Heimskringla - 25.12.1902, Blaðsíða 6

t;
HEIMKKRINGLA 25. DESEMBER 1902.
Úr
Tómstundunum í tjaldstæð-
inu.
KASKATOHEWAN.
I jökla-leynum, [>ar jörð er gerð
Af málm’ og steinum og mjöllu
fergð;
I fylgsnum nætur, f fomöld mitt
Þú fléttar rætur og upptak þitt.
Og austur hleypir um hjalla-lönd—
I hlíðum gleypir þú skúra-bönd,
Þú læki togar f lag þitt inn,
Þú lyndir sogar í strauminn j>inri.
Og kletta hjóstu og slóst af slóð,
Og sléttu grófstu, er fyrir stóð.
Þú strauma þyngir, þú stœkkar þá,
Þér stórsjór kingir—en svelgist á.
Þú ert sem gripin úr eðli lands,
Með ættar-svipinn þíns heima-
ranns!
A kletta-skarir. á blóma-beð
Þú bleikgrá starir, og dylur géð.
Með skóga-klökkum við skriðu-gil,
Með skugga-bökkum við lygnu-hyl;
I löngum beygjum f svæðið sökt
hjá sandsteins-eyjum, f mókol dökt.
Með lunda frammi um flötu-nes,
Með fagra-hvammi við brekku hlés;
Með grónu-löndum, með gljúfra-
kleif,
Með gull f söndum á víð og dreif.
Þú ert sem gripin úr eðli lands,
ilíeð ættar-svipinn þíns heima-
ranns!
Ert Vala, er segir upp sögu’ af þjóð,
Kem svarlaus þegir en kann þinn óð.
Kú þjóðin lætur við Fornheim fjær
Kig festa rætur—þó skilji sær
Hún til sín sogar hans anda inn,
Hún öfl hans togar f hylinn sinn.
Af stjórn og frelsi eins stolt og
hann
Hún steypir lielsi á sannleikann;
Og venju hirðir. Þó heimska sé,
Og h játrú virðir og nafn og fé.
Með s'imu skoðun á sigri’ og frægð,
Með sömu boðun um skort og gnægð
Með tök að þola og tápið jafnt:
Að tína' upp mola - en stækka samt.
Og kletta hjó hún og sló af slóð
Og sléttu gr >f hún, er fyrir st<)ð
En mannheim yngir ei strit og stjá,
Því stórþjóð kingir en svelgist á.
Ktepha\ G. Stephansson.
í bátnum.
Ég vinina fáa en viðfeldna á:
Þau v'itnin blá, hér norður frá,
Kem glitra og gljá
Sem tindrandi augu, f andlit sett
Sem án þeirra væri ljótt. og grett.
Mér virðist að skógurinn skynji
það þó,
Að skemtun sé óvölt að dálitlum sjó,
I roki og ró —
Hann grunar samt vart, að inn vfð-
faðmi sjór
Sé veraldar-fegurðin nógu stór.
Á höfðunum lágu hann tyllist á tá.
Og tifandi smáöldu starir svo á
Og ljóðar við lág:
Mér finst það svo girnilegt. góða
mfn,
Að gægjast f bláu augun þín!
Eg sit hér og dreymi um sólbjartan
heim
Og sælogn ég gleymi’ allri dýrð,
nema þeim.
A grund ogum geim!
Hvert ljóðin mfn berast, mér innan
að
Eða utan úr djúpi, ég veit ei það.
Víða. fríða, friðar-blfða, fagurbláa
. haf!
Ekki' á íildu bólar,
Undir vanga sólar
Rann hún, rósemd af.
Særinn vœri, sólskins-glæri. sveipar
faðmi jíirð:
Heilsar handa-böndum
Himinl)Oga. þí'indum
Út um ey og fjörð.
Væginn ægír ákefð lægir, öllu' i
sættir snýr.
Svo á friðar-fundi,
Fram með vog og sundi,
Hittast heimar þrír.
Ktrönd og löndin Ieggja höndur
ljúft í skaut þitt, sjór!
Fjöll á kné-beð krjúpa,
Klæði bláu hjúpa
Djúpra dala kór.
Fljóttu hljótt mitt fley.og brjóttu’
ei flóðsins sléttu spöng;
Enginn ára-kliður
Einn er djúpsins-friður
Betri segli og s'ing.
Stephan G. Stephansson.
Veizlulok.
Nú ekki hér um áratal,
en örlíig þung ég kveð,
f Eyjafjarðar fremsta dal
og fyrir löngu skeð.
Eg lít þar yfir græna grund
og glaða hjörð á beit,
á mildri júnf-morgunstund
í minni fóstur-sveit.
Sig breiddi fegurð yfir alt
og <">11 var blómguð jörð,
En vorið hafði verið kalt
og veðrin stundum hiirð.
Nú hitinn sigrað hafði snjá
og hjarn á jöklum þynst.
en fönnin hrædd í felum lá
í fjallaskiirðum inst.
Og morgun þann var hláka hlý
með hægum sunnan blæ,
og bjarma rauðum brá um ský
er bræða skildu snæ.
Af léttum kátum lækjamið
og ljúfum fugla hljóm,
var sungin dýrð um sumarið
í sameinuðum róm.
En Eyjafjarðaráin liing
frá instu heiðarbrún,
Sér velti hart, en livað hún siing
Var hulins tfma rún.
Úr gráu klungri gaus hún fram
og glotti kalt um tönn,
in litlu blóm um lægð og hvamm
f leðju byrgði hrönn,
Hún lága tanga flaumi fal
í fornum jötunmóð,
það drundi hátt í suðra sal.
hún sand og leirinn vóð.
Hún vildi fillu vfkja frá.
sem var á henmir braut,
af feykna bræði frónið á
hún froðukúfum skaut.
I bakka sína braut hún skiirð
og björgum kasta vann;
um endilangan Eyjafjiirð
f fllu skapi rann.
Að Hólum brúðkaup haldið var
og hátfð þennan dag,
ojí fólkið alt svo fjiirugt þar
með frjálsum gleði brag.
I björtu veðri bólstrar oft
sig byrgja hafs við rönd,
sem hækka fljótt og hylja loft
og húmi sveipa lönd.
Ei leyndardóma leitum skamt
á leið, sem dulin er,
en fátt vér sjáum framar samt
en fótmálið oss ber,
Svo dagur leið, við dans og glaum
sér dróttin skemti snjöll;
en nornin sat á svölum straum
og söng um veizluspjöll.
Er orðið var um óttu stund
á öllum vegum ljóst.
þá hópur gesta hress f lund
að halda þaðan bjóst.
Að fara norður fólkið sá
ei fært á stöðvum þeim,
svo margir riðu upp með á.
sem ætluðu’ að komast heim.
En elfan mórauð áfram brauzt
með ógurlegum dyn,
ei mýktist hennar mikla raust
við morgunbjarmans skin.
Hjá Leynings-eyrum loks það var
menn leiðina færa sjá,
um bæði lfind hún breiddist þar
og braut sig grynning á.
Ei áræði þfir ýmsa brast
né elfar hræddust griind.
þeir létu gjarðir liggjfi fast
en linuðu reiða-bönd.
Og foringinn, sem fyrstur reið,
nú fann upp þetta vað,
en engin fékkst þar önnur leið
og allir vissu það.
Og klárar stóðust straumafall
en strengur einn þó var,
að herðatoppi hrönnin skall
á hestum minstu þar.
Og hinsta kvíslin lituð leir
þar lá við malar barð;
svo norður yfir náðu Þeir
ei neitt til slysa varð.
Með Þessum lióp er fyrstur fór
var framgjarn, ungur sveinu,
sem hraustmannlegur, hugum-
stór,
ei háska skelfdist neinn.
Hann vildi iiðrum vísa leið
að vaskra drengja sið
og fyrir handan fólkið beið,
sem fylgdar þurfti við."
Á meðan jóum mæði rann
ei mikið veittist hlé,
að sækja fleiri hiklaust hann
á hestinn aftur sté.
Hann hélt á stað með hugar ró
þfmn heljarstrauminn f,
en fyrir sjónir drunga dró
og dimm eru feigðar ský.
Ei honum virtist hættan nein,
því hesti traustum reið,
en fákur kvikur féll um stein
og fór í kaf um leið.
Þá aðrir veita hugðu hjálp,
en hér varð engin bið,
þvf handfljót manninn hremdi
fíjálp,
en hesturiun fékk þó grið.
Með dimmum rómi dauðinn hló
svo dunaði’ f grund og hól;
þá blæju yfir andlit dró
in upprennandi sól.
í svipan einni soiiin var
og sungin banaskál;
og hreystin reyndist hismi þar
og hugdirfðin varð tál.
Á þeirri stund f þanka sveif
hve þróttur manns er smár,
og áhorfendur ótti hreif,
sem yfirstígur tár.
Að liðnum tfma lægði flóð
og lítil áin varð,
ei greri samt né gleymdist þjóð
f gleði höggvið skarð.
Eg man þig dal og ann þér á
Frá æsku minnar tfð,
í sólar roða silfur-gljá
urn sumarkveldin fríð.
þinn straumur aldrei stendur við
en stefnir frfim að sjó,
þú þektir engan Fróða-frið
né fra:gðarlausa ró.
Þú flytur enn með frelsi’ óskert
in frægu Hávamál
og strengi þína hefur hert
við hjarn og kletta stál.
Þfn lfkjast giimlu lögin snjöll
ei ljúfum svana hljóm,
þau fornum nótum fylgja <öll
með frjálsum sterkum róm,
En fegurst prýði’ í fögrum díd
úr fjalla sprottin geim,
þú margan tekið hefur hal
og helskó bundið þeim.
Ei það má telja þfna sök,
að þennan stfirfn hlauzt.
þú gazt ei sigrað Regin-rök
og ráðum þeirra lauzt.
Að færa menn f feigðarhjúp
þér forðum skipað var.
Þú hnígur sjálf í hafsins djúp
og hverfur lfka þar.
S. K. Íspeld.
Heima.
Glaðværar stundir gefur hör
glaumur í solli kátra beima,
líkar þó betur Ijósið mér
lága þakið og kyrðin heima.
Þegar inenn svæfa sig i glaum,
og sjá ei burtu tfmann streyma,
vakna svo loks af vondum draurn,
vil ég þá heldur sitja heima.
Gráðugar mjög í gull og frægð
ginningar sterkar manninn teyma,
svo þegar ólga sú er la:gð
sólin |>á ljóinar fegurst heima.
Lukkunnar hér um lönd og sjó
leituðu margir vftt um geima,
fumlu þó aldrei frið né ró
fyrr eri þeir kyrrir settust heima.
Fögnuð og sanna farsæld hér
finna þeir oft, er skemra sveima;
náttúran björt, á brjóstum þér
blómin oss verða kærust heima.
Heimilið veitir hvíldar stund
hægast er þar og ljúft að dreyma.
Græðandi von og glaða lund
get eg ei fundið nema heima.
Héðanaf er mfn helzta þrá
hretviðra byljum öllum gleyma,
og mfnum eigin arni hjá
una svo frjáls og sofna heima.
K. K. ÍSFELD.
Haust.
Kit ég einn og sé um kveld
sól til viðar renna;
röðuls yfir rekkjufeld
roða leiftur brenna.
Gránar brún á bygða-hring
blikna vangar rjóðir,
andar kaldann Umbreyting
árstfðanna móðir.
Heyrist þytur hátt f geim,
hreifast fuglaraðir,
þeir úr sumarhögum heim
héðan venda glaðir.
Lúta bjarkar laufin veik.
leggjast föl í sporin;
hnfpir mörk á hausti bleik,
hveitistöngin skorin.
Vailar-blóm þó visni þfn
vorið bjarta, góða,
ó, að sálin ætti mfn
andann þinna ljóða.
Kkrautgjörn Foldin skrælnuð,
sfn
skifta vill um klæði,
hvftt að brjóstum hjúpa lín,
hvflast svo f næði.
heldur þó öllu í skorðum.
Kkildi það miður en skriffinsku
nægð
skarta á guðsrfkisborð’um ?
Hafði nú geisla um hærurnar breitt
haustdaga lækkandi sólin,
starfið þá næstuin til lykta var leitt
lokaður reynslunnar skólinn.
Talaði lengi um liimininn heitt
Hann, þessi síðustu jólin.
Nú er hann eikin, sem blómkrónu
ber
brotnuð og lotin að velli,
Lárviðar kvistur, sem laufgaður er
lifirog dafnar þó félli;
blikandi stjarna, sem byrgist ei hér,
breytinga sk/jum né elli.
K. K. Ísfeld.
Eg elska. Eg hata.
Eg elska mest þann elfustraum
sem áfram stöðugt líður,
sem lykkjast ekki’ í letidraum
og læðist hægt og bfður.
sem borar sundur bergin hörð
og bakka sína grefur.
sem flæðir yfir fornan svíirð
og frjófgun nýja gefur.
Af allri sál ég hata hrós,
sem hallar dómi’ í máli,
sem þykist vera leiðarljós
en leiftrar þó af táli.
Kem skrumar mest af skoðun sjálfs
það skapi veginn rétta,
en lætur sannleik sinn til hálfs
og sjaldan hærra spretta.
Kvalur þó að sértu snær,
sumarið vermi betur,
henni þfn er koma kær
kaldi, langi vetur
Þú hefur margann kufli klætt,
kveikt, upp stóar eldinn,
líka hafa lengi kætt
ljósið þitt og kveidin.
Heigulskapur hnekkir dug,
hræðsla veginn mælir;
stormar kveða kjark á flug,
kuldi þróttinn stælir.
Þá er liðin þessi stund
þagnar hljómur dáinn.
fer ég inn að festa blund
fölur eins og stráin.
K. K. Ísfeld.
Gamli presturinn
Dimmunni huldist ogdvínaði rótt
dagur f vestri burt liðinn.
himininn sveipaði hátíðlegnótt
hlustaði’ á boðskap uin friðinn.
Kyrkjan lét heyrast svo kæmu
menn fljótt
klukknanna hljómbylgju niðinn.
Aldraður prestur við altarið stóð
en svo menn þekki hann betur.
stendur lians saga f stfluðum óð
stuttlega færð hér í letur.
Ýmislegt vantar, með íhugun þjóð
eyðurnar lagað þó getur.
Fátækur var hann, en fátæka þó
fúslega hresti og nærði,
kofanum lága [>;irs kotungur bjó
kjarkinn og vonina færði;
leiddi til syrgenda Ijósið og ró;
linaði bölið, er særði.
Hann var sú björkin sem, bylgjun-
um mót
breiðir út greinamar háu
styrkir og skýlir hjá stöðugri rót
stormhröktu kvist.unum sináu.
Frjófgnn sem verkaðí blessun og
bót.
blómin í kringnm hann sáu.
Göfugu sálina gladdi það mest
gróður og.þroskun að veita,
dagfar og góðviljinn dugðu þar bezt
dimmunni’ f sólskin að breyta.
Árvekni gætti, sem aldrei hérlezt
eftir þeim föllnu að leita.
Vantrúarmanninum veitti hann yl,
vald það sem kærleikinn ra:ður,
ei var það forsjálnis uppgerðar spil
augnabliks tælandi glæður.
Vildi hann jafna á vegunum skil,
virti þar alla sem bræður.
Ræðúrnar höfðu ei háskóla smekk.
hugmynda spekina bjarta,
lifandi kraftur þó gegnum þær gekk
glæddur frá trúuðu hjarta.
Hlffði ei löstum á háreistum bekk,
hugguði þá, sem að kvarta.
Aldrei hann kepti um fánýta frægð
fólgna f glymjandi orðum;
kærleikinn vinnur með hóva:rð og
híegð
Eg elska mest þann ölduhljóm,
sem engum spáir gröndum,
en farmann loks með friðarróm
á feigðar kveður ströndum.
Eg sumarblæinn virði vin,
sem vekur menn af blundi,
og geisla þann, sem græðir hlyn
og grös f hverjum lundi.
Eg hata straum. sem æðir oft
með ofsarómi köldum,
sem fölsku ryki fyllir loft
svo föstum nái völdum.
Kem gera hyggur frosið flag
úr Fífilbrekkum grónum,
og blómin smá um bjarían dag
vill bæla undir snjónnm.
Eg elska von, þó veik hún sé.
sem vill að ljósið skfni,
sem lofar vexti lifsinstré
og leiðin seinna hlýni.
Kem reisir mild af myrkum dag
í morgunroðans eldi,
og sérhvert heillar sólarlag
og svæfir oss að kveldi.
K. K. Isfeld.
Morgun og kveld.
I morgun blessuð döggin, hún glitr-
aðiá grund
Og gullfíigur var jörðin. Og logn
um fold og sund.
I kveld er afleitt óveður, ógn og
þrumuhljóð,
Kem öll náttúran kveði sfn vestu
heiptarljóð.
I niorgun var <'g glaður, mjög l< tt-
ur f lund;
M< r lífið fanst [>á unaðarríkt nokkra
stund.
I kveld er ég svo liryggur, að hrynja
tár m ín heit.
Hve hræðilegt er stríð mitt, það
drottinn að eins veit.
Við liarm minri rœð ég eigi. En
huggast reyni þó.
Hve helkalt finst mér lífið: Eg
ungur gr.'t og hló.
Þótt árum safnað hafi eg; <'g enn
[>á hlæ og gra-t.
Og ógnum þrunginn harm ininri:
ég buga mig ei lœt.
-Tón Kjærnesteð.
Eagin tóm.stnnd.
Onnuin kafinn er eg hér,
Enga frístund hef eg;
En þótt kalli alt að m<‘r,
Átta tfma sef eg.
Jón Kjærnesteð.
Til hafna heim.
Glatt er oft, um Vínlands veg,
Því vart má neita:
En þó til hafna heim, finn ég,
vill hugur leita.
JÓN K.TÆRNESTEO.
Jóla-sálmur.
(Orturf.yrir jólablað EIeimskri;i|{lu 1902).
Eftir: J. Ásgeir J. LfNDAL.
Lag: , Haims um ból.”
Kærleiks-sól!
köld um jól.
verm þú alt, bygt um ból.
I sálu mannanna sannleiksljós innr
senda þú megir um allan heiminn,
:og menning og mannúð að hlú:
Eyddu hryggð.
eymd og stygð,
en efl þú æ dáð og dyggð.
Mýk þú harðstjórans hjarta og sál,
svo hlust’ ’ann með drengskap á
kúgaðra mál,
||: og bæti svo böl þeirra allt:||
Bjargar-nauð
breyt í auð,
engan svo bresti brauð.
Já, [>á skapaðu jafnaðar-sæld
á jörðinni, kœrleikans-sólin ómældr
:að <>nglarnir öfundi menn!:
í öngum mínum.
Eg liér einn sit á heljarkaldri storð,
með hjartað fullt af sorg og trega’
og kvfða!—
0, heimsins stýrir! heyr mfn bænar-
orð,
og hjálp mér ljáðu þrautir við að
stríða.
Mig þín svo styrki máttug hjálpar-
hönd,
að hreldri sálu veitizt ró og friður,
já, mfna’ úr dróma mædda leystu
önd’
og meinum öllum send mér lækn-
ing viður!
J. Ás GEIR J. IjfNDAL.
Gegnum Klettafjöllin.
Luíí: “Napoleon March.”
Hverfur Canada frón
kvæsir Eimreiðar ljón
kveður bygðirnar þrumandi hvell-
um farar tón.
Kléttan endar hér öll
rísa fagurblá fjíill
nú er framundan dyrðleg og tignar-
mikií sjón
hér opnast hlið og gljúfri móti gfn
grimmilega hóstar Brúnn þvf aflið
nærri dvín
stynur stálteina brú.
Ktansa hljótum vér nú,
þar sem vlríka sólin á jökul skautið
skín.
Áfram, leiðin er löng
ofan gilhamra göng
niður f gjánni heyrir þií hvar elfan
rennur ströng,
liðast bug fyrir bug.
Grenja hamrarnir drynjandi trölla
og álfa söng.
Heljar sjóð, í dimmurn gljúfrageim.
Gálgasmíði náttúrunnar rutt með
höndum tveim.
Þennan örmjóa þráð
flýgur eimreiðin bráð.
En, endur kveður hamraborgin
gufulúðurs hreim.
Yfir firnindi og fjöll
þýtur i'flt hjóla tröll.
■Útsýnið er lirikalegt, að baki er
bygðin öll.
Út úr klettum f klett
linar lftið á sprett.
Er lfkast þvf að brautin liggi uin
egasléttan völl.
Undir göng, og gneistaflug og bál,
Gandreiðin er mikilfeng, hún töfr-
ar vora sál
loksins lii'r er ]>á lilið,
vfkkar sjóndeildarsvið.
Ut. við sæinn þar s<‘in aldan kveður
gamalt huldar mál.
Thorst. M. Borgfjörð.
Puoret Sound.
Ég sit undir hæð upp í hlíðum.
Ó, haustið er yndælt f kvöld.
Andvari af útsænum blfðum
iðar við laufskugga tjöld.
Algrænu eylöndin smáu
ægir sig speglar kring,
sem víggarður fjallbeltin háu
byrgja útsjónar hring.
Ó, fossar, elfur og vogar,
ættarlands dýrðlega mynd
hvar útsær í öldunnf sogar.
Iskalda snjófjalla lind.
En laufskreyttir litbreyttir hólarr
liljur í bleikum lijúp.
Mót grátstöfum geislandi sólar
glitra við hafsins djúp.