Lögberg - 10.10.1918, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. OKTÓBER 1918
5
ÞŒGILEG ELDAMENSKA
NO ORÐIÐ
Engin kol t Öa aska til að ónáða mann
Engin gasfýla í eldhúsinu.
Engir stórir eldiviðar reikningar.
RAFMAGNS ELDUN MEINAR
írparnað, þægmdi, hreint eldhús,
minni vinnu, veljið yður
RAFMAGNS ELDAVJEL
' frá
CITY LIGHT AND POWER DISPLAY
54 KING STREET, - - - Tals. Garry 1800
asta óveðrinu, sökkva í haf dauðans, sjálfum sér meðvitandi um
strand lífsskoðana sinna o£>: hrópar:
‘ ‘ Seg mér, Guð, í þyngstu þraut
Þýðir ekkert lífs 4 braut
Vilja mannsins Quantum satis?”
Þá heyrist út í geimnum rödd, dularfull rödd, sem svarar, og
með því leysist gátan:
“Hann er deus caritatis ”
“Hann er kærleikans Guð.” Með því orði endar norska
stórskáldið sitt dularmál. Hann gjörir þar bæði að benda til
eðlilegrar orsákar ósigursins (misskilnings Brands á eðli Guðs)
og gefa von með röddinni dularfullu um að síðar komi sú bless-
uð stund, þá sérhver rún er ráðin. 1
En íslenzka skáldið gjörir hvorugt, hvorki bendir til úr-
lausnar á gátu bölsins hér, né gefur von um nokkra rödd, er síð-
ar friði hrelda sál.
Skáldið sjálft hefir strandað á þessari Strönd. Vér ósk-
um þess, að hann losni frá strönd þess myrka meginlands, sem
hann hefir vilst til og augsýnilega þekkir ekki, og að hann komi
þangað aldrei framar. Og vér óskum, að hann beri gæfu til að
vísa mönnum með ljósi listar sinnar að bjartari ströndum.
Hve nær fáum vér sögu, sem verður lesendum sem eldstólpi, er
lýsir þeim að ströndum hreysti og drengskapar og knýr þá til
áð sækja fram undir merkjnm réttlætis og sannleika og keppa
upp til helgra hæða Guðs og kærleikans! — “Sameininain ”
Sparið eldsneyti og
heilsuna.
í einu merku Bandaríkja tíma-
riti birtist nýlega grein með
þessari fyrirsögn. Greinin er
eftir prófessor Ellsworth Hunt-
ington við Yale háskólann. Grein
þessi er all-merkileg, ekki síst
vegna þess ihún f jallar um tvö af
þýðingarmestu spursmálunum,
sem fyrir framan oss liggja. Ann
að spursmálið er heilsan, sem alt-
af er tímabært, og á aldrei að líða
oss úr minni. Hitt um elds-
neyti, sem oss kemur svo mjög
við nú í byrjun vetrarins. Vér
birtum því grein þessa hér í laus-
legri þýðingu:
Minna af kolum, minna af kvefi.
Minna af kolum, færri dauðsföll.
Brennið minnu, færri jarðarfarir
pví minna af kolum, sem þér
eyðið, eftir því meiri peninga
sparið þér. Slíkt er í augum uppi
altaf, en ekki sízt nú í dýrtíðinni.
pað er einnig Ijóst. pví minna
sem þér eyðið af kolum, því meira
af peningum getið þér lagt fram
frelsi og mannréttindum til
styrktar og því meira geta kola-
birgðir verkstæða vorra, jám-
brauta og flutningaskipa verið.
Sparaðu eldsneyti og þú vemd-
ar heitsu þína. Ef til vill efast
menn um þetta og spyrja: Get-
ur þetta verið satt ? Mundi ekki
það, að spara eldsneyti hafa
gagnstæð áhrif á heilsu vora,
veikja hana? Nei, kolaspamað-
urinn hefir betrandi áhrif á
heilsu yðar, og með bættri heilsu,
hraustari kröftum, höfum vér
færri læknisreikninga að borga,
og er það ekki einungis peninga-
sparnaður fyrir okkur sjálf, held-
ur einnig gefur læknunum meira
tækifæri til þess að gefa sig við
herlækningum. pað hefir og
það til síns ágætis, að styrkur
þjóðarinnar til þess að vinna
stríðið þroskast að mun.
Hæfileg hitun húsa yðar með
röku Iofti er heilsusamleg.
Ef þér efist um þetta, athugið
þá vel: 1) að 64 stiga hiti er
hollast fyrir mennina; 2) að rakt
loft er hollara heldur en þurt, ef
það er ekki of heitt; raka loftið
finst manni heitara en það þurra
þó hitamælirinn sýni jafnt stiga-
tal, og það heldur hitanum mikið
lengur.
3) mismunandi hiti í húsum er
betri fyrir heilsuna heldur en
jafn hiti. Að láta kólna við og
við er heilsusamlegt, og glæða
svo eldinn hægt og gætilega, þar
til hinu rétta hitastigi er náð.
Og hvemig vitum vér að það,
sem að ofan er sagt, er satt, sem
er mótstætt vana, og mörgu
því, sem vér áður höfum trúað,
aðværi satt? Vér vitum að það
er satt.vegna þess að það hefir
verið sannað af reynslu. Milj-
ónir dauðsfalla, sem athuguð
hafa verið frá þessu sjónarmiði,
athuganir við vinnufólk á verk-
stæðum og við námsmenn, hafa
sannað þesar staðhæfingar.
Til þess að rannsaka hvaða á-
hrif loftslag og raki hefir á
heilsu farið, þá hefi eg nýlega
rannsakað um níu miljónir dauðs
falla í Bandaríkjunum, Frakk-
landi, ítalíu og í Japan, og í við-
bót við það hefi eg þó varla at-
hugað eins nákvæmlega meira
en fimtíu miljónir dauðsfalla í
Belgíu, á Bretlandi, pýzkalandi,
Rússlandi, Rúmeníu, Búlgaríu,
Spáni,.Svíþjóð og í fleiri löndum.
Um sextíu miljónir dauðsfalla
hafa verið rannsökuð, og þau öll
benda í sömu átt. Og sextíu
miljónir eru há tala.
Vort eigið álit er lítils virði í
samanburði við slíkan aragrúa
af sönnunum, jafnvel þó að þær
sannanir færu í öfuga átt við á-
lyktanir vorar. Samt yrðum
vér að ibeygja oss fyrir þeim;
fram hjá þeim getum vér með
engu móti gengið.
f öðru lagi eru þessar þrjár
staðhæfinar, sem settar eru fram
hér að framan, staðfestar, ekki
einungis með athugun þessara
dauðsfalla, heldur og með ástandi
manna í verksmiðjum og athug-
un námsmanna.
Á hvaða stigi er heilsa manns-
ins bezt,
Látum oss athuga ihitastig lít-
ið eitt. Vísindamenn hafa sann-
að, að alt sem lifir á jarðríki,
hvort heldur það er jurtir eða
dýr, eða menn, hefir það, sem á
vísindamáli er kallað optimum
hitastig; það er stig, þar sem því
líður bezt og nýtur sín bezt.
Hvort heldur sem hitinn fer upp
fyrir eða niður fyrir þetta stig,
þá geta t. a. m. dýrin ekki hlaup-
ið eins hart, né heldur melt fæðu
sína eins vel; ekki heldur sýnt
jafnmikla hreysti, eins og þegar
hitamælirinn er á þessum vissa
punkti. Mismunandi hreyfing-
ar geta samt notið sín bezt á mis-
munandi hitastigi. pannig er
hjá manninum við líkamsæfing-
ar optimum-hitapunkturinn 63
64 stig á F.; þar sem fyrir and-
lega áreynslu að hann er mikið
lægri,, máske eins lágt eins og
40 stig, vissulega ekki yfir 50
stig. pannig til þess að líkami
og sál sé í sem allra heilbrigð-
ustu ástandi, þá þurfum vér
að vera í lofti, sem ekki er kald-
ara en 40 stig, og ekki heldur
heitara en 64 stig.
Sumarhitar hættulegri en vetr-
, arkuldar.
40 stiga hiti getur þýtt að
frjósi á núttunni, en á daginn rís
hitamælirinn upp í 50 stig. Með-
altal af 63 eða 64 stigum nótt og
dag þýðir tröppustig frá 55 stig-
um og lítið eitt yfir 70.
Hvernig eigum vér að fara að
koma þessu ákjósanlegasta fyr-
irkomulagi á vor á meðal? pað
er ljóst, að enn sem komið er,
getum vér það ekki á sumrin,
því enn höfum vér ekki komist
upp á þá aðferð að kæla hús vor.
Og verða ótrúlega margir að
gjalda þess með lífi sínu fyrir
þann hitatíma. f bænum New
York, frá 1900 til 1915, voru
dauðsföllin á þeim tveimur ár-
um, sem júlímánuður var helt-
astur, 30% færri heldur en á
þeim árum, sem sá mánuður var
kaldastur. Jafnaðaúhiti á þess-
um tveimur heitustu mánuðum
var 78 stig, en þeim köldustu 71.
Á hinum ellefu árum fóru dauðs-
föllin mjög nákvæmlega eftir
þvi, hvort heitt var eða ekki.
Samt eru dauðsföll fleiri á vet-
urna, sökum útbúnaðar og fyrir-
komulags, er vér sjálfir ráðum
yfir.
Á vetuma, þegar vér sjálfir
ráðum yfir hita húsa vorra, þá
ætti oss að vea innan handar að
búa undir hinum ákjósanílegustu
kringumstæðum. En það er
langt frá því að vér gjörum það,
í stórum hluta af Bandaríkjun-
um eru dauðsföllin tíðari á vet-
uma heldur en í mestu hitum á
sumrin. petta stafar ekki nærri
eins mikið frá kuldanum, sem úti
er, eins og óheilsusamlegu fyrir-
komulagi inni í húsunum. Fyrst
of miklum hita; í öðru lagi af
rakalausu lofti, og í þriðja lagi
af of miklu breytingarleysi á hit-
anum, eða of jöfnum hita.
Vér skulum nú athuga nokk-
uð nákvæmar þessi þrjú atriði.
Miljónir dauðsfallanna, sem að
framan hefir verið bent ái sanna
að nálega fyrir allar þjóðir er
hitastigið 63 eða 64 optimum eða
heilsusamlegast.
pótt að undarlegt megi virð-
ast, þá hafa Finnar í hinu norð-
læga föðurlandi sínu ekki getað
vanist við hið kalda loftslag.
pegar hlýnar á sumrin, er auð-
sær munur á heilsufari þeirra til
batnaðar. En jafnvel sumurin
hjá þeim eru ekki nógu hlý. því
mjög sjaldan kemur það fyrir,
að hitamælirinn nái 64 stigum í
júlí.
Aftur í hinum suðlægu lönd-
um, svo sem Sikiley, þar sem hit-
inn er meiri heldur en 64 stig
mest af árinu, hefir fólkið ekki
getað vanist við heita loftið. —
Sama hitastigið er það hollasta
bæði fyrir Sikileyjarmenn og
Finna.
Jafnvel blökkumennimir hér í
Ameríku sýna að þeir hafa ekki
getað vanist hitanum, þrátt fyrir
það þótt afar þeirra og feður
byggju í landi svo þúsundum ára
skifti, þar sem meðalhitinn er
ekki langt frá 80 stigum. En í
suðurfylkjunum er það sannað,
að blökkumennimir em heilsu-
beztir í 68 stiga hita, og máske
minni. — pannig era allir kyn-
þættir líkir, aðeins hvað þetta
snertir.
40—50 stiga hiti á nóttunni.
Til þess að fólki geti liðið vel,
að segja fólki, að það eigi að hafa
64 stiga hita í húsum sínum á
vetuma ?
Rakalaust loft.
Svarið við spuringu þessari
liggur í því hvemig loftið
inni í Ibúsunum er, og sem vér
kvörtum undan, — það liggur í
vöntun á raka og breytingum.
Oss er kalt í 60 stiga hita á
vetrarmorgnana en ekki á haust-
morgnana, vegna þess að vetrar-
loftið er þurrara. Veðurfræð-
ingar tala um ákveðinn hita og
hæfilegan hita. Með hæfilegum
hita eiga þeir við áhrif loftsins á
hörundið. Hæfilega hitað þurt
loft er ávalt þyngra heldur en
rakt loft; sem virðist ihafa jafn-
mikinn hita i sér samkvæmt hita-
mælum. petta er satt, jafnt
ýetur sem sumar. Hin gagnstæða
skoðun vor á rætur sínar að
rekja að miklu leyti til þess, að
í austurfylkjum Bandaríkjanna,
þar sem loftið ér rakt, er oft
mjög vindasamt. par sem loftið
t. d. í Minnisota er þurt og veð-
ur kyrt oftast, nema þegar bylj-
ir skella á stöku sinnum. Svo
er oss oft mjög hætt við að
blanda saman þéttu rakalofti við
óþétt loft. Ef að vetrarloftið er
svo rakafult, að það þéttist og
setjist á klæði vor, þá setur það
undantekningarlítið í oss kulda-
hroll, en um slíkar kringumstæð-
ur er hér ekki að ræða. Og það
breytir heldur ekki þeim sann-
leika, að þegar loftið er þurt, þá
er hið hæfilega hitamagn þess
ávalt minna heldur en þegar það
er rakt. Sannleikur þessi er svo
Ef kuldinn helzt of lengi, er hann
hættulegur, alveg eins og kalda
baðið er hættulegt ef menn era
of lengi niðri í því, eru þar þang-
að til þeir verða innkulsa. Aðr-
ar tilraunir sýna, að í breytileg-
um lofthita eru menn hraustari,
og þeim líður betur heldur en ef
lofthitinn er alveg jafn.
Undir hinu núverandi fyrir-
komulagi vora og hitunartækjum
er ihitaloftið í húsum voram alt-
of jafnt á vetuma, fólk keppist
við að halda hitanum stöðugt í
68—70 stigum, og á þann hátt
veikja sjálft sig, ekki einungis
með því að ofhita húsin, eða að
hafa loftið of þurt, heldur líka
með því að koma í veg fyrir
breytilegan hita, sem er hverjum
manni nauðsynlegur, til viðhalds
heilsunnar, og eftir því sem líð-
ur á veturinn verður fólkið æ kul-
vísara og móttækilegra fyrir
kvef og kvilla.
Tilraunir með loftrensli.
Tilraunir í þá átt, sem að loft-
renslunefnd New York ríkisins
hefir gjört, eru mjög lærdóms-
ríkar. pessar tilraunir sem
gjörðar hafa verið aðallega undir
umsjón formanns nefndarinnar,
prófessors C. E. A. Winsilow frá
Yale háskólanum. Tilraunin var
gjörð í 20 skólahúsum í New
York; um 90 herbergi vora tekin
og skift í tvær deildir; á þessum
deildum var þó enginn munur
nema á loftrensli þeirra. í öðru
tilfellinu var loftið tekið inn um
kjallarann, hitað upp í 67 stig,
og síðan leitt út um herbergin.
með þessari aðerð varð engin
CANAOá'
riNESí
THEATfci
ALLA NÆSTU VIKU
Sérstök síðdegis sýning á
Thanksgiving Day
Venjuleg síðdegis sýning á
Miðvikudag og Laugardag.
Henry W. Savage, leikur
The Gorgeous Musical Spectacle
EVERY WOMAN
Óviðjafnanlega skemtilegur
DRAMA—MUSICAL COMEDY
SPECTACLE—OPERA
BIG SYMPHONY ORCHESTRA
Nú er tíminn
til þess að kaupa
Haust eða Vetrar
YFIRHAFNIR
Verðið er sann-
gjarnt og vöru-
gæðin hjá oss eru
alkunn um alt.
White &
Manahan l«.
500 Main’ St.
áþreifanlegur, að þurft loft með, breyting, heldur altaf jafn hiti,
Oss vantar menn og konur tll þess
aö læra rakaraiSn. Canadiskir rak-
ara hafa orBiS aS fara svo hundruíum
skiftir í herþjónustu.* pess vegna er
nfl tækifæri fyrir ySur aS læra pægl-
lega atvinnugrein oy komast í góSar
stöður. Vér borgum ySur göö vinnu-
laun á meCan þér eruS aS læra, og Ut-
vegum ySur stöSu aS loknu naml, sem
gefur frá $18—25 um vikuna, eSa vlB
hjálpum ySur til þess aS koma á fót
“Business” gegn mánaSarlegri borgun
—• Monthly Payment Plan. — NámiS
tekur aSeins 8 vikur. — Mörg hundruB
manna eru aS læra rakaraiSn á skólum
vorum og draga há laun. SpariB
járnbrautarfar meS þvt aB læra a
næsta Barber College.
HemphiU’s Barber College, 220
Pacific Ave, Winnipeg. — Otibú: Re-
gina, Saskatoon, Edmonton, Calgary.
Vér kennum einnig Telegraphy,
Moving Picture
skóla vorum aS 209 Pacific Ave Winni
peg.
70 stiga hita er að manni finst
kaldara heldur en rakt loft með
60 stiga hita. pegar að fersku
lofti er hleypt inn í hús að vetr-
arlagi og hitað, verður það eins
þurt ,og rakalaust eins og eyði-
merkurloft, jafnvel þó það hafi
verið fult af raka meðan það var
1 hinu kalda lofti úti fyrir. Og
af þeim ástæðum er það, að
manni finst það kalt þegar það
er komið inn í húsin, jafnvel þó
að 70 stiga hiti sé í húsunum; og
hver einasti smágustur, sem inn
kann að komast, gengur nærri
því í gegn um mann.
Athuganir dauðsfalla þeirra,
1 sem að framan era nefnd, sýna
að í ölium þeim landspörtum, þar
sem húsin eru hituð að vetrinum,
þá eru dauðsföllin flest á þeim
mánuðum, sem rakalausastir era,
jafnvel þó að lofthitinn hafi ver-
hvað heilsuna snertir og haldið aive^ sásami > ver ^er*
sinum andlega þrótt, þá eiga
menn að sofa við opinn glugga í
herbergi, sem ekki er heitara en
um frostmark, upp í 40 og hæst
50 stig. Ef að svefnherbergin
eru aðeins notuð til að sofa í
iþeim, á þar aldrei að vera heit-
um saman janúarmánuð, þar sem
hann er þurrastur, við staði þá,
þar sem hann er rakameiri, eins
og New York, Chicago, San
Franciscó, París eða Róm, þá
komumst við að raun um að þar
sem að ihann er þuirastur, þar
ara inni heldur en 50 stig. Fólk dauðsföllin frá 5 30% hærri
verður að sjá um að hafa nóg
rúmföt, svo því verði ekki kalt á
nóttunni; og heldur en að vera
kalt, ætti það að nota heitar
vatnsflöskur eða heita steina til
þess að verma sængurfötin með,
svo það þyrfti ekki að þola kulda.
En það er gott og heilsusamlegt,
að fara af klæðum, og eins fara
í þau á morgnana í herbergi, sem
ekki er of heitt, þvi þá lærir fólk
máske að hreyfa sig nógu mikið
til þess að frjósa ekki á meðan
það er að komast í og úr fötum.
63 stiga hiti á að vera í herbergj-
um þeim, sem setið er í og unnið.
Gildandi reglur með hita í hús-
um, eins nærri og komist verður,
er að í þeim herbergjum, sem set
ið er í og ‘unnið, skal meðalhiti
vera 63 eða 64 stig. Á þeim
tíma ársins, sem sá hiti er í veðr-
inu úti, þá föram við á fætur á
morgnana og borðum morgun-
verð í 60 stiga hita, um miðjan
daginn er hitinn kominn upp í
70 stig, um sólarlag er hitinn um
64 stig, en um háttatíma um 60.
ÖUum hefir liðið vel, og enginn
kvartað um kulda. Vér höfum
ekki fundið neina þörf á að
kveikja upp í eldstæðum, hvorki
að morgni né heldur að kvöldi;
það er létt yfir manni, og manni
finst sér vera fært í flestan sjó.
Veitið eftirtekt á standi yðar í
september, þegar veðrið er ind-
ælt, og hitinn er 60 stig á morgn-
ana og um 70 um miðjan daginn.
Ef að vér getum þolað slíkt
hitastig á haustin, því getum vér
það þá ekki á vetuma ? í fyrstu
vetrarfrostum, þegar vér komum
á fætur og setjumst til morgun-
verðar, finst oss húsið kalt. Vér
gætum að hitamælinum og siá-
um að ihitinn er 60 stig. Vér
verðum ill í skapi út af eldstæð-
inu, eldamanninum og kuldan-
um. Eldamaðurinn fer ofan að
laga eldstæðið, en við setjumst
í illu skapi og hálfköld til borðs.
Um miðjan daginn er hitinn orð-
inn 68 stig, samt er okkur kalt,
sérstaklega eldra fólkinu, það
kvartar sáran. úr öllum hornum,
krókum og kimum virðist kuld-
ann leggja að manni, og allir eru
með öndina í háisinum út af því
að þeir muni nú fá illkynjað kvef.
pegar vér vitum að ástandið er
yfirleitt svona, til hvers er þá
heldur en þar, sem mánuður sá
er rakamestur. petta eru áhrif
rakans eftir að hitinn, vindarnir
og önnur eyðileggjandi náttúru-
öfl ihafa verið undanskilin.
pegar þurra loftið er hættulegt.
Einnig má benda á jafnsterk-
ar sannanir fyrir banvæni þurra
loftsins í annari átt. f öllum
þeim plássum, þar sem dauðs-
föllin og loftslagið hafa nákvæm-
lega verið borin saman, hefir
sannst að þurra loftið hefir verið
banvænna heldur en það raka,
þegar að hita- og veðurkringum-
stæður hafa verið upp á hið æski-
legasta. f miðfylkjum Banda-
ríkjanna, þar sem meðalhitinn er
64 stig, þar hafa dauðsföllin ver-
ið 10% Ihærri, þegar loftrakinn
hefir verið undir 40%, heldur en
þar sem hann hefir verið yfir
70%. petta kemur af því, að
hið óhóflega þurra vetraloft í
húsum voram, ekki einungis
kemur því til leiðar að okkur finn
ist æfinlega kalt inni í þeim,
heldur þurkar það upp slímhimn-
una, og gjörir oss móttækilega
fyrir kvef og allskonar kvilla, og
til þess að koma í veg fyrir slíkt,
er eina ráðið að ihalda loftinu í
húsum vorum tiltölulega köldu,
og gefa þvi nógan raka. Á þann
hátt getum vér bygt upp heilsu
vora, sparað kol og aukið vellíð-
an vora.
Breytilegur hiti uppbyggilegur.
pað era fleiri ihliðar á þessu
spursmáli, því í sambandi við ná-
kvæma athugun dauðsfalla þeirra
í miljónatali, sem áðurhafa verið
nefnd, er það ljóst, að dauðsföll-
unum fækkar undir breytilegum
hitaskilyrðum. Ef vér athugum
hin daglegu dauðsföll í bænum
New York um 8 ára skeið, þá
þótt loftið væri altaf ferskt.. f
hinu tilfellinu var herbergjun-
unum haldið jafnheitum og loft-
inu jafn röku, en þar var enginn
sérstakur útbúnaður til þess að
flytja loftið út um bygginguna
og inn í herbergin, heldur var
loftinu hleypt inn með því að
opna gluggana. pannig var í
báðum þessum deildum að öllu
leyti jafnt á komið með loftið,
nema aðeins var það breytilegt í
þeim herbergjum, þar sem glugg
arnir vora opnaðir. Og hverjar
urðu svo afleiðingarnar af þessu
breytilega loftrensli ?
Samkvæmt nákvæmum skýrsl-
um, sem læknar og hjúkranar-
konur Ihéldu, kom það í ljós, að
kvef og aðrir kvillar, sem í and-
færam unglinga era tíðir, vora
nálega tvisvar sinnum tíðari í
herbergjunum, þar sem loftið
var altaf eins, heldur en í þeim,
sem það var breytilegt, og er því
algjörð sönnun á athugasemdum
voram í sambandi við dauðsföll-
in. Breytiilegt. loft er hið bezta
heilsumeðal og vöm gegn sjúk-
dómum.
Fjögur nauðsynleg atriði í sam-
bandi við hitun á húsum í vetur.
Fyrst, kaldari svefnherbergi
heldur en verið thefir; þau ættu
ekki að vera hituð á daginn,
nema því aðeins að fólk þurfi að
sitja inni i þeim. Slík herbergi,
ef þau era ekki hituð, era ekki
einasta holl fyrir andlegan þrótt
Man. * 20 pör frá Kvenfélaginu
“Viljinn”, Mozart, Sask. 2 i>ör
frá Mrs. Halhir Magnússon, 670
Lipton St.., City. 1 par frá Mrs.
Thorsteinson, 674 Alverstone St.
City.
Fyrir þessar gjafir þakkar
Jóns Sigurðssonar félagið hjart-
anlega.
Mrs. Ingibjörg Goodman,
696 Simcœ St., Winnipeg.
Orpheum.
Vikuna, sem hefst á mánudag-
operating í Trades inn hinn 14. október, ber margt
nýstáriegt á góena á Orpheum-
leikhúsinu.
pá verður sýndur meðal ann-
ars hinn guillfallegi leikur “Love
me and the World is mine.”
petta er áhrifamikill söngleikur,
sem notið hefir mikillar hylli fyr
ir sunnan línuna. — Á meðal
annara leikja má nefna “The
Riding Master”, “A Wedding
Day in Dogland” og “Darit
Auk þess er vert að
nefna dæmalaust kátbroslegan
smáleik, sem kallast “The PettV
coats” eftir John B. Hymer, og
hefir Grace Dunber Nille aðai-
hlutverkið með höndum.
þarf mikið minna af kolum til
þess að halda húsi með röku lofti
heitu heldur en ef loftið er þurt.
f f jórða lagi. Ef hitinn er hafð-
ur breytilegur í húsum þarf ekki
jafnaðaríhitastigið að vera nærri
eins hátt, og við það er tvent unn
ið, heilsa fólksins bætt, og mót- ‘ Clouds”.
stöðuafl þess aukið, og fólk það
sem hefir verið vant að krefjast
70 stiga hita strax á morgnana
finnur að því líður alt eins vel
þótt hitinn sé ekki nema 60 stig,
og þegar fram á daginn líður, og
hitinn er kominn upp í 66 stig,
finst því of heitt, svo þegar hit-
inn fellur aftur ofan í 62 stig
finnur það ekkert til þess, þannig
á hitinn að vera breytilegur all-
an daginn, og er það ekki að eins
heilsusamlegt heldur er og líka
hægt að spara eldsneyti að mikl-
um mun.
Happamót
Sokkagjafir
til Jóns Sigurðssonar félagsins:
11 pör frá Kvenfél. “Stöð”,
Wynyard Sask. 1 par frá Helgu
Austman, Víðir, Man. 1 parTrá
Mrs. Freemianson, Gimli, Man.
1 par sokkar og 1 par vetlingar
frá Mrs. A. Thorsteinson, Geysir
Man. 1 par sokkar og 1 par
vetlingar “From a Friend W”.
2 pör frá Mrs. Guðleifu Guðjóns-
beirra sém SOn’Landbrid^’Man- 4Pbrfrá
peirra, sem í peim soia, neiaur MrS! A
ilíka gefa þau hina mjög svo þýð-
ingar miklu loftbreytingu er
hverjum einasta manni ríður svo
mjög á að hafa.
í öðrulagi á hitinn í iherbergj-
m þeim sem vér sitjum í vinnum
í, eða leikum oss í aldrei að vera
meiri en 64 stig. pað sparar elds-
neyti um leið og það bætir heilsu
vora, og ef að kolabyrgðir þjóð-
arinnar krefjast þess, þá getum
vér vel komist af með 60 stiga
hita í þeim herbergjum í húsum
vorum sem heitust þurfa að vera
án þess að missa nokkurs í, og
munið eftir að hollara er að hit-
inn fari niður í 56 stig heldur en
hann fari upp í 72, sem þó er al-
gengt hitastig í mörgum húsum
hjá oss. Að vísu þarf fólkið að
klæða sig í hlý föt, og ef það gjör
ir það og fylgir hinum öðrum
reglum sem gefnar era I grein
þessari má það vera víst um að
því líður betur, og er hraustara
í 65 stiga hita í húsum á vetum-
ar heldur en þó það hefði 72.
f þriðja lagi. Til þess að nota-
legt geti verið inni í húsum vor-
um í kulda veðri í 56—64 stiga
hita, þá verðum vér að muna eft- [
ir að halda loftinu rakara heldur
en vér eram vanir að gjöra. Ekki (
á eg þó við að það skuli vera svo ;
kalt að veggirnir verði rakir, en
eg á við að nálega í öllum hús-
um þurfi vatnsgufan að vera |
þrisvar sinnum, fimm sinnum og
jafnvel tiu sinnum meiri heldur
Wonderland.
Ef þú akyldir gleyma að horfa
á William Farnum í hinum stó’r-
fræga kvikmyndaleik ~“The
Heart of a Lion”, þá mundir þú
sannarlega fara mikils góðs á
•mis.
Á miðviku- og fimtudagiim
gefst mönmum kostur á að sjá
hina yndislegu Bessie Love í
leiknum “A Httle sister of Every-
body”; það er hreinn og fallegur
leikur, sem talar til hins bezta í
manneðlinu. — En á föetu- og
laugardaginn geta menn skemt
sér við að horfa á undurfagra
,mynd, sem heitir “Waifs”, og
leikur Gladys Hulette aðalhlut-
verkið.
Látið eigi undir höfuð leggj-
ast að heimsækja Wonderland-
leikhúsið næstu viku. peir, sem
t skemta sér á annað borð, geta
Mrs. A. Guðmundsson, Hnausa, tæpast fundið betri stað.
Skemtisamkoma
I I MTIinAGSRVEI.OIf) pANN 17. OKT. 1918
I samkomusal UnitaraXirkjunnar til arSs fyrir UnitarasöfnuSinn. petta
er einskonar sýning'.
Tomlx'ila: Alt nýjir munir. Margir verSmiklir.
Bollalesning: Forlög manna og framtíS sögS.
I.ófalesning: Holl ráS og heppileg. lögS öllum er þess óska.
Höfuðlesning: Hverjum sagt um hvaS sé hæfur.
Fiskitjörn: OóSir drættir, ef eigi fipast aS draga.
Gátuheppni: Tvenn verSlaun. I>eim tveimur er næstir Komast a8
segja hvaS margar baunir af brendu kaffi eru S hálfrar merkur
rjómaflösku. VerSlaunin bæSi vönduS.
Kal’fi veitingar. Búktalari o. fl.
Samkoman verSur sönn “SKKMTISAMKOMA”.
Byrjar kl. 8 e. h.
Inngngur ókeypis, en hver tombólndráunr Sftc.
sýna þau að á öllum tímabilum en hún hefir verið hjá oss. Ef að
með vaxandi hita vaxa dauðs-
föllin, en með þverrandi hita
fækka þau. petta er bæði ein-
kennilegt og merkilegt, en á móti
því verður ékki borið, því skýrsl-
umar sanna það. Mismunurinn
á tölu dauðsfalla j milli heitustu
daganna, mesta hitans um sum-
artímann, er mjög mikill, eitt-
hvað nálægt 50% um hitatím-
70 stiga hiti er í herbergi, þar
sem nóg er af vatnsgufu, þá verð
ur of heitt í herberginu, og í ann
an stað þegar hitinn rénar, eða
fellur niður á nóttunni, er hætt j
við að veggimir verði rakir, en
aftur á móti, er þægilegur hiti |
með 60—64 stigum, og miklu i
minni hætta á því að húsin verði j
rök á nóttunum þegar hitinn fell-
ann, en 30% á vetrum. sem þýð- ur niður. Og í þessu sambandi i
ir að umskiftin frá hita til kulda er vert að minna á að rakt loft j
hafa sömu áhrif á menn og kalt heldur hitanum í sér mikið leng-
bað, þau ihressa menn og styrkja. ur heldur en þurt, og þessvegna
Gleymið ekki hinni stóru úsölu sem
Hefst laugai daginn 12.oktober 1918
I og stendur yfir til 1. nóvemb?rl918
Matvara, Harðvara, Fatnaður, Peysur, Nær- j
föt, Vetlingar, Alfatnaður og Yfirhafnir, sem ver ;
örugglega gegn vetrarkuldanum. — íslendingar!
þér sparið frá 25% og upp, með því að kaupa nauð- r
1 synjar ýðar á þessari sölu.
Hæsta verð greitt fyrir búnaðarafurðir og kom
i Á hverju $10.00 virði af vöram keyptum á þessari 1
sölu verður gefinn 2%% afsláttur. En af $25.00 1
| virði, 5% afsláttur..
Gleymið ekki að líta á vörubyrgðir vorar
1 Skiftið við verzlunina, sem ber hag yðar fyrir 1
brjósti.
*..... ......... t .......
Arborg Farmers Supply Go.
MALINSKY & GLASSMAN, eigendur. — Arborg, Man.
vsee