna, og
eins smáfríður og smágerður eins
og Flora hérna við hliðina á mér.
Faðir hans sagði, að liann væri
óhraustur að heilsu. Sjaldan hljóp
hann og lék sér með öðrum drengj-
um. Hann kaus heldur að vera
heima, liggja í bókum og yrkja
vfsur sínar.
Þar var jólatré lfkt þessu héma.
Yið hlóum og skröfuðum saman,
meðan nöfn þeirra barna, sem áttu
gjafir á trénu, vóru kölluð upp.
Öll vórum við kát og ánægð. Alt
í einu hrópaði eitt barnið með
undrun og kæti: “Hér er noklaið
handa Rupert; og hvað haldið þið
að það sé?”
Við gátum öll einhvers til.
“Skrifborð;” “kvæði Miltons;”
“gullpenni;” “orðabók í rfmfræði.”
“Nei, livað er það?”
“Bumba!”
“Hvað þá?” spurðum við öll.
“Bumba! Nafn Ruperts er á
henni.”
Þetta var alveg rétt. Bumban
var allstór, ný, gljáandi og látúns-
búin. A pappfrsmiða, sem fylgdi
henni, var ritað: “handa Rupert.”
Auðvitað hlóum við öll og þótti
mesta skemtun að þessu. “Þú sér,
að þú átt að gera hávaða í heimin-
um, Rupert!,” sagði einn. “Hér
er bókfell handa skáldinu,” sagði
annar. “Sfðasta skáldverk Rupert’s
f rauðskinsbandi,” sagði þriðji.
“ Láttu okkur heyra gott sönglag,
Rupert,,’ sagði fjórði o. s. frv. En
Rupert. virtist vera svo mikil skap-
raun að þessu, að hann gat ekkert
sagt. Hann. skifti litum og beit á
vörina. Loksins setti að honum
ákafan grát, um leið og hann fór
út úr herberginu. Þeir, sem höfðu
hent gaman að honum fyrirurðu
sig. Ogallir t(iku nú að spyrja,
hver liefði komið með bumbuna.
En það vissi enginn, eða ef ein-
hverjir víssji það, þá þögðu þeir
sakir meðaumkunar þeirrar. er
óvænt viðkvæmni drengsins hafði
vakið. Jafnvel vimmhjúin vóru
kölluð inn í stofuna og spurð að
þessu. En ekkert þeirra hafði
minstu hugmynd um, hvaðan
bumban kom. En þó var eitt allra
kynlegast: Allir lýstu yfir þvf, að
enginn þeirra hefði séð bnmbuna
hanga á trénu fyr en sama augna-
blikið, og hún var tekin af þvf.
Hvað ég sjálfur ætla! já. ég hefi
mfna skoðun fyrir mig. En engar
spurningar. Ykkur nægir að vita,
að Rupert kom ekki aftur niður f
stofuna um kvöldið, og gestirnir
fóru brátt allirheim til sín.
Ég hafði nærri þvf gleymt öllu
þessu, þvf uppreistin hófst næsta
vor og ög var settur lœknir við
eina af nýju hersveitunum. Á
leið minni til ófriðarstöðvanna varð
ég að fara gegnum bœ þann, sem
háskólakennarinn bjó f, og þar
hitti ég hann. Fyrsta spurning
mfn var um Rupert. Háskólakenn-
arinn hristi höfuðið dapur f bragði
og sagði: “Hann er ekki heil-
brigður. Honum hefir hnignað
sfðan á jólunum, þegar þér sáuð
hann. Mjög kynlegur sjúknaður,”
bætti hann við, um leið og hann
gaf sjúknaðinum langt latfnsk
nafn.— “Mjög kynlegur sjúknaður.
En komi þér heim til mfn og sjáið
hann sjálfur,” l>að hann innilega,
"Það getur orðið honum til afþrey-
ingarog haít góð áhrif á hann.”
Samkvæmt þessu gekk ég heim í
hús liáskólakennarans og fann
Rupert. Hann lá á legubekk, og
koddum var vafið í kringum hann.
Umhverfis liann láu bækur á vfð
og dreif. Og það virtist vera kyn-
leg andstæða, að bumban, sem ég
sagði ykkur frá. liékk á nagla beint
yfir höfði hans. Hann var magur
í andliti og kinnfiskasoginn. Rauð-
ir blettir vóru á báðum kinnum
hans. Og augun vóru björt og
galopin, Hann gladdist við að
sjá mig. Þegar hann heyrði livern-
ig stóð á ferðum mínum, þá spurði
hann þúsund spurningum um ó-
friðinn. Ég hugsaði, að ég hefði
alveg leitt huga hans frá hugar-
burði og draumórum, er koma af
vanheilsu, en alt í einu greip hann
hönd mína og dró mig að ser.
“Lækni,” hvfslaði hann mjög
lágt, “þér hlægið ekki að mér, þótt
ég segi yðurnokkuð?”
“Nei, vissulega ekki.” sagðj ég.
“Munið þör bumbuna?,” sagði
hann og benti um leið á ljómandi
leikfangið, sem hékk á veggnum.
“þér vitið og, hvernig ég fékk hana.
Fáeinum vikum eftir jólin lá ég
einu sinni hálfsofandi hérna, og
bumban liékk á veggnum. En alt
f einu heyrði ég að hún var slegin.
fyrst lágt og seint sfðar ttjótar og
hærra, þangað til hljóð hennar fylti
húsið. Um miðja nóttina heyrði
ég aftur til hennar. Eg þorði ekki
að segje nokkrum manni frá þessu,
en ég hef heyrt til hennar á hverri
nóttu sfðan.”
Hann þagnaði og leit smeikum
augum framan f mig. “Stundum,”
hélt hann áfram, “er leikið hægt
og blítt stundum liátt á bumbuna.
Ed ávalt vex bumbuslátturinn,
þangað til hann verður svo hár og
sterkur, að ég hefi búist við að sjá
menn koma inn til mfn og spyrja,
livað um væri að vera. Enögheld,
læknir—ég held,” endurtók hann
hægt og leit kvfðafullum augum
framan í mig, “að enginn heyri
þetta nema ég sjálfur.”
Eg hélt það einnig. En ég
spurði bann, hvort hann hefði
lieyrt þetta nema á næturþeli.
“Einu sinni eða tvisvar að degi
til,” svaraði hann, “þegar ég hefi
verið að lesa eða skrifa. Þá hefir
bumban látið mjög hátt, eins og
hún væri reið og reyndi á þenna
hátt að draga athygli mfna frá
bókurium.”
Eg leit framan f hann og lagði
hönd mfna á lffæð hans. Augu
hans vórvi mjög björt og lífæðin
sló dálftið óreglulega og fljótt. Eg
reyndi að skýra þetta fyrir honum:
Hann væri mjiig taugaveikur. Og
skilningarvit hans, eins og flestra
taugaveikra manna, væru mjög
næm. Bumbuslátturinn f eyrum
hans, þegar hann læsi eða kæmist f
geðshræringu eða væri þreyttur á
nóttunni, væri lífæðasláttur. Hann
’ hlustaði á mig með döpru vantrúar-
brosi, en þakkaði mér orð mfn.
Litlu sfðar kvaddi ég hann. I
stiganum mætti ég háskólakennar-
anum. Eg sagði honum skoðun
mfna á máli þessu. — já, það
skiftir engu, hver liún var,
“Hann þarf að fá hreint og heil-
næmt loft og lireyfingu,” sagði há-
skólakennarinn, “og reyna lffið
eins og það er f raun og veru.”
Háskólakennarinn var ekki vondur
maður, en hann var dálftið órór f
skapi og óþolinmóðuro g hélt—-
eins og dugnaðarmönnmn oft hætt-
ir við að lialda—, að það, sem hann
skildi eigi, væri annaðhvort
heimska eða ósómi.
Samdægurs fór ég burt úr ba:n-
um. Æsingar og áhyggjur á vfg-
vellinum og í sjúkrahúsum lötn
mig alveg gleyma Rúpert litla.
Ekki heldur heyrðl ég hans getið,
iangað til ég einu sinni hitti í
hernum gamlan skólabróður minn,
sem þekti háskólakennarann. Hann
sagði mér. að Rupert hefði orðið
alveg vitskertur. I einu æðiskast-
inu hefði hann komist burt úr
húsinu og aldrei fundist sfðan.
Menn væru hræddir um að hann
hefði dottið í ána og druknað.
Mér féllst mikið um þetta f fyrstu,
eins og þið getið gertykkur í lmgar-
lund. En hvað um það, ég sá dag-
lega jafnhryllilega og jafnskelfi-
ega atburði og hafði lítinn tfma
til að syrgja veslings Rupert litla.
Eigi ifingu eftir, að ög fékk fregn
þessa, háðum við hræðilega orustu.
Ovinirnir réðust að óvörum á eina
herdeild vora og ráku hana á flótta
með miklu mannfalli. Eg var
sendur frá hersveit minni til vfg-
vallarins til þess að hjálpa læknun-
um f herdeild þeirri, sem hafði
beðið ósigur. Þvf þeir höfðu
meira að gera, en þeir gátu komist
yfir. Þegar ég kom til hlöðunnar,
sem hafði verið gerð að sjúkrahúsi
um stundarsakir, tók ég undir eins
til starfa.” “Ójæja, Bob,” sagði
læknirinn hugsandi, um leið og
hann tók bjarta sverðið úr höndum
Bobs, er varð hálfhræddur, og hélt
þvf fyrir framan hann með mestu
alvöru, uþessi fallegu leikffing
benda á ljótan og grimman veru-
leika.”
“Eg sneri mér að háum og þrek-
vöxnum manni frá Vermont,” hélt
læknirinn áfram seint og hægt, um
leið og hann með sverðskeiðunum
dró upp mynd á ábreiðunni, “sein
var illa særður á báðum lærum. En
hann hóf upp hendurnar og bað
mig að hjálpa fyrst öðrum, sem
fremur þyrfti á hjálp að halda en
hann. Eg gaf f fyrstu engan gaum
að bæn hans, þvf þesskonar ósín-
gimi var almenn f hernum, en hann
hélt áfram: “í guðs bœnum, lækn-
ir. yfirgefðu mig hér; bumbuslagi,
drengur úr herdeild vorri barn að
aldri er kominn í dauðann, ef
hann er ekki þegar dauður. Farið
fyrst til hans. Hann liggur þarna
hinumegin. Hann frelsaði meir
en eitt Iff. Hann gætti skyldu
sinnar f morgun, þegar allir urðu
óttaslegnir, og bjargaði heiðri her-
deildarinnar.” Látbragð manns-
ins hafði enn þá meiri áhrif á mig
en orð hans. Og vesllngs menn-
irnir. sem láu 'sœrðir umhverfis
mig, staðfestu orð hans. Sakir
þess flýtti ég mér þangað, sem
bumbuslaginn lá og bumban við
lilið hans. Eg leit snfiggvast fram-
an f hann,— og já, Bob~ já, bfirnin
mfn bumbuslaginn var Rupert.
Embættisbróðir minnhefði vissu-
lega ekki þurft að setja krftar-
kross á óhefluðu borðin, sem Rup-
era lá á, til þess að sýna að hann
var í greipum dauðans. Hvorki
þurfti að halda á spásagnarorð-
um mannsins frá Yermont eða
raka þeim, er lfmdi dökku lokk-
ana við föla ennið, til þess að
benda á, að allri von var lokið.
Eg nefndi nafn hans. Hann opn-
aði augun mér sýndist þau vera
orðin stærri við nýju sýnina, sem
var tekin að vaka fyrir honum
og þ(*kti mig. “Koma yð;ir gleð-
ur mig,” hvfslaði hann, “en ég
held. að þér getið ekk(>rt hjálpað
mér.”
Eg gat ekki sagt honum ósatt.
Eg gat ekkert sagt. Ég tók að
eins í hendina á lionum, en hann
hélt áfram:
“En þér gerið svo vel að heim-
sækja fiiður minn og biðja hann
að fyrirgefa mér. Ég en enginn
annar er ámælisverður. Langur
tfmi leið, áður en ég skildi í
þessu: Sakir hvers fékk ég
bumbuna aðfangadagskvöldið, sak-
ir hvers kallaði hún á mig á
hverri nóttu og hvað sagði hún.
Nú veit ég orsökina. Verkið er
unnið og ég er ánægður. Segið
föður mfnum, að alt hafi farið
vel. Eg hefði orðið honum að
eins til raunar og vandræða, en
rödd f brjósti mfnu segir mér að eg
hafi farið réttan veg.”
Hann lá kyr eitt augnablik. Síð-
an greip hann hönd mfna og sagði:
“Þei— þei!”
Ég hlustaði en lieyrði ekkert nema
stunur, sem særðu sjúklingarnir
umhverfis mig reyndu að halda
niðri í sér. “Bumban,” sagði hann
lágt. “Heyrið þér það ekki?
Bumban kallar á mig.”
Hann rétti handlegginn þangað,
eins og hann vildi taka hana f
faðm sör.
“Hlustið.” liélt liann áfram.
“Morgunbumban kallar til brott-
farar. Þarna eru hersveitirnar
settar í raðir. Sjáið þér ekki sól-
arljósið leiftra eftir langri röð
byssustingjanna. Andlit hermann-
anna ljóma,—þeir h(>ijsa með byss-
unum. Þarna kemur foringinn,
Andlitið get ég eigi séð, þvf dýrð-
arljómi er um höfuð hans. Hann
sér mig, liann brosir. Það er---”
Og með nafn á vörunum, nafn, sem
hann fyrir löngu hafði lært að
nefna, rétti hann sig á óhefluðu
borðunum og lá grafkyr.
Stigunni er lokið. Engar spurn-
ingar nú. Það skiftir engu, hvað
varð um bumbuna. Hver er að
skæla? Sér er nú hvað, hvar eru
lyfjaöskjurnar mínar?”'
Lauslega þýtt af
Hafsteini Péturssyni.
Kensla í g'amalli norrænu.
Eftir: VILHJALM STEFANSSON.
Einatt sfðan stjórnarnefnd há-
skólaráðsins í Grand Forks í Norð-
ur Dakota samþykti að setja kenslu
i norrænum fræðum á kensluskrá
sfna, liafa bæði kennarar og náms-
sveinar skólans fundið til þess,
að skortur á norrænum bókum hér
vestra, standi kenslunni fyrir þrif-
um. Fé það, sem skólanefndin
liefir yfir að ráða hefir reynzt oflítið
til þt'ss að mögulegt hafi verið að
koma þar á fót hæfilega st.óru safni
af scandinaviskum bókum, til þess
að kenslan f málum og bókment-
um þessara landa geti verið svo
fullkomin sem þessum háskóla
liæfir að gera liana. Utgjaldaliðir
háskólans hafa verið svo margir
og miklir, að stjórnarráðið hefir
ekki séð sör fært, að fullkomna svo
bókasafn skólans að ]>að nægði til
að veita fullkomna kenslu f þessum
sérstöku námsgreinum. Aðal-
áherslan hefir að þessum tfma ver-
ið á það lögð að fá allar þœr bæk-
ur, sem sérstaklega lúta að ensku
máli og bókmentum. og þeim öðr-
um námsgreinum, sem kendar eru
f sambandi við það. og að auka við
tölu þeirra bóka með hverju ári,
eftir því sem aðsóknin að skólan-
um eykst og þarfir hans fjölga.
Á hinn bóginn er rétt að taka
það fram, að með tilliti til efna-
hags skólans, ]>á liefir stjórnar-
ráðinu hepnast mjög svo vel að
velja safninu úrval bóka, og auka
það svo að það er nú viðurkent að
vera langbezta bókasafnið. sem til
er í öllu Norður Dakota rfki.
En eins og sagt hefir verið. þá
hafa framkvæmdir, í þvf að koma
á fót safni af hæfilegum skandi-
naviskum bókum, ekki verið eins
öflugar og æskilegt hefði verið,
svo að það má heita að skólinn eigi
enn þá lítið meira en fyrsta vfsir
til slfks bókasafns. Einn af fjár-
haldsmönnum skólans varði fyrir
3 árum $100 til kaupa á norskum
bókum, og með þvf skilyrði að
jafnri upphæð, sem liafast skyldi
samari með prívat samskotum,
skyldi einnig varið til sama fyrir-
tækis. Þetta fé liafðist fljótt sam-
an meðal nokkurra Scandinav.i.
sem flestir búa í Grand Forks, og
mestu af þvf hefir verið varið til
kaupa norskra og svenskra fræði-
bóka, svo nú er vísir fenginn
fyrir safni þessara landa bóka.
En öðru máli gegnir. þvf miður,
hvað snertir gamlar norrænar eða
íslenzkar bækur. Þvf þótt íslenzk-
an, og hún ein, sé frá málfræðis-
og bókmentalegu sjónarmiði skoð-
að, móðir allra nútfðar scandinav-
isku málanna og bókmenta þeirra,
þá á þessi háskóli enn þá ekki svo
mikið sem eina einustu fslenzka
bók eða bæklfcig 1 bókasafni sínu.
Bæði kennarar og nemendur J'
Scandinavian-deildinni hafa h'rigi
fundið sárt til þessa skort.s. En
ekkert spor heflr verið stigið fyr
en nú, til að bæta úr þessu. Nú-
verandi yfirkennari i þessari deild,
prófessor Tingelstad, er, auk þess
sem hann er merkur fræðimaður í
almennum mentagreinum, einnig
ákafur vinur fslenzkra bókmenta.
Hann fann til þess hve ómögulegt
>að er að veita fullkomna kenslu í
máli þessu án hæfilegra bóka. Og
fyrir skömmu stakk hann upp á
>ví við nokkra nemendur skólans,
íslenzka og afkomendur íslend-
inga, að nauðsyn væri á því að
myndað væri íslenzkt bókasafn í
sambandi við skólann, og að rétt
væri að koma á fót formlegum und-
irbúningi til framkvæmda f þessa
átt. Þessu var svo vel tekið að
seint í Nóvember síðastl. var félag
myndað til þess að hafa fram-
tvæmdir í þessu nauðsynjamáli.
Nafn félagsins er:
“ ÍSLENZKA HaSKÓLAFÉLAGIÐ í
Norður Dakota.”
Meðlimatala þessa félags er
bundin , ið þá, sem nú ganga, eða
gengið hafa, á þenna liáskóla, og
aðrir islenzkir háskólanemendur
geta einnig orðið meðlimir f fé-
laginu.
Einnig geta kennarar og með-
limir, í scandinavisku deild skólans,
orðið meðlimir fél., og heiðurs-
meðlimir geta þeir orðið, sem ekki
teljast til framangreindra flokka.
Embættismenn félagsins eru: Barði
G. Skúlason, forseti; H. A. Berg-
mann, vara forseti; Franklin
Thordarson, skrifari og féhirðir.
í framkvæmdarnefnd félagsins eru:
S. G. Skúlason og G. S. Gríms-
son. I bókanefnd félagsins eru:
Prof. Tingelstad, forseti, og J. G,
Johnson.
Þetta ér eiginlegt starfsfélag;
þess eina mark og mið er að hafa
saman peningasjóð til þess að
kaupa fyrir liann íslenzkar bækur.
Stefnuskrá félagsins tekur fram að
allar íslenzkar bækur o. s. frv.
skuli, jafnskjótt sem þær eru
keyptar, verða eign Norður Dakota
ríkis, og skulu geymdar f bóka-
safni rfkisháskólans um allan ó-
kominn tfma.
Til þess að koma husísjón fél. f
starfslega framkvæmd, ætlar það
með hæfilegum hjálparmeðulum að
reyna að glæða áhuga Islendinga f
Norður Dakota á nauðsyn þessa
málefnis. Það er talið líklegt að
þetta verði létt verk, og liggja til
þess þrjár ástæður: Virðing Is-
lendinga fyrir máli þeirra og bók
mentum; námfýsi þeirra og menta-
fýsn; og trygð þeirra við menta-
stofnanir rfkisins. og sérstaklega
við rfkisháskólann,
Tilgangur fölagsins má ekki
skiljast svo, að liann miði að
nokkru leyti til þess að draga úr.
eða stemma stigu fyrir, innlimun
Isl. í hið amerikanska þjóðfélag.
Ekkert getur verið fjærri liugsun
framkvæmdarnefndarinnar en það.
Þvert á móti er það sannfæring
hennar að einstaklingurinn nái
hærra takmarki með því að gerast
hérlendur borgari, með öllunv þeim
kostum, sem þvf eru samfara, lield-
ur en nieð þvf að halda uppi ná-
tengdaböndum við nokkra útlenda
þjóð eða rfki. Með (>ðrum orðum,
þeir sjá ljóslega að fullkomin sam-
blöndun við hinn amerikanska
þjóðlfkama, eru óumflýjanleg for-
lög allra útleiulra þjóðflokka, sem
koma til þessa lands. Þetta er hið
eiginlega framvaxtarhögmál. Það
lögmál er ósveiganlegt og verkanir
þess eru tilhagsmuna fyrir alla, sem
hlut eiga að máli. En viðurkenn-
ing |>cssa sannleika, rýrir f engu
álit Jx'irra á eða virðing fyrir bók-