Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.1987, Blaðsíða 16

16
ÞRIÐJUDAGUR 1. DESEMBER 1987.
Spumíngin
Finnst þér aðventan
skemmtileg?
Lilja Pálsdóttir: Já. Undirbúningur
allur með íjölskyldunni og jólafastan
er skemmtilegur tími.
Bragi Halldórsson: Já, já, ég set t.d.
alltaf aðventuljós í glugga og ýmis-
legt í þeim dúr.
Ingibjörg Júlíusdóttir: Já. mér finnst
hún mikil tilbreyting í skammdeginu
og lífga það upp.
Margrét Óskarsdóttir: Já, það finnst
mér. Það fá flestir í sig einhvem jóla-
fiðring. Jólin byrja með aðventunni.
Þórarinn Þorgeirsson: Finn ekkert
fyrir henni. Ekkert kominn í jóla-
skap.
Jóna Bjarnadóttir: Hún er ágæt, all-
jir undirbúni^|ujjip| j ' (gr
Lesendur
Hvenær lögðust þéringar niður?
Steingrimur skrifar:
Skyldu vera margar þjóðir sem
gera sér það að leik að fremja eins
konar kviðristu á móðurmáli sínu?
Þetta gerum viö íslendingar stöð-
ugt með því að líða börnum og
öðrum sem eru við nám að iðka
latmæli af ýmsu tagi, t.d. með
óskýrum framburði og óvönduðum
orðatiltækjum o.fl. o.fl.
En það þarf ekki börn eða nem-
endur til. Orðaforði landsmanna
virðist verða fátæklegri eftir því
sem tíminn líöur og erlendar mál-
slettur og orðskrípi setja svip á
talað mál og ritað, en þó miklu
fremur hið talaða. Það væri nú svo
sem í lagi ef hin erlendu orð og
orðatiltæki væru færð á réttan hátt
að íslensku máli. En því er nú ekki
að heilsa.
Við íslendingar höfum stórlega
sett niður varðandi málvenjur
bæði í ræðu og riti, viljandi og óaf-
vitandi. Eitt atriði vil ég sérstak-
lega minnast á og það eru þéringar
sem viðgengust hér til skamms
tíma. Ekki eru liðnir nema svo sem
tæpir tveir áratugir frá því að hætt
var að nota þessa kurteisisvenju í
ávarpi við ókunnugt fólk, svo og í
viðskipta- og verslunarbréfum.
Þetta er viðtekin venja hjá öllum
þjóðum sem ég þekki til. Meira að
segja verðum við íslendingar að
hlíta þessari venju er við skrifum
bréf til erlendra aðila og það virö-
umst við sætta okkur við, einnig í
ávarpi við ókunnugt erlent fólk,
hérlendis og erlendis.
En hvers vegna eru þá þéringar
ekki við lýði hér á landi? Hefur ein-
hver lögboðið að þéringar skuli
aflagðar eða hefur þetta bara þró-
ast svona gegnum árin?
Ég hef grun um að tveir öflugir
hópar eigi hér talsverðan hlut að
máli, nefnilega alþingismenn og
kennarar. Á Afþingi urðu aflheitar
umræður fyrir nokkrum árum og
skiptust menij þar í tvo hópa um
málið. Eins hafa kennarar verið á
móti þéringum og ekki talið við
hæfi að skikka börn í skólum til
að þéra kennara.
Þéringar hafa að vísu ekki alveg
lagst niður því opinberar stofnanir
og mörg fyrirtæki þéra viðtakend-
ur í ávarpsorðum bréfa. En í
talmáli eru þéringar gjörsamlega
horfnar. Sá myndi þykja meira en
lítið skrýtinn sem notaði þær, jafn-
vel þótt um alls ókunnugt fólk
væri að ræða.
En það er sérstakt rannsóknar-
efni hvernig íslendingar, sem ekki
vilja nota þessar kurteisisvenjur
hér heima, geta brotið odd af oflæti
sínu er þeir hafa samskipti við
ókunnuga erlendis, t.d. þeir sem
stunda viðskipti og eru við nám í
skólum sem undantekningarlaust
krefjast að kennarar séu þéraðir.
Það er í tísku á okkar dögum að
vekja upp ýmislegt frá liðnumn
tíma, t.d. í fatnaði, dægurlögum,
húsgögnum o.fl. Vonandi hvarflar
það að einhverjum þeim er hafa
nógu sterka persónutöfra eða aðra
eiginleika til eftirbreytni að taka
upp þéringar að nýju. Það myndi
óneitanlega veita siðfágaðri
straumum inn í okkar annars los-
aralega þjóðfélag og færa okkur
þær alþjóðlegu og viöteknu um-
gengnisvenjur sem þykja sjálfsagð-
ar.
Gervihnattasjónvarp:
Gerræði íslenskra yfirvalda
íbúi á Patró skrifar:
Það byrjaði eiginlega allt hérna
með því að hingað komu útsendarar
að sunnan sem áttu að gera könnun
á því hve margir hér horfðu á útsend-
ingar erlends sjónvarpsefnis frá
gervihnöttum.
Nú ætla ég ekki að dvelja lengur
við heimabyggðina, vegna hinna
óréttlátu reglna og ákvæða sem gilda
í landinu hvað varðar móttöku á er-
lendu sjónvarpsefni, heldur lýsa
óánægju okkar sem viljum ná þessu
sjónvarpsefni.
Það er farið að ganga einum of
langt í lýðræðisríki þegar á að banna
fólki aö horfa á frjálsa fjölmiðla eins
og ég vil kalla þessar erlendu stöðvar
vegna þess að þær sjálfar, allflestar,
setja engar hömlur á „horfun" fólks
sem á annað borð getur náð sending-
Intelsat - eitt þeirra gervitungla sem við eigum kost á að nýta hér á landi fyrir móttöku sjónvarpsefnis.
unum.
Sumar þessara stöðva, sem varpa
út frá gervihnöttum, eru svokallaðar
auglýsingastöövar og eru með þætti
sem eru greiddir af ákveðnum fyrir-
tækjum sem vilja ekkert frekar en
að sem flestir horfi á efnið, hvar sem
vera skal.
Hvers vegna eigum við frekar að
þurfa leyfi til að horfa á alþjóðlegt
sjónvarp en aö opna fyrir útvarpið
og hlusta á hvaða erlenda stöð sem
vera skal? Allt þetta eftirht með
móttöku erlends sjónvarpsefnis frá
gervihnöttum er ekki hægt að flokka
undir annað en gerræði af hálfu ís-
lenskra yfirvalda. Slíkt gerræði lítur
fólk á sem þvingun og ósanngimi og
reynir sem mest það má að forðast
það með einhverjum hætti og þá er
stutt í það sem hið opinbera flokkar
undir „lögbrot".
Er nú ekki mál að linni eftirliti hins
opinbera með þvi hvað við horfum á
frá hinum alþjóðlega ljósvakamark-
aði og gerum þar útvarpi, sjónvarpi
og erlendum blöðum jafnt undir
höfði?
Á meðan við eram skylduð til að
greiða afnotagjald af Ríkissjónvarpi
hvort sem okkur líkar betur eða verr,
ef við viljum hafa sjónvarp í stofunni
á annað borð, þá ætti hið opinbera
að sjá sóma sinn í því að láta ekki
kné fylgja kviði og meina okkur full
og óskert afnot af rándýru sjónvarps-
tæki á þann hátt sem við sjálf óskum.
Skiptistöð SVK:
Vantar
hreinlætis-
aðstöðu
Garðar V. Sveinsson hríngdi:
Hér í Kópavogi er skiptistöð á
vegum Strætisvagna Kópavogs.
Þar er hið versta ástand að því
er snertir hreinlætis- og salernis-
aðstööu. Þessi aöstaða hefur
aldrei verið fyrir hendi svo ég
viti til. Hins vegar er engin
ástæða til aö láta þetta kyrrt
liggja.
Eldra fólk, börn og reyndar
flestir aörir, sem þarna þurfa að
bíða, hafa þurft að leggja leið sína
alla íeið í Utvegsbankann eða enn
annað til komast í snyrtiaðstöðu.
Eftir lokun annarrar þjónustu-
starfsemi og verslana er ekkert
athvarf fyrir viðskiptavini SVK.
Það er Iiins vegar afleitt til af-
spurnar fyrir annars gott þjón-
ustufyrirtæki, sem SVK er, að
bjóða fólki upp á þetta aöstööu-
leysi Ég beini áskorun minni til
réttra aðila um að bæta úr þessu
sem allra fyrst.
Kartöflur
líka á spenann?
Gunnar Jónasson hringdi:
Ég var að lesa frétt í DV þess efnis
að útflutningur á kartöflum væri nú
hagstæðari en á kindakjöti. Allt virð-
ist þó vera óljóst um hvaða verð fæst
fyrir íslenskar kartöflur í Noregi en
þangað er ferðinni heitið með þær.
En þaö sem mér finnst nú vera
meginmáliö í fréttinni, eins og reynd-
ar kemur fram í fyrirsögn, er að
kartöflubændur hafa leitað eftir
„fyrirgreiðslu" hjá Framleiðnisjóði
og markaðsnefnd um útflutnings-
bætur á þessar kartöflur. Og það sem
verra er: málið er í skoðun, segir
einnig í fréttinni.
Haft er eftir einum aðila sem hefur
kannað hugsanleg viðskipti við
Norðmenn: „Mér finnst ekki óeðli-
legt að við leitum þangað eftir þeim
peningum sem við höfum óbeint
skapað“!! Þetta þýðir á mannamáli
að kartöflubændur vilja að ríkið
greiði þeim fyrir að flytja út kartöfl-
ur!
Já, það á ekki af okkur að ganga
aumingjaskapurinn og ásóknin í
framfærslu af hálfu ríkisins. Kartöfl-
ur líka komnar á spenann. - Það var
einmitt það sem okkur vantaði, ís-
lendinga!
Hringiö í síma
27022
milli kl. 13 og 15
eöa skrifið.
Útflutningur á kartöflum. Peningar
úr Framleiönisjóði?