Dagur - Tíminn Reykjavík - 15.05.1997, Blaðsíða 8

■®agur-'(IIattttm
8 - Fimmtudagur 15. maí 1997
P J Ó Ð M Á L
JDttgur-CÍIímtmt
Útgáfufélag: Dagsprent hf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Stefán Jón Flafstein
Aðstoðarritstjóri: Birgir Guðmundsson
Framkvæmdastjóri: Marteinn Jónasson
Skrifstofur: Strandgötu 31, Akureyri, Garðarsbraut 7, Flúsavík og Þverholti 14, Reykjavík
Símar: 460 6100 og 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk. 1.600 kr. á mánuði
Lausasöluverð kr. 150 og 200 kr. helgarblað
Prentun: Dagsprent hf./ísafoldarprentsmiðja
Grænt númer: 800 70 80
Fax auglýsingadeildar: 460 6161 - Fax ritstjórnar: 460 6171
Sjálfræðisaldur
í fyrsta lagi
Alþingi hækkar sjálfræðisaldur úr 16 árum í 18 og
það er vel. Rökin eru yfirgnæfandi með; þannig
segir Bragi Guðbrandsson, forstöðumaður Barna-
verndarstofu, í blaðinu í gær um liðsinni við unga
fíkla: „Það er hræðilega vitlaust kerfi að 16 ára
unglingur geti gengið úr meðferð og rústað öllu
uppbyggingarstarfi." Sveitarstjórnir hafa barmað
sér yfir því að geta ekki virkjað foreldravald til að
koma böndum á vitlausar og stjórnlausar ung-
lingasamkomur um hánótt. 16 ára unglingur hefur
ekkert „sjálfræði“ í stórum og vondum heimi þótt
hann geti sagt foreldrum sínum að halda kjafti.
En þetta er bara byrjunin. Nú verða yfirvöld að
standa sig gagnvart þeim unglingum sem búa við
óbærilegar aðstæður heima við. Gera þeim kleyft
að áfrýja misbeittu foreldravaldi, flýja andlega eða
líkamlega kúgun - en þetta er til staðar í meira
mæli en viðurkennt er. Sjálfræðisaldurinn felur
fyrst og fremst í sér að ráða dvalarstað og samn-
ingum á vinnumarkaði. Um samninga á vinnu-
markaði gilda leikreglur sem ungt fólk getur skír-
skotað til. En hvað með heimilisofbeldi? Ráðgjöf,
vernd og úrræði fyrir unglinga sem þurfa að brjót-
ast undan ofríki og misnotkun verða að vera ljós
og tiltæk þeim sem þurfa.
í þridja lagi
Því er hækkun sjálfræðisaldurs alls ekki einhliða
ákvörðun um að færa meiri ábyrgð til foreldra. Nú
hafa yfirvöld axlað ábyrgð á þeim unglingum, 16-
18 ára, sem kunna að eiga undir högg að sækja
heima hjá sér. Sjálfræðissvipting ungmenna á
þessum aldri er rétt, en kallar á mikla ábyrgðartil-
finningu þeirra sem að standa. Hvað verður gert
til þess að túlka hana í reynd?
Stefán Jón Hafstein.
V________________________________________________________)
Sp

Er rétt að afnema æviráðningu presta?
Guðmundur
Ágústsson
lögfr. og í
sóknarnefnd
Langholtskirkju
Sr. Flóki
Kristinsson
Evrópuprestur
Æviráðning er, fyrir
það fyrsta, gamalt
fyrirbæri sem á ekki
heima í nútíma þjóðfélagi. í
annan stað á að vera hægt, ef
vilji safnaðar er fyrir hendi,
að segja presti upp störfum
ef kemur upp ágreiningur
eða einhverskonar pattstaða
einsog varð í Langholtssöfn-
uði.
Að afnema æviráðningu
presta stangast á við
grundvallaratriði
kirkjuskipunarinnar og væri
alvarleg aðför að frelsi boð-
unar orðsins. Þegar prestar
þurfa að fara að taka tillit til
vinsældasjónarmiða er vegið
að frelsi þeirra til að boða hið
heilaga orð. Æviráðning
presta er ekki við lýði í
Bandaríkjunum og þar eru
víti til að varast.
Einar Karl
Haraldsson
ráðgjajl og í
sóknarnefnd
Hallgrímskirkju
Mín afstaða er að nán-
ast hvergi eigi að
æviráða fólk. Hins
vegar er mikilvægt að tryggð-
ur sé hreyfanleiki og sveigj-
anleiki í kerfínu þannig að
menn geti farið á milli starfa.
Hins vegar er það galli að
launakerfí ríkisins umbuni
mönnum ekki fyrir neitt ann-
að en stjórnunarstörf, þegar
- og ef - þeir fara til annarra
starfa, sem reynsla þeirra
býður uppá. En þó störf
presta séu sérstök, verða
þeir í senn að þjóna lögum
Guðs og manna.
Sr. Gunnlaugur
Garðarsson
prestur í Glerárkirkju
á Akureyri
Þetta mál snýst ekki um
æviráðningu eða ekki
æviráðningu. Valdið á
að vera í höndum kirkju-
stjórnarinnar þannig að með-
ferð mála geti verið fagleg,
yfirveguð og óháð persónu-
legri og einstaklingsbundinni
afstöðu, sem menn kunna að
hafa gagnvart viðkomandi
presti.
I I
5, ■
Brennum brýr
„Við eigum að brenna brýr því
það verður ekki aftur snúið úr
þessu. Ef við gerum það verða
smáflokkarnir svo ótrúverðugur
kostur að það væri líklegast
betra að leyfa hinum bara að
stjórna áfram.“
- Hreinn Hreinsson í Alþýðublaðinu.
Vertu þú sjálfur
„Mannleg fegurð er ekki lengur
eðlileg og sjálfsprottin. ímynd
hennar hefur verið gerð að
stöðluðum söluvarningi, stór-
iðnaði í hagkerfi sem kennir sig
við velmegun. í þessu umhverfi
kann einstaklingurinn ekki að
vera hann sjálfur.“
- Morgunblaðið í gær.
Dóri með skœting
„Það var áberandi hversu van-
stilltur og æstur utanríkisráð-
herra var þegar leitað var eftir
upplýsingum um hvað fyrir
honum vekti með tillögum um
stórfelldar breytingar á rekstri
Flugstöðvarinnar í Keflavík.
Svör hans voru langt frá því að
vera efnisleg heldur byggðust á
útúrsnúningi og skætingi.“
- Guðmundur Arni Stefansson í Alþýðu-
blaðinu í gær.
Vinnukonur og frúr
„Kannski erum við öll bæði
vinnukonur og frúr í eðh okkar,
en hvort heldur við erum þá
getum við valið um tvennt; að
vera góð eða vond vinnukona
eða frú.“
- Hlín Agnarsdóttir í Degi-Tímanum í
gær.
Eilíft imdrimarefni
Páll Bergþórsson, veðurfræðingur,
upplýsti einu sinni, að minni fólks
væri mjög brigðult þegar veður-
far er annars vegar. Oft eru menn að
staðhæfa að veturinn í fyrra eða hitti-
fyrra hafi verið sérlega snjóþungur og
erfiður, en hins vegar hafi sumarið
verið blessunarlega sólríkt og elsku-
legt. Aðrir muna þetta allt öfugt og
segja það kalsasamt rigningarsumar
sem í minni annarra var á þveröfugan
veg farið og snjóþyngslin eru ekki síð-
ur hugarástand en staðreyndir sem
skráðar eru í gögn Veðurstofunnar.
Það er kannski vegna þess hve
minni um verðurlag er svikult að ís-
lendingar eru alltaf jafn hissa á veðr-
inu og vanbúnir að mæta duttlungum
þess. Nú er mikið fjargviðrast út af
köldu vori og þykjas't fæstir muna ann-
að eins. En norðanþræsingur í maí-
mánuði er ekkert einsdæmi og bændur
muna sjálfsagt eftir að þeir hafa áður
þurft að láta ær bera á húsi.
í annálum Veðurstofunnar munu
sjálfsagt finnast dæmi um kalsasama
apríl- og maímánuði og hafísinn hefur
oft þjarmað betur að en nú.
Gott þjóðráð
Á sinni forsetatíð var dr. Kristján Eld-
járn spar á að leggja þjóðinni lífsreglur
og troða upp á hana skoðunum eða
skjalli. En boðskap flutti hann eitt sinn
sem hann taldi að ætti erindi til fólks-
ins. Hann gaf það
góða ráð að vel færi
á því að klæða sig
eftir veðrinu.
En í gegnum tíð-
ina hefur orðið mik-
ill misbrestur á því
að eybyggjar á hjara
veraldar gætu eða kynnu að klæða af
sér kulda og vos. Ekki gátu þeir heldur
byggt híbýli sín svo að þau héldu vatni
og vindum. Og kunna ekki enn.
Ekki munu finnast mörg dæmi um
rysjóttara verðurfar en á íslandi. Samt
kemur það ætíð eins mikið á óvart
þegar veðrabrigði verða. Fjölmiðlar
eru seinþreyttir að flytja rokufréttir af
því að snjóað hafi á fjailvegi og að um-
ferð um þá teppist á þorra og góu.
Vanbúnir bílar komast hvorki lönd né
strönd og æsilegar björgunaraðgerðir
eru hafnar. Þegar líka fennir á fiugvelli
er lýst yfir neyðarástandi og því spáð
að fólk verði hungurmorða á morgun
eða hinn ef ekki er hægt að koma kók-
inu og naslinu til hörmungarsvæðanna
sem fyrst.
Bátar fá á sig hnúta og miklir leið-
angrar eru gerðir til
að slefa þeim í land.
Átakanlegast er
samt þegar sjón-
varpssendar á íjalla-
toppum íjúka um
koll með alkunnum
afleiðingum.
Veðurfarsafneitun
Mannvirkjagerð er sjaldnast miðuð við
veðurlag norðurslóðar og það sérein-
kenni íslenskrar veðráttu, að oft rignir
og frystir á víxl sama sólarhringinn.
Þetta man enginn mannvirkjahönnuð-
ur stundinni lengur.
Þegar nýjasta viðbyggingin við Iðnó
var miðuð við veður og sólfar sem ríkir
á Tjarnarbakkanum risu Reykvíkingar
upp og mótmæltu hástöfum. En þeir
mótmæltu aldrei forljótum skúra-
kumböldum sem hrúgað var utan á
gamla leikhúsið og voru rifnir góðu
heilli. Og aldrei sjá þeir allan þann
skrípaarkitektúr sem klínt er og klesst
á ólíklegustu staði og er sjaldnast í
samræmi við veðráttuna.
Vel bjargálna maður sem liafði
nægan tíma til ráðstöfunar en var
heimakær, lét í ljósi undrun sína yfir
tíðum utanlandsferðum landa sinna:
„Eins og skjólfatnaður er orðinn vand-
aður.“
Rétt er það að hlífðarklæðnaður er
orðinn prýðilegur og íjöldinn er smám
saman að læra, að til eru yfirhafnir
sem eru ekki síðri en bíllinn í vondum
veðrum. En það breytir ekki því að
veðurfarið kemur alltaf jafn mikið á
óvart.
Dæmi um verðurlagsafneitun eru
göng sem gera eiga íjallvegi færa.
Göngin eru fær allt árið, en vegirnir að
þeim eru tepptir langtímum saman.
íslensk veðrátta er slíkt undrunar-
efni að þjóðin mun aldrei skilja hana
og enn síður sætta sig við hana fremur
en lögun landsins og aðra náttúru
þess. Því er hér hnípin þjóð í vanda,
skuldug og áttavillt. OÓ