Vísir - 23.09.1960, Blaðsíða 3

Föstudaginn-23. september 1960
VtSIB
3
Skaröarétt.
Sauðárkróki, 20. sept.
Þegar eg á tíunda tímanum í
morgun drattaðist úr bólinu,
spurði frúin mig, hvort ég
h.vggði ekki á réttarferð í dag?
Eg jánkaði án þess þó að
átta mig fyllilega á spurning-
unni. Mér varð litið út um
gluggann. Það var sýnilega ekki
um að villast — haustið komið
með sínar göngur og réttir og
haustlitir náttúrunnar blasa
við hvert sem litið er. Öndvegis
sumri er þegar lokið, og komið
haust. Fyrir þrjátíu árum hefði
ekki þurft að minna mig á rétt-
ardaginn. — Þá taldi maður
dagana frá Höfuðdegi til
gangna.
Jú, líklega væri réttast að
skreppa í Skarðarétt í dag, enda
stutt að fara — réttin stendur
uppi í Gönguskörðum, á svo-
nefndri Tungu gegnt Veðra-
móti. Verst að veðrið er ekki
'sem bezt, austan skúraleiðing-
ar með fjöllum og þokutæting-
úr á Tindastól.
Frá sópran
til bassa.
Að aflíðandi hádegi ók eg
svo af stað, vopnaður ljós-
myndara, með mér var og son-
,ur minn 12 ára og fráendi hans
á sama reki. Kváðust þeir ætla
að draga fyrir „Helga í Tungu“,
Hún er glöð yfir að hitta
. „Gul“ sína.
| en sá er einn fjárríkasti bóndi
í Gönguskörðum. Þegar við
komum að réttinni, voru síðustu
gangnamenn nýkomnir að.
Þarna blasti við allstór fjárhóp-
ur, ca 7—8 þúsund fjár. Jarm-
urinn barst sem kliður að eyr-
um manns, í ótal tóntegundum
frá hæsta ,,sópran“ í dýpsta
bassa. (Hrútarnir hafa geysi-
legan bassa). — Það er þegar
búið að reka í réttina og drátt-
ur hafinn.
Stefán ljósmyndari setur upp
„fagsvip“, fitlar eitthvað við sín
apparöt og hverfur inn í al-
menninginn. Sjálfur legg eg í
að klifrast yfik ótal grindvirk
! og torfærur, og kemst einnig
að lokum í' almenninginn. Þar
er nú líf í tuskunum. Krakkar
og kvenfólk, karlmenn, fé og
jafnvel hundar, sem í hita bar-
áttunnar við að reka féð inn í
almenninginn hafa lent innan
við grindina og eru allt annað
en hetjulegir, því gamlar rollur,
sem vafalaust eiga þeim grátt
|að gjalda, gera aðsúg að þeim,
með barsmíð. Að lokum er
seppum bjargað og þeim lyft
út fyrir réttarvegginn. Allir eða
a. m. k. flestir, keppast við að
draga.
Knapinn fór
í forina.
Eg sé lítinn snáða sem kom-
inn er klofvega á lögulegan
lambhrút og heldur um horn-
in. Hann ætlar sýnilega að
koma honum í dilk. En nú fer
verr en skyldi. Hrúturinn tekur
sprettinn með þann litla á bak-
inu, sem er svo klofstuttur að
hann hakar tæpast niður. Við-
ureigninni lyktar með því að
hrússi hristir knapann af sér,
sem liggur endilangur í forinni
í almenningnum, en sprettur
j þó skjótt up'p aftur og ætlar
sýnilega ekki að gefast upp.
Eg vík mér að honum og segi:
„Meiddirðu þig?“
,,Néi,“ sagði snáðinn og leit
á mig stórum, gráum augum-. Eg
sá að það voru tár í augna-
krókunum. „Það eru svo langar
á honum lappirnar — eg ætla
að ná honum aftur.“
j „Átt þú hann?“
„Nei, pabbi.“
j „Hvað heitirðu?“
1 „Magnús Agnarsson frá
Heiði.“
I „Hvað ertu gamall?“
I „Átta ára. Nú sé eg hann
ekki.“
| „Hann kemur í leitirnar.
Viltu karamellu?“
„Já.“
Eitthvað þús-
und á fjalli?
I Svipurinn á Magnúsi litla
hýrnaði til muna. Eg rétti hon-
um kramarhús með fáeinum
karamellum. Þegar hann rétti
jfram höndina til þess að taka
við hnossinu kom babb í bátinn.
Lúkan var full af skít úr rétt-
inni, sem stubbur hafði óvart
tekið með sér þegar hann reis'
upp úr réttarsvaðinu með
kreppta hnefa. til þess að halda
áfram viðureigninni við hrút-
inn. „Lofaðu mér að sjá í hinn
lófann“. Jú, sá var og fullur af
því sama. Drengurinn varð
vandræðarlegur. Eg stakk bréf-
inu í úlpuvasa hans, og sagði
honum að þurrka sér um hend-
ur áður en hann tæki til við
,,gottið.“ — „Já, já, bless“. Far-
inn. Lambhrútar velta honum
tæpast, þegar hann lengist meir.
— Eg litaðist um og kom auga
á Helga bónda Magnússon í
Tungu, sem er einn helzti bónd-
inn í Skörðum.
„Sæll, Helgi.“
„Blessaður.“
„Þú munt hafa eitthvað í að
líta hér í dag?“
„Jæja, dálítið, eg er orðinn
svo lélegur við dráttinn, þó
þetta sé ekki margt.“
„Nei, auðvitað eru þetta ekki
nema nokkrar skjátur. Eitthvað
þúsund á fjalli?“
..ímm'y
Alþekktur
berserkur.
„Blessaður vertu, ætli að það
séu nema svona 950, en mér
sýnast lömbin sæmileg. Ekki
stór, en hnellin greyin. — Nei,
þetta er ekki margt, — en Sig-
urður á vafalaust þúsund á
fjalli.“
„Jæja, Helgi — ekki rengi
eg þig, en eg ætla nú að vita
hvað Siggi segir. Blessaður.“
Eg kvaddi Helga bónda, þar
sem hann stóð við dyrnar á
dilknum sínum og fór að svip-
ast um eftir Sigurði Magnússyni
sem Helgi hafði borið sig saman
allt í að vera, maður.“
Skattanefndar
snati?
„Ertu einn við að draga?“
„Nei. Það er maður með mér. >
Ekki svo að skilja að tvo þurfi
til. Eg heimti aldrei neitt af
þessum fáu skjátum, og lömbin!
eru eins og þau hefðu öll villzt
undan vor, kvikindi maður.“
„Helgi sagði mér að þú mund-
ir eiga a. m. k. þúsund á fjalli.“
„Einmitt! Hann hefur náttúr-
lega talið það mér, sá góði mað-
ur? Hvað ert þú annars að
snuðra? Ertu einhver skatta-
nefndarsnati?“
„Nei, hjálpi mér! Eg spyr nú
bara svona af rælni,“ svaraði
eg og leit saklesislega framan
í Sigurð Magg., þann fjárríka
mann. Þá sá eg að hann var
allhruflaður í framan.
„Þú hefir orðið illa drukkinn
í göngunum núna, Sigurður
minn,“ sagði eg með hálfum
hug, því eg veit að Sigurðuf’ er
hófsmaður á vín.
„Fullur! Ertu vitlaus — eg
hefi ekki smakkað dropa -—
ekki svo vel — en truntan hef-
ur víst smakkað það, hún enda-
stakk sér með mig í hrísmó og
fór svona með mig í framan —
fullur, ekki nema það þó!“
Réttarstjóri nær
frá byrjun.
„Jæja, góði, fyrirgefðu, og
vertu blesaður.“ Hann heyrði
víst ekki kveðju mína, var tek-
inn til við dráttinn á nýjan leik
þó lítið væri að gera. — Eg
labbaði mig að dilksdyrunum
hans, til þess að sjá með eigin
„Móðir hennar lieíir ætíð verið tvílemb,“ segir Ólafur réttar-
stjóri og hreppstjóri m. m.
við. Sigurður þessi er alþekktur
berserkur, að hverju sem hann
gengur. Hann er búsettur á
Sauðárkróki, og stundar þar
verkamannavinnu, svona í í-
gripum, en kindaeignin er nán-
ast ,,hobby“ hjá honum, en ó-
neitanlega nokkuð umfangsmik-
ið „hobby“. Eg sé Sigurð við
dyrnar á dilk snum. Dilkurinn
er stór en þó þegar orðinn troð-
fullur af fé. Eg vind mér að
honum.
„Átt þú allt þetta fé, sem er
í dilknum, Sigúrður?“
„Allt. Þétta er nú sosum ekki
augum lambapíslirnar. Þær
hafa verið ósýnilegar — eg sá
ekkert nema lagðprúða og fal-
lega rokna d.ilka.-------„Hraðið
drætti, við förum að bæta í al-
menninginn,“ var hrópað með
þrumuraust rétt hjá mér. Eg
hrökk í kút, en áttaði mig nú^
fljótlega. Þetta var réttarstjór-'
inn Ólafur Lárusson hrepp-
stjóri í Skarði, en á hans herð-|
um hvílir ábyrgðin á því, að,
í’éttai'störf fari sæmilega úr j
hendi og sé lokið á skikkanleg-^
um tíma að kvöldi. Eg tók Ólaf,
tali: 1
I „Þetta er nú ekki allt í aS vera
maður,“ segir Sigurður Magn-
ússon, sem á 600 á fjalli.
„Hefirðu verið réttarstjóri
hér í mörg haust?“
„Lengst af síðan réttin var
byggð, en það var 1930.“
„Einhverjir hafa svona skot-
ist inn á milli?“
„Jú, já, en þetta hefir alltaf
lent á mér aftur. Þeir vilja víst
hafa mig.“
„Nú, mér finnst þú nú ekk-
ert sérstaklega réttarstjóraleg-
ur. Órámur, sallafínn og blá*
edrú.“
Enginn peli
á lofti.
„Já, drengur, eg þarf ekki
nema að tala til þeirra, þá er
allt í gangi. Sjáðu, hérna í al-
menningnum. Ekki einn einasti
peli á lofti. Allir að vinna. -Þeir
lofuðu mér, sérðu —- að drekka
ekki fyrr en eftir sex. Þá er allt
í lagi.“
„Heldurðu þá að þeir eigi
nokkuð?“
„Guð hjálpi þér! Já, já. Þeir
eiga áreiðanlega nóg og meira
en það. Komdu hérna hálf sjö ’ ;
í kvöld, þá verða mínir menn
farnir að syngja.“
Eg kvaddi réttarstjórann með
virktum, eftir að Stefán ljós-
myndari hafði tekið af honum
mynd með lífgimbur í fanginu.
Eina af mörgum sem skagfirzk-
ir bændur vonandi setja á í
haust eftir mikið heyjasumar.
Pí.áðgert er samt að slátra hér á
Sauðárkrókia c. 38 þúsund fjár,
svo margt af þessari lagðprúðu,
fótfráu hjörð, sem við hér sjá-
um, fær aðeins að lifa þetta eina
einmunablíða sumar.
Við Stefán ljósmyndari ókuni
heim á leið. Strákarnir urðu
eftir til þess að dragá fyrir
Helga í Túngu,, sem ekki átti
nema 950 á fjalli.
Árni Þorbjömssnn.