Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.1993, Qupperneq 12

Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.1993, Qupperneq 12
12 LAUGARDAGUR 21. ÁGÚST 1993 Erlend bóksjá____________pv Skáldsögur í sumarleyfið Metsölukiljur Bretland Skáldsögur: 1. Mlchael Críchton: Jurassic Park. 2. Joanna Trollope: The Men and the Gírls. 3. Maeve Bíhchy: The Copper Beech. 4. Donna Tartt: The Secret History. 5. Colin Dexter: The Way through the Woods. 6. James Herbert: Portent. 7. Sidney Sheldon; The Stars Shine Down. 8. Patricia D. Cornwell: All That Remains. 9. John Grisham: The Pelican Brief. 10. Robert Harris: Fatherland. Rit almenns eðlis: 1. Jung Chang: Wild Swans. 2. Brian Keenan: An Evil Cradling. 3. Michael Caine: What's 1t All about? 4. J. Peters 8i J. Nichol: Tornado Down. 5. D. Shay 8i J. Duncan: The Making of Jurassic Park. 6. Christabel Bielenberg: The Road Ahead. 7. Alan Bullock: Hitler 8c Stalin: Parallel Lives. 8. Daniel Yergin: Thje Prize. 9. Paul Theroux; The Happy Isles of Oceania. 10. Bill Bryson: The Lost Continent. (Byggt á The Sunday Timas) Danmörk Skáldsögur: 1. Hanne Marie Svendsen: Under solen. 2. Tor Norrestranders: Mœrk verden. 3. Alíce Adams: Carolines dotre. 4. Jan Guillou: Dine fjenders fjende. 5. Jostein Gaarder: Kabalemysteriet. 6. Regine Deforges: Sort tango. 7. Peter Hoeg: Forestillinger om det 20. árhundrede. (Byggt á Politiken Sondag) Þær skipta hundruðum skáldsög- umar sem koma út í enskum papp- írskiljum á hverjum mánuði. Sumar eru eingöngu nýtilegar til skamm- vinnrar afþreyingar en aðrar geta veitt lesandanum meiri ánægju og efni til íhugunar. Breska dagblaðið The Independent valdi nýlega úr þessum mikla fjölda nokkrar kiljur sem gagnrýnendur þess töldu til hins besta af skáldskap- aruppskeru síðustu mánuða. Gluggum í úrval þeirra. Fortíð og framtíð Smásögumar í My Golden Trades eftir Ivan Klima segja frá rithöfundi sem fær ekki eð gefa út verk sín í Tékkóslóvakíu kommúnismans og verður því að taka að sér alls kyns óskyld störf til að hafa í sig og á. Sögurnar em byggðar á eigin reynslu höfundar sem flúði kom- múnismann á sínum tíma. Klima fjallar um fortíðina en spennusagnahöfundurinn P.D. James um framtíðina í The Children of Men. Þar lýsir hún barnlausu Englandi framtíðarinnar þar sem karlmenn hafa allir verið ófrjóir áram saman. Þetta er spennandi saga með boðskap því í lokin fæðist loks eitt barn, eins og í Betlehem. Tvær skáldsögur á lista ensku gagnrýnendanna voru tilnefndar til Booker-verðlaunanna. Þær tengjast báðar atburðum í síðari heimsstyrj- öldinni. Daughters of the House er eftir Michéle Roberts og segir frá tveimur stúlkum sem búa í franskri Umsjón: Elías Snæland Jónsson sveit á fyrstu áranum eftir stríðið og ógnvænlegu leyndarmáli sem gagn- tekur hugarheim þeirra. The English Patient eftir Michael Ondaatje, sem hlaut Bookerinn að hálfu, gerist hins vegar undir lok stríðsins í sumarhúsi á Ítalíu þar sem ung kanadísk kona hjúkrar sjúklingi sem hefur brennst illilega. í sögulegu skáldsögunni A Place of Greater Safety leitar hins vegar Hilary Mantel enn lengra aftur í for- tíðina, eða alia leið til frönsku stjórn- arbyltingarinnar. Hér eru helstu söguhetjurnar byltingarforingjar sem hljóta sjálfir grimmileg æviiok - kappar á borð við Danton, Robes- pierre og Camille Desmoulins. Eins og hnúfubakur Newsweek skýrði frá því árið 1986 að þrítug háskólagengin kona í New York heföi einungis tíu prósenta möguleika á að krækja sér í eigin- mann. Michael, sem er velstæður umboðsmaður höfunda, einhleypur og söguhetjan í My Life as a Whale eftir Dyan Sheldon, finnst brátt að hann sjálfur sé í engu minni útrým- ingarhættu en hnúfubakurinn! Gamansemin er einnig í fyrirrúmi 1 Rotten Times eftir Paul Micou. Söguhetjan ætlar að snyrta sig lítið eitt á salemi í flugvél, stingur rakvél- inni í samband og fær raflost sem hefur ófyrirsjáanleg áhrif: hann man skyndilega allt sem hann hefur séð, fundið, heyrt eða lesið! Þetta gjör- breytir að sjálfsögðu lífi hans og við- horfum. Tvær óhefðbundnar spennusögur eru á lista The Independent. Annars vegar The Secret History eftir Donna Tartt. Þar segir frá hópi námsmanna sem leggur stund á sígildar bók- menntir við frægan háskóla í Banda- ríkjunum en leiðist út í samsæri sem að lokum endar með morði. The Death of the Author eftir Gilbert Adair gerist einnig í bandarískum háskóla. Þar er frægur franskur bók- menntafræðingur að rekja feril sinn og tilurð þeirrar kenningar í bók- menntafræðum sem gerði hann frægan, en hún nær enn lengra en að skáldsagan sé dauð; sjálfur skáld- sagnahöfundurinn er dauður! V Metsölukiljur Bandaríkin Skáldsögur: 1. John Grisham: The Firm. 2. Michaei Crichton: Rising Sun. 3. John Grisham: The Pelícan Brief. 4. Michaet Crichton: Jurassic Park. 5. John Grisham: A Tíme to Kill. 6. Michael Crichton: Congo. 7. Michael Crichton: Sphere. 8. Patricia D. Cornwell: All That Remains. 9. Anne Rivers Siddons: Colony. 10. Stephen King: Gerald's Game. 11. Jimmy Buffett: Where Is Joe Merchant? 12. Cormac McCarthy: All the Pretty Horses. 13. Clive Cussler: Sahara. 14. Lawrence Sanders: McNally’s Luck. 15. Phyllis A. Whítney: The Ebony Swan. Rit almenns eðlis: 1. M. Scott Peck: The Road Less Travelled. 2. James Herriot: Every Living Thing. 3. Maya Angelou: I KnowwhytheCaged Bírd Sings. 4. Anne Rule: A Rose for Her Grave. 5. Gail Sheehy: The Silent Passage. 6. Tina Turner 8í Karl Loder: I, Tina. 7. David McCullough: Truman. 8. Peter Mayle; A Year in Provence. 9. Deborah Tannen: You just Don't Understand. 10. Don Shay 8t Jody Duncan: The Making of „Jurassic Park" 11. Wallace Stegner; Where the Bluebird Sings to the Lemonade Springs. 12. Peter Mayle: Toujours Provence. 13. William Manchester: A World Lit only by Fire. 14. Garry Wills: Lincoln at Gettysburg. 15. P.J. O'Rourke: Give War a Chance. (Byggt á New York Times Book Review) Vísindi Bólusettgegn krabbameini Bandarískir vísindamenn segja að tilraunir með að gera mýs ónæmar fyrir ýmsum afbrigöum krabbameins lofi góðu og veki vonir um að í framtíðinni verði hægt að beita sömu aðferð gegn krabbameini í mönnum. Tilraunimar eru gerðar viö bandarísku krabbameinsstofn- unina í Washington. Hugmyndin er að gera litning, sem ræður vexti krabbabeinsfrumna, óvirk- an meö eins konar bólusetningu. Dularfull brákátei Tveir breskir efnafræðingar segj- ast eftir langa leit hafa fundið skýringuna á því hvers vegna þunn brák myndast á tei í bolla. Brákin skiptir engu máli og út- skýringin er gagnslaus en mjög flókin. Brákin stafar af samspili koltvíildis, kalsíum og magnes- íum t vatni. Viljaaðbólu- sóttin lifi Vísindamenn úr öllu heimshorn- um leggjast gegn því að síðustu bólusóttarveirurnar verði drepn- ar um næstu áramót. Bandaríkja- menn og Rússar geyma þessar veirur. Umsjón Gísli Kristjánsson Húfur eyðileggja bakið Breskir hjúkrunarfræðingar eru að rannsaka hvort illa fest höfuðföt geti valdið mestu um tíð bakmeiðsl í stéttinni. Er það mögulegt að jafnvel léttustu höfuðföt geti valdið fólki óbætanlegu líkamstjóni? Breskir læknar halda þvi fram að húfur og önnur höfuð- föt, sem menn bera við vinnu, geti ráðið úrslitum um hvort fólk bilast í baki eða ekki. Þeir telja að þyngd höfuðfatanna ráði ekki mestu um skaðann heldur hvemig þau eru lög- uð og umfram allt fest. í Bretlandi beina menn einkum athyglinni að köppunum sem hjúkr- unarfræðingar bera og hvort þeir geti valdið þrálátum bakmeiðslum. „Þegar hjúkrunarfræðingur lyftir sjúklingi eða þungum hlut leitast hann við að halda höfðinu í óeðli- legri stellingu til aö koma í veg fyrir að kappinn detti af,“ segir Ingrid Bouwer, yfirhjúkrunarfræðingur viö sjúkrahús Elísabetar prinsessu á Guernsey í Ermarsundi. Þar á sjúkrahúsinu hefur þessi skýring á bakverkjum og meiðslum meðal hjúkrunarfólksins leitt til þess að 270 hjúkrunarfræðingar hafa boð- ist til að taka þátt í tilraun. Bera á saman um þriggja mánaða skeið hvort verkjunum linni ef höfuðfötin eru lögð til hliðar. Niðurstaða er enn ekki fengin en á sjúkrahúsinu er fólk þess fullvisst að þarna geti skýringin veriö fundin. Breskir hjúkrunarfræðingar fylgj- ast náið með tilrauninni og ætla að leggja til að gömlu góðu köppunum verði hent í ruslið, reynist skýringin rétt, enda séu þeir í raun óþarfir. Hefðin ráði mestu um notkun þeirra. Upphaflega hafi hreinlætisástæður ráðið því að fólk á sjúkrahúsum skrýddist höfuðfötum en nú sé þeirra vart þörf nema við sérstakar aðstæð- ur eins og á skurðstofum. Meðal annarra hattastétta hefur þessi hugmynd ekki vakið mikla hrifningu. Formaður félags breskra matreiðslumanna segist aldrei hafa heyrt aðra eins vitleysu og býður í gran að með þessu sé verið að fela aðalatriði málins, nefnilega að erfið vinna veldur bakverkjun en ekki það sem menn bera á höfðinu. Breskir slökkviliðsmenn hafa einnig sagt sitt álit. Þeir segja að þungir hjálmar geti vissulega verið óþægilegir og valdið mönnum ama en erfitt sé að ímynda sér að 400 gramma pappírshúfa geti valdið heilsutjóni. Öryggisverðir hafa líka áhuga á málinu. Konunglegir varðmenn bera oft skrautlegar húfur og fyrirferðar- miklar en þeim hefur ekki komið til að hugar að þær geti verið heilsu- spillandi þótt þreytandi séu. Faxið er eldra en síminn Menn hafa skemmt sér við þá sögu að uppfinningamaðurinn Alexander Ðell hafi hringt í kunningja sinn og sagst hafa fundið upp símann. Hitt er þó enn furðulegra að hægt var að senda símbréf - eða fax - löngu áður en síminn var fundinn upp. Og það er kannski enn merkilegra að þegar fyrsta nothæfa faxtækið varð til höfðu menn verið aö bjástra viö það í yfir tuttugu ár. Það er ítalski presturinn Gio- vanni Caselli sem á heiðurinn af því að hafa fundið upp faxið. Og hann kom tveimur tækjum í sam- band um h'nu milli tveggja staða í Frakklandi og sendi bréf á milli árið 1865. Séra Caselli var almennt talinn ruglaður maður og á heimili hans úði jafnan og grúði af hálfsmíðuð- um tækjum sem hann var að búa til. Caselh notaði pendúl og tvo segla til að koma skilaboðum úr einu faxtæki í annað. Rafmagn sá til þess að pendúlhnn slóst milli seglanna og brenndi um leið granna línu í pappír. Þetta er í aðalatriðum sama hugmynd og enn er notuð en penduUinn er horfinn úr nútíma faxtækjum. Tilviljun réð því að séra Caselli sendi fyrst nokkurkínversk tákn í gegnum faxið sitt. Enginn vissi hvað á fyrsta faxinu stóö og það er ef til vill dæmigert fyrir þessa merku uppfinningu því fólk virt- ist ekki hafa mikla þörf fyrir hana. Tækið var í lagi en önnur afbrigöi af símsendingum náöu meiri vinsældum og það var ekki fyrr en á síðasta áratug - rneira en öld síðar -að rykiö var dustað: af faxinu.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.