Heimskringla - 10.08.1949, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
WINNIPEG, 10. ÁGÚST 1949____________________________
Minni íslenzKra landnema
í Vesturheimi
Kvæði flutt á Islendingadeginum á Gimli, 1. ágúst 1949.
Komu þau að austan yfir hafið breiða,
öll til þess að finna lofgerðanna heim:
Lifa hér í nægtum, verzla, búa, veiða,
vissu ekki’ af neinu sem hamlað gæti þeim.
Þegar vonir brugðust og tækifærin týndust,
tímanleg við gæði fóru þau á mis:
Döpur oft í fátækt og drepsóttum þau píndust,
dauðinn að þeim sótti með þjáningar og slys.
En þetta voru hetjur sem hræddust ekki þrautii;
heldur en að flýja undan hverri neyð
fóru þau að reyna’ að ryðja nýar brautir,
ráðum með og dáðum að finna gæfuleið.
Lærðu þau í æsku verkin sín að vanda,
vissu það að drenglund merkir hærra stig,
sáu það var leið til sigurs hverjum anda
sem að hafði löngun til að þroska sig.
Kunnu þau með “lögum” landið sitt að “byggja”
liðu ekki’ að menning félli hér við strit,
vissu það að ólán yfir myndi skyggja
ef ei settu reglur þekkingin og vit.
Yndi þeim og styrkur, vegaljós og vörnin,
vonagjafi þeirra margan strangan dag:
Var hin mikla framsókn, vinna fyrir börnin,
vilji til að búa framtíð þeim í hag.
Nú er bjargið hafið verkatákn í varða:
Vegurinn er sléttur, ferðin orðin greið,
landnemanna búin baráttan ’in harða,
burtu horfin flest af þeim sem ruddu leið.
Minning um þau kæra má þó hugur geyma
, Málið fær ei lýst þeim, röddin verður klökk —
sigri þeirra’ og fórnum sízt er þörf að gleyma,
sendum þeim í anda kveðju vora’ og þökk.
Böðvar H. Jakobsson
Ode to Canada
Kvæði flutt á íslendingadeginum á Gimli, 1. ágúst 1949.
When the ocean-roaming Vikings sailed their dragon-headed ships
In piracy and conquest, to the very nether tips
Of the universe as it was known in that primeval day,
Leif Eriksson found Canada—because he lost his way.
Whatever that event may say for Leifur’s navigation,
It was the first link in a chain of western exploration.
But Leif’s ill-fated followers were destined not to stay,
For bands of savage Indians soon drove them all away.
The continent they left behind became forgotten soil
And only in the sagas was the record of their toil,
Till, centuries thereafter, from the distant coast of Spain
Came Christopher Columbus to discover it again.
The centuries that followed brought adventurers to comb
The wilds of new horizons and make Canada their home.
Now the wealth of her resources offers timber, furs and ores
And fish from both her inland lakes and rugged coastal shores;
Throughout her central provinces a vast and level plain
Lies, shimmering each summer with its yield of yellow grain.
She soon became a haven for the old world’s refugees,
For Britons, Frenchmen, Nordics, Russians, Poles and Portuguese.
They brought their ancient cultures and their separate traits and
creeds
And, intermingling, blended them in common hopes and deeds
As each unto the other lent a willing, helping hand
In the universal purpose of a democratic land.
There’s a vision of Utopia before the dreamers’ eyes
Where the universe is moulded to an earthly paradise;
Where the thunder of the cannon has been stilled forevermore
And humanity has banished the insanities of war;
Where all nations stand together under one vast flag unfurled . . .
Utopia is Canada, the union of the world.
Art Reykdal
Avarp
Flutt af séra Philip M. Péturssyni, forseta Þjóðræknisfélagsins,
á Gimli, Man., 1. ágúst 1949.
Herra forseti, virðuleg
Fjallkona og hirðmeyjar,
háttvirtu heiðursgestir,
kæru íslendingar:
Eg kem hér fram á þessu sex-
tugasta afmæli íslendingadags-
ins til að bera ykkur kveðju Þjóð-
ræknisfélagsins, — kveðju til há-
tíðahaldsins sem hér fer fram og
til allra íslendinga.
Hátíðum sem þessari er nú
stöðugt að fjölga þar sem minst
er hálfrar aldar eða sextugs, eða
sjötugs afmælis einhverrar stofn-
unar eða bygðar meðal vor ís-
lendinga. Fyrir stuttu síðan, var
t. d. haldið upp á sextíu ára af-
mæli Lundar-bygðar, þ. e. a. s.
árið 1947. Vér höfum minst fim-
tíu ára afmælis íslendingadags-
ins. Vér höfum minst sjötugasta
afmælis bygðar Nýja íslands. —
Fyrir örfáum vikum ferðaðist eg
til Brown-bygðar þar sem verið
rætur hér í þessari heimsálfu.
En þeir og afkomendur þeirra
viðurkenna samt ættjörð sína og
hafa gert á hverju ári þessi síð-
ustu sextíu ár þegar komið hefir
verið saman til að halda íslend-
ingadagshátíð. En í raun og veru
er íslendingadagshaldið hér
vestra eldra en sextíu ára. Því nú
í dag eru sjötíu og fimm ár liðin
síðan að hinn fyrsti íslendinga-
dagur var haldinn, 2. ágúst, árið
1874, í borginni Milwaukee í
Wisconsni-ríki. Þá var haldið
upp á þúsund ára afmæli bygðar
íslands. Þá við það tækifæri var
í ræðu, sem þar var flutt, lagt út
af nítugasta Davíðs sálminum,
“Drottinn, þú hefir verið oss at-
hvarf frá kyni til kyns”. Það var
út af hinum sama sálmi, sem séra
Matthías Jochumsson orti sálm
sinn, hinn ódauðlega: “Ó, Guð
vors lands”, sem er fyrir löngu
orðinn þjóðsöngur íslands und-
*
Urvals
vindlinga
tóbak i
BgdevS
var að halda hátíðlegt fimtíu ára if lag. Sveinbjörns Sveinbjörns-
afmæli þeirrar bygðar, og bar
þangað kveðju Þjóðræknisfélags-
ins. í fyrra héldu menn upp á
fimtíu ára afmæli Swan River-
bygðar, þar sem að nokkrir fs-
lendingar settust að og búa enn.
Og svo mætti halda áfram. Ein
bygð á fætur annari heldur hátíð
til að minnast landnema og til að
afmarka vissan árafjölda sem
hver bygð hefir verið til, eins
og hér. Eins er með stofnanir
sem íslendingar hafa myndað,
kirkjur og önnur félög.
Er vér lítum til baka yfir far-
inn veg og rekjum sögu þessara
býgða og stofnana bendir það alt
á eitt og hið sama, nefnilega það
að oss Vestur-íslendingum hefir
tekist að festa rætur hér í þessari
heimsálfu, og þær rætur ná djúpt
niður í hinn frjósama jarðvegj Mr. Chairman,
þeirra þjóða sem vér höfum gertj Mr. Premier,
sonar.
Þessi hátíð sem vér höldum hér
í dag er því söguleg hátíð. Hún
markar þrjá fjórðu úr öld sem
íslendingar hafa búið hér vestra
og sem að þeir hafa minst ætt-
jarðar sinnar með hátíðahaldi og
á sama tíma sýnt það í daglegum
viðskiftum að þeir væru nýtir
borgarar þeirrar þjóðar sem þeir
hafa eignað sér og eru partur af.
Það er mér persónulega ómæl-
anleg gleði að mega taka þátt í
þessai hátíð í dag, hún er merki-
legður atburður, — að mega Vera
hér staddur með háttmetnum
mönnum, heiðursgestum sumum
langt að komnum, og meðal ann-
ars frá íslandi, og mega fyrir
hönd Þjóðræknisfélags fslend-
inga í Vesturheimi óska öllum ís-
lendingum og íslendingadagshá-
tíðahaldinu alls góðs nú í dag og
um mörg ókomin ár. Megi þátt-
taka vor í málum þessarar þjóðar
bera góðan og gifturíkan ávöxt
í framtíðinni eins og hingað til.
Og megi nöfn íslands og íslend-
inga lengi lifa og vera í heiðri
höfð.
Toast to Canada
Delivered at Gimli, Man., August lst, 1949, by
Constance Johannesson
að okkar eigin, Canada eða
Bandaríkjanna. Ekki væri hlaup-
ið að því að sllíta þær rætur upp
nú þó slík tilraun yrði gerð.
í Winnipeg, í júní mánuði þeg-
ar haldið var upp á sjötíu og
fimm ára afmæli þeirrar borgar
tóku íslendingar þátt í hátíða-
haldinu og höfðu þar til sýnis í
skrúðgöngunni skrautvagn —
(float), sem er hér til sýnis aftur
í dag, sem benti meðal annars á
að nú eru komnar fjórar kyn-
slóðir fslendinga, sem innfæddar
eru í þessu landi. Þær kynslóðir
eru íslenzkar að ætt og uppruna.
En þær eru líka kynslóðir þessa
nýja lands. Þær tilheyra þessari
þjóð og eru Canada menn og
Canada konur sem engra aðr?
þjóð þekkja né viðurkenna sem
sína eigin, þrátt fyrir það þó aðj
Distinguished Guests,
Ladies and Gentlemen:
No one can read the record of
the making of Canada, without
realizing that a great work has
been done.
In the main, this may be at-
tributed to 2 factors: the endur-
ing spirit of our forefathers, and
the nature of Canada itself.
It is now almost 100 years
since the first Icelanders emi-
state, with its own constitution,
laws and government, even its
own language and distinct na-
tionality.
Thus the colonists attained in
this great new country of Canada
the freedom they prized above
home and homeland.
Today, the wisdom of our
grandfathers and grandmothers
in chosing Canada as a site for
their new home, has been fully
realized.
The second largest country in
grated to America. Midway, the world) and the worid«s
through the 19th century, Ice-j largest trading nation, Canada
land was waging a seemingly ( has an immense wealth of natural
hopeless struggle for politicalj resources, whose extent is onlv
liberty, as the years passed, with now beginning to be recognized
no appreciable progress made t*
this end, it was felt that a new
and better life would be achieved
only by moving to a new country.
A few migrated to Brazil, and
þau beri íslenzk nöfn og geri það í it has been suggested by one
með heiðri og sóma. Og það er authority that the Icelandic pas-
eins og það ætti að vera. | sion £or coffee> and the prospect
Á íslandi er Leifur heppni|Qf growing unlimited quantities
Eiríksson talinn að vera íslend- Qf it, was too great to resist.
ingur. Þó var faðir hans, Eirík-j Other groups of colonists set-
ur rauði, norðmaður, fæddur og'tied in the United States; some
uppalinn. Hann fluttist til ís- made efforts to settle in Ontario
lands en var gerður útlægur það-j and Nova Scotia. These people
an. En sonur hans, sem var fædd- j met with insurmountable obstac-
ur þar er talinn að vera Islend- ies> and looked about for a new
ingur. Það er því hjá oss Vestur-: site on whioh to make a fresh
íslendingum engin vöntun á start.
ræktarsemi við ættjörð vora, eða ln October, 1875, the first set-
ættjörð forfeðra vorra, þó að vér
köllum þriðju og fjórðu kynslóð-
ina hér vestra Canada fólk eða
tlers arrived here at Gimli. In
spite of a winter of hardship and
suffering, reports from the col
Bandaríkja fólk, — því það erum; ony were such that another partj'
vér, þó að vér, á sama tíma við- j 0f Icelanders arrived the follow-
urkennum ísland og öll verð-
mæti, sem þaðan stafa. Vér er-
um ekki verri íslendingar og
íng year.
It is said that the difficulties
in a man’s way often bring out
The founders of Canada
brought with them, from íheir
homelands, a heritage of free-
dom, — freedom of the indivi-
dual to worship as he pleases, to
govern himself by the will of the
majority, to speak his mind free-
ly and without fear, and free-
dom to chose his own life work.
Canada itself provided the
challenge and the boundless op-
portunity for a hardy and am-
bitious people.
No one can read the record of
the making of Canada without
realizing that a great work has
been done.
No one can look at Canada to-
day without realizing the great
work which we have yet to do.
The past half century has seen
remarkable changes wrought in
this world of ours. Transporta-
tion and communication have
caused the globe to shrink, so
that Europe and Asia today are
Canada is at the very centre of
the new world which is emerging
sefore our eyes.
In this unique position she is a
next door neighbor to Britain,
the United States and Russia,
and she is the only nation so
close to all three of these great
powers.
If the world of the future be-
comes divided into warring
camps, this would be a position
of the greatest danger and diffi-
culty.
But, if the nations of the
world will learn to live together
in peace, this can be a position of
opportunity and influence.
A world based on international
co-operation is therefore vital to
Canada. Our hope in future of
avoiding the disasters of world
wide depression and war rests
with our willingness to co-oper-
ate with other nations toward
this end. We must be wary of
the over zealous workers who cry
for peace at any cost, lest they
slowly undermine our establish-
ed economy and weaken us from
within.
Today Canada is a member of
the world organization of United
Nations, and Canadian, like the
peoples of other nations every-
where, must learn to be not only
loyal citizens of their own coun-
try, but citizens of the world as
well.
Canada itself is a miniature
world. It too has problems of
geography, language and relig-
ion. Yet out of a diversity of
racial groups scattered over half
a continent, the builders of Can-
ada have moulded a nation with a
spirit strong and distinctly its
own. But Canadianism is a blend,
the very diversity has softened,
and at the same time broadened
it, but not detracted from its in-
herent worth.
We are Canadians. We are
proud of Canada, proud of the
part she played in the world
drama of war, confident of the
worth of her contribution to
peace and world freedom.
Let us join hands with all oth-
er Canadians, regardless of na-
tional background, creed or col-
or, and place Canada before our
own interests.
Let us be a united Canada, a
strong Canada, with a major
voice in t)he assembly of nations,
and we shall not fail the genera-
tions to come.
vér erum betri borgarar þessararj the best that is in him. Poverty, closer to us than the next prov-
ince was to our grandfathers a
century ago.
These world ohanges have hac
a powerful effect on Canada
They have brought her into the
stream of world affairs in a way
no Canadian could have imaginec
a few years ago. Our grandfatíh
ers would have thought a world
þjóðar, hvort sem það er Canada j and epidemics notwithstanding,
eða Bandaríkin, sem vér teljum: the New Icelanders forged a-
oss til. Og vér getum komið'ihead.
saman eins og vér gerum í dagj In 1877 they began the organi-
til að hylla þá þjóð, sem vér er-; aztion of a permanent local gov-
ernment for New Iceland, and in
1878 this council framed a consti-
tution.
This fundamental law, the only
um sprottin frá og þá þjóð sem
vér og feður vorir og afar hafa
átt þátt í að byggja. Vér sýnum
þjóðrækni vora með því og fylgj-
um með því grundvallaratriðum
Þjóðræknisfélagsins.
íslendingar hafa nú fest djúpar
one of its kind among Icelanders map, with the north pole in the
in America, remained in force j centre, ridiculous. To us it is full
for 9 years. New Iceland was a' of meaning, for it shows that
Upplýsing
til vina og velunnara íslenzka
Barnaheimilisins, Hnausa, Man.:
Konan sem nú veitir móttöku
gjöfum til heimilisins er:
Mrs. Sigríður McDowell,
52 Claremont Ave.
Norwood, Man.
Agætt skyr
til sölu, aðeins 65c potturinn
eða 35c mörkin. — Phone 31 570.
Guðrún Thompson, 203 Mary-
land Street, Winnipeg.