Lögrétta - 09.04.1919, Blaðsíða 3

í speglinum.
Þar situr vor ástmey, sjálfselskan,
og sýnir oss þennan heiöursmann,
svo gildan á velli’ og gáfa'öan
og glæstan á allan veg,
vort inndæla eigið „jeg“.
En þaö er sá, sem vjer metum mest,
sú manneskjan, sem oss reynist best,
er alt af jafn alúöleg.
I>ar blasir hún viö þjer, veran sú,
sem veröur þjer, lasm, til dauöans trú,
og mjakar þjer áfram mjóa brú,
sem máske er klökk og veik
og hál þínum heiðarleik.
En sú veröur eklci’ af syndum hreld,
hún samþykkir hvern þann hræfareld,
sem kemur á hugans kveik.
En láttu ei spegilinn launhæöinn
ljúga því að þjer, væni minn,
aö kappskák tapi vist kóngurinn
í kvennamálum viö þig,
b.vaö vel sem hann vandar sig.
Þótt líki þjer vel þitt lag og snið
mun lítill hróöurinn út á viö —
rjett merst upp í meöalstig.
Jak. Thor.
Frjettir.
Tíðin hefur verið fremur köld síö-
astl. viku, en þó allgott veöur hjer
sunnanlands, en í Eyjafiröi og um
norðausturhluta landsins hafa yeriö
liríðar töluveröar og snjókoma. — I
efrihluta Rangárvallasýslu, þar sem
askan einkum skenidi jörö, er sagt
ilt útlit meö afkomu fjenaöar, jarð-
laust á allstóru svæöi þar og hey á
þrotum.
Skipaferðir. „Gullfoss" kom aö
vestan 5. þ. m. og fer vestur aftur
12. þ. m. — „Borg“ fór til Khafnar
5. þ. m. og með henni Sig. Eggerz
ráðherra og E. Nielsen framkv.stj.
— „Botnía" fór frá Khöfn í gær.
„Lagarfoss“ fór hjeðan vestur um haf
3 þ. m.
Bæjarstjórnin. Það kom fram á
síðasta bæjarstj.fundi, að Samvinnu-
fielögin ætla að fara að reisa hús á
Arnarhólstúni, vestan við Lands-
bókasafniö, og aö Eimsk.fjel. íslands
hefur keypt af C. Zimsen konsúl hús-
iö við Pósthússtræti 2 hjer í bænum
og ætlar að reisa þar einhverjar við-
bótarbyggingar. — Samþ. voru til-
lögur frá nefnd, sem skipuö hafði
verið til þess aö íhuga, hvernig best
yrði ráðstafað fje því af söluverði
botnvörpunganna 1917, sem kom í
hlut Rvikurbæjar, en í nefndinni
voru: Ág. Jósefsson, Br. Bjarnhjeð-
insdóttir og Sighv. Bjarnason. Sam-
þyktin er svohljóöandi: 1) 100.000
krónum skal verja til þess að mynda
styrktarsjóð fyrir sjómanna- og
verkamannafjelög (karla og kvenna)
í Reykjavík, þau sem nú eru eða síðar
kunna að verða stofnuð, og eru í Al-
þýðusambandi Islands. Vöxtum af
höfuðstólnum, sem aldrei má skerða,
skal variö til styrktar þeim meðlim-
um fjelaganna, sem veröa fyrir slys-
um eöa heilsutjóni. Fulltrúaráð verka-
lýðsfjelaganna í Reykjavik kýs tvo
nænn, og bæjarstjórn Reykjavíkur
einn mann til þess að semja reglu-
gerð fyrir sjóöinn. Stjórnarráöið stað-
festir reglugerðina. 2) 25.000 krón-
um skal varið til styrktar „Sjúkra-
samlagi Reykjavíkur“. Höfuöstólinn
má aldrei skerða, en vöxtunum skal
varið i þarfir samlagsins. Leggist
snmlagið niöur, rennur höfuöstóllinn
í sjóð þann, er nefndttr er í tölulið 1.
3) Afganginum af ofannefndu fje
skal variö til þess að stofna alþýðu-
bókasafn í Reykjavík, undir stjórn
bæjarstjórnar.
Sjera Þorsteinn Briem er nú kom-
inn að Mosfelli í Grímsnesi, kom aö
norðan með „Lagarfossi“ síðast.
Dáin er nýl. í Hafnarfiröi frú Krist-
ín ólafsdóttir, ekkja Böövars sál.
Böðvarssonar, en dóttir sjera Ólafs
Pálssonar áður dómkirkjuprests í
Rvík.
Nýr botnvörpungur er koniinn
liingaö frá Englandi, sem „Belguni"
heitir, eign Jes Zimsens konsúls o. fl.
Skipstjóri er Þórarinn Olgeirsson.
Jr
_________.___________________________________53_
Hittöng.
í bókaverslun undirritaSs eru og verða framvegis ávalt fyrirliggjandi
nægar birgðir af alskonar ritföngum, (alsk. pappírstegundir, umslög, penn-
ar, blek a. þ. h.). Alt selt lægsta verði sem mögulegt verður.
Virðingarfylst.
Fjetur Jóhannsson.
Breiðablikum, Seyðisfirði.
Det kgl. oktr. Söassurence-Compag'm
tekur að sjer allskonar sjóvá,tryg-siiagar.
Aðalumboðsmaður fyrir Island
Egg’ert Claessen, yfirrj.málaflutningsmadur.
ei til sölu á Blönduósi, meö góöri erfðafestu-lóð. — Húsið er 12 ára gam-
alt, óvanalega sterkviðað, og að öllu leyti vel bygt, og vel viö haldið.
Stærð 16 X ál. tvilyft, meö jafnstórum kjallara, sundurhólfuöum í 5
hluta. Á neðri hæð er rúmgott pakkhús, sundurskift geymsluherbergi
meö skápum, stór, þægileg sölubúö, skrifstofa og gangur upp í ibúðina. —
Efri hæðin öll innrjettuð til ibúðar, sundurskift í 8 herbergi, auk forstofu
og 2 fataklefa. Á framhlið hússins eru veggsvalir og viö bakhlið tvílyftur
skúr 3)4 X 4 ál. meö inngangi í íbúðina o. fl. Húsinu fylgja 2 matjurta-
garðar. Því getur einnig fylgt slátrunar- og kjöthús úr timbri og járni, aö
stærð 19 X 21 al. og steinsteypubygging, með hesthúsi, fjósi, áburðarhúsi
og heyhlöðu. Öll standa húsin á samanhangandi lóö og öll hafa þau vatns-
leiðslu. Fylgt gæti ennfremur: Afgirt erfðafestuland um 10 dagsláttur, alt
graslendi, meö talsverðu túni, ágætum kartöflugarði, og hitt annað rná
hvort sem vill nota til slægna eða beitar. Gott mótak er í nær öllu þessu
landi, og þar hús fyrir eldivið.
Semja ber við
Magxms kanpm. Steiánssoxi
á Blöndósi.
íslendingasögur. Árni Pálsson
bókavörður skýrir frá þvi í Mrg.bl.,
að hann ætli að veita almenningi til-
sögn og leiðbeiningu um lestur á Is-
lendingasögum í einni af kenslustof-
um háskólaas einhverjar ákveðnar
stundir vikulega. Ætlast hann til þess,
að þeir, sem kensluna nota, lesi viss-
an sögukafla undir hvern tíma, en í
tímanum skýrir hann þau atriði í hon-
um, sem torskildust eru, og talar um
stjórnarfar landsins og þjóðfjelags-
skipun á þeim tíma, er sagan segir
frá, og um bókmentir Islands og
menningu að fornu. Ættu einkum
unglingar hjer i bænum að nota sjer
þetta tækifæri til þess aö fá opnaða
fyrir sjer heima fornsagnanna. Eitt-
hvað á kenslan að kosta, en óákveðið
cnn, hve mikið.
Kvenrjettindafjelagið hefur skemt-
un í Iðnaðarmannahúsinu í kvöld og
næstu kvöld og ætlar þar m. a. að
sýna kafla úr skáldsögu Jóns Thor-
oddsen „Maður og kona“. Matth.
Þórðarson fornmenjavörður sjer um
útbúnað á leiksviðinu. Er það kvöld-
vakan í Hlíð, sem sýna á. Frú Bríet
Bjarnhjeðinsdóttir leikur húsfreyj-
una, en frú Helga Torfason húsbónd-
ann.
Guðjón Guðlaugsson alþm. hefur
keypt hús þau og jarðeign, sem Jón
sál. Kristjánsson prófessor átti áður
hjer suður við Öskjuhlíðina, og setst
þar aö. Hann er nú aö sækja fjöl-
skyldu sína norður.
A. Courmont hefur nú fengið lausn
frá konsúlsstörfum hjer og heitir sá,
er skipaöur hefur verið hjer i hans
stað franskur konsúll, E. T. de
Beauregard og kom hann hingað meö
Botniu síðast. Hr. A. Courmont fór
heim til Frakklands í síðastl. mánuði.
Trúlofuð eru Sæmundur Ólafsson
frá Dúki í Skagafirði og frk. Elin-
borg Jóhannesdóttir frá Útibliksstöð-
um í Miðfirði, systir B. Líndals lögfr.
á Svalbarðseyri.
Þjóðernisfjelag Vestur-fslendinga.
Mánud. 7. þ. m. var fundur haldinn
hjer i bænum af nokkrum tugum
manna, sem sjerstaklega voru á hann
boðaðir, til þess aö ræöa um stofnun
fjelags hjer á landi með þeim til-
gangi, að efla samhug og samvinnu
milli íslendinga austan hafs vestan,
og gaf hreyfing sú, sem nú er vöknuð
meðal Vestur-íslendinga i átt til sam-
taka og fjelagsmyndunar til viðhalds
ísl. þjóðerni og tungu, tilefmð til
fundarhaldsins. Á fundinum voru m.
a. ráðherrarnir báðir, sem nú eru hjer
heima, allir blaðaritstjórar og flestir
þingmenn,sem í bænum eru.Ennfrem-
ur formenn ýmsra fjelaga og stofn-
ana o. fl. Uppástungan um fjelags-
myndunina hjer fjekk ágætar undir-
tcktir einróma, og var hún samþykt
og nefnd þeirri, sem boðaö hafði til
fundarins, falið að sjá um allan und-
irbúning fjelagsmyndunarinnar, en í
henni eru: sjera Sigurbj. Á. Gíslason,
sem er írumkvöðull þess, að málinu
var hreyft, Einar H. Kvaran rithöf.,
Ben. Sveinsson bankastj., Guöm.
Finnbogason prófessor, Sv. Björns-
son lögmaður og ritstjórarnir Tr.
Þórhallsson og Þorst. Gíslason. —
Veröur nánar skýrt frá þessu máli
í næsta blaði.
Rvíkurhöfn. Bæjarstj. er nú að taka
lán, 1 milj. kr., til þess að gera upp-
fvllingu við eystri hluta hafnarinnar,
á sama hátt og að vestanverðu. Lánid
er alt fengiö hjer í bænum, 200 þús.
kr. hjá hlutafjel. Kol og Salt, 350 þús.
kr. hjá bönkunum, hvorum um sig,
og 100 þús. kr. hjá Eimskipafjel. Is-
lands, og tekið til 30 ára gegn 6%.
Uppfyllingin á að verða 22 þús. fer-
ínetrar að stærð. Hf. Kol og Salt hef-
ur sótt um, að fá leigða 7000 fer-
metra á hinni nýju uppfyllingu fyrir
verslun sína. iUiðgert er, að byrjað
veröi á verkinu i næsta mánuði og
að það standi yfir í tvo ár.
Einar Gunnarsson, áöur ritstjóri,
flytur sig í vor hjeðan úr bænum og
fer aö búa vestur á Snæfellsnesi, á
jörð, sem hann á þar, nálægt Dritvík,
en þar er Þorst. Jónsson kaupm., í
fielagi við E. G. o. fI., aö koma upp
útgerðarstöð.
LÖGRJETTA
Eimskipfjalag íslands er nú að
panta smiði á nýju skipi í Khöfn, og
fór útgerðarstjórinn í þeim erindum
fyrir fáum dögum áleiðis til Khafn-
ar. Þetta á að verða flutningaskip,
allmikið stærra en önnur skip fjelags-
ms, um 1600 tonn. Eimsk.fjel. kvað
nú eiga fyrirliggjandi nægilegt fje
tii þess að borga þetta skip.
Fisksala í Englandi. Snorri Sturlu-
son seldi þar afla sinn 27. f. m. fyrir
2471 pd. sterl. og Skallagrimur 31. f.
m. fyrir 3567 pd. sterl.
íslandsvinir.
Fyrir nokkrum árum stofnuðu
nokkrir Þjóðverjar fjelag, er þeir
nefndu „íslandsvinfjelag“. Þessi fje-
lagsskapur gekk í þá átt, að kynna
heiminum land vort og þjóð, náttúru
landsins, bókmentir fornar og nýjar
og annað sem orðið gæti til þess
að minna heiminn á þetta eyðisker
okkar, ísland. Fjelagsslcapur þessi er
nokkurs konar áframhald afstarfsemi
Konráðs Maurers, hins heimsfræga
þjóðrjettarfræðings, í þarfir íslend-
inga — þótt með öðrum og auknum
hætti sje. Hann var Þjóðverji, og
í miklum metum hjá* löndum sínum,
fyrir lærdóm og viðsýni, og máttu þvi
orð hans mikils, er hann hafði hið
miklá álit stórþjóðarinnar aö baki
sjer. En allir vita hvaða stuöning Jón
Sigurðsson hafði af ritum Maurers
og Maurer, í baráttu sinni fyrir sjálf-
stæði íslands. Það verður því ekki
aiinað sagt, en að íslendingum hefur
lengi verið mikill liðsauki og stuðn-
ingur af Þjóðverjum, beinlinis Og ó-
beinlinis; þannig er þaö Þjóðverji,
sem samiö hefur þá ítarlegustu og
bestu bók um ísland, sem enn hefur
samin verið, Paul Hermann. og er
þaö ekki gagnslitið, fyrir hina fá-
mennu og afskektu þjóð, að slíkt rit
skuli vera til og ritað á máli, sem
margir tugir miljóna lesa, og flestir
ínentaðir menn skilja. Þá hafa og
ymsir aðrir Þjóöverjar ritað fyr og
síðar miklu meira og rjettar um land
vort og þjóð, en aðrir.
En hvernig er þetta þakkaö og
metiö ?
Það sjest best, hve þakklætistil-
finningin ristir djúpt, þegar náung-
inn er i neyð. — Nú eru Þjóðverjar
og þeirra liðar allir í neyð — og hvað
þýðir það? Þaö er sama sem að segja,
að um hundrað miljónir manna —
hundrað miljónir — eru í neyð, skort-
ir mat, aö meira eöa minna leyti, og
flestar lífsnauðsynjar.
,Þvi miður eru íslendingar svo fáir
og fátækir, aö þeim er þaö um megn,
þótt þeir vildu, að ljetta Þjóðverjum
þetta böl, sem hvílir ekki að eins á
þeirra herðum sem nú lifa, heldur
uæstu kynslóðum einnig. En hitt gætu
íslendingar — þeir gætu í verkinu
sýnt ,,íslandsvinafjelaginu“ vináttu
og þakklæti, með því að skjóta sam-
an allálitlegri fjárhæð, og senda því,
svo sem ytri vott urn, að við viturri
hvaða gagn þeir hafa gert þessari
þjóð, að við.sjeum ekki fáfróðari en
það. Neyðin, hungrið er hræðilegt í
Þýskalandi.
Einn af „íslandsvinum“ ritar mjer
brjef um áramótin ,og síöan mun
heldur hafa versnað en batnaö á'-
standið. Tilefni brjefsins er þaö, að
ungur maður í Reykjavík baö mig
fyrir litla peningaupphæö („borg-
un“ nefndi hann það, fyrir eitthvað)
til eins af íslandsvinunum þýsku, er
jeg sigldi til Danmerkur um áramót-
in. Brjef þetta, er jeg nefndi, hafa
Englendingar opnað og athugað og
sent áfram. Hann segir svo, meðal
annars: „— — Jeg varö sárfeginn
peningunum, á þessum hræðilegu
tímum, í vandræðum með hvern skild-
iug og sveltum þó frá rnorgni til
kvölds.“ „------hungriö, sem er ein-
mitt nú ægilegra en nokkru sinni áð-
ur. Ó, að mjer og mínum auðnaðist
að þola þetta“. ,,— — helst vildi jeg
flytja búferlum til íslands og síðan
deyja þar, því ástandið hjer hjá okk-
ur veröur ægilegra dag frá degi.“ —
Og þetta eru engar ýkjur.
,,Frónið“ flytur 8. mars þ. á. at-
hugasemdalaust, aftast hjá auglýs-
ingum, skýrslu Mr. Churchills um
hernaðarástandið. Þar segir svo:
„Þjóöverjar eru í þann veginn aö
verða hungurmorða og þjóðlíf þeirra
i stórum háska, vegna hungurs og
örbirgðar. Nú væri því tíminn kom-
inn til þess aö ákveða friöarskilmál-
ana.-------Meö því að draga það á
langinn ættu bandamenn þaö á hættu
að hafa enga til að semja við.“
Að hafa enga til að semja við!
Nú kynnu hinir gætnu íslending-
ar, sem unna svo mjög smáþjóöa-
vernd Englendinga og þeirra banda-
rnanna, aö segja sem svo, aö þaö
væri móðgun viö þá, ef íslendingav
færu að sýna þessum þýsku vinurn
trygö og þakklátssemi fyrir veittar
velgerðir. Á þessu er engin hætta.
Þvert á móti ætla nú Bandamenn að
selja matvæli og lífsnauðsynjar til
miðveldanna í stórum stíl. Svo virð-
ist, sem íslendingar sjeu margir hverj-
ir svo einfaldir, að halda það, að
Bandamenn viti ekki vel um starf-
semi íslandsvinfjelagsins og kunn-
ingskap Islendinga og Þjóðverja. Er-
indrekar Bandamanna hjer eru bæði
gáfaðir og mentaðir menn, og mun
vandalítið að vita með sanni um hug-
arþel einstakra manna, ef þeir hiröa
nokkuö um það. Meðan styrjöldm
stóð, var ýmiskonar einræði og yfir-
gangur bandamanna bæði afsakan-
legri og skiljanlegri, þótt erfitt væri
aö eygja gagnsemi þeirra af ýhisum
ráöstöfunum, sem oss var óhagræði
að. En nú, er þeir hafa svo gersigr-
að Þjóðverja, tekið allgr nýlendur
þeirra, stór og auðug heimalönd, flota
o. s. frv., er það óhugsandi, að þeir
sjái sjer nokkurt ógagn gert með því,
þótt fáeinir gamlir og gráhærðir bók-
mentamenn fengju einhvern litinn
fjárstyrk, svo þeir þyrftu ekki að
svelta eins mikið hjer eitir, sem áöur.
Þaö vita allir, aö hjer á landi eru
margir góöir menn, sem harma af al-
lmg þetta veraldarböl, stríöið, og óska
þess, bæði þjóöar sinnar og anriara
vegna, aö sárin grói sem fyrst —
án þess að leggja hatur á annan hvorn
málspartinn, eða metast um upptökin ;
að þeim liggja dýpri rætur en svo,
að dagdómar tilfinningamanna grafi
fyrir þær.
— Og þrautseigur er Þjóöverjinn,
þegar hann fer af stað, hvort sem er
með pálnum eða pennanum. Enn þann
dag í dag, eru „íslandsvinirnir“ að
kynna land vort og þjóð. Meistari
Carl Kúchler hjelt fyrirlestra um ís-
lrtnd í haust, og sýndi 120 skugga-
myndir hjeðan, í ca. 20 borgum í
Belgíu. Einnig í Sachsen og síðar i
Berlin og Wilhelmshaferi. Og enginn
má sjá það fyrirfram, hve stórkost-
legt gagn íslandi getur orðið að slikri
starfsemi; hún verður ekki metin til
peninga og ekki verður okkar gagn
minna fyrir það, þótt Þjóðverjar
hefðu eitthvert gagn af því lika.
Það væri því óskandi, að góðir
menn í höfuðstaðnum vildu nú gang-
ast fyrir því, að senda stjórn „Is-
iandsvinfjelagsins" einhverja pen-
ingaupphæð, til miölunar meðal
þeirra Islandsvina, sem mesta hafa
þörfina. Og enginn skyldi ætla, að
vegur vor aukist í augum Engla og
þeirra fjelaga, þótt þeir sæju okkur
gleyma góðum vinum, þegar þeir eru
uauðulega staddir. Til slíks ódreng-
skapar dettur þeim aldrei í hug að
reyða okkur, síst er þeir hafa Þjóð-
verja svo algert á valdi sínu sem nú
að ófriðarlokum.
Sigurður Sigurðsson
frá Arnarholti.
H. N. Andersen
etatsráð,
íorstj. Austúr-Asíufjel., ber nú höfuð
og herðar yfir alla danska fjesýslu-
menn, eins og Tietgen gerði á sinni
tið. Fyrir skömmu fjekk hann fíls-
orðuna, og er hún hið stærsta virð-
ingarmerki sem dönskumríkisborgara
getur hlotnast heima fyrir. Viö þetta
tækifæri skýrir „Politiken" frá ýmsu
itm starfsemi Andersens, sem ekki
befur áöur verið almenningi kunnugt.
Hún segir, að hann hafi verið mesta
stoð dönsku stjórnarinnar í viðskift-
unum út á við nú á ófriðarárunum,
farið fjölda ferða fyrir hana ýmist á
fund ensku stjórnarinnar eða þýsku
stjórnarinnar í viðskiftasamninga er-
indum. Alls hafi hann á þessum ár-
tun fariö 28 sinnum yfir Noröursjó-
iun, þrátt fyrir allar hættur, sem á
þeim leiðum hafa veriö, og sumar
þær ferðir hafi hann farið er verst
stóð og í vetrarstormum. Blaðið
segir, að hann muni vera eini maður-
inn i Evrópu, sem hafi getað farið
beina leið frá Sir Edward Grey til
Bethmann-Hollweg ríkiskanslara.
Um árangur af þessum ferðalögurn
hafi ekkert verið birt opinberlega, en
kunnugir menn þeim málum viti, aö
hann sje afarmikill. Þegar mest
þrengdi að á stríðsárunum og hætta
þótti á því vera, að landið lenti inn
í ófriðarhringiöuna, þá segir blaöið
aö viökvæðiö hafi verið í kauphöll-
inni: „Andersen veröur aö ráöa fram
úr þessu.“ Og hann hafi aldrei brugð-
ist því trausti, sem menn báru til
hans. Það sje honum aö þakka, hve
þolanlega og aö sumu leyti hagkvæma
viðskiftasamninga Danmörk hafi
fengið á ófriðarárunum. Allir hinir
betri og heiðvirðari menn dönsku
verslunarstjettarinnar hafi skipað sjer
undir hans merki, en sorinn úr stjett-
inni hafi valið aðrar leiðir.
Hans Níels Andersen etatsráð er
fæddur í Nakskov á Lálandi 10. sept.
1852, sonur timburmeistara þar, og
sjálfur var hann í æsku timbursmiður
og fór í siglingar 16 ára gamall. Hann