Vísir - 09.05.1960, Blaðsíða 6

V í S I R
Mánudaginn 9. maí 1960
WXSK3R
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,30—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kostar kr. 30,00 i áskrift á mánuði.
Kr. 3,00 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Betri fiskafurðir.
Það er kunnara en frá þurfi að
segja, að sjávarútvegurinn
er burðarás efnahagslífs ís-
lendinga. Útflutningur lands
manna er að 97 hundraðs-
hlutum fiskur í einhverri
mynd. Án þess gjaldeyris,
sem runninn er frá sjávarút-
veginum, væri óhugsandi nú-
tíma þjóðfélag á íslandi með
öllum þeim undursamlegu
framförum, sem hér hafa
orðið undanfarna tvo manns-
aldra. Það, sem stál og skóg-
ar eru Svíum, og olía ýmsum
Arabalöndum, er fiskurinn
okkur íslendingum, með
þeim fyrirvara þó, að fisk-
urinn er okkur enn mikil-
vægari. Við eigum alla okk-
ar framtíð undir fiskafurð-
um.
Það gefur því auga leið, að
mikið er í húfi, að vel sé til
fiskafurða okkar íslendinga
vandað. Það er ekki nóg, þótt
gott sé, að óhemju afli berist
á land á vertíðinni. Hitt
skiptir ekki minna máli, að
aflinn sé góður og vinnsla á
honum eins og bezt má verða.
Undanfarið hefur verið
mjög um það rætt, að hrá-
efnið, sem til fiskvinnsiu-
stöðvanna berst, sé ekki
nógu gott. Kunnáttumenn
segja, að mikill meirihluti
netafisksins sé ekki frysting-
arhæfur, og að alltof lélegur
fiskur sé oft saltaður eða
hertur. Það er fullyrt, að
fiskafurðir okkar gætu verið
betri, og að bi'ýna nauðsyn
beri til að vanda meira til
þessarar útflutningsfram-
leiðslu okkar en gert hefur
verið.
Sölusamtök sjávarútvegsins
virðast hafa fullan skilning
á þessu. Margir hafa veitt
því athygli, að undanfarna
miðvikudaga hefur verið
þáttur í Ríkisútvarpinu, sem
sölusamtökin standa að, en
þessi háttur virðdst einkum
hafa það að markmiði að
hvetja til meiri vöruvöndun-
ar. Þessi viðleitni sölusam-
takanna_ er sannarlega hin
athyglisverðasta og eiga þau
þakkir skilið fyrir. Sannleik-
urinn er vitanlega sá, að það
er alls ekki einkamál neinn-
ar einnar stéttar þjóðfélags-
ins, hvernig til tekst um að-
alútflutningsvöru þjóðarinn-
ar. Hér á öll þjóðin hlut að
máli. Framtíð okkar allra í
þessu landi veltur á því, að
ekki sé aðeins haldið í horf-
inu að því er snertir góða og
útgengilega útflutnings-
vöru, heldur og allt gert til
að hún sé ætíð fyrsta flokks,
en aðeins með þeim hætti
tryggjum við okkur' fram-
tiðarmarkaði og þar með
framtíð þjóðarinnar í þessu
iandi.
Ekkert nýtt upp-
bótakerfi.
I-fleildas-upphæð útfiufningssliatts
ekki lækkuð.
í Þjóðviljanum f tlag er fráj
því skýrt að ríkisstjórnin hafi |
horfið frá yfirlýstri stefnu
sinni og ákveðið útvegsmönn-
um 60 millj. kr. nýjar upp-
bætur. Þetta er rökstutt með
'því að útflutningsskatturinn
verði lækkaður úr 5 % í %.
Út af þessu vill sjávarút-
vegsmálaráðuneytið taka fram
ef tirf arandi:
1. 5 % útflutningsskatturinn
var og er ætlaður til að
greiða halla útflutningssjóðs
og var útflytjendum skýrt
frá því að þegar skatturinn
hefði náð þeirri upphæð,
sem nauðsynlegt væri til að
jafna þennan halla, yrði
hann afnuminn.
2. Þegar nú hefir verið tekin
ákvörðun um að lækka
skattinn úr 5 % í 2% %
þýðir það ekki að heildar-
upphæð skattsins verði
lækkuð, heldur verður hon-
um aðeins dreift yfir lengri
tíma. Skatturinn verður
eins og upphaflega var
ætlað, innheimtur þangað
til halli útflutningssjóðs er
greiddur.
Eins og fram kemur í ofan-
sögðu er því enginn fótur
fyrir því að skatturinn verði
lækkaður í heiid. Skiftar
skoðanir kornu fram í upp-
hafi um það hve há prósent-
tala skattsins ætti að vera
en það er ekkert aðalatriði
þar sem hér er um að ræða
að innheimta ákveðna heild-
arupphæð.
Þar sem útvegsmenn og
vinnslustöðvarnar nú hafa
óskað eftir því að dreifa inn-
heimtunni yfir lengri tíma,
hefir ekki þótt nein ástæða
til að standa á móti þvi.
S j ávarútvegsmálaráðuney tið>
7. maí 1960
Aðdróttanir Þjóðviljans
hraktar.
Á að jtegja?
í útvarpsþáttum þeim, sem að
var vikið, hefur komið fram
gagnrýni á ýmsa þætti í sam-
bandi við sjávarútveginn,
eða öllu heldur hráefnið, sem
á land berst til vinnslu.
Skammsýnir menn munu ef
til vill segja sem svo, að það
sé óráðlegt að gagnrýna með-
ferðina á íslenzka fiskinum,
við munum tapa mörkuðum,
á slíku. En þetta er sannar-
lega skammsýni. Þvert á
móti getum við tapað mörk-
uðum, ef við verðum ekki sí-
fellt á varðbergi í þessum
málum. Við töpum ekki á
því, þótt það vitnist, að
strangar kröfur séu gerðar
til fiskins, sem hér er tekinn
til vinnslu. Og í annan stað
öflum við okkur virðingar
og vinsælda með þjóðum
þeirn, sem kaupa íslenzkar
fiskafurðir. Þess vegna á ekki
og má ekki þegja um ávirð-
ingar okkar í þessum efnum,
ef einhverjar eru, heldur
bæta fyrir þær. Sölusamtök-
in vita sem er, að ef íslend-
ingar ætla að halda mörk-
uðum sínum, að maður tali
ekki um að auka þá, verður
að gæta ítrustu varúðar í
sambandi við meðferð hrá-
efnisins. Allt frá því, að
fiskurinn kemur inn fyrir
borðstokkinn, og þar til hon-
um er skipað út, verður sam-
vizkusemi að einkenna öll
vinnubrögð.
Talið er, að um fjórðungur allr-
ar skreiðarframleiðslu okkar
séu úrgangur, ekki hæfur til
manneldis, en þó takist að
selja hann á erlendum mark-
aði. í því sambandi má geta
þess, að Norðmenn, skæðustu
keppinautar okkar á skreið-
armarkaðinum, selja alls
ekki úrgang úr landi. Þannig
hugsa þeir fram í tímann.
Vera má, að þær þjóðir
Afríku, sem nú leggja sér til
munns skreiðarúrgang frá
íslandi, muni ekki gera það
um allan aldur. Öll viðleitni,
er miðar að því að vanda
fiskafurðir okkar, er lofsverð
og til góðs. Þess vegna ber
Blaðinu hefur borist at-
hugasemd frá fjármálaráðu-
neytinu þar sem hrak.tar eru
aðdróttanir Þjóðviljans í
- garð fjármálaráðuneytisins
og Ingólfs Jónssonar ráð-
herra.
Með gerðardómssamningi,
sem gerður var 19. febrúar s.l.
af fjármálaráðherra f. h. rík-
issjóðs og Ólafi Þorgrímssyni,
hæstaréttarlögmanni f. h. Kaup-
félagsins Þórs á Hellu, var á-
kveðið, að gerðardómur skipað-
ur þremur af dómurum Hæsta-
réttar skyldi úrskurða, hvort
ríkissjóður bæri bótaskyldu
gagnvart kaupfélaginu vegna
fyrirhugaðra breyting á brúar-
stæðinu yfir Ytri-Rangá og þá
um leið á þjóðveginum á þeim
slóðum. Gerðardómurinn skyldi
dæma bæði um bótaskylduna
og upphæð bóta, ef til kæmi. —
í dóminum voru nefndir hæsta-
réttardómararnir Þórður Eyj-
ólfsson, Gizur Bergsteinsson og
Jónatan Hallvarðsson.
Gerðardómurinn kvað upp úr-
skurð sinn 23. apríl s.l. og voru
úrslitin á þá lund, að ríkissjóður
var talinn bótaskyldur og' voru
bætur ákveðnar 750 þús. kr.
| í dagblaðinu Þjóðviljanum og
: vikublaðinu Frjálsri þjóð í gær
er dómur þessi gerður að um-
talsefni. I báðum blöðunum eru
að fagna því, að einmitt sölu-
samtökin skuli hafa beitt sér
fyrir útvarpsþáttum um
þetta efni. Og i raun réttri
ætti það að vera öllum, sem
að sjávarútvegi vinna, ljúft
og skylt að taka þátt í þeirri
vöruvöndun, sem við óhjá-
kvæmilega verðum að ternja
okkur.
ósæmilegar aðdróttanir í garð
Ingólfs Jónssonar, samgöngu-
málaráðherra, um að hann hafi
misnotað aðstöðu sína til ávinn-
ings fyrir Kaupfélagið Þór.
Út af þessu vill ráðuneytið
taka fram:
Eins og áður ségir var það
fjármálaráðherra, sem af hálfu
ríkisins tók ákvörðun um þá
málsmeðferð, sem höfð var, en
eigi Ingólfur Jónsson. Ráðu-
neytið vísar því á bug að á-
kvörðunin um gerðardóm hafi
verið tekin fyrir áeggjan Ingólfs
Jónssonar og af hlífð við Kaup-
félagið Þór.
Er rétt að geta þess, að stjórn
Kaupfélagsins Þórs ákvað að
gera kröfu um skaðabætur í
júlímánuði 1959, eða löngu áð-
ur en Ingólfur Jónsson varð
ráðherra.
Rök þau, er að því hnigu að
ráðuneytið tók þessa ákvörðun
voru:
1. Úrslit málsins fengust
miklu fyrr með þessu móti.
2. Fyrir gerðardóminum var
fjallað um nákvæmlega sömu
atriði og gert hefði verið fyrir
hinum reglulegu dómstólum, þ.
e. skaðabótaskyldu og bótahæð.
3. Þessi málsmeðferð var
ódýxari en ef málið hefði verið
flutt fyrir tveim dómstigum.
4. Gerðardómurinn var skip-
aður þrem hinna föstu dómara
Hæstaréttar. Niðurstaða hlaut
því að vera jafn örugg og þótt
Hæstiréttur hefði um málið
fjallað.
5. Þess eru ýmis dæmi áður
að ríkisstjórnin hafi talið heppi-
legt að semja um, að gerðar-
dómur fjallaði um kröfur á
hendur rikissjóði.
7. maí 1960.
„Það vorar, það vorar“
var sungið glöðum röddum í
útvarpinu á sumardaginn
fyrsta. Á þeim degi er þjóðin
jafnan vor- og sumarglöð, hvem
ig sem viðrar, óg það er gott
til þess að hugsa, að með þess-
ari þjóð skul,i búa ódrepandi
vor- og sumargleði, jafnvel þótt
„veturinn komi eftir sumar-
mál“, eins og skáldið kvað, en.
það kemui’ stundum fyrir. En
það er nú öðru nær en að nokk-
uð slíkt hafi gerzt nú. Lokadag-
ur er skammt framundan og
Krossmessa, túnin orðin hvann-
græn, sauðburður hafinn og
krían komin. Það vorar, það
vorar — og vorar vel, allur
gróður á góðum vegi — svo
góðum, að sláttur setti að geta
hafizt alveg óvenjulegasnemma
í ár grassprettu vegna, nema
einhver órhæsis afturkippur
komi vegna kuldakasta, en ekki
skal alið á neinni bölsýni. Ver-
um hóflega bjartsýn og glöð
yfir góðu vori.
Athyglisverð tillaga.
Þingsályktunartillaga þeirra
Kjartans J. Jóhannssonar og
Sigurðar Ó. Ólafssonar þess efn-
is, að Alþingi skori á ríkis-
stjórnina að láta gera tilraunir
með nýjar aðferðir til rykbind-
ingar á þjóðvegum, sem sagt
hefur verið frá hér í blaðinu,
vekur mjög athygli.
Það eru því miður ekki horf-
ur á að unnt verði að malbika
eða steypa þjóðvegi hér á landi
að neinu ráði á næstu árum
kostnaðar vegna, en til stór-
bóta væri, ef hægt væri með
einhverjum ráðum að ,,fá betra
slitlag, vatnsheldara og ryk-
lausara“ á þjóðvegina, en ef
tilraunir með þetta gæfust
eins vel hér á landi og
þar, sem þetta hefur verið
reynt erlendis, ætti að vera
unnt að ggra allstórt átak til
þessara þörfu vegabóta.
Alkunna er hve hvimleitt
rykið á þjóðvegunum er í þurk-
um' fyrir alla og ekki mun það
hæna ferðamenn að landinu til
sumarferðalaga — og svo er
önnur hlið á málinu, sem vert
er að gefa gaum að og hún er
sú, að feiknin öll af ofaniburði
fýkur út í veður og vind, en ef
olía væri borin í vegina eins og
tillögumenn ræða, myndi það
binda ofaníburðinn, og bæði
spara ofaníburð sem víða er orð
inn torfenginn, og flutningur-
inn á honum — oft langar leið-
. ir — óhemju dýr.
4®*
SKÍPAVTCtRfl)
RIKISINS
M.s. Esja
vestur um land í hringferð
11. þ.m. — Tekið á móti
flutningi í dag til Patreks-
fjarðar, Bíldudals, Þing-
eyrar, Flateyrar, Súganda-
fjarðar, ísafjarðar, Siglu-
fjarðar, Dalvíkur, Akur-
eyrar, Húsavíkur, Kópa-
skers, Raufarhafnar og
Þórshafnar. Farseðlar seld-
ir á þriðjudag.