Eimreiðin - 01.01.1905, Page 74

74
Petta eru aðeins aðaldrættirnir í bókinni. sem er alls 426 bls., en þá
vantar að skýra fra hinum snildarlegu og margbreyttu lýsingum lyndiseinkunna í
henni, eðallyndi og óeigingirni Magnúsar, léttlyndi og breyskleika Oskars, eigin-
girni og töfraafli Helgu, blíðlyndi Þóru, móðurtrygð Önnu landshöfðingjafrúar,
sérplægni Finsens ráðherra o. s. frv. Margt ber þar og fleira á góma, þingkosningar,
stjórnarbaráttu, breyting á verzlun og fiskiveiðum o. s. frv. Bókin er hin skemtileg-
asta og ágætar lýsingar á íslenzkri náttúrufegurð í henni og mörgu úr þjóðlífi voru og
þjóðháttum og er það furðu rétt nærri alt saman. Verður hún eflaust til þess að auka
að mun eftirtekt manna á íslandi og laða útlendinga til að ferðast þangað. ÍM
enginn vafi er á því, að bókin verður mikið lesin bæði á Englandi og annarstaðar,
þar sem hún kvað hafa komið út á 7 tungum í einu og af fyrstu útgáfunni ensku
voru prentuð 100,000 eintök. En óviðkunnanlegt mun mörgum þykja, hve mjög
höf. notar nöfn núlifandi manna og nýafstaðna viðburði. V. G.
UM SURT JÖTUN, sem samkvæmt frásögn Eddusagnanna >slyngur eldi yfir
jörðina í enda veraldar og brennir allan heim«, hefir Miss B. S. Phillpotts (ffá
Cambridge) skrifað merkilega ritgerð í »Ark. f. nord. filologi (1904), þar sem hún
heldur því fram, að átt sé við, að heimurinn muni farast af eldgosum og jarðskjálft-
um, og færir hún svo góð rök fyrir máli sínu, að álíta má fullar sannanir. En af
því dregur hún aftur þá laukréttu ályktun, að Völuspá hljóti að vera ort áís-
landi, því engir nema íslendingar hafi haft þá þekkingu á eldgosum og jarðskjálft-
um, sem liggi til grundvallar fyrir hugmyndinni um Surtarloga, og hefir hún vafa-
laust rétt fyrir sér í því. V. G.
UM RÍGSþULU (»Die Rígsþula«) hefir prófessor Karl Lehtnann í Rostock
skrifað mjög lærða ritgerð í »Festschrift fur Se. Excellenz Herrn Staatsrat Julius
Amsberg« (1904) og er þar þýðing á öllu kvæðinu ásamt mýmörgum skýringum.
Álítur hann mestar líkur til að kvæðið sé ort af íslendingi um lok 10. eða í byrjum 11.
aldar, þó full vissa sé ekki fyrir því. og það geti því verið ort í Noregi. V G.
UM ISLENZKAR FÓÐUR- OG BEITIJURTIR, ritgerð Stefáns kennara Stefáns-
sonar (í Búnaðarritinu XVI) í sambandi við hina sænsku ritgerð hans og Söderbaums
um sama efni (í »Meddelanden frán Kongl. Landtbruks-Akademiens Experimental-
fált«, Nr. 72, Stokkh. 1902) hefir fröken M. Lehmann-Filhcs skrifað í þýzka tíma-
ritið »Globus« og sýnir þar aðalefni hennar í fáum dráttum. V. G.
FISKIRANNSÓKNIR VIÐ ÍSLÁND og Færeyjar sumarið 1903 (»Fiskeri-
undersogelser ved Island og Færoeme i Sommeren 1903«) heitir nýútkomin bók eftir
dr. JOHS. SCHMIDT, sem síðastliðin tvö ár hefir staðið fyrir fiskiveiðarannsóknum
Dana við ísland og Færeyjar á gufuskipinu »Thor« á kostnað ríkissjóðsins. Og það
er bók, sem vert er að kynnast, því á henni er stórmikið að græða. Henni er skift
í 6 kapítula, og er hinn 1. lýsing á flskirannsóknaskipinu og útbúnaði þess, 2. um
sjávardýpi, botn og lagarfræði (hafstrauma, hita og kulda o. s. frv.), 3. um fiski-
veiðatilraunir, 4. um fljótandi gotu eða fiskiegg og ungseiði, 5. um lifnaðarhætti
þorsksins, 6. yfirlit yfir fiskiveiðarnar við Færeyjar og ísland.
Af rannsóknum þessum má margt og mikið læra, sem hefir mikla praktiska
þýðingu fyrir fiskiveiðar vorar. 3?annig má af þeim sjá, að gottími þorsksins er á
vorin og að hann hrygnir eingöngu við suður- og vesturströnd landsins, þar sem
sjórinn er heitari og grunnsævi. Síðar berast hrognseiðin með hafstraumum fram