Vísir - 14.08.1965, Blaðsíða 6

6
VlSIR. Laugardagur 14. ágúst 1965.
Sem eilíf
Framhald af bls. 5.
ekki að segja, fjöldinn er svo
ðskaplega mikill. En ég varaði
mig fljótt á því i Kína, að vera
ekki með samanburð. Við lær-
um margt, kannski flest, fyrir
samanburð. En fólki kynnist
maður ekki þannig. Við verð-
um að skilja manninn til þess
að þekkja hann. Og til þess að
skilja Kínverja verður maður
að kynnast sögu þeirra og trúar
brögðum, sem þróað hafa með
þeim siðgæðishugmyndir, ger-
ólíkar því, sem er hjá okkur.
En þeir eru Vesturlandabúum
ekki síður gefnir, og að mörgu
leyti hafa þeir skarað fram úr
þeim. í>eir eru gæddir sínum sér
gáfum, sem Vesturlandabúar
hafa ekki fengið að kynnast,
vegna þeirra tjalda, sem nú eru,
illu heilli, dregin á milli þjóð-
anna. En þeir eiga eftir að
kynnast þeim.
— Já, skólarnir, trúboða-
námskeiðin og kennslan. Þar
fékk fjöldi fólks í fyrsta skipti
tækifæri til að setjast á skóla-
bekk og læra, karlar, konur og
börn. Fæstir karlmenn voru
læsir, konur yfirleitt alls ekki.
Það var talið að fimm af hverj-
um hundrað konum í Kina
hefðu lært að lesa. í Kína var
talið að allur almenningur hefði
ekki nokkurn skapaðan hlut
með menntun að gera. Til hvers
áttu konur, til hvers áttu bænd-
ur og verkamenn að læra að
lesa og skrifa. Það var bein-
línis talið óviðeigandi. Ein-
göngu þeir sem komast áttu til
embætta í þjóðfélaginu þurftu
að læra slíkt, og þeir sem mik-
inn lærdóm höfðu, áttu vísan
veg til embætta og valda i
landinu, jafnvel þó að þeir
væru af smælingjum komnir.
Þannig var lærdómur hafður
þar í miklum metum, en lær-
dómsleiðin var bæði dýr og erf-
ið, og því fáum fær. Þeir urðu
að stunda nám hjá lærðum
kennurum, sem voru fáir, og
tóku hátt gjald fyrir kennsl-
una. Ríkið kostaði ekki neina
menntun. Það eina, sem telja
mátti að það stæði að einhverju
leyti straum af voru, prófin. Og
það voru ströng próf, sem þe>r
urðu að gangast undir, sem
ætluðu sér að hljóta embættis-
frama, svo að það þurfti bæði
fé og dugnað og frábærar
gáfur, til að afla sér þar
menntunar, enda tiltölulega
fáir, sem lögðu á þann bratt-
ann.
— Þarna unnu því kristni-
boðarnir mikið og þarft verk.
Og kventrúboðarnir, sem yfir-
leitt eru í meirihluta í kristni-
boðstöðvunum, þær gátu farið
inn á heimilin og haft nám-
skeið fyrir konur og stúikur,
þó að við, karlmennirnir, gæt-
um slíkt ekki, þar eð hinar
ströngu siðvenjur bönnuðu þess
háttar. Og yfirleitt litu konurn-
ar, einkum þær eldri, á þessa
kventrúboða sem sína beztu
vini, voru beim innilegar þakk-
látar og þótti vænt um þá.
eins var um hjúkrunarstarfið
— það var ákaflega þakklátt
starf. Og þetta hvort tveggja,
kennslan og hjúkrunin, voru
störf, sem aðrir en trúboðarnir
voru ekki til að sinna og inna
af hendi.
— Þetta tvennt mundi ég
kalla hin tímanlegu forréttindi
kristniboðans. Og svo eru það
andlegu forréttindin — boð-
skapurinn sjálfur, sem hann
hefur að flytja. Að flytja heið-
ingjum fagnaðarboðskapinn. Nú
nota ég orðið „heiðingi" í upp-
runalegrj merkingu, þó að það
sé erfitt, vegna þess að það
nútíð —
hefur fengið niðrandi merk-
ingu, en upprunalega er þar
einungis átt við menn, sem eru
án þekkingar á kristinni trú.
Væri það orð niðrandi, þá væri
það helzt fyrir kristna söfnuði,
sem brugðizt hafa skvldu sinni,
eða vanrækt hana — að enn
skuli fyrirfinnast heiðingjar i
heiminum, hver á sök á því?
Ein af síðustu skipunum Krists
til lærisveina sinna var þessi:
Farið og gerið allar þjóðir að
mínum lærisveinum. Nú þurfti
ekki þessarar skipunar við,
hvað mig snertir. Mér datt hún
ekki í hug, þegar ég fékk mína
opinberun við guðsþjónustuna
hjá honum séra Tryggva. Sú
opinberun var svo stórkostleg
fyrir mig - opinberun lifanda
Guðs, sem hins eina raunveru
leika í tilverunni. Það var mér
næg köllun til þess að fara og
segja þeim frá honunu sem ekki
þekktu hann. Og þegar maður
þekkir fagnaðarerindi Jesúm
Krists — þá ætti ekki að þurfa
neina skipun til að fara og
segja öðrum frá því. ÞaG er að
segja, þegar það er orðið manni
sjálfum fagnaðarboðskapur..
Og það eitt, að fá að inna slíka
þjónustu af hendi, það eru stór
kostleg forréttindi.
— Og síðast, en ekki sízt —
kristinboðar njóta meiri fyrir
bæna trúaðra manna um allan
heim, heldur en líklega nokkr-
ir aðrir. Að baki þeim stendur
yfirleitt það fólk, sem trúin er
dýpst og innilegust alvara...
Kínamúrinn seinni —
og sá .bihn"
Óiafur starir hugsí íram fyr-
ir sig. A borðinu íyrir framan
mig iiggur mynd, sem hann iét
svo um mæit þegar samtai okk
ar hófst, aG ætti að verða eins
konar bakgrunnur bess. Kún er
af Klnamúrnum mikla, íítii ljós
mynd, sem Ólafur, hefur sjálfur
tekið, þegar hann átti leið þar
um. Hann hefur víða átt leið
um á sinni sjötugu ævi, og er
leitt að hafa hvorki rúm né
tíma til að segja frá því nema
í framhjáhlaupi. Eftir fyrra
dvalartímbil sitt £ Kina, hélt
hann heim ásamt konu sinni um
Mansjúríu, Síberíu, Rússland,
Pólland, Þýzkaland og Dan-
mörku. Þegar hann svo hélt til
Kína öðru sinni, sigldu þau um
Atlantshaf, Miðjarðarhaf, Rauða
haf og Kyrrahaf. Þegar borgara
styrjöld geisaði r> Kína, árið
1927, hélt hann og kona hans
til Japan og dvöldust þar um
tíma. Þá gengu þau hjón á hið
heilaga fjall Japana, Fúsiyama.
Þegar íslenzka kristniboðið í
Konsó í Ethiopíu hafði starfað í
nokkur ár, brá Ólafur sér þang
að, lagði leið sína víða um
Austurlönd og ferðaðist um
Isreal — en varð að leggja
lykkju á leið sína, og dveljast
um skeið á eynni Kýpur, þar eð
ekki varð komizt þangað beina
leið úr Arabalöndum. Á þetta
verður ekki unnt að minnast
hér, þó að það freistandi sé,
því Ólafur vill fyrst og fremst
ræða um Kína, og myndina
fyrir framan mig, af kínverska
múrnum mikla er einskonar
tákn þess. En nú kemst ég brátt
að raun um, að hann hefur líka
ætlað henni aðra, táknræna
merkingu.
— Já, Kína, segir Ólafur lágt.
— Fyrir mörgum öldum hlóð
þessi mikla þjóð um sig múr
til einangrunar frá umheimin-
um, því að hún átti í vök að
verjast. Nú er þetta mikla þjóð
félag aftur lokað inni, innan
annarra múra: stærsta og elzta
þjóðfélag veraldar. Það á sér
þrjátíu til fjörtíu alda sögu. Og
þetta þjóðfélag hefur aidrei
klofnað svo að teljandi sé, —
það er algert einsdæmi í mann
kynssögunni.
Eru Kínverjar í rauninni ein
þjóð, eða kannski margar þjóð
ir innan vissra heildartak
marka?
— Þeir skiptast auðvitað tölu
vert, en eru eigi að síður ein
þjóðarheild. Og hvernig stend-
ur á því, að þeir hafa ekki
kiofnað fyrir löngu í mörg
sinærri ríki, eins og t. d. þjóðir
Evrópu? Eitt af því, sem haldiö
hefur þeim saman, er letrið.
Eitt letur fyrir alia þjöðina —
ein leturmvnd fyrir hvert orð
í málinu, þ. e. a. s. eins margir
bókstafir og mörg orð eru í mál
inu. I crðabók Kanschi keisara
eru fimmtíu og tvær þús. letur-
mynda. Það er því gífurlegur
laerdömur að verða læs og skrif
andi á kínversku, hvað hefur
vitanlega oröið allri alþýðu-
menntun þar í landi fjötur um
fót, jafnvel þó að unnt sé að
komast af með um fjögur til
fimm þúsund leturmyndir. En
það sem hefur þó fyrst og
fremst orðið ti! þess að koma
• veg fyrir allan klofning, er
sú staóreynd, að sjálf þjóðfélags
byggingin er múrverk kon-
fúsianskrar stjórnvísi og siða-
boða. Það hefur verið umdeilt,
hvort konfusíanska kenningin
yrði talin trúarbragða, eða hvort
þar væri einungis um að ræða
siðaboðun.
— Og loks er það þetta, að
Kína hefur alltaf verið karl-
mannaþjóðfélag. I karlmanna-
yeýs^r^ ann^ji)|vgrt
einræði eða 'anarki. I Kína var
konan réttlaus eign ímannsins,
reyrðu ftcturnir voru fyrst og
fremst tákn þess. Að vísu hafa
alltaf komið þar fram konur,
sem kunnu að koma ár sinni
fyrir borð, stjórnuðu mönnum
sínum og náðu öllum völdum
á heimilinu í sínar hendur. Og
það er furðulegt eins og allt
var í pottinn búið, að kona
skyldi stjórna þessu mikla þjóð
félagi harðri hc-ndi £ rúm fjöru-
tíu ár. Raunar leið keisaraveld
ið undir lok með stjóm hennar,
en £ reynd var hún voldugri en
nokkur kfnverskur keisari hafði
nokkurntfma verið.
— Þá vom og „stóru heimil-
in“ máttarstólpar þessa æva-
forna þjóðfélags. Feðurnir
sömdu um hjónaband barna
sinna dæturnar giftust inn á
heimilin, en hitt þekktist ekki,
að sonur færi að heiman. Og
niðjarnir gengu ungir £ hjóna-
band, til þess að synirnir gætu
farið að eignast börn, og þá
fyrst og fremst syni, þvi að ætt
in lifði f syninum, og þvf var
það mesta ógæfa, sem kfnversk
an mann gat hent, að eignast
ekki son. Á þessum stóru heim-
ilum vom þvf oft þrfr ættliðir,
þar sem elzfi karlmaður fjöl-
skyldunnar réði lögum og lofum
— það var alls ekki sjaldgæft,
að áttræður fjölskyldufaðir gæfi
sextugum syni sínum utan und
ir. En þjóðfélagsleg afleiðing
þessarra konfúsiönsku stjóm-
vísi, karlmannaeinræðis og for-
feðradýrkunar var fyrst og
fremst stöðnun. Kínverjar áttu
sér mjög merkilega fornmenn-
ingu, en hún var ákaflega glopp
ótt og samrýmdist á engan
hátt nútíma tæknimenningu.
Það var þvf ekki vanþörf á að
þarna yrði gagnger breyting.
Hún meira að segja hlaut að
verða. Og nú, þegar hún er orð
in, hefur hún það í för með sér,
að þjóðin hefur innilokazt og
einangrazt aftur innan annars
Kfnamúrs og meiri þeim fyrri,
þetta elzta og stærsta þjóðfélag
veraldar — og ég lít á það sem
böl, ekki einungis fyrir þjóðina
sjálfa, heldur gervalt mannkyn-
ið. Mikið böl... Með þvi að
taka kínverska alþýðulýðveldið
í tölu Sameinuðu þjóðanna,
hefði opnast leið til gagn-
kvæmra kynna, og um leið til
skilnings á kfnversku þjóðinni
sjálfri.
— En þvf er ekki að heilsa
og þvt er nú verr. Við, sem
erum andvíg kommúnisma, vilj
um ekki hlusta á rödd þessarar
miklu þjóðar, vegna þess að
hún býr við korpmúnistiskt
stjómskipulag, og dæmum hana
þár með til algerrar einangr-
unar. Þetta er skelfilegt, og þó
má ganga að því vfsu, að af-
leioingarnar verði enn skelfi-
legrl. Því að það leiðir af sjálfu
sér, að þessi mikla þjóð verður
ekki haldið til lengdar í slíkri
herkví. Fyrr eða síðar brýzt
hún út úr henni — og hvað
verður þá?
—-Kfnverska þjóðin er gífur-
lega sterk. Á meðan húr. held-
ur heildinni. Nú er það að vísu
fyrir eir.ræði, að hún heldur
henni, en hún virðist sætta sig
býsna vel við það. Kfnverska
þjóöin er vön einræði, og ein-
hvern veginn er það eðli Kín-
verjans, að sætta slg við að lúta
þvf. Kínverjinn er frábær þjónn
og trúr í starfi fyrir aðra. En
— þess ber að gæta að nú nýt
ur öll þjóðin menntunar og að
nú er það ekki lengur konfúsí-
anska stjórnvísin og karlmanna
ríkið, sem stendur að einræð-
inu í landinu. Byltingin var
fyrst og fremst gerð gegn þessu
IjycM'utyoggjg. Það var ekki hvað
srzrmrn^rfka^onán, sem gerði
uppreisn. Engin getur séð fyrir
afleiðingar þessara staðreynda,
jafnvel þeir, sem þekkja til í
Kína, segjast ekki geta spáð
neinu um það. En vafalaust
gerir það þjóðina í heild enn
sterkari; enn voldugri þegar
hún brýtur af sér herfjöturinn ..
Ólafur þagnar við, horfir
framundan sér sem fyrr, þungt
hugsi. Mér verður enn litið á
myndina fyrir framan mig, af
kínverska múmum. Og nú fyrst
renni ég gmn í hversvegna Ól-
afur Ólafsson kristinboði lagði
hana þarna, með þeim orðum,
að hún ætti að verða einskon-
ar táknrænn bakgrunnur þessa
samtals við hann sjötugan.
; íþréfflr —
Framli. af bis 2.
um til framdráttar. Oft hafa
knattspymumenn Yesfmanna-
eyja orðið mér til vonbrigða.
Þeir ættu að geta ruíð mun
Iengra, og geta það, — strax
og full eining næst. — jbp.
Yfirlýsing frá íþróttaforust-
unni f Vestmannaeyjum.
Vestmannaeyjum 11. ág. 1965
„Vegna rætinnar greinar, er
birtist á íþróttasfðu dagblaðsins
Vfsis hinn 4. ágúst sl., þar sem
fullyrt er að djúpstæður ágrein
ingur og allt að því skálmöld
ríki á milli íþróttafélaganna
hér í Eyjum, viljum við taka
fram eftirfarandi:
Greinin er hreinn óhróður um
íþróttahreyfinguna og fþrótta-
forustuna hér í Eyjum, svo og
Vestmannaeyinga yfirleitt, þar
sem áhugi manna á knatt-
spyrnuíþróttinni er mjög al-
mennur hér.
Við teljum greinina birta að
lítt athuguð máli og virðist hún
sízt af öllu vera jákvætt fram-
lag til íþróttanna.
Grein sem þessa teljum vér
algera óhæfu og óverjandi að
birta hana á opinberum vett-
vangi, án þess að leita fyrst
upplýsinga frá forráðamönnum
íþróttamála hér í Eyjum.
Greinarhöfundur telur sjúk-
legan félagsríg einu ástæðuna
fyrir því, að Vestmannaeying-
ar séu ekki þegar komnir í 1.
deild. Knattspyrnuráð l.B.V. hef
ur frá upphafi valið kapplið 1.
B.V. og hefur ávallt verið full
samstaða milli félaganna um
störf ráðsins. Teljum við því
greinina ómaklega árás á þá á
gætu menn, sem ráðið skipa.
Að öðru leyti hirðum við ekki
um að elta ólar við hið miður
þokkalega efni greinarinnar, en
vísum því heim til föðurhús-
anna.
Grein þessi verður send öll-
um dagblöðunum f Reykjavfk.
Stjórn Iþróttabandalags Vest-
mannaeyja
Stjórn Knattspymufélagsins
Týr
Stjórn íþróttafélagsins Þór“.
Geysileg —
Framhald at bis. 16.
stað. Á stöðum eins og á Ak-
ureyri, en þar var hundraðasta
sýningin á „Ævintýrinu", voru
haldnar fjórar sýningar og
einnig á fsafirði.
Sýningar voru eins og áður
er sagt í öllum stærstu húsum
úti á landi eða þar sem hægt
var að koma fyrir leiktjöldum
með góðu móti en til sýninga
á leikritinu þarf stærstu hús
vegna þess hvað það krefst
mikils sviðsútbúnaðar.
Ráðgerð hefur verið sýning-
arferð á „Ævintýrinu" um Suð-
urland og Snæfells- og Borgar-
fjarðarsýslur í september f
haust.
Frh af bls. 16:
j sem hann ók, er blaðinu ekki
; kunnugt um, en þó mun það
; elnnig vera talsvert, að þvf er
1 lögreglan taldi.
• Þegar lögreglan tök manninn
| fastan f Ártúnsbrekkunni f nótt
! virtist hann vera mjög ölvaður.
i Hann neitaði og að segja til nafns
! síns. Eftir að blóðsýnishom hafði
; verið tekið af honum var hann
' fluttur í fangageymslu og bíður
; þess að þurfa að gera betri skil á
| verknaðí sínum.
Rannsóknarlögreglan sagði að
1 bæði í þessu tilfelli og fjölmörg-
; um áþekkum tilfellum áður hefðu
j ðkumenn bifreiða orðið lögregl-
s unni að ómetanlegu liði með því
I að hjálpa til að stöðva hættulega
i menn í akstri. Fyrir þessa aðstoð
ættu hlutaðeigendur þakkir skild-
;ar. _________
¥afnsskortur —
'• a) nK i
upp úr jörð'inni. Vatnsveitan í
Hafnarfirði hefur því f hyggju
að tengja stokk úr þeim upp-
sprettum við aðalbmnnhúsið,
og auka vatnsmagnið á þann
hátt. Það vatn sem þar kemur
upp hefur til þessa runnið í
upp’istöðulón, en vegna þurk-
anna hefur vatnsmagnið í lón-
inu einnig minnkað mjög vem-
lega.
Það er alvanalegt að vatns-
magnið minnki nokkuð yfir
sumartímann, en yfirleitt hefur
ekki komið til vatnsleysis af
þeim sökum. Undir veturinn
eykst vatnsmagnið svo á ný.
Þurrkar þessir kunna e'innig
að hafa áhrif á vatnsmagr.ið í
Gvendarbrunnum, ef þeir eru
langvarandi, en þar sem Vatns
veita Reykjavíkur hefur tvo
vatnstar.ka ætti nægdc-gt vatn
að geta safnazt þar saiv>=n yf-
ir nóttina, svo enn er eldd á-
stæða að óttast vatnsleysi f
Reykjavík.
reji